n TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN MAANDAG 18 JULI 1932. No. 167. ZEELAND, Zeeland op de klankfilm. ZUID-BEVELAND. Raad van Borssele. DE BRUID VAN HET GLOMDAL THOLEN. STUKKEN VOOR DEN GEMEENTERAAD VAN MIDDELBURG. DE MAAND JULI 1789, 1794, 1866 ENZ. ZEEUWSCHE POLDER- EN WATER- SCHAPSBOND. Kwesties van stemrecht en om slag in de waterschappen. Oo Vrachtwagenfabriek met de grootste ervaring Men schrijft ons: Op initiatief der V.V.V. te Goes is in samenwerking met de V.V.V.'s te Mid delburg, Zierikzee, Breskens en Axel een aarige klankfilm gemaakt op de hofstede „Olmenstein" te Kloetinge. Een zestal dames, gekleed in het costuum van de streek, vanwaar ze kwamen, werkten aan de opname mee. De heer C. Zandee, burgemeester van Kloetinge, nog gekleed in het geweste lijk costuum, sprak het eerst voor de mi crofoon, terwijl genoemde dames aller aardigst opgesteld stonden in de meest landelijke omgeving, die men zich den ken kon. Hij sprak over Zeeland in 't algemeen. Achtereenvolgens kwamen dan de ver tegenwoordigsters van Protestantsch- en Katholiek Zuid Beveland, Walcheren, Schouwen- en Duiveland, het Land van Cadzand en Axel, om in enkele woor den de aantrekkelijkheden van stad en land te noemen. De opnamen zijn zoo genomen, dat bij de vertooning het geheel een schil derij zal vormen, waaruit de beelden achtereenvolgens bewegend te voorschijn komen om dan tot het publiek te gaan spreken. Een pakkender propaganda is moei lijk denkbaar. Dit geldt te meer nu de ze opnamen gedaan zijn door de fa. Barnstijn, waardoor de mogelijkheid be staat, dat ze door het z.g. doubleersy- steem ook vertoond kunnen worden in het buitenland in de taal van het land, waar ze worden geprojecteerd. GOES, Dezer dagen bemerkte een veekoopman alhier dat een hem toebe- hoorend rund, dat in een weide liep on der de gemeente 's-Heer Abtskerke, een gapende wonde vertoonde, zoodat de hulp van een> veearts moest worden in geroepen. Bij onderzoek bleek, dat ver moedelijk een arbeider die in de om geving van het weiland werkzaam was, uit baldadigheid een spade naar het dier heeft geworpen met het bekende gevolg. De politie onderzoekt de zaak. HOEDEKENSKERKE. In de Vrijdag gehouden vergadering van den Raad der gemeente Hoedekenskerke, waren alle leden tegenwoordig. De gemeenterekening dienst 1931 werd aangeboden, wat den gewonen dienst betreft in ontvang ad 40.818, in uit gaaf ad 39.301 en wat den kapitaal- dienst betreft in ontvang en uitgaaf op 2617. De verordening regelende de benoem baarheid enz. van den gemeente-veld wachter werd op verzoek van den Com missaris der Koningin herzien. Besloten werd de winkels in wijk B op den Zondag van de Heinlige Aanbid ding voor het vervolg niet voor des avonds 12 uur te doen sluiten. Inzake het verzoek om subsidie ad 75 per jaar voor de te stichten R.K. Lagere Landbouwschool te Ovezande werd besloten in dit bedrag bij te dra gen naar gelang het aantal leerlingen dat die school uit deze gemeente zal be zoeken. De rest van die subsidie zal dan moeten komen van de overige ge meenten behoorende tot de Parochie Kwadendamme. Vrijdag vergaderde de gemeenteraad. Besloten werd het verzoek der café houders om verlaging der biljartbelasting aan te houden tot de behandeling der begrooting. Het adres van een groep winkeliers, waarin gevraagd wordt een ventverbod vast te stellen stelde de Raad in handen van B. en W. om advies. 19. Berit! riep ze. Berit was al op de rivier. Nu nam ze den boom en stiet de boot den geweldigen stroom in. Maar toen zij den eersten keer met den boom grond raakte en de boot vooruit schoof, riep ze haar tante, die angstig op den oever stond, toe: Groet vader van mij en zeg dat ik de rivier inspring als hij nog eens komt! Met zekere, lange stooten boomde zij den sterken stroom over, terwijl haar tante angstigen terneergeslagen aan den kant stond. Ach, heere, wat een toestand, mom pelde Karen Glomgaarden en ging lang zaam den Sundweg op, nadat ze gezien had dat Berit behouden bij de Vik aan de overzijde was geland. Maar toen Ola Glomgaarden vernam wat er gebeurd was en dat hij voor den tweeden keer zonder dochter en boot zat, sloeg hij vlak voor zijn zuster Karen op de tafel. Dat is jouw schuld, schreeuwde hij. Neen, hou maar stil, jij, antwoordde Karen Glomgaarden. Jouw schuld is het! en spoedig zal ik hier niet langer meer zitten om dit alles mee aan te zien! Ze keerde zich om en ging heen. Ola Glomgaarden stond haar verwonderd na te staren. Vrouwvolk blijft toch altijd eender! mompelde hij nijdig. De jongste knecht moest het dien dag Dezelfde groep verzocht om op Zater dagen en Christelijke feestdagen de win kels een uur langer, dan thans vastge steld, te mogen openhouden. Dit kan, naar de voorzitter opmerkte, niet wor den ingewilligd, immers, waar de ver ordening eerst, als nu gevraagd, was vastgesteld, is ze juist om die reden niet goedgekeurd. De Raad kan wel rekening houden met het verzoek bij het in een volgende vergadering bepalen van de 21 in de wet genoemde dageij, waarvoor af wijking is toegestaan. Men geeft aan B. en W. opdracht bestek, teekening en be grooting te laten maken van een nieuw te bouwen veldwachterswoning, waarna aanbesteding zal plaats hebben, doch de Raad houdt, na de aanbesteding, aan zich de beslissing over al of niet uit voering. Van J. Boone is een schrijven ingekomen, dat hij het aanbod der ge meente, om zijn grond aan den te ver- breeden Monsterweg tegen de geschatte waarde af te staan, thans aanneemt. STAVENISSE. In de Vrijdagavond al hier gehouden buitengewone algemeene vergadering van de Coöperatieven Boe renleenbank is in de vacature van den heer J. C. Droogendijk, die als bestuurs lid is gekozen, benoemd als lid van den Raad van Toezicht, de heer M. van Zuien en als plaatsvervangend lid van het Bestuur, wegens niet aanneming van den heer Iz. Hage Lz. de heer C, L. Dorst Jz. ders zijn geen afdoende maatregelen te nemen en een eerste vereischte is, dat de bestuurders zich aan de regelen van het verkeer houden. Voor de a.s. Woensdag te houden Raadsvergadering liggen de volgende stukken ter lezing: Een schrijven van den Commissaris der Koningin, waarbij aan den burge meester van 1 tot en met 31 Augustus verlof wordt verleend. Een verzoek van het bestuur van de Vereeniging „Openbare leeszaal en bi bliotheek" om de subsidie over 1932 als nog te brengen van 2640 op 3702. Volgens de met 1 Januari 1927 in wer king getreden regeling voor de Rijks subsidie moet de gemeente vanaf 1 Ja nuari j.l. 3702 betalen, en voor de eerste twee termijnen is uitgekeerd vol gens het oude, eerstgenoemde bedrag. Het bestuur vreest dat de minister nu de rijkssubsidie zal intrekken, waar door het voortbestaan der Leeszaal en bibliotheek ten ernstigste zou worden bedreigd. In de vergadering van 1 Juni is in overweging gegeven om in de straten, welke van den Singel af toegang ge ven tot de buitenwijken, met name de Leliestraat, het éénrichtingsverkeer toe te passen. De commissaris ivan politie rappor teert ter zake, dat het hem bekend was, dat het verkeer in de Leliestraat onbeduidend is te achten, maar dat hij toch in de voormiddagen van 3, 4, 8 en 10 Juni telkens een telling heeft doen houden, waaruit blijkt, dat zijn veron derstelling juist was. Er zijn verscheiden smalle straten in deze gemeente, waarop bepaalde uren van den dag hoofdzakelijk des voor middags eenige verkeersdrukte ont staat, door zich aldaar bevindende voer tuigen, als groentenkarren, melkwagens e.d., welke eenigen tijd stilstaan om hun waren af te leveren. Deze omstandigheid mag volgens den commissaris geen mo tief zijn om het verkeer in één richting te leicjon. Het verkeer in de Leliestraat is nog verminderd door dat de straat gereed kwam, die den Singel met de Meidoornlaan verbindt. Zeker is de hoek van de Leliestraat en den Singel niet gevaarloos, maar tegen roekelooze rij ontgelden. Niets van hetgeen hij deed was goed. Berit liep voort, zoo hard als ze kon regelrecht naar Braaten. Tore was juist opgestaan, toen ze de deur binnen kwam stuiven. Ze liep de alkoof in en wierp zich over het bed, Hier heb je me weer, zei ze. Haar ademhaling ging gejaagd. Neen, maar liefste! Hij trad op haar toe en sloeg beide, armen om haar heen. Zij liet het toe. Ja, nu is het voor het laatst, steun de ze. Komt hij nu weer, dan weet ik niet wat ik doen zal. Tore drukte haar tegen zich aan. O, we zullen wel raad schaffen, zei hij. Zij sloeg haar armen om zijn hals. Ja, wanneer jij er maar bent, fluis terde zij. En het werd zoo stil en zalig in het kleine kamertje met de lichte pas getim merde wanden. Want in dit uur besloten ze beiden, dat nu niets ter wereld hen meer van elkaar zou scheiden. Rondom hen lagen dichte wouden, mijlen en mijlen ver en dicht voorbij glede de Glom met haar koelen stroom en haar redding uit alles in uitersten nood. Zoodra Berit bekomen was van haar verren tocht en zich wat had opgeknapt, trokken beiden naar het oude huis, waar de oudjes inmiddels waren opgestaan. Juli, de heerlijke zomermaand, heeft in de wereldgeschiedenis een aanzien lijke beteekenis, want het is wel op merkelijk, dat een groeft aantal belang rijke gebeurtenissen, die op den loop van de geschiedenis een machtigen in vloed hebben gehad, juist in die maand zijn voorgevallen. Op 14 Juli 1789 bestormde het volk van Parijs de Bastille en verwoestte haar. Zij was het laatste bolwerk van het koningschap, dat met haar val een einde nam en van dien datum af begon de eerste Fransche republiek. Ruim vijf jaar later, op 28 Juli 1794, den lOen Thermidor, volgens den Re- publikeinschen kalender, vinei de toen malige dictator Maximiliaan Robespier re en eidigde zijn leven op het Grève- plein de tegenwoordige Place de la Concorde onder de guillotine, waar hij in zes weken tijds 1366 menschen on der het „nationale scheermes" had doen sterven. Zijn val maakte een einde aan het Schrikbewind en gaf het aanschijn aan een milderen regeeringsvorm, het Directoire, onder Barras. Bekend is ook de Juli-revolutie (van 27 tot 29 Juli 1830), die, na een kort stondig herstel van het koningschap in Frankrijk, Karei X van den troon stiet. Op 3 Juli 1866 werd de slag bij Kö niggratz geleverd, waarmee de strijd om de macht onder de Duitsche staten ten gunste van Pruisen werd beslecht. 19 Juli 1870 verklaarde Frankrijk den oorlog aan Pruisen, als een gevolg van het beruchte Emser telegram, dat, naar later beweerd is, door Bismarck was vervalscht. Er bestond nl. een gespannen verhouding tusschen Frankrijk en Prui sen over de Spaansche troonopvolging, waarvoor een prins van Hohenzollern- Sigmaringen, behoorende tot het Prui sische vorstenhuis, candidaat was. De koning van Pruisen, later Keizer Wil helm I van Duitschland, vertoefde in de badplaats Ems en had daar op 13 Juli met den Franschen gezant Benedetti een onderhoud gehad, waarin hij dezen me dedeelde, dat de candidatuur van den prins van Hohenzollern-Sigmaringen was ingetrokken. De koning liet zijn secretaris aan Bis marck den loop van dit onderhoud te legrafisch meedeelen, en het telegram eindigde met de woorden: „Zijne majesteit laat U de beslissing, of de nieuwe eisch van Benedetti en de daarop gevolgde weigering aan onze ge zanten en de pers bekend gemaakt moet worden." Toen Bismarck dit telegram ontving, waren Von Molkte en Von Roon, de Pruisische minister van oorlog, bij hem. Tot hun spijt want zij wenschten den oorlog, moesten zij erkennen, dat de Fransche regeering de woorden des ko- nings niet als casus belli (aanleiding tot oorlog) zou kunnen opvatten, waarom Bismarck naar hij later zelf heeft er kend, het telegram aldus wijzigde: „Zijne majesteit heeft geweigerd,' den Fransche gezant te ontvangen en heeft hem doen weten, dat z.m. hem niets meer mee te deelen had." Dit beschouwde de Fransche regee ring als een beleediging, Frankrijk aan gedaan, waarop de oorlogsverklaring volgde. Tenslotte verklaarde op 28 Juli 1914 de Oostenrijksch-Hongaarsche monar chie den oorlog aan Servië, hetgeen de rechtstreeksche aanleiding was voor 't ontstaan van den wereldoorlog. Kari stond bij den koffieketel Jakob Braaten zat te ontbijten. Hier is ze weer! riep Tore. Hij stond met Berit's hand in de zijne. Kari keek op. Ja, zei ik het niet! riep ze uit. Wat bij elkaar wil, komt bij elkaar. De blik, waarmee ze hen beiden omving, was vriendelijk en innig. Jakob Braaten ging kalm voort met eten. i Kindlief, wat zegt de oude er nu van? vroeg hij. Berit glimlachte. Nu heeft hij geen boot meer, zei Tore. Jakob Braaten lachte even. Je zult zien, hij zwemt de rivier over! zei hij. Daarna stond hij op en trad op Berit toe, die nu glimlachend daar stond. Ja, jij bent nu nog eens een fer me meid! zei hij, terwijl hij zijn arm om haar heen sloeg. Er werd dien dag niet verder over de zaak gesproken Maar 's avonds, toen de moeder en Berit op zolderkamer waren, kwam Tore de zoldertrap op. De moeder zat op een bankje voor de groote kleerkast, die geopend was. Be rit stond naast haar en keek toe. Tore kwam er ook bij staan. Ga je van avond mee naar het huis ginds? vroeg hij. Hij stond nu ook toe te kijken, evenals Berit, Van terzijde wierp Berit een blik naar de moeder. Zaterdagmorgen had in het Huis van Nassau te Zierikzee de druk bezochte algemeene vergadering van bovenge noemde Bond plaats onder voorzitter schap van den heer mr. P. Dieleman, die in het bijzonder welkom heette den heer Van Bommel van Vloten, lid van Ged. Staten, burgemeester en wethou ders van Zierikzee, bestuursleden van het waterschap Schouwen en de andere polders op Schouwen en Duiveland, de vertegenwoordigers van den Rijks- en den Provincialen Waterstaat en van den Zuid-Hollandschen- en den Noord- Brabantschen Polderbond. Spr. wees er met vreugde op, dat 't hier een organisatie geldt, waaraan al len kunnen medewerken, zonder te let ten op het verschil in godsdienstig of politiek inzicht, omdat het gaat om het belang van den bodem. Men moet schou der aan schouder staan. De zon zal blij ven schijnen en ook nu weer door de wolken heen komen, ook al zijn er nu moeilijke tijden. Men moet zeker on- noodige uitgaven voorkomen, maar ook in normale tijden is het reeds moeilijk geld voor het doel van den bond los te krijgen. Doch ondanks de zuinigheid is er op dit gebied groot werk tot stand gekomen, waarvoor het buitenland ons bewondert. Spr. deelde nog mede, dat bericht van verhindering was ingekomen van den Commissaris der Koningin, de overige leden van Ged. Staten en de hoofdinge nieurs van den Rijks- en Provincialen Waterstaat. Hierna bracht de adjunct-secretaris jhr. mr. A, F. C. de Casembroot, het jaarverslag over 1931 uit, waarin staat, dat slechts enkele adviezen in dat jaar zijn verstrekt. In den boezem van het bestuur rees de vraag of de bepoling van ar. 102 van het algemeen regle ment niet ruimer diende te worden ge nomen en wel in dien zin, dat de ge bouwde eigendommen in veel meer ge vallen zouden kunnen worden aangesla gen en niet alleen in zeer buitengewo ne, De op een circulaire aan de leden ingekomen antwoorden zijn in een rap port verwerkt. Medewerking zegde het bestuur toe aan oud-leerlingen der landbouwwin- tercursussen in West-Zeeuwsch Vlaan deren bij de poging tot vereeniging van verschillende polders tot een water schap, maar een vasten vorm hadden de besprekingen daarover aan het ein de van Jiet verslagjaar nog niet aange nomen. De Commissie voor de tertiaire we gen kwam gedeeltelijk met een ligger van die wegen gereed. Het aantal leden polders en water' schappen bedroeg aan het einde van bet jaar 89 en dat der persoonlijke le den 103. De jaarvergadering keurde het jaar verslag goed, evenals de rekening, welke aanwijst in ontvang 2083, in uitgaaf 1941, alzoo een goed slot van 141, Overeenkomstig een desbetreffend verzoek besloot de vergadering adhaesie te betuigen aan een adres van de pol ders en waterschappen op Schouwen in zake de maatregelen tot stremming van het verkeer over wegen bij opdooi. Hierna hield de heer mr. G. J. C. Schilthuis, ,secretaris van den Zuid-Hol landschen Waterschapsbond te Rotter dam, een voordracht over bovenstaand onderwerp. Spr. vond in het algemeen reglement van Noord-Holland met de nieuwe rege ling van 't stemrecht aanleiding tot zijn lezing over dit onderwerp van practisch belang. Met het stemrecht houdt de om slagplicht nauw verband, zoo dienen de gebouwde eigendommen als zij worden Vracht» «agens Tractate Omnibussen i Ik ik weet het niet, gaf ze ten antwoord en sloeg haar oogen neer. Toen keerde de oude Kari Braaten op haar bankje om naar haar zoon. Zij komt wanneer de tijd daar is! zei ze bijna bits. Er is nog van allerlei dat eerst gebeuren moet. Tore's oogen werden donker. Mij dunkt, het is nu gebeurd, ant- woorde hij. Zij kunnen niets anders ver wachten. Van een pachtersjongen! vulde de moeder aan. Ze was opgestaan. Weerspannig stond Tore daar, i Ze hebben niets beters verdiend, zei hij. Toen trad zijn moeder op hem toe, greep hem zacht bij de schouders en keerde om naar het zolderluik. Ga nu boomen rooien, Tore, zei ze beslist. Haar hand streelde zacht langs den arm van haar zoon de hand eener moeder, die haar kind leidt. Tore ging weg zonder om te zien. Kari Braaten keerde weer terug naai de groote kleerkist. Ze boog er zich over heen en haalde een omvangrijk voorwerp voor den dag, gewikkeld in een ouden batisten doek, waarin groote bloemen waren geweven. Ze zette zich neer op de bank met' het toegeknoopte bundeltje op haar schoot en begon het los te maken. Het was de gouden, met rinkelende versierselen bezette bruids kroon der Granviks Voorzichtig reikte ze deze aan Beritt over. f «CV?H. ENGLEBERTS AUTOMOBIELHANDR MN»HAAQi THERESIASTRAAT 143, TELEFOON 77300 ILMSTERDAM, WETERINGSCHANS 130, TELEFOON 3430 tCÏDDElBURGi KORTE OELFT A83. TELEFOON 4U (Ingez. Med.) belast, ook vertegenwoordiging te heb ben. Het algemeen reglement voor Noord Holland is in 1927 ontworpen maar eerst in 1930 vastgesteld en van de ra dicale veranderingen maakt de regeling van het stemrecht een belangrijk onder deel uit. De oude regel was voor 1 h.a. één stem, evenals in Zuid-Holland tot 1 Januari 1914 en in Utrecht nog steeds. Men gaat daarbij uit van het standpunt dat het belang evenredig toeneemt met het grondbezit. Zuid-Holland voerde in 1913 een progressief stemrecht in, waar door de invloed van de kleine ingelan den toenam, doch het overwicht der grooten toch nog vrij groot is. In Noord Holland had tot voor kort iedere polder het stemrecht geregeld, doch nu is het één man, één stem, wat begroet is als bewijs van groote voor uitstrevendheid, maar Zeeland had in het algemeen reglement van 1872 reeds hetzelfde bepaald, alleen stelt men daar 1 h.a. als minimum en in Noord Holland is dit voor sommige polders K of h.a. In de bijzondere reglementen kan wor den betaald of in plaats van het enkel voudig, een meervoudig stemrecht zal gelden. De motieven voor het nieuwe stelsel waren o.a. dat kleine eigenaren niet minder belang hebben bij goed be heer en dat de grootte van 't bezit geen maatstaf is voor het belang. Het oude standpunt, wie meer bezit, meer belang heeft en dus recht op meer dan één stem gaat niet altijd op. Voor den kleinen man kan het belang bij instandhouding van zijn bedrijf even groot of soms groo- ter zijn dan dat van den grooten eigenaar. Verschillende polders in Noord-Hol land vroegen in hun bijzonder reglement het meervoudig stemrecht te mogen be houden of opnemen. Als stelsel werd echter bepaald, dat de regel gevolgd moet worden, tenzij uitzondering gebo den is. In Noord-Holland is ook aangedron gen op pachterskiesrecht en het groote belang van deze is zeker niet te ont kennen, maar dat geldt dan ook voor alle inwoners en niet alleen ook voor de landarbeiders, zooals Wijnkoop be toogde. Indien dus zuiver het belang bij de werken beslist, moet het stemrecht sterk worden uitgebreid. Maar het belang bij de werken be slist niet, het doel van het waterschap is de zorg voor belangen van den grond met inbegrip van gebouwde eigendom men en daarom worden zij, die belang hebben bij den grond belast, met de wa- terschapskosten, en komt ook hen al leen het stemrecht toe. De pachters hebben direct belang bij den grond en hen zou dus stemrecht verleend kunnen worden. Maar als pachter en eigenaar beiden stemrecht hebben, is het belang bij den grond twee maal vertegenwoor digd, maar dan zou de consequentie zijn dat ook de hypotheekhouder en vrucht gebruiker of erfpachter stemrecht kre gen en dus is het principieel onjuist aan Die krijg je, zei ze van je moe der, voegde ze er met een vriendelijken glimlach bij. Met vuurrood gelaat nam Berit haar aan. Neen, maar zie eens! zei ze. Ze stond dJhr met de kroon in haar han den en betastte en bekeek haar. Daar na legde ze de kroon weer in moeders schoot terug. Kari Braaten verschikte het een en ander aan de versierselen, bond den batisten doek er weer zorg vuldig om heen, stond op en legde de bruidskroon weer op haar plaats in de kist. - Die is al lang in het bezit van onze familie geweest, zei ze. Sinds on heugelijke tijden heeft iedere bruid bij ons haar gedragen. Zij sloot de kist, die met een flinken klap in het ijzeren slot sprong en nam den sleutel er af. Neem jij den sleutel nu, zei ze en reikte hem aan Berit over. Berit Glomgaarden keek haar aan en bloosde weer. Neen, lieve fluisterde zij. Jawel, neem den sleutel nu, her haalde Kari Braaten. Ik ben zoo ver geetachtig geworden, voegde ze er aan toe. Ze duwde Berit den sleutel in de hand en streelde haar met sidderende hand over hoofd en wangen. Mijn dochter! zei ze. Daarna keer de zij zich om en ging de zoldertrap af. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1932 | | pagina 5