TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 8
JULI 1932. No. 159.
BINNENLAND.
de vredesactie en de
geneesheeren.
textiel-industrie in ned.-indie,
ZEELAND.
DE BRUID VAN HET GLOMDAL
ONDERWIJS.
electrisch koken en de nieuwe
vastrechttarieven der
„p.z.e.m."
LEGER EN VLOOT.
De algemeene vergadering van de Ne-
derlandsche maatschappij tot bevor
dering der geneeskunst heeft de volgen
de motie aangenomen en naar Genève
geseind:
De Nederlandsche maatschappij ter
bevordering der geneeskunst, bestaande
uit 4200 doktoren, verzoekt den diplo
maten ter ontwapeningsconferentie de
gelegenheid moedig te benutten om de
wereld eindelijk te bevrijden van de ge
varen van de oorlogsvoorbereiding,
waardoor het leven en de gezondheid
der volkeren worden bedreigd.
Het telegram was geteekend door dr.
Mauritz en dr. Roorda,
In verband met de plannen tot op
richting van een textielfabriek in Ned.
Indië verneemt Aneta-Holland, dat de
Internationale Crediet- en Handelsver-
eeniging te Rotterdam zich tot de Indi
sche regeering heeft gewend met het ver
zoek aan deze bedrijven steun te ver-
leenen.
De Internationale heeft verzocht, de
invoerrechten op garen af te schaffen.
MIDDELBURG,
Vreemdelingenbezoek.
De dit jaar nog zeer verergerde tijds
omstandigheden hebben de verwachtin
gen ook op het gebied van het vreem
delingenbezoek niet hoog gespannen
doen zijn en al is het dan tot nu toe heel
wat minder dan vorige jaren, toch mag
men nog verheugd zijn, dat er nog steeds
herwaarts komen,
Wel was gisteren het aantal met
de Provinciale boot vervoerde personen
nog niet de helft van den overeenkom-
stigen Donderdag van 1931, maar ook op
andere wijze kwamen velen een bezoek
aan onze stad brengen en dan wijzen wij
op de verschillende autocars, waaronder
een zeer groote,die uit twee „verdie
pingen" bestond en op een drietal boo
ten, die aan den Blauwendijk en de Los-
kade meerden en een groot aantal Bel
gen aanvoerden, die op hun wijze wat
leven in de brouwerij, brachten en al
moge het dan geen groote bedragen zijn,
toch ook ieder eenige verteering maakte.
Bij het vertrek hadden verscheidenen te
kampen met het verschil in tijd en kon
den alleen door dat de boot die aan den
Blauwendijk lag, iets later vertrok nog
op deze in plaats van op hun eigen boot
een plaatsje krijgen voor de terugreis
naar hun vaderland,
Heden was weer een groot gezelschap
van uit België van eenige honderden
aangekondigd en een der gidsen zegde
gisteren toe Zondag met een 125 tal
personen speciaal naar Middelburg te
komen om hier.... de winkels gesloten
te vinden,
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W.D.
Gemeenteraad van Aardenburg,
AARDENBURG, Onder voorzitter
schap van den wethouder Catsman,
kwam de raad Woensdagavond in
spoedvergadering bijeen.
De Voorzitter deelde mede, dat
de burgemeester wegens ziekte verhin
derd was de vergadering bij te wonen,
en zijn verdere ambtsbezigheden te
verrichten. Verder sprak hij de hoop uit
op een spoedig herstel.
Namens den Commissaris der Konin
gin werd medegedeeld, dat aan den bur
gemeester 3 weken ziekenverlof was
toegestaan.
ïi.
Eindelijk keek zijn zoon op.
Glimlachend zag hij zijn vader aan.
De vad'er glimlachte eveneens.
Die was slecht te spreken, zei hij.
De zoon spuwde in zijn handen en nam
de bijl weer op.
O, hij wordt wel makker, antwoord
de Tore, Daarna hakte hij zoo hevig, dat
de aarde rondom de wortels opvloog.
De oude Jakob Braaten stond een
poos zwijgendl
Zou je denken? zei hij.
De zoon hakte.
Dat hangt geheel van haar af, ant
woordde Tore,
De oude Jakob Braaten zei niets meer;
peinzend keerde zij terug naar huis en
trad binnen.
Maar op de stoep keerde hij zich nog
eens om en keek naar zijn zoon, die
hakte en hakte. En toen hij de kamer
in kwam, waar Kari, de moeder, zat te
spinnen, glimdlachte hij, terwijl hij naar
den haard slenterde en ging zitten.
Hij is toch een verduiveld ferme
kerel, onze jongen, zei hij.
Kari keek op van haar spinnewiel.
I Ja, er zit pit in, antwoordde zij.
Het jaar ging voorbij. Tore en Berit
ontmoetten elkaar zeldzamer dan tevo-
Opcenten gemeentefonds- en
vermogensbelasting.
Aan de orde was het voorstel van B.
en W., om, in afwijking van het in de
vergadering van 26 April, waarin beslo
ten was op de gemeentefondsbelasting
15 en op de vermogens en personeele
belasting elk 20 opcenten te heffen, over
te gaan tot heffing van 80 opcenten op
de gemeentefonds en 50 opcenten op de
vermogensbelasing.
Voor B. en W. zegt de Voorzitter,
is het allerminst plezierig, in dezen tijd
met zoon buitengewoon hooge heffing
te komen, doch de omstandigheden
dwingen er toe.
De posten, op de begrooting uitge
trokken, voor steunregeling, uitkeering
aan werkloozen, en bijdragen in de kos
ten voor Nijverheidsonderwijs blijken
zooals reeds nu te zien veel te laag ge
raamd, terwijl ook de post verlies op
het gasbedrijf veel et laag was geraamd,
dit verlies blijkt, zooals voor kort is ko
men vast te staan, over 1931 3800 te
hebben bedragen. De raming voor dit
jaar is 2400.
In verband met de hoogere ramingen
die voor bovengenoemde posten wen-
schelijk werden geacht, en in verband
met den wensch van Ged. Staten, dat
de begrooting sluitend moet wezen, zijn
B. en W. thans genoodzaakt, deze hoo
gere belastingvoorstellen te doen.
Mevr, v. d. Broecke meent, dat
er wel niet veel aan te doen zal wezen
dan goedkeuren.
De heer W ij f f e 1 s vraagt of B. en
W. geen ander middel weten, om dit te
kort te dekken.
De voorzitter zegt, dat er nog
wel eens gesproken is over een verma
kelijkheids- en een straatbelasting, doch
beide zullen weinig opbrengen, doch
wel veel discussie in het leven roepen.
De verhooging der opcenten op de per
soneele belasting kan voor dit jaar niet
veel meer opbrengen.
Als in October of November gasleve
ring door Brugge zal geschieden, zal er
het volgend jaar ook geen verlies meer
op de exploitatie der gasfabriek zijn,
zoodat we hopen, dat dan ook weder die
opcenten kunnen vervallen.
Als de begrooting niet klopt, keuren
Ged. Staten deze niet goed.
De heer W ij f f e 1 s wil het geld van
de leening voor de traverse gebruiken.
Dien weg vindt hij maar luxe.
De voorzitter zegt, dat die uitga
ve niet van invloed is op de begrooting,
daar de weg op den kapitaaldienst komt,
en het hier gaat om een tekort op den
gewonen dienst. Als B. en W. een ande
ren weg zagen, zouden ze dien gaarne
volgen.
De heer De Backere wil de trot
toirs belasten; de voorzitter zegt
dat dit niet veel opbrengt. De 80 pet. die
thans geheven worden, mogen slechts in
bijzondere gevallen overschreden wor
den.
De heer De Backere verwondert
er zich over, dat het tekort nu in eens te
berde komt.
De heer W ij f f e 1 s zegt dat het ge
meentebestuur een slechte huishouding
gevoerd heeft.
De voorzitter antwoordt hierop,
dat men dan eerst moet onderzoeken,
wie hier het huishouden gevoerd heeft.
De heer Hollebrand zegt, dat de
heer Wijffels zelf schuld is aan die slech
te huishouding. Bij de begrooting heeft
spr. reeds gezegd, dat de posten voor
steun, en onvoorzien veel te klein wa
ren, doch niemand steunde hem heirbij.
De heer Wijffels is dus mede schuldig.
Dus, zegt de V o o r z,, U hoort het
mijnheer Wijffels er zijn meer schuldi
gen, door de begrooting goed te keu
ren.
In alle geval staan we nu voor het
feit, de huikhoudschuld aan te zuive
ren. De opcenten werden z.h.st. goed
gekeurd,. De begrooting van het alge
meen armbestuur in ontvangsen met
ren, want haar vader paste daar wel op,
In het dorp vertelde men, dat er op de
Glomgaard spoedig bruiloft gehouden
zou wordfen en wanneer iemand er recht
op den man naar vroeg, spraken de lui
van Glomgaarden het niet tegen.
Op Hangsett liep Gjermund als iemand
naar wien geen .meisje meer omkeek en
de menschen begrepen aan alles, dat er
weldra iets van komen zou. De oude
Hangsett had de hoeve aan zijn zoon
overgelaten en was naar d'e opkamer
verhuisd, maar de zoon huurde geen meid-
Het was duidelijk, dat hij op iets
wachtte.
Tot eindelijk de dag aanbrak, waar
op de huwelijksafkondiging plaats zou
moeten hebben.
Den Zondag, waarop de eerste afkon
diging van den preekstoel af gedaan
werd, waren Ola Glomgaarden en Karen,
zijn zuster, beiden naar het dorp geko
men. Ze zaten naast de familie in de
Hangsett-bank en daarmee was voor de
dorpelingen de zaak afgedaan.
Maar Berit was er niet bij. Ze had
zelfs geen flauw vermoeden van hetgeen
plaats had en wist niet dat haar vader
haar en Gjermund in het dorp zoo zeer
over de tong wilde brengen, dat er om
der schande wille niets meer aan de
zaak te veranderen zou zijn.
Maar toen vader en tante uit de kerk
thuis kwamen, en haar vader zich onder
10513 en in uitgaven met 10349 slui
tende werd goedgekeurd z.h.st.
Over stopzetten steunregeling.
B. en W, stellen voor vanaf 15 Juli
voorloopig geen steun meer uit te kee-
ren, omdat het, naar hun meening, we
gens het loskomen van vele werkzaam
heden in het landbouwbedrijf, het dan
niet meer noodig zal wezen. Mocht blij
ken dat het toch nog gewenscht is,
dan kan de raad weder voorstellen
daartoe doen.
De heer Hollebrand meende, dat
afgesproken was, dat gedurende eene
zekere periode, hij dacht acht maanden,
steun zou worden verleend. Is die ter
mijn nu al voorbij vroeg hij. Bij onder
zoek bleek, dat er in totaal zes maan
den steun kon worden genoten, steun
regeling en werkloozen-ondersteuning
volgens de werkloozenregeling. Spr.
zegt, dat er nog maar betrekkelijk wei
nig is uitgekeerd, en hij zou het jammer
mer vinden, dat als er menschen zijn,
die werkelijk door de crisis geen werk
kunnen krijgen, deze van steun zouden
worden uitgesloten.
Ik weet wel, dat er ook zijn die lie
ver niet werken, ze mogen me dat kwa
lijk nemen, al dan niet, ik wil dat hier
best uitspreken, doch voor de goeden
zoude ik het ophouden der steun niet
goed keuren.
De heer De Backere is ook van
meening, dat er half Juli werk genoeg
zal zijn. Hij heeft gehoord, dat er aan
werkeloozen gevraagd was om [kruis
bessen te plukken, doch dat ze voor
zoon beetje geld hun handen niet wil
den prikken.
Hij meent, dat de comm. die de gel
den van het Gast- en Weeshuis beheert,
ook wel een beetje helpen kan. Ze heb
ben geld genoeg en men ziet er niets
van. Waar gaat al dat geld naar toe?
Mevr. v. d. Broecke vraagt, of de
steuntrekkers reeds aan hun 6 maanden
toe zijn. Als er dan toch zoo veel werk
los komt waarvoor is het dan noodig
dat de steunregeling tijdelijk wordt ge
staakt?
De Voorzitter zegt, dat als er
straks werk is, er enkelen, die niet
werken willen, om steun zullen komen,
•en dan moet het orgaan, dat door den
raa in het leven is geroepen, dien steun
weigeren, met als gevolg allerlei klach
ten.
De Voorzitter wil liever, dat de
raad den steun intrekt. Hij wil echter
wel beloven, dat, als de organisaties
met bewijzen komen, dat er geen werk
is te krijgen, B. en W. bereid zullen
zijn weder voor te stellen steun te
verleenen.
Na deze toezeegging werd het voor-
sel zonder hoofdelijke stemming goed
gekeurd.
Eindexamen r.h.b.s.
Geslaagd voor het eindexamen der
R.H.B.S. te Goes afdeeling A, L. Du-
vekot, L. J, de Jongh, J. Rijn, H. Sinke,
te Goes, en T. M. Geluk te Wemeldinge.
De Senaat der Rijksuniversiteit te
Utrecht heeft een viertal besluiten ge
nomen die alle ten doel hebben de be-
teekenis der universiteit voor de maat
schappij te verhoogen.
Naar aanleiding van de bekende bro
chure van prof. Kruyt „Hoogeschool en
Maatschappij" heeft de Senaat een com
missie ingesteld samengesteld uit verte
genwoordigers van alle faculteiten met
het doel een aantal zaken in behande
ling te nemen welke in staat zullen zijn
het nuttig effect van het werk der uni
versiteit te verhoogen.
De door den Senaat genomen beslui
ten betreffen:
a. organisatie ter opleiding van toe
komstige leeraren;
b. het geven van technische weten-
het avondeten tot haar wendde en zei:
Ja, nu is he huwelijk van jou en
Gjermund vandhag afgekondigd, toen
werd ze zoo wit als een doek.
Ze keek naar haar tante.
Toen lachte ze.
Haar tante zei geen woord!, maar Ola
Glomgaarden sloeg op de tafel.
Daarover valt niet te lachen,
schreeuwde hij.
Daarna stond hij op en ging van tafel.
Een oogenblik zat Berit doodsbleek
ter neer. Ze keek haar tante aan, die
de oogen neersloeg.
Toen steeg het bloed als een gloeiende
stroom weer terug naar Berit's gelaat.
Ze stond op en ging naar haar vader,
die, met den rug naar haar toe, bij den
haard stond!
Ik geloof, dat je je verstand verlo
ren hebt! zei ze.
Hij keerde zich naar haar om.
Ja, jij of ik, antwoordde hij.
Snel wendde hij zich af en liep naar
buiten.
Berit was weer bleeker geworden
en trad nu op haar tante toe.
En dlaaraan heb jij meegeholpen!
zei ze toonloos.
Karen Glomgaarden keek Berit aan.
Het is zoo het best. Je houdt toch
van hem, zei ze. De zaak loopt anders
toch verkeerd! Daarna zat ze v^eer
voor zich te kijken.
schappelijke opleiding aan studenten
voor research- en bedrijfsarbeid in Ne
derland en Koloniën;
c. de opleiding der hulpkrachten en
practische niet wetenschappelijke werk
krachten wier werk in verband staat
met dat van de beroepen waartoe de
universiteit opleidt;
d. organisatie, ten einde het den af
gestudeerden te vergemakkelijken door
vacantiecursussen, wetenschappelijke
cursussen enz. hun kennis op het peil
van den stand der wetenschap te hou
den. i
Men schrijft ons:
Is ejectrisch koken een nieuwigheid,
vraagt men. Ja, dit is het zeker en toch
kookt men sinds jaren electrisch. Het
verschil is, dat voor enkele jaren het
electrisch koken nog niet algemeen toe
te passen was; alleen groote inrichtin
gen als keukens van hotels, warenhui
zen, schepen, enz, maakten gebruik van
electriciteit.
Hoe komt het, dat tegenwoordig een
ieder zijn maal dan wel electrisch kan
klaar maken, vraagt men. Er zijn drie
factoren. De eerste is wel, dat de elec-
triciteitstarieven op het oogenblik zoo
zijn, dat de kosten geen bezwaar
meer zijn. Ten tweede worden thans,
dank zij verschillende vindingen, kook
platen en fornuizen geleverd van zoo
danige kwaliteit, dat deze even betrouw
baar zijn als het electrisch strijkijzer,
dat een ieder wel zal kennen. De derde
factor is het pannenmateriaal. Vroeger
gebruikte men een gewone pan, op de
kolenkachel of het fornuis; bij een elec-
trische kookplaat behoort een pan, ge
schikt voor electrisch koken. Feitelijk
is deze derde factor niet minder belang-
rij dan de eerste factor, want door de
ontwikkeling van dit pannenmateriaal
kwam plotseling de geheele electrische
kooktechniek tot ontwikeling.
Wij willen de drie factoren nog eens
nader toelichten. Vroeger konden al
leen groote inrichtingen electrisch ko
ken. De oorzaak was het tarief. Deze
groote afnemers konden individueel be
keken worden, zoodat gemakkelijk te
zien was of electrisch koken al dan niet
voordeeliger was dan koken op andere
wijze.
Voor de kleinverbruikers was de eer
ste stap in deze richting het „Vast
rechttarief". Het werd de electriciteits-
bedrijven duidelijk, dat een lichtstroom-
prijs niet juist was voor gebruik in de
huishouding b.v. voor stofzuigen, strij
ken, enz.
Door de electriciteit buiten de licht-
uren goedkooper te stellen, ontwikkelde
zich het verbruik zeer snel. De oplossing
hiervoor was het vastrechttarief, waar
bij men een vaste som betaalt en de
kWh tegen laag tarief betrekt, terwijl
het geheele verbruik over een enkele
meter kan betrokken worden. Hoewel
de prijs van deze kWh thans 7 cent be
draagt, kan de 'elektriciteit nog geen
ingang voor electrisch koken vinden.
Deze moest dan lager zijn, waarom de
ze op 5 cent gesteld werd, een verla
ging van circa 30 pet., terwijl de vaste
bedragen met slechts 15 pet. verhoogd
werden.
De tweede factor zijn de kookplaten
•en fornuizen. Vroeger kocht men bij den
installateur een kookplaat en men koos
die, welke de installateur in voorraad
had.
De cliënt wist het verschil niet tus-
schen een open of gesloten kookplaat.
Door de Vereeniging van Electriciteits-
bedrijven zijn de bezwaren, welke tot
voor korten tijd aan kookplaten en
fornuizen kleefden, onderzocht. Al spoe
dig bleek, dat slechts zeer weinig appa
raten aan redelijke eischen voldeden;
Berit antwoordde 'iniet. Ze ging de
kamer uit en naar boven naar den
zolder.
In haar kamertje gekomen ging ze
op haar bed zitten.
Nooit in der eeuwigheid! fluister-
dte ze en begon te schreien-.
Dienzelfden avond boomde een meisje
zich over de rivier, zoodat het water
rondom de boot schuimend opspatte.
Vlug legde ze de boot vast en draaf
de meer dan ze liep noordwaarts.
Het was Berit Glomgaarden,
Bij Braaten gekomen keek ze wat
naar Tore, -of ze hem buiten kon aan
treffen, Daar ze hem nergens zag ging
ze recht naar bninen.
Goedenavond, zei ze geheel bui
ten adem.
Goedenavond, werd er vol verwon
dering geantwoord.
Tore, 4'e hij >den haard zat, stond
op zonder een woord te zeggen. Hij
begreep, dat er iets aan de hand was.
Ga zitten, zei Kari Braaten en
schoof een stoel aan.
Dank je, ik zal maar niet gaan
zitten, antwoordde Berit. Ik wilde al
leen maar even met Tore spreken.
En de twee gingen naar buiten,
Ze stond'en buiten tegen den huis
muur.
SPROOKJES
UIT HET DAGELIJKSCH LEVEN.
Er was eens een bakkerswinkel met
2 deuren. Wie de eerste deur binnen
ging, betaalde voor een broodje 5 ct.
meer, dan wie door de tweede deur
kwam. De broodjes waren alle precies
gelijk en de bediening was dezelfde.
Maar die tweede deur was er later bij
gemaakt en sommige menschen, die nu
eenmaal gewend waren door de eerste
deur te gaan, bleven dat doen en betaal
den 5 cent meer voor hun broodje.
En de bakker leefde lang, tevreden
en gelukkig.
Dat is een sprookje
Zou U behooren tot de menschen die
te veel betalen, uit sleur?
Er is een zelfwerkend waschmiddel
van Nederlandsch fabrikaat waarvan
de naam „1, 2, 3" is. Het kost YJx/i cent
per pak; dat is 5 ct, goedkooper dan
de volkomen gelijksoortige waschmid-
delen, die uit het buitenland worden
geïmporteerd. De resultaten zijn min
stens even mooi, hetgeen U zelf reeds
kunt zien bij éénmalig gebruik.
Dit is géén sprookje.
Het is toch geen tijd elke week 5 ct.
meer te betalenuit sleur.
Probeert Maandag eens „1, 2, 3." i
Nederlandsch fabrikaat en cent
per pak.
Probeert eensde andere deur.
(Ingez. Mod.)
geen wonder dus, dat er soms klachten
kwamen over de gekochte toestellen.
Er ontwikkelde zich door de ervaringen
in de proefkeukens opgedaan tenslotte
een geheel nieuwe constructie, welke
aan de zwaarste eischen voldeed.
Ten einde de invoering van ondeug
delijk materiaal tegen te gaan, stellen
electriciteitsbedrijven door hen onder
zochte kookplaten en fornuizen tegen
zekere voorwaarden, waarover binnen
kort nadere gegevenjs zullen worden
gepubliceerd, ter beschikking van hun
cliënten.
De derde factor is het pannenmate
riaal. Vroeger had het geen invloed, of
de bodem van een pan hol of bol stond.
Er was immers toch reeds een groote
afstand tusschen kolenvuur en pan. De
warmte moest door meerdere centi
meters ruimte tusschen het vuur en de
bodem van de pan. Of de bodem eenige
millimeters millimeters bol of hol stond
deed er niet toe, Electrisch is dit an
ders. De electrische kookplaat is volko
men vlak en de electrische pan heeft
een vlakke bodem, zoodat de warmte
van de kookplaat onmiddellijk op de
pan overgaat. Er zijn geen verliezen,
zooals bij alle electrische apparaten,
heeft men ook hier een zeer hoog nut
tig effect kunnen bereiken.
De drie factoren bij elkaar hebben
het electrisch koken voor een ieder mo
gelijk gemaakt, niet alleen voor de be
ter gesitueerde, doch voor een ieder.
Een huisgezin van 5 personen verbruikt
ongeveer 0,8 kWh per persoon per dag,
dus voor ongeveer 20 cent per dag.
In Nederland werden reeds eenige
duizenden electrische fornuizen ge-
'plaatst, terwijl om een voorbeeld te
noemen, er in Zwitserland in 1931
17090 electrische fornuizen bijgeplaatst
werden, zoodat het aantal daar steeg
tot 172590 stuks.
De officier van gezondheid le kl.
bij de zeemacht D. J, Bruining is per 15
Juli a.s. geplaatst aan boord van Hr. Ms,
Wachtschip te V 1 i s s i n g e n.
Beste, kom je hier heen? zei Tore.
Bijna verlegen stond hij haar aan te
staren.
Zij keek met strakken blik recht voor
zich uit.
Ja, dat doe ik, antwoordde zij. Nog
steeds kon men haar ademhaling hoo-
ren.
Wat is er dan?
Tore zag haar verwonderd aan.
Zij keek hem recht in de oogen.
Het is nu uit met mij en vader,
gaf ze ten antwoord.
Wat zeg je! Met groote oogen keek
hij haar aan,
Het huwelijk van mij met Gjer
mund is vandaag afgekondigd, kwam
er.
Er ging een schok door Tore Braaten.
Afgekondigd, riep hij uit.
Ja. Het klonk als een fluisterende
schrei,
Doodsche stilte volgde.
Wist jij daarvan? vroeg hij einde
lijk zacht.
Berit zag bleek,
Je kunt toch begrijpen van niet,
zei ze boos.
Tore greep haar hand.
i Ja, ik dacht wel,toen brak
hij plotseling af. Wie heeft ooit zoo iets
gehoord! zei hij.
En weer volgde er stilte.
(Wordt vervolgd)