het op aan! PHILIPS jOoiOoXCis fuxs „ARGENTA" KUNST EN WETENSCHAP. ARCHIEF EN OUDHEIDKAMER TE MIDDELBURG. LANDBOUW. Het komt er op aan, of deze dunne draad stroom- verslindend of stroom- besp arend is - en of hij wel omgeven wordt door het allerzuiverste edelgas Misschien betaalt U in een winkel voor 'n stroom- verslindende lamp een paar dubbeltjes minder, maar Uw electriciteitsmeter vraagt guldens terug. Koopt Uw lampen met verstand. Koopt stroombes pa rende lampen. Philips lampen t j aan als afgevaardigde van de Diocesane federatie van het Bisdom Breda, zoo dat de Schelde niet meer als verkeers- belemmering zal optreden en de secre taris dat dit het zoo nuttige en noodza kelijke contact en de samenwerking met genoemden bond ten goede zal komen Het contact met het Provinciaal Be stuur is voortreffelijk toch mag men de oogen njet sluiten voor het feit, dat de financieele steun van de Provincie voor het werk in het belang van de t. b. c bestrijding en dus van de volksgezond heid in vergelijking met wat in de meeste andere provincies geschiedt nog steeds van te bescheiden omvang is. Spr. be seft de finantieele moeilijkheden der provincie ten volle, maar verheelt des ondanks niet, dat de 6000 provinciaa subsidie een minumum is. Bezuiniging hierop zou z. i. zich in de toekomst on verbiddelijk wreeken door verhooging van allerlei andere uitgaven tengevol ge van verhooging van sociale ellende en vermeerderd ziekte- en besmettings gevaar. Door toevallige samenloop van omstandigheden heeft de vereeniging in 1931 nog niet den funesten invloed van crisis en malaise ondervonden. De sub- sidiën zijn nog onverzwakt gehandhaafc en de uitgaven voor bepaalde posten be neden de raming gebleven, zoodat een nadeelig saldo in een batig kon worden omgezet. Dit bewijst den goeden wil om niet per sé een bepaalden begrootings post te willen opmaken. Maar het ware volkomen onjuist indien er uit geconclu deerd zou worden, dat de begrootings- posten te hoog zouden zijn, of dat het bedrag der subsidiën voor bezuiniging in aanmerking zoude kunnen komen. Het tegendeel is waar, want dit jaar is er op de aanvragen voor subsidie der aan gesloten vereenigingen naar de meening van het bestuur dusdanig sterk bezui nigd, dat het werk in deze aangesloten vereenigingen op den duur in het hon derd zou loopen wanneer ook in de toe komst op dezelfde drastische wijze zou moeten worden opgetreden. Het aantal aangesloten vereenigingen is bovendien, weer toegenomen en in de toekomst zal deze post dus opgevoerd moeten kun nen worden. Het werk ging in 1931 met onverflauw- den ijver voort. Een geheele reorganisa tie kwam in het district Hulst tot stand onder leiding van den burgemeester van Hulst. Het district werd in zelfstandige onderdeelen gesplitst en dit kan de sy stematische t. b. c. bestrijding in het land van Hulst niet anders dan ten goe de komen. De hoofdschotel op de be stuursvergaderingen was dit jaar de noodzakelijke vernieuwing van het districtsconsultatiebureau. De verbe tering van het kringbureau te Goes kreeg haar beslag en dit stemt tot vol doening. Moeilijker was het in Middel burg tot overeenstemming te komen, om dat de verhoudingen nu eenmaal sub tiel en gecompliceerd zijn. Maar na ver schillende moeizame onderhandelingen kwam ten slotte een compromis tot stand dat de goedkeuring van alle direct bij de zaak betrokken partijen kon verwer ven. Het Regentencollege van het Gast huis heeft de goedkeuring van Ged. Sta ten noodig om het plan uit te voeren. Dit sluit in een advies van B. en W. aan Ged. Staten. Ter wille van een beoor deeling door B. en W. van Middelburg zond de secretaris op 11 December nog eens een uitvoerig memorandum over de t. b. c. bestrijding aan het College van Regenten, ter overlegging aan B. en W. ♦Binnen zeer korten tijd kan het toe stemmend advies van B. en W. aan Ged. Staten worden verwacht, indien althans de Raad van Midelburg zich eveneens met deze oplossing kan vereenigen. Het is wel merkwaardig hoeveel colleges me de een stem hebben in den bouw van een nieuw districtsbureau. Maar het be stuur leeft in de stellige overtuiging, dat dit nieuwe districtsconsultatiebu reau in 1932 tot stand komt en geopend zal kunnen worden, het is inderdaad dringend noodig. Het jaarverslag werd met dank aan dr Orbaan goedgekeurd. Jaarverslagen Districts t, b. c.- arts en Provinciale huisbezoek ster. Vervolgens was het woord aan den Districts t. b. c. arts, den heer A. J Hoorweg tot het uitbrengen van zijn eigen jaarverslag en dat van de Provin ciale huisbezoekster. Uit deze verslagen blijkt o.a. het vol gende: Het werk op de bureaux is ongeveer op dezelfde wijze voortgezet. Het aan tal nieuw ingeschrevenen bedroeg 805 of 9 minder dan het vorig jaar, het schommelt dus om de 800. Vooral op de bureaux te Zierikzee, Terneuzen, Tho- len en Oostburg is de toeloop van patiën ten grooter geworden, op de andere kleinere, een gevolg van het feit, dat er onder de vrienden van het bureau min der t. b. c. patiënten voorkomen. De meeste huisartsen maken trouw gebruik van het bureau. Ook de heer Hoorweg spreekt over de bureaukwesties te Goes en Middelburg. In de andere plaatsen is de gelegenheid z. i. voldoende. In Zee land overleden dit jaar volgens de ge gevens van de maandberichten van het Centraal Bureau voor de Statistiek, 164 personen, t. w. 114 aan long t. b. c. en 50 aan andere vormen van t. b. c. In totaal werden 122 of 74 pet. aan het bu reau bekend. Van de op het bureau in geschrevenen overleden er 84. Dit jaar is voor het eerst minder aan Röntgenfoto's uitgegeven dan begroot was, uitsluitend is dit te danken aan de billijken berekening van het Gasthuis te Middelburg. Onderhandelingen zullen met alle ziekenhuizen worden gevoerd om te komen tot een uniformen billijken prijs. Sputum van nieuwe en oude patiën ten werd 407 maal onderzocht. In 109 gevallen was het positief. De verhouding met de Raden van Arbeid te Middel burg en te Goes bleef goed. Aan 41 pa tiënten werd een bijdrage gegeven uit het Rijksverplegingsfonds voor de ver pleging in Sanatoria, ziekenhuizen en zeehospita. Uit het verpleegfonds der vereeniging ontvingen 10 patiënten een toelage. Verschillende vereenigingen hielpen krachtig en de heer Hoorweg vraagt wat er van de uitzending zou ko men zonder de Raden van Arbeid en de ze vereenigingen. In het Paviljoen te Middelburg vertoefde 39 patiënten voor observatie, nml. 21 vrouwen en 18 man nen, grootendeels voor rekening de-- bureaux. De leiding van het t. b. c. pa viljoen droeg de heer Hoorweg over aan den internist van het gasthuis, dr. Bron gers, maar de heer Hoorweg houdt er zijn observatie patiënten en behandelt er zijn patiënten als voorheen. Er werden via het consultatiebureau ongeveer evenveel kinderen naar va- cantiekolonies gezonden als het vorig jaar. Als de heer Hoorweg echter in het jaarverslag van den heer Bos van het Centraal Genootschap leest, dat er in 1931 voor Zeeland 643 minder verpleeg— dagen zijn genoteerd dan in 1930 dan is er alle reden ontevreden te zijn en zoo krachtig mogelijk mee te werken om te trachten het aantal kinderen zoo groot mogelijk te maken, want voor de kin deren uit de t. b. c. gezinnen is niet be ter dan deze uitzendingen. Over nazorg is nog wel gesproken en gecorrespondeerd, doch de Besturen der Raden van Arbeid meenden, dat in de zen tijd van crisis het uiterst moeilijk zou vallen voor onvolwaardigen werk te krijgen of werkverschaffing voor deze personen te organiseeren. De wijkzus ters-huisbezoeksters en de specifieke huisbezoeksters deden over het alge meen hun soms zoo moeilijke werk goed. Aan de bij de verslagen gevoegde staatjes zijn nog ontleend, dat voor de eerste maal onderzocht werden 220 man nen, 258 vrouwen en 327 kinderen, totaal 805 personen; hiervan waren resp 89 mannen, 112 vrouwen en 268 kinde ren niet lijdende aan t. b. c. resp. 11, 22 en 14 waren nog twijfelachtig. Voor het eerst als t. b. c. patiënt zijn inge schreven 119 mannen, 121 vrouwen en 49 kinderen, van wie resp. 81, 80 en 37 lijdenden waren aan actieve t. b. c.. Op 1 Jan. waren als t. b. c. patiënt ingeschreven 649 mannen, 866 vrouwen, 344 kinderen, totaal 1859 personen. Het aantal gezinnen, dat huisbezoek heeft vermeerderde met 137, afgeschreven werden 296, en restten op 1 Januari '32 nog 1027 gezinnen. Deze beide vereenigde verslagen wer den met dank aan den samensteller goedgekeurd. Jaarverslag van de districts- huisbezoekster. Mevrouw V e r b u r gD a h m e n deelt in haar jaarverslag als districts- huisbezoekster o.a. mede, dat 't contact met de wijkverpleegsters-huisbezoek sters wat beter werd dan het vorige jaar, omdat meer tijd was vrijgekomen dit contact aan te houden of weer te ver nieuwen. Tweemaal is dit jaar een can- didaat-huisbezoekster aan het bureau opgeleid. Sinds 1 Januari 1932 wordt in geheel Zeeland gewerkt met een nieuwe ad ministratie en de zusters, die daar reeds 1 Januari 1931 mede begonnen, vinden deze administratie practisch en eenvou dig. Tevens is de uniformiteit een groot voordeel voor de controleerende huisbe zoekster. Op 31 December 1931 werd het huis bezoek in Zeeland verricht door 4,' spe cifieke huisbezoeksters en 54 wijkver pleegsters-huisbezoeksters. Er komen totaal maandelijks 62 rapporten van haar binnen, omdat vier der zusters ieder 2 af deelingen hebben. Van deze 62 rappor ten is een verzamelstaat samengesteld, die een gemakkelijk en voldoend over zicht geeft van al het vele en goede werk dat dit jaar door de huisbezoek sters is gedaan. Ook dit verslag keurde de vergadering goed met dank van den voorzitter aan mevrouw Verburg. Rekening 1931. De penningmeester, de heer mr. A. J. v. d. Weel, bracht de rekeningen over 1931 uit, waarbij bleek, dat die der Ver eniging zelf begon met een nadeelig sal do 1930 ad 1543.68 en eindigde -.net een goed slot over 1931 ad 343.01. Bij die van het districtsconsultatiebureau steeg het goed slot van 1265.60 tot 2326.97. Ook bij die van de verple- gingsfondsen steeg het goed saldo en wel van 168.67 tot 2399.30. De rekening werd met dank aan den penningmeester goedgekeurd, evenals diens daarna voorgelezen begrooting voor 1932. Bestuursverkiezing. Op voorstel van den heer Plugge (Sou burg) herkoos de vergadering de aftre denden bestuursleden de heeren C. A. van Woelderen te Vlissingen, mr. A. J. van der Weel te Middelburg en dr. J. M. Planteijdt te Goes bij acclamatie. Beide eerstgenoemden verklaarden gaarne de herbenoeming aan te nemen, dr. Plan teijdt was niet aanwezig. Daar niemand meer iets voor de rond vraag had, sloot de voorzitter met dank voor de flinke opkomst de verga dering. Aan het verslag van den gemeente archivaris betreffende het archief en de Stedelijke Oudheidkamer over 1931 ont- leenen wij het volgende: In den toestand der archieflokalen kwam in het afgeloopen jaar geen ver andering, zij werden geinspecteerd door de nieuw opgetreden brandweer, waar bij de wensch kenbaar werd gemaakt van betere voorziening van de afschei ding tusschen de woning van den con cierge en het bureau van den archiva ris. Op den catalogus der prentverzame ling, waarover in het vorig verslag uit voeriger is gesproken, werden indices vervaardigd, zoodat het topografische gedeelte nu gereed is. Ten behoeve van de vereeniging Topografisch repertori um van Nederland bewerkte de archi varis daarop een lijst van de geteeken- de afbeeldingen Van Middelburgsche topografica, die in den stamcatalogus zal worden opgenomen. Vervolgens nam hij de beschrijving van het oudste de,e van het gemeente-archief ter hand ten behoeve van den algemeenen inventa ris, die in de eerstvolgende jaren zijn voornaamste arbeid zal vormen; het ge deelte tot 1581, beschreven door mr, de Stoppelaar, kwam grootendeels ge reed. Ook bewerkte de archivaris in houdsopgaven van de verschillende ban den met stukken. De inventaris der no tarieele archieven 18111842, bewerkt door mej. dr. C. H. Felix, waarover in het vorig verslag werd gehandeld, ver scheen in druk. Enkele hierdoor noodig geworden kleine wijzigingen in den in ventarisSwaving werden in het hand exemplaar aangeteekend. De archiefverzamelingen werden ver rijkt met het restant van het archief van het bestuur over de brandweer, dat met het reeds aanwezige, dat tot 1751 teruggaat, werd vereenigd, en welke ad ministratie door de reorgansatie der jbrandweer was afgesloten. De Com missaris van Politie droeg op verzoek van den archivaris, het archief van zijn voorgangers van 18251851 over. De Commissaris voegde daarbij ook het ar chief van den Waterschout, dat met 1840 aanvangt. Daar dit archief conform de funktie van dezen ambtenaar van rechterlijken aard is, won de archivaris, alvorens het in de verzamelingen in te lijven, het advies in van den algemee nen Rijksarchivaris. Een definitieve be slissing was hierover op het einde van het jaar nog niet gevallen. Onder de 21 aangekochte of ten ge schenke gekregen handschriften en ge drukte werken, waren een aantal Mid delburgsche gelegenheidsgedichten en dergelijke, die werden aangekocht, co- pie van het testament van Ph. van den Brande, geschonken door den heer J. Ch. Adelink en „Articulen van capitu latie" van 31 Juli 1809, overgedragen door den Dienst van Kunsten en Weten schappen der gemeente 's-Gravenhage. Verdere schenkers waren het bestuur van het Zeeuwsch Genootschap, de di rectie der P.Z.E.M., de bibliothecaris der Kon. Bibliotheek, de heer P. Dumon Tak en dr. W. S. Unger. De historischtopografische atlas werd verrijkt met vijf luchtfoto's van Middelburg en een silhouetportret van J. T. Austen, raad in 1796, die werden aangekocht. Ten verzoeke van burg. en weth. bracht de archivaris verslag uit over den oorsprong van den naam: Jo- dengang. Het archief werd bezocht door 23 verschillende personen, waarvan 7 uit Middelburg en 2 uit het buitenland. Bovendien werden aan 36 personen, waarvan 5 uit Middelburg en 4 uit het buitenland, schriftelijke inlichtingen verschaft over verschillende onderwer pen. Ook dit jaar werden meermalen archi valia van hier naar andere archieven verzonden, ten einde daar door de ge bruikers te kunnen worden geraad pleegd; omgekeerd werden enkele ar chiefstukken van elders te Middelburg gedeponeerd, ten behoeve van den ar chivaris. Betreffende de oudheidkamer wordt gemeld, dat de meubelen en de betim mering in de Vierschaar, die sporen van aanwezigheid van houtworm vertoonden, door een werkman der gemeentewerken ingespoten zijn met een nieuw in den handel gebracht praeparaat, dat althans tot nu toe gunstige resultaten schijnt te hebben. De verzameling werd verrijkt met 'n aantal draagteekens en pennin gen, in gebruik geweest bij de in 1931 opgeheven officieren en bemanning der spuiten, die door het afgetreden bestuur der brandweer werden afgedragen. Be halve een groot aantal koperen pennin gen van brandmeesters en bedienden zonder bijzondere beteekenis, verwierf de verzameling hierdoor een bijzonder fraai zilveren draagteeken voor den bo de bij genoemd bestuur, dateerend van het einde der 18e eeuw, en zeven draag teekens, mede van zilver, doch wat jon ger, van eerste en tweede commissaris, opperbrandmeester, en adjunct-opper- brandmeester, oudste brandmeester, in specteur en secretaris, zij vormen met hetgeen reeds vroeger was verworven een aantrekkelijk geheel. Ook werden een aantal stokken, bij brandmeesters in gebruik, overgedragen, terwijl de ver krijging van een zilveren beker en dito bel in uitzicht werd gesteld. (Deze voor werpen zijn intusschen ook door den raad aanvaard, Red.) In Oud-Holland publiceerde dr. S. W. A. Drossaers een inventaris van de meubelen van het stadhouderlijk kwar tier te 's-Gravenhage, waarin het vol gende voorkomt: In de groote beneden zaal „13 groote stucken schilderie, met slechte swarte lijsten, te weten de stadt Nova Batavia, Mexico, St Maerten, Por ta de Vera Cruz, St, Salvador, Malacca, 't Ford Nassau, Tarnati ende andere on bekende plaatsen" Blijkens bijgevoegde aanteekeningen van de hand van dr. C. Hofstede de Groot, hingen in 1707 in het huis Honselaarsdijk in het „Voorhuys" plattegronden o.a. van Mexico en Vera Cruz en in 1763 waren zij daar nog en wordt als auteur In° Gomes de Tras mota opgegeven. Daar dit precies klop te met de schilderijen, die op den boven gang hangen, trachtte de archivaris de geschiedenis hiervan na te sporen. De overlevering wilde, dat zij afkomstig waren van de West-Indische Compagnie die de stukken zou hebben gekaapt van de Spanjaarden, en jhr. L. C. van Pan- huys deed in dezen zin dan ook een me- dedeeling op het in 1926 te Rome gehou den Americanisten congres. De legende der kaperij lijkt niet on aannemelijk; immers Nederland heeft in de betreffende plaatsen (Acapuco ligt zelfs aan den Pacific) nooit koloniaal be heer gevoerd, en het is dus niet waar schijnlijk, dat de schilderijen in onze op dracht zouden zijn vervaardigd, zooals met die van Frans Post uit Brazilië la ter het geval zou zijn. Maar dat zij via de W. I. C. aan Middelburg zouden zijn gekomen, is thans niet meer waarschijn lijk. Hoe de gemeente er echter dan wel aangekomen is, heeft de archivaris niet kunnen nagaan. Bij navraag foij den directeur van het Koninklijk huisarchief ibleek aldaar om trent de verdere geschiedenis der op Honselaarsdijk bewaarde kunstschatten geen oplossing gevonden te kunnen: wor den. Ook de eigen gegevens lieten den archivaris in den steek. In den cata logus van 1876 worden de schilderijen nog niet genoemd; zij worden eerst in die van 1910 vermeld, doch waren eeni- ge jaren daarvoor voor de gemeente op het Rijksmuseum^ gerestaureerd. Een on derzoek in de gegevens tusschen beide jaren bleef echter zonder resultaat. De titel' van aankomst moge dus1 onzeker zijn, dat in deze vier si*hiJde/rijen een deel van het kunstbezit van den stad houder Frederik Hendrik is bewaard, schijnt den archivaris in hooge mlate waarschijnlijk. Het aantal der betalende bezoekers bedroeg 5301, tegen 4381 in 1930 en 5943 in '1929, het hoogste aantal' bezo: kers op éen d'ag 527. Ook dit jaar kon, door de bereidwilligheid der beide bo des, op vrij bevredigende wijze aan de drukte op de zomer-Donderdagdagen het hoofd worden geboden: Aid. Zeeland der Ned. Pomologische Vereeniging. Gistermiddag vergaderde in het Schut tershof te Goes, onder voorzitterschap van den heer H. A. Hanken, de afdeeling Zeeland der Ned. Pomologische vereeni- ging. De voorzitter verwelkomt de niet talrijke aanwezigen en wenscht de leden toe, dat het jaar 1932 een uitstekend jaar voor de fruitteelt moge zijn en dat zij goed en vooral mooi fruit mogen heb ben. Hoe mooi het Amerikaansche fruit ook moge zijn, het kan in smaak niet aan tegen ons Zeeuwsche fruit. Hierin heb ben we een grooten voorsprong. Na lezing der notulen deelt de voor zitter mede, dat prof. Sprenger een ziek- tebestrijdingskalender heeft ontworpen en dat vanwege de Ned, Pomologische vereeniging enkele sprekers bereid zijn een lezing te houden. De rekening 1931 sluit met een batig saldo van 224.87 (vorig jaar 247.47). De secretaris, de heer J. Q. C. Lens hoek brengt het jaarverslag uit. Gerele veerd worden: gehouden vergaderingen, excursie en cursussen, gemeenschappe- lijken aankoop van ziektebestrijdings middelen, enz. De afd. telde 1 Jan. 64 leden. In bespreking komt de vraag, welke maatregelen dienen genomen te worden tegen den invoer van Amerikaansch fruit. De voorzitter acht het 't beste dat een invoerverbod of een invoerrecht zou worden geheven in Sept., Nov. of Dec. Het Amerikaansch fruit kan ons den doodsteek toebrengen. De heer C. P. Vogelaar zou geen bezwaar hebben tegen den invoer vap Amerikaansch fruit tegen vroegere prij zen. Maar nu zijn maatregelen noodig, omdat de prijzen abnormaal laag zijn en de onze drukken. De voorzitter zou een schrijven willen doen uitgaan naar het Hoofdbe stuur waarin aangedrongen wordt op 't nemen van de meest afdoende maatre gelen. Ir. v. d, P 1 a s s c h e zegt, dat het Centraal Bureau der veilingen voor deze maatregelen weinig voelt. Het meent, dat de Amerikanen vanzelf wel zullen ophouden met invoer tegen zulke lage prijzen. Maar spr. is het hiermee niet eens. In het voorjaar moet tegen eiken prijs worden geruimd. Nu is contingen- teering lastig. Beter acht spr. een in voerrecht. Dat kan Amerika, ons nooit (Ingez. Med.; kwalijk nemen, want het heft ook in- voerrechen op onze kool. Het Centraal Bureau vreest, dat ook Zwitserland door een invoerrecht op fruit zal worden getroffen, en dit land juist is begonnen groente van ons af te- nemen. Maar dit bezwaar is te onder vangen door een invoerrecht te heffen op fruit in kisten, daar Zwitserland los fruit invoert. De Voorzitter meent, dat het Centraal Bureau voor de Veilingen wat Westlandsch denkt. Besloten wordt aan het H. B. in bo venbedoelden geest te schrijven. De heer v. d. Have zegt toe, dat de commissie uit het H. B. met den heer Valstar, voorzitter van het Centraal Bureau en zoo noodig met den minister een onderhoud zal aanvragen. De heer v. d. Plassche deelt in antwoord op een gestelde vraag nog mede, dat de Prov. Commissie uit de veilingen de kwestie van de kruisbessen in studie heeft. Het best is een plan klaar te maken tegen dat de prijs ineen zakt. De heer v. d. H av e wekt op waar de fruitkweekers belangen onvoldoende door het Centraal Bureau der veilin gen worden behartigd, tot propaganda voor de Ned. Pomogolische vereeni ging- Besloten wordt de tuinbouwvereeni- gingen te Kapelle en Wemeldinge als lid toe te laten. Bestuursverkiezing. De heer F. Kakebeeke moet wegens gezondheidsredenen als bestuurslid be danken. De voorzitter dankt hem voor wat hij voor de vereen, heeft gedaan. In zijn plaats wordt gekozen de heer C. P. Vogelaar Sr. In bespreking komt nu de aankoop van de bestrijdingsmiddelen. De heer Groenleer is de laagste inschrijver. Hem zal de levering gegund worden. Ook zal hem op voorstel van den heer C. P. Vo gelaar worden verzocht voor dit jaar als depothouder op te treden, zoodat ook nabestellingen kunnen plaats hebben. Dit jaar zal weer een excursie plaats hebben. Genoemd worden Schouwen, de zak van Zuid-Beveland of de proeftuin te Wilhelminadorp. Het Bestuur zal een keuze doen. Op voorstel van den voorzitter wordt

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1932 | | pagina 6