KING
TWEEDE BLAD VAN DE
PROVINCIALE ZEEUWSCHE
MIDDELBURGSCHE COURANT VAN DONDERDAG 21
APRIL 1932, No. 94.
NIEUWS UIT BELGIE.
FEUILLETON.
HARTENAAS EN
RUITENDRIE.
ZEELAND.
GEZONDHEID
PEPERMUNT
(Van onze eigen correspondente).
Als generaals in het strijd
perk tredenNa de
ontruiming van Antwerpen
Bevelen van het groot
hoofdkwartier in strijd met
de inzichten van den Ko
ning.
Een proces waarin voortdurend vrij
onbewimpeld sprake is van den Koning,
de hoogste autoriteit in het land, is
voorwaar geen alledaagsche gebeurte
nis en daarom is het wel interessant
even na te gaan, nu de uitspraak ge
vallen is, hoe het „proces der generaals"
zich heeft voorgedaan, het proces dat
door een extremistisch orgaan werd in
geleid bij zijn lezers onder den titel
„Eindelijk zijn zij aan het vechten
Het betreft het proces van generaal
Lantonnois van Rode, gewezen bevel
hebber van de 6e legerafdeeling, tegen
generaal Galet den huidigen chef van
den generalen staf, auteur van het werk
„S. M. Le Roi, Albert devant l'Invasi-
on." Men moet begrijpen, welke reus
achtige herrie het boek Galet heeft te
weeg gebracht in sommige militaire mi
lieux en ook bij sommige politieke vij
anden van Generaal Galet, die een pro
testant is en die hevig is aangevallen in
verband met de militaire plannen, een
jaar geleden, om door te dringen in de
atmosfeer van dit proces, In de zitting
zaal hing een strijdlustige atmosfeer.
Het kostte den voorzitter heel wat moei
te om de heeren advocaten bij den grond
van het debat te houden. Om aan te
toonen, dat het proces heel wat verder
ging dan de zaak van generaal Lanton
nois n.l. tot alle oud-strijders, had de
generaal twee advocaten gekozen, oud
strijders, die onder zijn bevel hadden
gediend, toen zijn legerdivisie, met de
4e divisie van generaal Michel, een po
sitie innam op de Schelde, teneinde de
verbinding van Antwerpen met de zee
te verzekeren en verder het veldleger
tegen een Duitschen flankaanval te be
hoeden. Maar meer dan ooit heeft dit
proces geleerd, dat de heeren generaals
ook dan wanneer zij aan het hoofd van
hun troepen front moesten maken, te
gen een vijand hun onderlinge geschil
len niet vergaten en hoe intrigue en
wedijver, samen met het verlangen om
aan een bepaalde verantwoordelijkheid
te ontsnappen, een van hun grootste
bezorgdheden is geweest.
Men weet hoe de Antwerpsche ves
ting als de nationale Belgische vesting
werd beschouwd door den Koning. Zijn
opvatting was, dat het leger zich in Ant
werpen moest nestelen, tot wanneer
geallieerde hulp de Belgen kwam ont
zetten. Maar toen bleek, dat de zware
Duitsche artillerie de Belgische forten
eenvoudig in gruis schoot, en nadat was
uitgemaakt, dat de Belgische troepen,
zelfs versterkt door de Britsche marine
divisie niet tot een offensieve beweging
tegen het Duitsche leger in staat waren,
toen wijzigde hij zijn opvattingen.
Hij gaf het bevel, begin October dat
het gros van het Belgische leger op den
linkeroever van de Schelde zou wor
den gebracht, terwijl de 2de Belgische
legerdivisie in de Antwerpsche vesting
blijven zou, met de Britten. Maar dit
bevel was geen aftocht. De bedoeling
was het leger een nieuwe positie te ver
schaffen, beschermd door waterloopen
en overstroomingen, om daar het hoofd
te bieden aan een Duitschen aanval.
De Duitsche artillerie kon er minder
verwoesting aanrichten onder de Belgi
sche troepen.
Deze inzichten waren niet begrepen
door het groot hoofdkwartier dat werd
meegesleept door de alles meerukken-
de beweging naar de zee, om aan den
Duitschen druk te ontsnappen en dich
45).
Dat is dus zoo, ging hij voort, zijn
handen beteekenisvol uitspreidend.
Wat wil dat zeggen? vroeg sir Peter
Waarom sloop hij in het donker om het
huis?
Ik weet het niet. Misschien zocht
hij naar gloeiwormen.
Sir Peter snoof verachtelijk en liep
naar het andere eind der kamer, waar
hij deed of hij de titels der boeken op
de planken bestudeerde.
Ik zal u eens laten zien, hoe zeker
men kan zijn van zaken op inbrekersge-
bied, ging Clinton voort, zich wendend
tot den rug van den verontwaardigden
baronet. Luister maar eens even. Hij
keerde zich tot Spencer, die eerbiedig
naast de salondeur stond. Kom eens hier.
Spencer kwam ernstig vooruit en ging
staan op de plek, die Clinton's reus
achtige vinger aanwees. Behalve dat hij
wat bleeker zag en een iets stijver hou
ding dan gewoonlijk had, liet hij niets
merken van de kwetsuur die hij gekre
gen had en Enid ten minste schreef de
kleine verandering in zijn houding toe
aan een natuurlijke zenuwachtigheid
in tegenwoordigheid van een man van
het gerecht, 1
ter bij de geallieerden te zijn, weg uit
den val tusschen de Nederlandsche
grens en de Schelde, achter welke rivier
n.l, tusschen Leie en Schelde, een
Duitsch leger opmarcheerde naar de
kust. Het is een oogenblik van tragi
sche, historische beteekenis [geweest,
dat hier werd opgeroepen, een oogen
blik waarop is gehandeld door het groot
hoofdkwartier in strijd met de bevelen
van den Koning.
De bescherming van het operatiege
bied van het Belgische leger, ten Noor
den van de Schelde was opgedragen
aan de 6e en 4e legerdivisies, die op de
Schelde, op het front LokerenDen-
dermonde waren genesteld. Deze divi
sies hebben op 8 October hun stellingen
ontruimd om post te vatten achter het
kanaal Gen tT erneuzen. Dat was
het proces: de operaties van 8 October
en de omstandigheden waarin zij wer
den uitgevoerd. Want generaal Galet
schrijft in zijn boek, dat deze ontruiming,
deze aftocht, absoluut in strijd was met
de gegeven bevelen en dat de Duit-
schers hierdoor alle gelegenheid hadden
om de verdedigers van Antwerpen van
het gros van het leger af te snijden.
Daar de twee legerdivisies onder bevel
stonden van generaal Lantonnois van
Rode, heeft deze de uitlating sma
delijk geacht en herstel verlangd, in
den vorm van een verklaring in de bla
den, met verbetering in de volgende
edities van het boek. Des te meer zoo
meenden zijn advocaten, daar de niet
ingelichte lezer den indruk krijgt, dat
de divisies hun stellingen hebben verla
ten, zonder strijd en tegen de bevelen
van het hoofdkwartier in, waardoor
juist alle voorwaarden vereenigd zijn
die door het wetboek van militair straf
recht worden vereischt om een gene
raal te doen fusileeren! Hiertegen werd
door generaal Galet aangevoerd, dat hij
generaal Lantonnois zelfs niet heeft ge
noemd in zijn boek en dat uit het alge
meen verband duidelijk blijkt, dat de be
velen tot ontruiming van de positie op
de Schelde werden gegeven door het
groot hoofdkwartier. Hierover is uit
voerig gepleit. De advocaten heben ge
legenheid gehad om het leger-archief
te onderzoeken, speciaal de bevelen
voor den dag van 8 October. Hierdoor
is dan uitgemaakt, ook door de partij
Galet, dat generaal Lantonnois geen en
kel verwijt treft. Generaal Lantonnois
heeft op 7 October 1914, een bevel ge
kregen om stand te houden. Dit bevel
gold voor 8 October, waardoor de af
tocht van de twee legerdivisies werd
voorgeschreven, naar aanleiding van
nieuwe berichten, speciaal omdat een
Duitsch leger marcheerde tusschen Leie
en Schelde en nabij Gent reeds in voe
ling was gekomen mei Belgische troe
pen. Slechts het eerste bevel was goed
gekeurd door den Koning. Het tweede
niet. En toen 's anderendaags de Ko
ning in den nieuwen zetel van het groot
hoofdkwartier, Selzate, aankwam, was
de aftocht van de twee legerdivisies
begonnen, tot groote verbazing van
den Koning, die dit niet had gelast en
steeds het oog hield op algemeene stra
tegische belangen. De aftocht stuiten
was niet meer mogelijk.
Op den eisch van generaal Lanton
nois, voor het proces, heeft generaal
Galet niet kunnen ingaan, ten eerste
omdat hij meende, dat zijn boek tot geen
verkeerde gevolgtrekkingen aanleiding
gaf en ten tweede omdat hij wist, dat
er op ingaan zooveel zou beteekenen
als een capitulatie ten opzichte van al
degenen, die door zijn boek min of meer
in het gedrang zijn gebracht en het nu
op hem hebben gemunt. Capituleeren
doet een generaal nu eenmaal niet....
Doch zij, die heben gemeend de histo
rische waarheid van het boek aan te
tasten door deze zaak, hebben zich ver
Spencer, begon Clinton op zijn
strengsten toon, zijn woorden afbijtend
en den butler scherp en achterdochtig
aankijkend. Je naam is immers Spencer,
hé?
Voor zoover ik weet, ja antwoord
de Spencer eerbiedig.
Clinton trok één oog op.
Niet Troggy Bowers of Basher For-
sythe van Surrey Hills?, vroeg hij, Spen-
'cer hief zijn hoofd een weinig op. Neen
mijnheer, antwoordde hij trotsch. Ik
ben een rechte afstammeling van den
dichter van de Faerie Queene.
Enid's oogen gingen wijd open en zij
hield met moeite een glimlach tegen.
Sir Peter keek over zijn schouder alsof
hij opgeschrikt was, toen keerde hij,
zijn schouder ophalend, weer terug tot
het bekijken van de boekentitels. Clin
ton wist niet of er eenige humor in het
antwoord lag of dat de butler inderdaad
letterkundige voorvaderen had; maar
daar hij nooit van de Faerie Queene
gehoord had, liet hij het antwoord onop
gemerkt voorbijgaan.
Nu Spencer, vroeg hij op eens,
waarom heb je gisterenavond de dra
den van het electrische licht doorge
sneden?
Waren die doorgesneden? vroeg
Spencer met schijnbaar echte verba
zing. Ik had begrepen dat een van de
voornaamste zekeringen los gelaten had.
Wie heeft je dat gezegd?
De electricien, die het herstelde,
gist want de juistheid der feiten, die
zijn aangehaald, is zelfs door de tegen
partij bewezen,
(Zie ook onder Buitenland.)
MIDDELBURG.
Een 25-taf sigarenwinkeliers .al
hier, hebben zich'x tot de léden van dén
raad gewend met een adresi, waarin zij' te
kennen geven:
dat zij hebben kennis génomén Van het
voorstel van den heer A.. Jeronimus' in
zake rijkswinkélisluiting per 1 Mei a.sl
dat zij eenigszins verwonderd staan
van dit voorstel' als zoodanig;
dat zij van meening zijn, dat dit voor
stel van geen beteekenis is, gezien het
feit, dat de meeste winkeliers, behalve
dan de sigarenwinkels en enkele snoep
winkels, des 'Zondags toch zijn gesloten,
dat den snoepwinkels bij deze~wet nog
vier uur de gelegenheid wordt gegeven
des Zondags te verkop pen en zij atzoo
geen .groot nadeel1 zullen helbben van die
(Winkelsluiting;
dat de sigarenwinkeliers over 't al
gemeen olm) verschillende reden een vrij
en Zondag toejuichen en niet gaarne
zouden zien, dat hun dezen dag "door
aanneming van .genoemd voorstel zon
worden ontnomen;
redenen, waarom zij beleefd doch mfet
(gepaste aandrang verzoeken meerge
noemd Voorstel niet aan te nemén.
De ordening der wereldproductie.
Voor een geheel met belangstellen
den gevulde bovenzaal van de Verge
noeging trad gisterenavond voor de af-
deeling der S.D.A.P, en het Instituut
voor Arbeidersontwikkeling als spre
ker op de heer dr. F. M. Wibaut uit
Amsterdam met bovengenoemd onder
werp.
Na een kort openingswoord van den
heer L. Onderdijk, ving de heer W i-
b a u t aan met te zeggen, dat hij hoop
te te kunnen aantoonen, dat het niet
waar is, wat wel beweerd wordt, dat
een productiestelsel, gericht op een be
paald plan, een dwaasheid, een droom,
een utopie is, en dus niet voor verwe
zenlijking vatbaar. Het is alleen een
utopie als men daarmede bedoelt dat 't
nog niet bereikt is. Het is noodzakelijk
door de groote ontwikkeling der tech
niek. Vroeger kon elke natie gericht
zijn op de verzorging van eigen stoffe
lijk leven. Thans kan dit behalve Sov
jet Rusland geen enkel Europeesch land
meer en ook voor het groote federale
Amerika is het al een onmogelijkheid.
De noodzakelijkheid van een productie
die er opgericht is in de behoeften van
de menschen te voorzien is sedert den
wereldoorlog veel sterker op den voor
grond gekomen en wordt nog steeds
sterker.
Er is van de bepalingen van het z.g.n.
Vredesverdrag van Versailles nog niet
veel verwezenlijkt en dit slaat o.a. op
de ontwapening, maar toch verwacht
spr. succes van de huidige ontwape
ningsconferentie, niet omdat de vredes-
gedachte reeds voldoende is door ge
drongen, maar omdat de landen moe
ten bezuinigen op de militaire uitgaven,
die met de aflossing en rente van de
oorlogsschulden in verschillende landen
de helft van de totale uitgaven over
schrijden.
Ook van de vrijheid van het verkeer
en rechtvaardige regeling van het han
delsverkeer is niet veel terecht geko
men. Voor 1919 was dat reeds niet goed,
maar nu is razernij voor het huidige
nog veel te zacht, er is geen woord voor
te vinden, de volkeren staan tegenover
elkaar op economisch gebied gewa
pend tot de tanden. Alom worden hooge
tariefmuuren opgetrokken, en als een
der oorzaken daarvan noemt spr, het
mijnheer,
Zoo, zei Clinton sarcastisch. Nu,
je weet even goed als ik, Spencer, dat
de draden doorgesneden waren,
Ik verzeker dat ik het niet wist
voor nu, mijnheer, zei Spencer ernstig.
Ik klom de trap op naar mijn ka
mer gisterenavond, toen de lichten uit
gingen en ik sir Peter hoorde bellen.
Toen
Clinton maakte opeens een beweging
met zijn hand.
Nu, wat deed deze vouwtang in je
kamer? snauwde hij.
Spencer keek naar de tang die de de
tective hem voorhield en bleef vol
maakt rustig.
Ik denk dat zij niets deed, toen U
ze vond, mijnheer, antwoordde hij met
een spottenden glimlach. Ik bewaar ze
gewoonlijk in de rechter bovenlade
van de kast.
Zoo, zei Clinton met een vertrou
wenden en gedwongen glimlach. Zoo?
Waarom? Waarvoor gebruik je ze?
Om draad voor vogelkooien te
buigen en door te snijden, mijnheer.
Mijn liefhebberij is mooie vogelkooien
te maken,
Vogelkooien! Waarvoor?
Om.... kanaries in te zetten,
mijnheer.
Ditmaal was Clinton bijna zeker dat
de butler probeerde grappig te zijn,
want met 'n snellen blik ter zijde, merk
aantal nieuwe staten dat geschapen is
en die nu ook weer afzetgebied moeten
vinden. De economische oorlog heeft
zich als de pest verspreid. Van de goe
de besluiten op de Economische confe
rentie, is niets gekomen. Dit omdat in
de volkeren zelf niet de wil leeft om
maatregelen te nemen, die verbetering
moeten brengen. Men vergete niet dat
de Volkenbond geen goocheldoos is,
waaruit al het goede komt. De resulta
ten zijn nul komma nul. Er is nog nim
mer een economische vijandschap zoo
groot geweest als in 1932. Nederland
moet ook met den stroom medegaan,
zie de contingenteering. Het hopeloos
willen trachten om het economisch le
ven enkel op de nationale voorziening
te richten, komt o.a. uit bij de tarwe,
die men, nu er steun is, tweemaal zoo
veel heeft als vroeger. Bij de onjuiste
productie is nu sedert 1929 de crisis ge
komen. De steeds grootere productie
is spaak geloopen op gebrek aan
koopkracht. Crisissen zullen onafschei
delijk verbonden zijn aan het kapita
listisch stelsel en zullen blijven bestaan
zoolang de productie gericht is op het
maken van winst en niet op de behoef
ten.
Spr, meent, dat ook deze crisis weer
voorbij zal gaan, maar acht daarvoor
o.a. noodig het grootendeels opheffen
der oorlogsschulden. Maar dan is men er
nog niet, want dan moeten de volkeren
nog gewennen aan een evenredigheid
tusschen de voortbrenging en de koop
kracht.
De rationalisatie kan zeer zeker dik
wijls verscherping van een crisis zijn,
maar als de menschen verstandig wor
den, wordt de rationalisatie een zegen
in plaats van een vloek.
Men staat nog maar het begin van
wat de menschheid kan gebruiken, ge
zien de weinige behoeften van sommige
volken. Men is gekomen tot een ver
wording, waarbij het eigenlijk niemand
meer goed gaat. Hoogstens 5 pCt. der
menschen hebben direct voordeel bij het
huidige stelsel.
Sovjet Rusland geeft een voorbeeld
van een planmatige regeling der pro
ductie maar alleen voor de voorziening
van eigen land. Er heeeft daar een ge
weldige ombouw plaats, waarbij men
niet vergeten mag, dat men in Rusland
verre achter was bij de Westersche vol
ken. Tot nu toe belette bij velen de ver
ontwaardiging over den terreur, te waar-
deeren wat er in Rusland ging gebeu
ren op economisch gebied, al zijn ook
daar fouten gemaakt, wat menschelijk
is.
Andere landen kunnen niet alléén
voor zichzelf deze wijze van werken
toepassen, maar zij moet internationaal
worden toegepast. Dit is heel gauw ge
zegd, maar minder gauw gedaan. Er is
echter geen ander middel meer om uit
de moeilijkheden te komen, en dit zegt
men niet alleen in sociaal-democratische
maar ook in vele andere kringen. Deze
overtuiging wordt eiken dag sterker,
Onder het huidige stelsel zullen perio
den van schaarschte steeds worden af
gewisseld door periode van armoede en
ellende.
Men moet eerst komen tot het maken
van een plan, waarbij goede leiding noo
dig is. Het is gebleken, dat trusts en
kartellen geen oplossing voor een be
ter productie verdeeling konden bren
gen en ook geen crisis konden voorko
men.
Met een plan is men intusschen nog
maar aan het begin, men moet ook aan
toonen dat het kan en dat is alleen mo
gelijk door een bewegng van heel het
volk, behalve wellicht de genoemde 5
pCt.
Een omvorming in deze richting zal
wellicht in sommige landen met een
kleine revolutie gepaard gaan, maar dit
mag nooit het algemeene middel zijn.
Men moet zoo iets geregeld opbouwen,
te hij een flauwen glimlach op Enid's
gezicht.
Je bent knap, hè? vroeg hij scherp
Spencer zijn sterke tanden toonen. Is
dat waar, sir Peter? voegde hij er bij,
den baronet boos aankijkend.
Sir Peter keerde zich brommig om.
Hoe kan ik dat weten? gromde hij.
Ik stel geen belang in de stokpaardjes
van den kerel,
Goed, antwoordde Clinton, zich
weer tot den butler wendend. We zul
len zien hoe je 't vin^t om gevangen
te zitten als je niet oppast, Spencer. Hij
haalde uit zijn jaszak een paar zwarte
gummihandschoenen.
Zijn deze ook van jou, Spencer?
vroeg hij. Spencer boog toestemmend.
Oh. Die gebruik je zeker ook bij
het maken van mooie vogelkooien?
Neen, mijnheer. Die gebruik ik als
ik het zilver en andere dingen poets.
Welke andere dingen? snauwde
Clinton.
i Och., deurknoppen en zoo.
Poetsen butlers gewoonlijk de deur
knoppen, Spencer?
Neen, mijnheer. Ik doe het omdat
ik niet veel anders te doen heb.
Clinton geloofde het blijkbaar niet.
Je hebt zeker een goed baantje,
Spencer, zei hij sarcastisch.
Zeker, mijnheer, antwoordde Spen
cer onmiddellijk en met een dankbaren
blik naar sir Peter, die zich plotseling
'•'i j.
In de tegenwoordige
zenuwsloopende tijd
heeft wel ieder be
hoefte aan een dage
lij ksch middel ter
opwekking en verfris-
sching. - Duizenden
kiezen hiervoor de
origineele KING
pepermunt. Aan het
edele natuurproduct
waaruit
is bereid, is de gunstige
uitwerking toe te schrij
ven. Wie dit éénmaai
heeft ondervonden, wil
het niet meer missen.
(Ingez. Med.)
want revolutie brengt de maatschappij
juist eerst achteruit, zooals ook Rus
land heeft bewezen. Het beste is dan
ook de revolutie maar over te slaan,
waarmede men niets bouwt.
Dr. Wibaut eindigde onder dankbaar
applaus.
Daar niemand vragen wenschte te
stellen, sloot de heer Onderdijk met
dank aan spreker en aanwezigen de
vergadering.
VLISSINGEN.
Ving het jaarverslag der Vereeni-
ging voor Beroepskeuze over 1930 aan
met te constateeren, dat de arbeid der
vereeniging rustig zijn voortgang had,
het bestuur zou over het verslagjaar
1931 en den arbeid er in verricht be
vreesd kunnen worden, dat het rustige
van het werk tot een rusten zou kunnen
worden.
Het aantal aanvragen en daarop uit
gebrachte adviezen daalde toch van 33
in 1930 tot 19 in 1931.
Zou de algemeene inzinking in het
bedrijfsleven, speciaal in de metaalin
dustrie een vermeerdering van aan
vragen doen verwachten, zoo bleek toch
het tegendeel.
Het dag. bestuur hield regelmatig zijn
vergaderingen om de uitgebreide ad
viezen te bespreken.
Dr. A. P. Smitt, de schoolarts, ver
leende ook dit jaar als steeds zijn ge
waardeerde medewerking voor het ge
ven van de noodige medische adviezen.
Hulp bij plaatsing werd steeds wel
willend verleend door het Bureau voor
Arbeidsbemiddeling,
Meisjes heeft het bestuur dit jaar niet
gehad en bepaalde het geven van de
adviezen zich tot de jongens.
Van dezen wilden er zes timmerman
worden, wat ze dan ook is geadviseeerd
en dan werk te zoeken bij een burger
baas.
Electricien was van 5 de keus, waar
van 1 ook wel bankwerker wilde wor
den; 4 werden in dezen zin geadviseerd
en de vijfde den raad gegeven voorloo-
pig bij zijn patroon te blijven als loop
jongen en tevens uit te zien naar een
patroon in het beroep van zijn keus.
De laatste opmerking in verband met
een geval van een vader, zelf werkloos,
die moest gewezen worden op het ver
keerde een zoon van de school genomen
te hebben, terwijl hij nog niet wist, wat
met den jongen aan te vangen.
Eén geval deed zich voor van veran-
omdraaide om woedend naar de boeken
planken te kijken.
Clinton hield de handschoen een oogen
blik tegen zijn neus; toen liep hij naar
de deur der brandkast en rook er aan.
Hij kon den geur van metaal-poetsgoed,
die aan de handschoenen, merkbaar was,
er niet aan ontdekken en hij gromde
teleurgesteld.
Maar U verdenkt mij toch niet van
inbraak? riep Spencer op verdrietigen
toon.
Het zou me niets verwonderen,
antwoordde Clinton droogweg,
Dit is pure dwaasheid, Clinton,
barstte sir Peter woedend uit, toen hij
zich omkeerde en den detective toornig
aanzag. Ik weet precies waar Spencer
op het oogenblik van den diefstal was.
Zoo, ontwoordde Clinton in twijfel.
Hij keek Spencer een oogenblik vast
aan, toen stak hij de handschoenen en
de tang in zijn zak en keerde weer naar
het haardkleed terug.
i Ga de Fransche kamenier roepen,
beval hij den butler. En houd je mond
dicht.
Spencer boog stijf en verliet de kamer
met een uitdrukking van beleedigde
waardigheid.
U zal binnen enkele minuten zien
hoeveel onzin er in deze zaak is, sir Pe
ter, beloofde Clinton vol vertrouwen,
(Wordt vervolgd.)