PAIES1NA
RÖSnaari
Tegen onaangenamen reuk
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN MAANDAG 8 FEBRUARI 1932. No. 32.
ONZE MOBILISATIE EN
DE WERELDOORLOG.
DOOR RAD DY h S.PkdeVRIES-Mzn
DE HERRNHUTTERS
JUBILEEREN.
ZEELAND.
(Wórdt vervolgd)
Een van de vraagstukken, waarvoor
steeds belangstelling zal blijven bestaan,
is dit: in hoeverre heeft de mobilisatie
van Nederlands leger en vloot in 1914
medegeholpen te verhinderen, dat wij
in den wereldoorlog werden betrokken
Was ons leger toen militair wat waard,
zooveel, dat dit, met andere factoren
samen wellicht, de strijdende partijen
er van deed afzien, ons in den krijg te
betrekken?
Wij troffen over deze zaak een hoogst
belangwekkend artikel aan in het ju
bileumnummer bij 't 100 jarig bestaan
van de „Militaire Spectator". De schrij
ver daarvan is de oud-opperbevelhebber
van land- en zeemacht, generaal b.d. C.
J. Snijders. En aangezien wij niet de
meening deelen van hen, die een mili
tair, omdat hij militair is, onbekwaam
achten tot het uitspreken van een oor
deel in militaire zakenmaar inte
gendeel van meening zijn dat het woorc
van den oud-opperbevelhebber alle aan
dacht verdient, ontleenen wij hier enke
le gedeelten aan diens betoog.
Na den gang van zaken in het buiten
land geschetst, en den „scherp vooruit-
zienden blik" en „groote besluitvaardig
heid" onzer regeering in die dagen ge
prezen te hebben, vervolgt generaal
Snijders:
„De vastberadenheid der Regeering
ter verzekering van tijdige en snelle ge
reedheid tot verweer in Juli 1914, heeft
zonder twijfel ook op de oorlogvoeren
de regeeringen indruk gemaakt; niet
dat zij hierdoor zouden zijn teruggehou
den van de ten uitvoerlegging van plan
nen, waarbij onze onzijdigheid geschon
den of ons volksbestaan bedreigd zou
worden; maar wel lag in onze besliste
houding voor ieder harer een duidelijke
aanwijzing en een waarborg, dat wij ons
in geen geval bij een der strijdende par
tijen zouden aansluiten en geen harer
dus ook een aanleiding of voorwendsel
zou kunnen vinden om ter voorko
ming van zoodanige aansluiting ons
grondgebied te bezetten en aldus de na-
deelen te aanvaarden, welke voor lede.
ren oorlogvoerende aan zoodanige be
zetting, eerst na uitschakeling of ver
nietiging onzer strijdmacht mogelijk
verbonden zouden zijn,
Het verdient de aandacht, dat het be
sluit tot mobiliseeren in beginsel op
30, en definitief op 31 Juli door de
Regeering geheel uit eigen beweging
werd genomen, zonder eenigen druk of
aandrang van den Chef van den Ge-
neralen Staf of van eenige andere leger-
of vloot-autoriteit. Geen hunner is door
den Raad van Ministers gehoord gewor
den en de Chef van den Generalen Staf
(wien reeds bekend was, dat hij tot Op
perbevelhebber van Land- en Zeemacht
zou worden voorgedragen en dus de ver
antwoordelijkheid voor de militaire lei
ding der defensie zou moeten dragen),
heeft zelfs aan den Minister van Oorlog
geen geformuleerd voorstel tot mobili
seeren behoeven te doen, omdat de Mi
nister zelf de eischen van den toestand
volkomen juist inzag, elk mogelijk en
wenschelijk initiatief ontwikkelde en bij
den Raad van Ministers een vertrou
wensvol gehoor vond, evenals helder in
zicht in den ernst van den toestand.
Dit historische feit is in lijnrechte te
genstelling met den gang van zaken,
zooals prof. dr. D. van Embden dien
voorstelde in de vergadering van de
Eerste Kamer der Staten-Generaal, zeg
gende o.m.:
„Een toekomstige mobilisatie zal zijn
een besluit, in dagen van zenuwspan
ning genomen door 9 bewindslieden
onder dictaat van den Generalen
Staf"....
„Deze voorstelling, aldus de schr., is
23)
Beneden is het heet. Op de helling is
het koeler, maar heb ik toch de hitte ook
nog wel gevoeld. Boven is het heerlijk.
Men komt er gemakkelijk door middel
van een geregelden en goedkoopen au
tobusdienst. De Carmel is nu eens niet
kaal of reeds niet kaal meer. Hier ziet
het al groen op de hellingen, en boven
is bebossching. Daar kan zelfs, zij het
ook op nog immer bescheiden wijze,
van wouden gesproken worden.
Voortdurend breidt Hadar-ha-Carmel
zich uit. Het kan niet zoo heel lang
meer duren of de bergwanden zijn volle":
bebouwd. Want er verrijzen regelmatig
nieuwe huizen, en, te oordeelen naar het
geen de menschen zeggen, die het we
ten kunnen, moet er in de laatste vijf
jaren wel in een heel snel tempo zijn
gebouwd.
Hier kunnen we ook spreken van de
Synagoge. Want al zijn er ook in Haifa
nog wel eenige particuliere bidgelegen-
heden en heeft zelfs de oudste tevens
het erkende Hoofd der Rabbijnen zijr
eigen Synagoge ook rog bij zich in huis
fantastisch en ontzegt aan de Nederland-
sche Regeering elk karakter van zelf-
standighèid, elk zelfbewustzijn en elk
verantwoordelijkheidsbesef, daarmede
tevens elk plichtsgevoel. Geen wonder
dan ook, dat genoemde spreker noch bij
de Regeering, noch bij de Kamer instem
ming heeft kunnen vinden voor zijn denk
beeld, dat voortaan de mobilisatie slechts
na goedkeuring door de Staten-Generaal
zou mogen worden bevolen. De door hem
aanbevolen regeling zou tengevolge
van het onvermijdelijke tijdverlies, het
welk aan de medewerking der Wetge
vende Macht verbonden is, om nog niet
te spreken van de tegenwerking en het
obstructionisme van anti-militaire en
anti-nationale zijden, op gewichtige
tijdstippen van nijpende spanning tot
ernstige vertraging leiden en dientenge
volge voor onze tijdige gereedheid en
gevechtsvaardigheid gevaren in 't leven
roepen, welke voor de nationale zaak
noodlottig zouden kunnen worden. Het
streven der eenzijdige-ontwapeningspoli-
tici zou zoodoende langs een verborgen
omweg toch worden bereikt, n.l. weer
loosheid tegenover onmiddellijke en
daadwerkelijke bedreiging onzer onzij
digheid en onafhankelijkheid.
En wanneer dan prof. dr. D. van Emb
den verder nog zegt, dat: „geen der hui
dige bewindvoerders weten kan, wat er
in 1914, voordat het besluit tot mobilisa
tie genomen werd, tusschen Regeering
en Generale Staf besproken werd en bij
welke der twee partijen overwegend het
initiatief gelegen heeft"dan moge
hij van de hiervoren weergegeven toe
dracht nota nemen en het feit erkennen,
dat de militaire autoriteiten hier te lan
de, uit overtuiging, beginsel en traditie,
zich stipt onthouden van elke poging tot
inmenging of beïnvloeding van de be
handeling van politieke regeeringsaange-
legenheden."
Generaal Snijders besluit zijn artikel
aldus:
„Of wij in staat zouden zijn geweest
een schending van ons grondgebied te
verhinderen of hieraan blijvend weer
stand te bieden, hangt geheel af van de
macht, waarmede een der oorlogvoeren
den zulk een inval zou ondernemen.
Maar vast staat, dat hij in elk geval voor
zulk een nevenoperatie zóóveel krach
ten, gedurende zóó langen tijd, aan zijn
strijdmacht op het hoofdoperatietooneel
zou moeten onttrekken, dat hieruit ern
stig nadeel voor hem zou zijn voortge
vloeid, waartegen de door de bezetting
van ons land te bereiken voordeelen niet
zouden opwegen, zoolang hij slechts de
zekerheid bleef behouden, dat ook aan
zijn tegenpartij de toegang tot en de be
schikking over ons gebied ontzegd zou
blijven. Deze preventieve invloed verte
genwoordigde het nuttig effect en de
hooge waarde onzer weerbaarheid en tij
dige gereedheid, welke als steun van
het politiek beleid en het verlicht inzicht
der toenmalige Regeering het Vader
land uit het gevaar van bijna onvermij
delijk in den oorlog te worden meege
sleept, hebben gered."
Men zal met dit rustige betoog van
den man, die gedurende de zware oor
logsjaren aan het hoofd onzer weermacht
heeft gestaan, rekening hebben te hou
den bij het beantwoorden van de vraag,
in den aanvang van dit artikel gesteld.
llit ftan mnnd »Ik wU niet nalaten
Uil UCIl 111UUU mede te deelen, dat ik
sinds het gebruik van Uw
tandpasta „Chlorodont" hei der-witte tanden bezit,
terwijl bovendien de onaangename reuk uit den
mond, waarvan ik vroeger last heb gehad, is
verdwenen. Ik kan Uw Chlorodont dan ook sterk
aanbevelen." (w. g.) E. G., Mainz. Verlangt
alleen de echte Chlorodont-tandpasta met rood-
wit-blauwe garantiestrook, tube 35 cent en 60 cent!
(Ingez. Med.)
toch is hier een poging gedaan om den
openbaren eeredienst in één Synagoge
te centraliseeren. En met goed gevolg.
Deze Synagoge is nog in aanbouw, maar
toch reeds in gebruik. Eigenlijk staat er
alleen maar het onderstuk. En dat is
bestemd, om later als leer- en lees- en
vergaderzalen te dienen. De werkelijke
Synagoge komt hier bovenop en zal dan
haar ingang hebben aan de hoogergele-
gen straat, terwijl wij nu van de lagere
paralel-straat den toegang bereiken.
Hier is ook een Oppervoorzanger aan
gesteld als ambtenaar, die de hoofd
diensten leidt, en zulks op de wijze van
een geoefend zanger en functionaris,
zooals wij dat gewend zijn. Hetgeen
haast een novum is in Palestina, waar
de huisvaders gewoon zijn bij beurten
voor te gaan in het gebed.
Haifa heeft ook zijn fabrieken. Aan
het strand werkt de groote cementfa
briek. En de zeep van Haifa gaat als
Palestijnsch product reeds over de zee.
Ook naar Holland. De groote Molen,
de Meelfabriek, bij het station, heb ik
bezichtigd en bewonderd. Een dier mo
dern-technische inrichtingen, welke
als levende denkende wezens werken
met de onfeilbare logica van een helder
orein. Maar nog regelmatiger en ex
acter!
Doch voor de ontsluiting van Pales
tina is hier ter stede een arbeid aan
den gang, grootsch vajj ontwerp en van
Op bezoek bij de Broeder
gemeente te Zeist.
(Van onzen specialen verslaggever).
Welk een groote plaats de zending
in de Broedergemeenschap der Herrn-
hutters inneemt blijkt o.a, uit cijfers.
Hoewel de gemeepschap over de ge-
heele wereld nog geen 60.000 leden telt,
stichtte zij in den loop van 200 jaren
niet minder dan 50 zendingsterreinen,
die over den aardbol verspreid liggen.
De in verhouding tot andere godsdien
stige secten ze,er kleine broederschap
zond tot nu toe 3000 zendelingen uit,
die onder de primitieve volken begrip
pen van den christelijken godsdienst en
van de Europeesche beschaving brach
ten.
Onder de zendelingen treft men man
nen, voortgekomen uit de kerkgenoot
schappen, die hier te lande nagenoeg
niets meer gemeen hebben.
Zijn de Herrnhutters in kerkelijk op
zicht als we ons zoo uitdrukken
mogen geparenteerd aan een groote
verscheidenheid van opvattingen, in
staatkundig opzicht is zulks niet min
der het geval. De broederschap draagt
waarlijk een internationaal karakter,
dat aan de kerk van Rome doet denken,
't Rome der Herrnhutters is Herrnhut
in Saksen, Ook nu nog, ofschoon de
wereldoorlog eenige wijziging heeft ge
bracht in de beteekenis van Herrnhut,
en wel voornamelijk in organisatorisch
opzicht. De oorlog deed de onverdeel
de broederschap haar wereld verdee-
len in parten. Gesticht werden in 1Ó22
vier provincies; te weten de conimen
tale, omvattend Duitschland, Zwitser
land, Nederland en Denemarken, een
Engelsche, waartoe Engeland, Schot
land en Ierland behooren, en twee
Noord-Amerikaansche.
Maar Herrnhut is het geestelijk mid
delpunt gebleven, er worden geregeld
synoden gehouden, en de theologische
school is er gevestigd. Finantieel en za
kelijk evenwel staan de provincies vrij
los van elkaar.
De nederzetting in Zeist behoort tot
de continentale provincie der Herrnhut
ters. Haar is als zendingsterrein toege
wezen Suriname, dat tot 1922, het jaar
van de nieuwe groepeering, uitsluitend
van Herrnhut uit verzorgd werd. De
Zeistei broederschap stuurt nu ieder
jaar Nederlandsche zendelingen naar
Suriname, waar scholen en kerken van
de werkzaamheid der Herrnhutters ge
tuigen. De zendelingen ontvangen hun
opleiding in Oesigeest, zooals de zen
delingen der andere kerkgenootschap
pen; hun eindvorming echter geschiedt
in Herrnhut. In Zeist wijdt men zich niet
aan de opleiding, men geeft er zich uit
sluitend ean het werk, dat de uitzending
van zendelingen mogelijk maakt: het in
zamelen der gelden.
Voor het verkrijgen der gelden wor
den tal van middelen gebruikt. De broe
ders collecteeren, houden lezingen en
tentoonstellingen van voorwerpen uit de
zendingsgebieden door geheel Nederland
en.zij drijven handel. In Zeist is de
broedergemeente eigenaresse van een
paar floreerende winkels en van een
omvangrijke engros-zaak in.... garen
en band, die aan ruim honderd menschen
werk verschaft. Verder houdt de broe
derschap nog de reeds 115 jaren oude
kostschool voor jonge dames uit deftige
christelijke kringen, uit welke goed be
kend staande school voortdurend goede
en liefdadige vriendinnen van de zending
voortkomen.
Alle deze uitingen van Herrnhutters-
leven zijn echter middel, geen doel. Het
einddoel was en is zending, en deze be-
heerscht de Herrnhutters dermate, dat
zij afgezonderd blijven, zelfs van de kerk
genootschappen, wier godsdienst ook de
hunn is.
toekomstige beteekenis: de haven van
Haifa. De haven van Palestina! Tot nog
toe is Jaffa de gewone Palestijnsche
landingsplaats met al de moeilijkheden
daaraan verbonden. Het schijnt, dat die
moeilijkheden de vele klippen daar
niet uit den weg te ruimen zijn en
dat het niet mogelijk is, om van Jaffa
een behoorlijke haven te maken. Of dat
om nog gewichtiger belangen van het
Britsche wereldrijk de Engelsche regee
ring er de voorkeur aan heeft gegeven
om de natuurlijke baai van Haifa met
goede havenwerken te voorzien. Reeds
zie ik de groote vangarmen boven den
zeespiegel uitkomen, binnen welke in
afzienbaren tijd de schepen veilig zul
len ankeren.
Dag en nacht gaat het werk voort. Al
de dagen, die ik later we.er in Haifa heb
doorgebracht, toen ik woonde in het Ho
tel „Hadar-ha-Carmel", waaraan ik ook
zeer aangename herinneringen bewaar,
heb ik de locomotieven met de wagon
slierten er achter uit de verte als speel
goed op die in aanleg zijnde pieren ge
zien en heb ik er de hefkranen zien wer
ken. En ook in de nachten heb ik de
fluit dier locomotieven gehoord. Of een
vaag hoorbare plons in het verre wa
ter: een bak met steenbrokken door de
hefkraan uit een wagon geschept en in
het water gestort.
Aan gesteenten heeft Palestina geen
gebrek. Even Zuidelijker dan Haifa ligt
In ons land trekken zij zich te samen
in de groote huizen op het Broeder- en
Zusterplein te Zeist, De huizen herinne
ren in hun eigenaardige formatie nog
aan het oorspronkelijke doel. Graaf
van Zinzendorf richtte de kwartieren
n.l, op om over een postplaats voor door
trekkende zendelingen te kunnen be
schikken. In de gebouwen op het Broe
derplein werd huisvesting verleend aan
reizende zendelingen, in de huizen op
het Zusterplein konden de zusters te
recht. De gemakkelijke verbindingen
van dezen tijd hebben de nederzetting
als verblijfplaats van reizende leden van
de gemeenschap vrijwel overbodig ge
maakt. Vandaar hun verandering in ge-
zins-woningen, In den mannen-vleugel
wonen nog slechts enkele ongehuwde
broeders, die overdag in Zeist of elders
in gewone betrekkingen werkzaam zijn,
en die na afloop daarvan in de nederzet
ting leven zooals andere werkers in an
dere primitieve huurkamers. In den
vrouwenvleugel huizen de jonge dames
van het pensionaat, de leeraressen en
een aantal zusters der broederschap, die
zonder gezinsverband zijn. Men treft er
echter nog altijd enkele vertrekken, die
ter beschikking van doortrekkende zen
delingen staan.
De Zeister Broeder-gemeenschap is 'n
kleine, nijvere schare van godsvruchtige
mannen en vrouwen die hun geheele
streven richten op de uitbreiding van de
zending in het algemeen, op de groot
wording van de zending in Nederlandsch
Suriname in het bijzonder. Van het in
Augustus te vieren zendingsjubileum ver
wachten zij, evenals de Herrnhutters
elders, vernieuwde belangstelling in hun
levensdoel, dat óns opmerkelijk genoeg
leek om er hier de aandacht op te ves
tigen.
MIDDELBURG.
NATIONAAL CRISIS-COMITE.
Afd. Middelburg,
Ontvangsten van 1 Febr. t/m 6 Febru
ari 1932 door den penningmeester:
Afd, Meubelmaken, Ambachtsschool
f4.26; H. A. E. f 10; A. F. L. T. f 10; M.
H. B. Z. f 100; te Middelburg wonend
personeel P.Z.E.M, over Jan. '32 f 18.03;
Z. d, N. f3; J. d. K. f2.50; fam. T, fl;
busjes F. D. f 28.75 M Industrie- en Huis
houdschool f7.94; busje fam, J. f2.92;
J. C. A. v. H. f5; dr. J. C. K. f 10; L. J.
f2,50; busje mej. v. d. H. f2.25; busje
mej. G. f 1.15; leerlingen Chr, Kweek
school f5.50; N. N. f2; H. P. f5; C. C.
v. O. f5; W. J. S. f2; M. v. B. W. f 1;
W. S. f2.50; M. P. A. P. f50; J. K. f10;
busjes L. O. f 15.89)4; A. v. D. f2.50;
K. d. V. f5; R. E. K. f 1; ds. D. S. f 10;
N. N, f 1.20; mej, wed. P. D. f2.50; J.
W. v. S. fl; D. D. N. V. f 15; A. R.
f 0.50; N. N. fl; J. M. fl; N. N. (wijk
A) f 1; G. M. M, f2.50; P. A. f 1; J. J, F.
f 10; R. v. d. W. f2.50; J. J. T. f2.50;
F. F. v. d. W. f2.50; A. S. f0.50; L. M.
fl; mej. wed, L. P. d. R. f2.50; P. G.
f0.50; J. B. fl; S. M. v. d. B. f5; G. V.
fl; C. d. R. f 0.50; Gez. d. J. f 0.50; W.
d, P. f5; J. v, D. f 0.40; A. R. f 1,26)4;
J. W. W. fl; mej. v. K.-H. fl; N. N.
(wijk S) f 1; 3 busjes wijk S f 61.88J4; bij
de Middelburgsche Courant van 20 Dec
1931 t/m 30 Januari 1932 ingekomen gif
ten f 262.06; S. A. v. L. f 7.50; W. R. f 20;
J. C. d. D. f 1; C. J. B. f2.50; M. L. f 1;
v. d. B. f 10; P. M, f 0.50; A. G. f2.50;
J. B. fl; S. d. V. f 0.50; W. A. D. f4;
J. O. f2.50; L. A. f 0.50; P. C. d. H. f 10;.
P. J. B. f 1; P. B. f 1; mej, wed. J. S. f 1;
J. C. v. H. fl; J. P. D. f 0.50; B. fl;
R, W. d, K. f 1; J, H. J. f 0.50; mevr. C.
S. f5; P. V. fl; L. N. fl; W. J. C,
f5; J. M. v. d. B. f2.50; A. v. A. f2.50;
J. J. v. A. f2; W. J. K. f 1; M. J. O. f 1;
dames G. f 2; D. Y. L. f 1; J. W. d. H.
f5; J. V. f2,50; J. G. W. f 10; C. v. A.
de Kolonie Athlith aan de zee. De
spoorlijn uit Egypte langs de kust naar 't
Syrische land en verder doet beide
plaatsen aan. De spoorwegverbinding
is er dus. En Athlith heeft het gesteen
te in zijn bergen, dat door de deskun
digen geëigend is bevonden om voor de
vorming der vangarmen van Haifa's ha
ven te diennen. En deze deskundigen
behoefden zich daarbij niet enkel op
theorie en wetenschap te verlaten.
Want vlak tegenover de steengroeven
rijst er een ruïne uit de zee van een
kruisvaardersburcht, wier zelfde ge
steente den weerstandsproef tegen het
zelfde zeewater nu reeds zooveel eeu
wen glansrijk heeft doorstaan. Ik heb
de steengroeve van Athlith ook bezocht.
Welk een gat is er reeds in den berg
gebroken, En dag aan dag laat men
nieuwe stukken springen, zoodat er groo
te blokken en kleinere en kleinste
brokken loskomen, die alweder met
hefkranen en andere werktuigen in de
wagons geladen worden voor het ver
voer naar de in aanleg zijnde haven. Aan
den eenen vleugel der enorme opper
vlakte werken Arabieren. Aan den an
deren werken Joden, meest arbeiders
uit de Kolonie Athlith. De Arabieren
Werken op dagloon. De Joden krijgen
maandelijks hun loon. Berekend naar
het dagloon der Arabieren, maar naar
de verhouding van de hoeveelheid van
het afgemaakte werk. En dan blijkt het
f2.50; H. A. R. f 0.50; C. A. M. f2; L.
H. f2.50; C. d. V. f 0.50; P. v. d. O.
f 0.50; J. V. f 0.50; B. L. C. S. fl; de
openbare lagere scholen A, C en K en
de centrale 7e klasse school f28.99; mej.
L. C. d. K.-d. B. f0.50; J. H. fl; J. A.
K. fl; S. d. P. fl; S, C. f2.50; J. G.
f 10; J. L, f 10; J. J. O. f 0.50; mej. wed.
M. D. f5; H. v. M. fl; J. A. A. f2.50;
A. A. v. L. f2; G. A. S. f2.50; A. J.
fl; mej. wed. M. K. P. M.-M, f5; C, J.
D. f 0,50; J. H. H. f 0,50; J, M. f 1.50;
J. F. A. S. f5; N. N. f5; J. S. d, B.
f 10; H. C. R, f2.50; G. J. Y. f 0.50; A.
L. f 1; C. P. P. f2; P. B. f2.50; P. v. S.
f 1; fam. N. en F. D. f2.50; L. L. d. V.
f 10; A. L. 1. C. f2.50; D. J. fl; J. M.
f 1; W. v. A, f 0.50; G. W. f 1; I. S. f3.50;
J. H. f 0,50; L. v. W. f2; J. J. D. f2.50;
mej, wed. J. v, S.-M, f0.50; A. V. f 0.50;
fam. A. f2.50; J. W. A. f2.50; L. d. N.
fl; W. R. fl; P. S. f 0.50; jhr. P. J. B.
f 100; A. J. V. fl; A. D. f0.50; J. B.
f 1; mej. C. D. T. f 1; L. G. T. f2; N. C.
v. O. f 0.50; A. T. f 1; J. K. f2.50; A. M.
W. f 0.50; I. d. K. f 1; W. A. P. f 1; J. D.
Jr. f25; N. V. V. f2.95; P. d. J. f25;
mr. J. M. P. f 10; P. L. T. f2.50; G. D.
f2; W. K. fl; fam. R. f5; J. M. f2.50;
J. C, v. S. f 0.50; E. S. f25; bijdrage Ge
meentelijk Gymnasium f2; J, J. v. O.
f5; A. v. W. f5; L. H. C. B. v. R. f5;
I. S. f5; mevr. v. S.-V. f2; personeel
Gasthuis f5.60; busje B. f 2,45; collecte
bal-masqué Medioburgum f 10.
Totaal ingekomen giften t/m 6 Febru
ari 1932 f 4615.06.
In de opgave op 1 Februari is wegge
vallen een gift van mevr. v. d. H.-H.
ad f 10.
De afdeeling van den Chr. Midden
standsbond alhier hield haar jaarverga
dering. De voorzitter, de heer K. Helder,,
heette, in 't bijzonder de dames en de'
afgevaardigden van andere vereenigingen,
iwelkom.
.In 't kort z ette de voorzitter uiteen,
dat juist nu in dezen tijd, nu velen ten
onrechte den Middenstand tot zondebok
maken en 't misschien straks zelfs: ook
in ons land gaat om zijn igoed besiaans-»
recht, organisatie meer dan ooit gebo
den is .Organisatie van alle Midden
standers ,elk in de vereeniging, waarin
hij, krachtens zijn beginsel, thuis hoort.
Met genoegen kon spr. eonstateeren,
dat de verhouding met de zustervereni
gingen uitstekend is en dilklwijls samen
werking plaats vindt, zooals nu ook ween
betreffende het uit te 'brengen advies
aan B. en W. aangaande de uitvoering
der Winkelsluitingswet.
De samenwerking tusschen de drie
landelijke organisaties werd ooki dit jaar
zoo mogelijk nojg hechter. f
Helaas moet voor het voorbije jaar
een groote verslechtering der economi
sche en maatschappelijke toestanden ge
constateerd worden ,en is de vrees zelfs
gewettigd dat het diepste punt nog niet
bereikt is.
Spr uitte de hoop dat het op de Ont
wapeningsconferentie te Geneve waar
meer dan 60 staten bijeen zijn, 't eens
niet enkel bij praten mag blijven, doch
dat met Gods hulp men daar ook eens
tot daden mag komen
De tweede secretaris bracht, daar de
eerste secretaris door ziekte in zijn
huisgezin, verhinderd was, het jaarver
slag uit, waarin ook de donkere tijds
omstandigheden 'werden naar voren ge
bracht, doch dat ook vertrouwen uit
spreekt in 't verder werken der organi
satie en met dank aan Hem die in staat
stelde ook in 't afgeloopen jaar voor het
welzijn van den middenstand nog het een
en ander te bereiken.
De penningmeester bracht daarop ver
verslag uit, waarbij 'blijkt dat 193:1 voor
de vereeniging financieel niet ongunstig
was.
Bij de daaropvolgende bestuursverkie
zing herkoos de vergadering de heeren
J. Bolier, D. C. Bouwense en I. dje
Ridder en koos in de plaats van den heer
J. J. Smits, die zich' niet meer bet.
geregeld, dat de Joden driemaal zoo
veel als de Arabieren uitbetaald moe
ten krijgen. Zoo heeft het werk zelf ook
daar de Joden in dezen steen- en
bergarbeid bekwaam gemaakt. Zooals
het Land hen tot allen noodigen arbeid
heeft omgevormd.
En dag en nacht komen de treinen
met volle wagens steen op de pieren.
Doch de zee is diep en het schijnt ook
hier: zij wordt niet vol (2). De reeds
gebogen lijn, die aan beide kanten bo
ven den waterspiegel is te zien, bewijst
evenwel, dat Haifa toch betrekkelijk
spoedig bij al zijn heerlijkheid, ook zijn
goede haven hebben zal.
Wie kan zeggen, wat er uit dit Haifa
groeit.
Over Acco en Meron naar Safed.
We gaan Noordwaarts. Thans met
ons vieren.
Reeds in Jerusalem heeft prof. Struck
me voor dezen tocht met mijn nieuwen,
en nu specialen reisgenoot tezamen ge
bracht. Rabbie dr. Efraim Fries is Rab
bijn in Texas. Hij is Reform-rabbijn. En
hij weet, wie en wat ik ben. Wij hebben
het op onzen vierdaagschen tocht uit
stekend met elkander kunnen vinden
en tijd, noch lust, noch ook zelfs maar
aanleiding gehad om ons wederzijdsche
standpunt te bepraten, veel minder te
bedisputeeren, En dat lag waarlijk niet
alleen aan mij.
(2) Pred. 1.7.