PAIES1NA RÖSnaari Tegen onaangenamen reuk TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN MAANDAG 8 FEBRUARI 1932. No. 32. ONZE MOBILISATIE EN DE WERELDOORLOG. DOOR RAD DY h S.PkdeVRIES-Mzn DE HERRNHUTTERS JUBILEEREN. ZEELAND. (Wórdt vervolgd) Een van de vraagstukken, waarvoor steeds belangstelling zal blijven bestaan, is dit: in hoeverre heeft de mobilisatie van Nederlands leger en vloot in 1914 medegeholpen te verhinderen, dat wij in den wereldoorlog werden betrokken Was ons leger toen militair wat waard, zooveel, dat dit, met andere factoren samen wellicht, de strijdende partijen er van deed afzien, ons in den krijg te betrekken? Wij troffen over deze zaak een hoogst belangwekkend artikel aan in het ju bileumnummer bij 't 100 jarig bestaan van de „Militaire Spectator". De schrij ver daarvan is de oud-opperbevelhebber van land- en zeemacht, generaal b.d. C. J. Snijders. En aangezien wij niet de meening deelen van hen, die een mili tair, omdat hij militair is, onbekwaam achten tot het uitspreken van een oor deel in militaire zakenmaar inte gendeel van meening zijn dat het woorc van den oud-opperbevelhebber alle aan dacht verdient, ontleenen wij hier enke le gedeelten aan diens betoog. Na den gang van zaken in het buiten land geschetst, en den „scherp vooruit- zienden blik" en „groote besluitvaardig heid" onzer regeering in die dagen ge prezen te hebben, vervolgt generaal Snijders: „De vastberadenheid der Regeering ter verzekering van tijdige en snelle ge reedheid tot verweer in Juli 1914, heeft zonder twijfel ook op de oorlogvoeren de regeeringen indruk gemaakt; niet dat zij hierdoor zouden zijn teruggehou den van de ten uitvoerlegging van plan nen, waarbij onze onzijdigheid geschon den of ons volksbestaan bedreigd zou worden; maar wel lag in onze besliste houding voor ieder harer een duidelijke aanwijzing en een waarborg, dat wij ons in geen geval bij een der strijdende par tijen zouden aansluiten en geen harer dus ook een aanleiding of voorwendsel zou kunnen vinden om ter voorko ming van zoodanige aansluiting ons grondgebied te bezetten en aldus de na- deelen te aanvaarden, welke voor lede. ren oorlogvoerende aan zoodanige be zetting, eerst na uitschakeling of ver nietiging onzer strijdmacht mogelijk verbonden zouden zijn, Het verdient de aandacht, dat het be sluit tot mobiliseeren in beginsel op 30, en definitief op 31 Juli door de Regeering geheel uit eigen beweging werd genomen, zonder eenigen druk of aandrang van den Chef van den Ge- neralen Staf of van eenige andere leger- of vloot-autoriteit. Geen hunner is door den Raad van Ministers gehoord gewor den en de Chef van den Generalen Staf (wien reeds bekend was, dat hij tot Op perbevelhebber van Land- en Zeemacht zou worden voorgedragen en dus de ver antwoordelijkheid voor de militaire lei ding der defensie zou moeten dragen), heeft zelfs aan den Minister van Oorlog geen geformuleerd voorstel tot mobili seeren behoeven te doen, omdat de Mi nister zelf de eischen van den toestand volkomen juist inzag, elk mogelijk en wenschelijk initiatief ontwikkelde en bij den Raad van Ministers een vertrou wensvol gehoor vond, evenals helder in zicht in den ernst van den toestand. Dit historische feit is in lijnrechte te genstelling met den gang van zaken, zooals prof. dr. D. van Embden dien voorstelde in de vergadering van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, zeg gende o.m.: „Een toekomstige mobilisatie zal zijn een besluit, in dagen van zenuwspan ning genomen door 9 bewindslieden onder dictaat van den Generalen Staf".... „Deze voorstelling, aldus de schr., is 23) Beneden is het heet. Op de helling is het koeler, maar heb ik toch de hitte ook nog wel gevoeld. Boven is het heerlijk. Men komt er gemakkelijk door middel van een geregelden en goedkoopen au tobusdienst. De Carmel is nu eens niet kaal of reeds niet kaal meer. Hier ziet het al groen op de hellingen, en boven is bebossching. Daar kan zelfs, zij het ook op nog immer bescheiden wijze, van wouden gesproken worden. Voortdurend breidt Hadar-ha-Carmel zich uit. Het kan niet zoo heel lang meer duren of de bergwanden zijn volle": bebouwd. Want er verrijzen regelmatig nieuwe huizen, en, te oordeelen naar het geen de menschen zeggen, die het we ten kunnen, moet er in de laatste vijf jaren wel in een heel snel tempo zijn gebouwd. Hier kunnen we ook spreken van de Synagoge. Want al zijn er ook in Haifa nog wel eenige particuliere bidgelegen- heden en heeft zelfs de oudste tevens het erkende Hoofd der Rabbijnen zijr eigen Synagoge ook rog bij zich in huis fantastisch en ontzegt aan de Nederland- sche Regeering elk karakter van zelf- standighèid, elk zelfbewustzijn en elk verantwoordelijkheidsbesef, daarmede tevens elk plichtsgevoel. Geen wonder dan ook, dat genoemde spreker noch bij de Regeering, noch bij de Kamer instem ming heeft kunnen vinden voor zijn denk beeld, dat voortaan de mobilisatie slechts na goedkeuring door de Staten-Generaal zou mogen worden bevolen. De door hem aanbevolen regeling zou tengevolge van het onvermijdelijke tijdverlies, het welk aan de medewerking der Wetge vende Macht verbonden is, om nog niet te spreken van de tegenwerking en het obstructionisme van anti-militaire en anti-nationale zijden, op gewichtige tijdstippen van nijpende spanning tot ernstige vertraging leiden en dientenge volge voor onze tijdige gereedheid en gevechtsvaardigheid gevaren in 't leven roepen, welke voor de nationale zaak noodlottig zouden kunnen worden. Het streven der eenzijdige-ontwapeningspoli- tici zou zoodoende langs een verborgen omweg toch worden bereikt, n.l. weer loosheid tegenover onmiddellijke en daadwerkelijke bedreiging onzer onzij digheid en onafhankelijkheid. En wanneer dan prof. dr. D. van Emb den verder nog zegt, dat: „geen der hui dige bewindvoerders weten kan, wat er in 1914, voordat het besluit tot mobilisa tie genomen werd, tusschen Regeering en Generale Staf besproken werd en bij welke der twee partijen overwegend het initiatief gelegen heeft"dan moge hij van de hiervoren weergegeven toe dracht nota nemen en het feit erkennen, dat de militaire autoriteiten hier te lan de, uit overtuiging, beginsel en traditie, zich stipt onthouden van elke poging tot inmenging of beïnvloeding van de be handeling van politieke regeeringsaange- legenheden." Generaal Snijders besluit zijn artikel aldus: „Of wij in staat zouden zijn geweest een schending van ons grondgebied te verhinderen of hieraan blijvend weer stand te bieden, hangt geheel af van de macht, waarmede een der oorlogvoeren den zulk een inval zou ondernemen. Maar vast staat, dat hij in elk geval voor zulk een nevenoperatie zóóveel krach ten, gedurende zóó langen tijd, aan zijn strijdmacht op het hoofdoperatietooneel zou moeten onttrekken, dat hieruit ern stig nadeel voor hem zou zijn voortge vloeid, waartegen de door de bezetting van ons land te bereiken voordeelen niet zouden opwegen, zoolang hij slechts de zekerheid bleef behouden, dat ook aan zijn tegenpartij de toegang tot en de be schikking over ons gebied ontzegd zou blijven. Deze preventieve invloed verte genwoordigde het nuttig effect en de hooge waarde onzer weerbaarheid en tij dige gereedheid, welke als steun van het politiek beleid en het verlicht inzicht der toenmalige Regeering het Vader land uit het gevaar van bijna onvermij delijk in den oorlog te worden meege sleept, hebben gered." Men zal met dit rustige betoog van den man, die gedurende de zware oor logsjaren aan het hoofd onzer weermacht heeft gestaan, rekening hebben te hou den bij het beantwoorden van de vraag, in den aanvang van dit artikel gesteld. llit ftan mnnd »Ik wU niet nalaten Uil UCIl 111UUU mede te deelen, dat ik sinds het gebruik van Uw tandpasta „Chlorodont" hei der-witte tanden bezit, terwijl bovendien de onaangename reuk uit den mond, waarvan ik vroeger last heb gehad, is verdwenen. Ik kan Uw Chlorodont dan ook sterk aanbevelen." (w. g.) E. G., Mainz. Verlangt alleen de echte Chlorodont-tandpasta met rood- wit-blauwe garantiestrook, tube 35 cent en 60 cent! (Ingez. Med.) toch is hier een poging gedaan om den openbaren eeredienst in één Synagoge te centraliseeren. En met goed gevolg. Deze Synagoge is nog in aanbouw, maar toch reeds in gebruik. Eigenlijk staat er alleen maar het onderstuk. En dat is bestemd, om later als leer- en lees- en vergaderzalen te dienen. De werkelijke Synagoge komt hier bovenop en zal dan haar ingang hebben aan de hoogergele- gen straat, terwijl wij nu van de lagere paralel-straat den toegang bereiken. Hier is ook een Oppervoorzanger aan gesteld als ambtenaar, die de hoofd diensten leidt, en zulks op de wijze van een geoefend zanger en functionaris, zooals wij dat gewend zijn. Hetgeen haast een novum is in Palestina, waar de huisvaders gewoon zijn bij beurten voor te gaan in het gebed. Haifa heeft ook zijn fabrieken. Aan het strand werkt de groote cementfa briek. En de zeep van Haifa gaat als Palestijnsch product reeds over de zee. Ook naar Holland. De groote Molen, de Meelfabriek, bij het station, heb ik bezichtigd en bewonderd. Een dier mo dern-technische inrichtingen, welke als levende denkende wezens werken met de onfeilbare logica van een helder orein. Maar nog regelmatiger en ex acter! Doch voor de ontsluiting van Pales tina is hier ter stede een arbeid aan den gang, grootsch vajj ontwerp en van Op bezoek bij de Broeder gemeente te Zeist. (Van onzen specialen verslaggever). Welk een groote plaats de zending in de Broedergemeenschap der Herrn- hutters inneemt blijkt o.a, uit cijfers. Hoewel de gemeepschap over de ge- heele wereld nog geen 60.000 leden telt, stichtte zij in den loop van 200 jaren niet minder dan 50 zendingsterreinen, die over den aardbol verspreid liggen. De in verhouding tot andere godsdien stige secten ze,er kleine broederschap zond tot nu toe 3000 zendelingen uit, die onder de primitieve volken begrip pen van den christelijken godsdienst en van de Europeesche beschaving brach ten. Onder de zendelingen treft men man nen, voortgekomen uit de kerkgenoot schappen, die hier te lande nagenoeg niets meer gemeen hebben. Zijn de Herrnhutters in kerkelijk op zicht als we ons zoo uitdrukken mogen geparenteerd aan een groote verscheidenheid van opvattingen, in staatkundig opzicht is zulks niet min der het geval. De broederschap draagt waarlijk een internationaal karakter, dat aan de kerk van Rome doet denken, 't Rome der Herrnhutters is Herrnhut in Saksen, Ook nu nog, ofschoon de wereldoorlog eenige wijziging heeft ge bracht in de beteekenis van Herrnhut, en wel voornamelijk in organisatorisch opzicht. De oorlog deed de onverdeel de broederschap haar wereld verdee- len in parten. Gesticht werden in 1Ó22 vier provincies; te weten de conimen tale, omvattend Duitschland, Zwitser land, Nederland en Denemarken, een Engelsche, waartoe Engeland, Schot land en Ierland behooren, en twee Noord-Amerikaansche. Maar Herrnhut is het geestelijk mid delpunt gebleven, er worden geregeld synoden gehouden, en de theologische school is er gevestigd. Finantieel en za kelijk evenwel staan de provincies vrij los van elkaar. De nederzetting in Zeist behoort tot de continentale provincie der Herrnhut ters. Haar is als zendingsterrein toege wezen Suriname, dat tot 1922, het jaar van de nieuwe groepeering, uitsluitend van Herrnhut uit verzorgd werd. De Zeistei broederschap stuurt nu ieder jaar Nederlandsche zendelingen naar Suriname, waar scholen en kerken van de werkzaamheid der Herrnhutters ge tuigen. De zendelingen ontvangen hun opleiding in Oesigeest, zooals de zen delingen der andere kerkgenootschap pen; hun eindvorming echter geschiedt in Herrnhut. In Zeist wijdt men zich niet aan de opleiding, men geeft er zich uit sluitend ean het werk, dat de uitzending van zendelingen mogelijk maakt: het in zamelen der gelden. Voor het verkrijgen der gelden wor den tal van middelen gebruikt. De broe ders collecteeren, houden lezingen en tentoonstellingen van voorwerpen uit de zendingsgebieden door geheel Nederland en.zij drijven handel. In Zeist is de broedergemeente eigenaresse van een paar floreerende winkels en van een omvangrijke engros-zaak in.... garen en band, die aan ruim honderd menschen werk verschaft. Verder houdt de broe derschap nog de reeds 115 jaren oude kostschool voor jonge dames uit deftige christelijke kringen, uit welke goed be kend staande school voortdurend goede en liefdadige vriendinnen van de zending voortkomen. Alle deze uitingen van Herrnhutters- leven zijn echter middel, geen doel. Het einddoel was en is zending, en deze be- heerscht de Herrnhutters dermate, dat zij afgezonderd blijven, zelfs van de kerk genootschappen, wier godsdienst ook de hunn is. toekomstige beteekenis: de haven van Haifa. De haven van Palestina! Tot nog toe is Jaffa de gewone Palestijnsche landingsplaats met al de moeilijkheden daaraan verbonden. Het schijnt, dat die moeilijkheden de vele klippen daar niet uit den weg te ruimen zijn en dat het niet mogelijk is, om van Jaffa een behoorlijke haven te maken. Of dat om nog gewichtiger belangen van het Britsche wereldrijk de Engelsche regee ring er de voorkeur aan heeft gegeven om de natuurlijke baai van Haifa met goede havenwerken te voorzien. Reeds zie ik de groote vangarmen boven den zeespiegel uitkomen, binnen welke in afzienbaren tijd de schepen veilig zul len ankeren. Dag en nacht gaat het werk voort. Al de dagen, die ik later we.er in Haifa heb doorgebracht, toen ik woonde in het Ho tel „Hadar-ha-Carmel", waaraan ik ook zeer aangename herinneringen bewaar, heb ik de locomotieven met de wagon slierten er achter uit de verte als speel goed op die in aanleg zijnde pieren ge zien en heb ik er de hefkranen zien wer ken. En ook in de nachten heb ik de fluit dier locomotieven gehoord. Of een vaag hoorbare plons in het verre wa ter: een bak met steenbrokken door de hefkraan uit een wagon geschept en in het water gestort. Aan gesteenten heeft Palestina geen gebrek. Even Zuidelijker dan Haifa ligt In ons land trekken zij zich te samen in de groote huizen op het Broeder- en Zusterplein te Zeist, De huizen herinne ren in hun eigenaardige formatie nog aan het oorspronkelijke doel. Graaf van Zinzendorf richtte de kwartieren n.l, op om over een postplaats voor door trekkende zendelingen te kunnen be schikken. In de gebouwen op het Broe derplein werd huisvesting verleend aan reizende zendelingen, in de huizen op het Zusterplein konden de zusters te recht. De gemakkelijke verbindingen van dezen tijd hebben de nederzetting als verblijfplaats van reizende leden van de gemeenschap vrijwel overbodig ge maakt. Vandaar hun verandering in ge- zins-woningen, In den mannen-vleugel wonen nog slechts enkele ongehuwde broeders, die overdag in Zeist of elders in gewone betrekkingen werkzaam zijn, en die na afloop daarvan in de nederzet ting leven zooals andere werkers in an dere primitieve huurkamers. In den vrouwenvleugel huizen de jonge dames van het pensionaat, de leeraressen en een aantal zusters der broederschap, die zonder gezinsverband zijn. Men treft er echter nog altijd enkele vertrekken, die ter beschikking van doortrekkende zen delingen staan. De Zeister Broeder-gemeenschap is 'n kleine, nijvere schare van godsvruchtige mannen en vrouwen die hun geheele streven richten op de uitbreiding van de zending in het algemeen, op de groot wording van de zending in Nederlandsch Suriname in het bijzonder. Van het in Augustus te vieren zendingsjubileum ver wachten zij, evenals de Herrnhutters elders, vernieuwde belangstelling in hun levensdoel, dat óns opmerkelijk genoeg leek om er hier de aandacht op te ves tigen. MIDDELBURG. NATIONAAL CRISIS-COMITE. Afd. Middelburg, Ontvangsten van 1 Febr. t/m 6 Febru ari 1932 door den penningmeester: Afd, Meubelmaken, Ambachtsschool f4.26; H. A. E. f 10; A. F. L. T. f 10; M. H. B. Z. f 100; te Middelburg wonend personeel P.Z.E.M, over Jan. '32 f 18.03; Z. d, N. f3; J. d. K. f2.50; fam. T, fl; busjes F. D. f 28.75 M Industrie- en Huis houdschool f7.94; busje fam, J. f2.92; J. C. A. v. H. f5; dr. J. C. K. f 10; L. J. f2,50; busje mej. v. d. H. f2.25; busje mej. G. f 1.15; leerlingen Chr, Kweek school f5.50; N. N. f2; H. P. f5; C. C. v. O. f5; W. J. S. f2; M. v. B. W. f 1; W. S. f2.50; M. P. A. P. f50; J. K. f10; busjes L. O. f 15.89)4; A. v. D. f2.50; K. d. V. f5; R. E. K. f 1; ds. D. S. f 10; N. N, f 1.20; mej, wed. P. D. f2.50; J. W. v. S. fl; D. D. N. V. f 15; A. R. f 0.50; N. N. fl; J. M. fl; N. N. (wijk A) f 1; G. M. M, f2.50; P. A. f 1; J. J, F. f 10; R. v. d. W. f2.50; J. J. T. f2.50; F. F. v. d. W. f2.50; A. S. f0.50; L. M. fl; mej. wed, L. P. d. R. f2.50; P. G. f0.50; J. B. fl; S. M. v. d. B. f5; G. V. fl; C. d. R. f 0.50; Gez. d. J. f 0.50; W. d, P. f5; J. v, D. f 0.40; A. R. f 1,26)4; J. W. W. fl; mej. v. K.-H. fl; N. N. (wijk S) f 1; 3 busjes wijk S f 61.88J4; bij de Middelburgsche Courant van 20 Dec 1931 t/m 30 Januari 1932 ingekomen gif ten f 262.06; S. A. v. L. f 7.50; W. R. f 20; J. C. d. D. f 1; C. J. B. f2.50; M. L. f 1; v. d. B. f 10; P. M, f 0.50; A. G. f2.50; J. B. fl; S. d. V. f 0.50; W. A. D. f4; J. O. f2.50; L. A. f 0.50; P. C. d. H. f 10;. P. J. B. f 1; P. B. f 1; mej, wed. J. S. f 1; J. C. v. H. fl; J. P. D. f 0.50; B. fl; R, W. d, K. f 1; J, H. J. f 0.50; mevr. C. S. f5; P. V. fl; L. N. fl; W. J. C, f5; J. M. v. d. B. f2.50; A. v. A. f2.50; J. J. v. A. f2; W. J. K. f 1; M. J. O. f 1; dames G. f 2; D. Y. L. f 1; J. W. d. H. f5; J. V. f2,50; J. G. W. f 10; C. v. A. de Kolonie Athlith aan de zee. De spoorlijn uit Egypte langs de kust naar 't Syrische land en verder doet beide plaatsen aan. De spoorwegverbinding is er dus. En Athlith heeft het gesteen te in zijn bergen, dat door de deskun digen geëigend is bevonden om voor de vorming der vangarmen van Haifa's ha ven te diennen. En deze deskundigen behoefden zich daarbij niet enkel op theorie en wetenschap te verlaten. Want vlak tegenover de steengroeven rijst er een ruïne uit de zee van een kruisvaardersburcht, wier zelfde ge steente den weerstandsproef tegen het zelfde zeewater nu reeds zooveel eeu wen glansrijk heeft doorstaan. Ik heb de steengroeve van Athlith ook bezocht. Welk een gat is er reeds in den berg gebroken, En dag aan dag laat men nieuwe stukken springen, zoodat er groo te blokken en kleinere en kleinste brokken loskomen, die alweder met hefkranen en andere werktuigen in de wagons geladen worden voor het ver voer naar de in aanleg zijnde haven. Aan den eenen vleugel der enorme opper vlakte werken Arabieren. Aan den an deren werken Joden, meest arbeiders uit de Kolonie Athlith. De Arabieren Werken op dagloon. De Joden krijgen maandelijks hun loon. Berekend naar het dagloon der Arabieren, maar naar de verhouding van de hoeveelheid van het afgemaakte werk. En dan blijkt het f2.50; H. A. R. f 0.50; C. A. M. f2; L. H. f2.50; C. d. V. f 0.50; P. v. d. O. f 0.50; J. V. f 0.50; B. L. C. S. fl; de openbare lagere scholen A, C en K en de centrale 7e klasse school f28.99; mej. L. C. d. K.-d. B. f0.50; J. H. fl; J. A. K. fl; S. d. P. fl; S, C. f2.50; J. G. f 10; J. L, f 10; J. J. O. f 0.50; mej. wed. M. D. f5; H. v. M. fl; J. A. A. f2.50; A. A. v. L. f2; G. A. S. f2.50; A. J. fl; mej. wed. M. K. P. M.-M, f5; C, J. D. f 0,50; J. H. H. f 0,50; J, M. f 1.50; J. F. A. S. f5; N. N. f5; J. S. d, B. f 10; H. C. R, f2.50; G. J. Y. f 0.50; A. L. f 1; C. P. P. f2; P. B. f2.50; P. v. S. f 1; fam. N. en F. D. f2.50; L. L. d. V. f 10; A. L. 1. C. f2.50; D. J. fl; J. M. f 1; W. v. A, f 0.50; G. W. f 1; I. S. f3.50; J. H. f 0,50; L. v. W. f2; J. J. D. f2.50; mej, wed. J. v, S.-M, f0.50; A. V. f 0.50; fam. A. f2.50; J. W. A. f2.50; L. d. N. fl; W. R. fl; P. S. f 0.50; jhr. P. J. B. f 100; A. J. V. fl; A. D. f0.50; J. B. f 1; mej. C. D. T. f 1; L. G. T. f2; N. C. v. O. f 0.50; A. T. f 1; J. K. f2.50; A. M. W. f 0.50; I. d. K. f 1; W. A. P. f 1; J. D. Jr. f25; N. V. V. f2.95; P. d. J. f25; mr. J. M. P. f 10; P. L. T. f2.50; G. D. f2; W. K. fl; fam. R. f5; J. M. f2.50; J. C, v. S. f 0.50; E. S. f25; bijdrage Ge meentelijk Gymnasium f2; J, J. v. O. f5; A. v. W. f5; L. H. C. B. v. R. f5; I. S. f5; mevr. v. S.-V. f2; personeel Gasthuis f5.60; busje B. f 2,45; collecte bal-masqué Medioburgum f 10. Totaal ingekomen giften t/m 6 Febru ari 1932 f 4615.06. In de opgave op 1 Februari is wegge vallen een gift van mevr. v. d. H.-H. ad f 10. De afdeeling van den Chr. Midden standsbond alhier hield haar jaarverga dering. De voorzitter, de heer K. Helder,, heette, in 't bijzonder de dames en de' afgevaardigden van andere vereenigingen, iwelkom. .In 't kort z ette de voorzitter uiteen, dat juist nu in dezen tijd, nu velen ten onrechte den Middenstand tot zondebok maken en 't misschien straks zelfs: ook in ons land gaat om zijn igoed besiaans-» recht, organisatie meer dan ooit gebo den is .Organisatie van alle Midden standers ,elk in de vereeniging, waarin hij, krachtens zijn beginsel, thuis hoort. Met genoegen kon spr. eonstateeren, dat de verhouding met de zustervereni gingen uitstekend is en dilklwijls samen werking plaats vindt, zooals nu ook ween betreffende het uit te 'brengen advies aan B. en W. aangaande de uitvoering der Winkelsluitingswet. De samenwerking tusschen de drie landelijke organisaties werd ooki dit jaar zoo mogelijk nojg hechter. f Helaas moet voor het voorbije jaar een groote verslechtering der economi sche en maatschappelijke toestanden ge constateerd worden ,en is de vrees zelfs gewettigd dat het diepste punt nog niet bereikt is. Spr uitte de hoop dat het op de Ont wapeningsconferentie te Geneve waar meer dan 60 staten bijeen zijn, 't eens niet enkel bij praten mag blijven, doch dat met Gods hulp men daar ook eens tot daden mag komen De tweede secretaris bracht, daar de eerste secretaris door ziekte in zijn huisgezin, verhinderd was, het jaarver slag uit, waarin ook de donkere tijds omstandigheden 'werden naar voren ge bracht, doch dat ook vertrouwen uit spreekt in 't verder werken der organi satie en met dank aan Hem die in staat stelde ook in 't afgeloopen jaar voor het welzijn van den middenstand nog het een en ander te bereiken. De penningmeester bracht daarop ver verslag uit, waarbij 'blijkt dat 193:1 voor de vereeniging financieel niet ongunstig was. Bij de daaropvolgende bestuursverkie zing herkoos de vergadering de heeren J. Bolier, D. C. Bouwense en I. dje Ridder en koos in de plaats van den heer J. J. Smits, die zich' niet meer bet. geregeld, dat de Joden driemaal zoo veel als de Arabieren uitbetaald moe ten krijgen. Zoo heeft het werk zelf ook daar de Joden in dezen steen- en bergarbeid bekwaam gemaakt. Zooals het Land hen tot allen noodigen arbeid heeft omgevormd. En dag en nacht komen de treinen met volle wagens steen op de pieren. Doch de zee is diep en het schijnt ook hier: zij wordt niet vol (2). De reeds gebogen lijn, die aan beide kanten bo ven den waterspiegel is te zien, bewijst evenwel, dat Haifa toch betrekkelijk spoedig bij al zijn heerlijkheid, ook zijn goede haven hebben zal. Wie kan zeggen, wat er uit dit Haifa groeit. Over Acco en Meron naar Safed. We gaan Noordwaarts. Thans met ons vieren. Reeds in Jerusalem heeft prof. Struck me voor dezen tocht met mijn nieuwen, en nu specialen reisgenoot tezamen ge bracht. Rabbie dr. Efraim Fries is Rab bijn in Texas. Hij is Reform-rabbijn. En hij weet, wie en wat ik ben. Wij hebben het op onzen vierdaagschen tocht uit stekend met elkander kunnen vinden en tijd, noch lust, noch ook zelfs maar aanleiding gehad om ons wederzijdsche standpunt te bepraten, veel minder te bedisputeeren, En dat lag waarlijk niet alleen aan mij. (2) Pred. 1.7.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1932 | | pagina 5