PAHSÏÏNA
REISnaari
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN MAANDAG 18 JANUARI 1932. No. 14.
BINNENLAND.
DE RIJKSMIDDELEN IN DEC. 1931.
INITIATIEF-WETSVOORSTEL
BETREFFENDE MOBILISATIE B.V.L
DOOR RADDYN S. Ph.de VPIES.Mzn
6) i II
NEDERLAND EN BELGIE,
MUNITIE IN DE ZUIDERZEE,
ZEELAND.
Solistenconcours te Middelburg,
VERBETERING VOLKSHUISVESTING.
Onbewoonbaar verklaarde woningen op den Dampoortsingel,
De tien nieuwe woningen in de Karelsgang, gebouwd voor rekening
der gemeente, welke woningen bijna gereed zijn.
WALCHEREN.
Gemeenteraad van Domburg.
jj (Wordt vervolgd.)
ive.
nog
laat.
Ivan
dit
IR-
*ste
Irij-
61.
[ïle
A.
?an
lo.
lam
btf
ii-
im
;n.
fÜ-
L>.
De opbrengst van de Rijksmiddelen
(hoofdsom en opcenten) over de maand
December 1931 bedroeg 43.158.020,
tegen 42.550.872 over de maand De
cember 1930.
Het één twaalfde gedeelte der raming
over het geheele jaar bedraagt een som
van ƒ39.158.020.
We laten hieronder volgen de op
brengst over het jaar 1931, vergeleken
met dit over 1930.
1931 1930
Grondbel. 9.155.960 21.921.155
Pers. Bel. - 8.871.979 - 29.571.695
Ink. Bel. - 91.682.029 - 92.901.663
Verm. Bel. - 5.227.680 - 15.235.290
Div. en T. - 18.738.285 - 20.236,694
Inv. recht - 64.151.248 - 67.126.121
Stat, recht - 3.122.518 - 4.029.941
Zout - 2.098.338 - 2.156.100
Geslacht - 8.570.123 - 11.345.782
Wijn - 2.308.966 - 2.580.811
Gedistill. - 37.835.584 - 36.826.755
Bier - 14.429.988 - 15.634.601
Suiker - 52.628.685 - 53.301.063
Tabak - 29.134.496 - 28.818.611
Goud, zilv. - 888.194 - 1.081.301
Zegelrecht - 22.524.213 - 24.670.612
Reg. recht - 14.557.815 - 23.024.759
Succ. recht - 46.990.437 - 43,970.142
Domeinen - 4.565.529 - 4.578.419
Staatsloterij - 655.705 - 653.866
Loodsgeld - 4.301.150 - 4.887.338
452.799.712 504.552.749
De opcenten ten bate van het Lee-
ningsfonds gaven over December 1931
een opbrengst van 6.290.250.
De inkomsten ten bate van het „We
genfonds" gaven over December 1931
een opbrengst van 553.377, Rijwielbe
lasting 10.270.
De Tweede Kamerleden Albarda
Vliegen, IJzerman, K. ter Laan en Van
Zadelhoff hebben ingediend een initia
tief-wetsvoorstel tot nadere regeling
van de vrijwillige opkomst onder de wa
penen van dienstplichtigen en reserve
personeel. Aan de memorie van toe
lichting is het volgende ontleend:
Art. 187 der Grondwet bepaalt, dat
wanneer in geval van oorlog, oorlogsge
vaar of andere buitengewone omstan
digheden de dienstplichtigen, die niet
in werkelijken dienst zijn, geheel of ten
deele onder de wapenen worden geroe.
pen, onverwijld bij de Staten-Generaa
een wetsvoorstel moet worden inge
diend om het onder de wapenen blijven
der dienstplichtigen zooveel noodig te
bepalen.
Door de oprichting van den Bijzonde
ren Vrijwilligen Landstorm is een ge
wapende macht ontstaan, die kan wor
den gemobiliseerd, zonder dat de re
geering verplicht is, onverwijld den Sta
ten-Generaal de mobilisatie mee te dee-
len en van het onder de wapenen doen
blijven van die macht de goedkeuring
van de Staten-Generaal te vragen.
De indieners van het initiatief-wets
voorstel achten het dringend noodzake
lijk, dat aan den tegenwoordigen toe
stand een eind wordt gemaakt. Het ge
reed staan van een organisatie, die de
regeering in staat telt om, met voorbij
gaan van art. 187 der Grondwet, en dus
buiten de Staten-Generaal om, voor
doeleinden van binnenlandsche politiek
een vrijwilligersleger op de been te doen
komen, achten zij niet bevorderlijk voor
orde en rust.
Zij meenen dat artikelen 35 van de
Dienstplichtwet en 5 van de wet van 6
Juni 1905 zoodanig aangevuld moeten,
dat de bepalingen van die art, nog
slechts kunnen voldoen aan haar oor
spronkelijke bestemming, nl, om aan
dienstplichtigen, die om persoonlijke re
denen onder de wapenen wenschen te
komen, daartoe de gelegenheid te bie
den. Zij wenschen dus niet zoover te
Het streven naar algemeene ken
nis en ontwikkeling gold als een gevaar,
het beoefenen van andere dan Joodsche
wetenschap was een zonde. Een zonde,
die gestraft werd met middelen, waar
over de Besturen en Rabbijnen in de
Oude Stad destijds beschikten. Josua
Yellin beschrijft in zijn Zigronoth, d.i,
mémoires, zijne ervaringen over het feit,
dat hij als een der eersten zijn zoon de
verboden vrucht liet eten. Deze zoon is
David Yellin, die onlangs hier te lande
aan het Orientalisten-congres heeft deel
genomen. Zoo kort ligt deze tijd der
halve eerst achter ons. Eigenlijk is ze
nog niet heelemaal voorbij, zooals wel
licht nog blijken zal.
Deze eerste Joodsche huisjes daar
zijn niet zoo gemakkelijk verrezen. Sir
Mozes Montefiore was een vrome Jood
in Engeland. Rijk aan bezit en aan in
vloed. Vol liefde voor zijn stam en voor
het Heilige Land. Koningin Victoria
verhief hem in den adelstand en ver
gaan, dat elke vrijwillige opkomst on
der de wapenen van enkele personen
onmogelijk zou worden gemaakt.
Indien bepaald wordt, dat noch inga
volge art. 35 der Dienstplichtwet, noch
ingevolge art. 5 van de wet van 6 Juni
1905 meer dan honderd man tegelijk on
der de wapenen mogen verblijven, ach
ten zij de gelegenheid voor persoonlijk
opkomst in werkelijken dienst in vol
doende mate verzekerd, maar tegelijk de
mogelijkheid van een massale opkomst
van vrijwilligers buiten de Staten-Ge
neraal om opgeheven.
Daartoe strekt hun initiatiewetsvoor
stel.
Naar de „Soir" meldt heeft dr. G. Ne
derbragt, chef van den dienst van de
economische Zaken aan het Departe
ment van Buitenlandsche Zaken, eenige
dagen te Brussel vertoefd, waar hij be
sprekingen voerde met officieele Belgi
sche vertegenwoordigers, teneinde tot
overeenstemming te kunnen geraken
omtrent zekere tarief-onderhandelingen
tusschen beide landen.
De besprekingen, welke naar men
verwacht tot een goede oplossing zullen
voeren, zullen over eenige dagen in Den
Haag worden hervat.
Het Vad, meldt:, dat de Christian
Science Monitor een bericht brengt, dat
dezen zomer in overleg met de Zuider
zeewerken 725 ton oude munitie op een
diepe plaats in de Zuiderzee verdron
ken is.
Volgens hel blad zouden de projectie
len gebruikt zijn om den dijk te verster
ken, maar dat is onjuist. De munitie is
alleen „verdronken".
Het ministerie van Defensie heeft, bij
informatie aan het Vad. medegedeeld,
dat deze munitie onbruikbaar was. Het
oorlogstuig kwam ook niet in aanmer
king om gesloopt te worden, omdat het
te gevaarlijk was.
In rijnaken is de gevaarlijke lading
naar den Oever gebracht en vandaar
per schip naar een diepe plaats.
Zaterdag hield de Bond van Harmonie-
en Fanfare-gezelschappen in Zeelanc
zijn tweede concours voor solisten,
duetten, trio's en kwartetten in het
Schuttershof te Middelburg.
Het eere-comité voor dit concours be
stond uit de burgemeesters van 's Heer
Arendskerke, Goes, Vlissingen, Krui-
ningen, Baarland, Hoedekenskerke, en
Wissenkerke de heeren J, C, E. Massee
te Kloetinge, Joh, Pilaar en J. van Poel
geest te Goes, Jac. Welleman te Krab-
bendijke en E. Verlare te Nieuw en St,
Joosland.
De heeren J. J. Hermans te 's Herto
genbosch en A. A. Bielen te 's-Graven-
hage vormden de jury.
Bepaald was, dat alleen dillettanten
aan den wedstrijd mochten deelnemen,
en dat de wedstrijd verdeeld was in een
derde, een tweede, een eerste afdeeling
en een afdeeling Uitmuntentheid, terwijl
hij, die reeds in eenige afdeeling een
eersten prijs behaalde, verplicht was in
een hoogere afdeeling uit te komen.
Ieder der juryleden kenden een cijfer
toe voor zuiverheid, klankgehalte, tech
niek, voordracht, tempo en opvatting.
Daar 10 het hoogste cijfer was, kon ten
hoogste 120 worden behaald. Het mi
nimaal aantal punten voor een derden
prijs was 72, voor een tweeden 84, voor
een eersten 96, voor een eersten met
lof 108 en voor een eersten met onder
scheiding 120 punten. In totaal waren
ingeschreven 43 solisten, 5 duetten en 2
kwartetten.
Begonnen werd te ruim half één en
hoogde op deze en andere wijze zijn
aanzien en invloed naar binnen en naar
buiten. En deze Mozes Montefiore heeft
den bouw dezer huisjes van den Sultan
gedaan gekregen. Hij was een keer of
zeven in Palestina en heeft ook daar zijn
naam onsterfelijk gemaakt, zooals in
Oost-Europa en in heel de Joodsche we
reld. Er was een tijd, dat er haast geen
Joodsch huis was, of er hing het portret
van dezen onvermoeiden kampvechter
voor alle belangen van Jodendom en
Jodenheid overal, waar deze vertreden
waren of bedreigd werden. Hij is heel
oud geworden en leefde van 17841885.
Zijn naam Moschéh ontmoet ge nu
in en ook buiten Jerusalem op vele
plaatsen. Niet alleen deze huisjes hee-
ten naar hem, maar ook verschillende
wijken, die met steun van door hem ge
stichte leenfondsen zijn in het leven ge
roepen en nog bezig zijn te verrijzen.
Zooals Ohel-Moschéh, Nevé-Moschéh,
Kirjath Moschéh. En dergelijke meer.
Dichtbij liggen daar laag in een kom
de Jemenieten-huisjes. Zij zijn gebouwd
van het geld van overal. Van een spe
ciale inzameling 'n twintig jaar geleden,
ten behoeve van Joodsche gezinnen uit
Jemen, welke daar leefden als in een
hel. Het zijn meest daglooners en last
dragers en ze hebben het nog niet breed,
maar leven in de zon van Palestina, die
de wedstrijd duurde met een uur pauze
voort tot des avonds tien uur.
In de derde afdeeling was de uitslag:
eerste prijs met onderscheiding duo van
„Excelsior" te 's Heer Arendskerke, de
heeren J. Sanderse en C. Wiskerke,
beide bugle met 120 punten; eerste prijs
met lof M. Geus, Sax. sopraan te Kwa-
dendamme met 115 punten en H. P.
Broerse, Sax. sopraan, Serooskerke met
108 punten; eerste prijs: K. den Toonder
bugle, te Kloetinge met 101 punten; C
Ingelse, piston, Middelburg met 101
punten; J. Schrier, trombone, Waarde
met 101 punten; duo „Ons Genoegen"
Kapelle, de heeren Daniël Sinke, bugle
en Pieter Eversdijk, piston met 101 pun
ten; G. Zuidhof, bombardon si b. Kwa
dendamme met 100 punten; A. Geus
althoorn, Kwadendamme met 100 pun
ten; C. J. Cornelisse, trombone, Waarde
met 100 punten; Francois Geluk, bary
ton, Kwadendamme met 97 punten
tweede prijs:L. Doens, baryton, Kwaden
damme met 89 punten; A. Lievense
bugle, Westkapelle met 87 punten; G
van Willigen, bombardon si b, Kapelle
met 86 punten; Duo „Oefening na den
Arbeid" Ritthem, de heeren J. Meijers
bugle en F. Schout, stella hoorn, met
86 punten; Jacob Bruil, sax alto, Kapelle
met 85 punten; P. van Geele, bugle, Mid
delburg met 85 punten; C. Henderikse
sax. tenor, Middelburg met 85 punten
Jan Brasser, piston, Westkapelle met 84
punten; derde prijs: A. Hoogesteger
piston, Kapelle met 81 punten; J, van
Lier, bugle, Kloetinge 78 punten; M. van
Sabben, bugle Borselen met 78 punten
C. Remeijn, b-bas, Middelburg met 76
punten.
Het kwartet in deze afdeeling nml
dat van „Oefening na den Arbeid" te
Ritthem, bestaande uit de heeren C
Pouwer, buglle, P, Houtekamer, bugle
M, Jobse, trombone en A. Leijnse, bom
bardon es, behaalde een derden prijs
met 73 punten.
Een der ingeschrevenen voor deze af
deeling was niet opgekomen en een kon
het slechts tot 64 punten brengen.
In de tweede afdeeling behaalden een
eersten prijs: Jan Walhout, bugle, Bors-
selen, met 105 punten; C. J. Meliefste,
tuba, Nieuw- en Sint Joosland, met 101
punten; D. M. van Halst, trombone, Wis
senkerke, met 101 punten; M. West-
veer, tuba, Waarde, met 98 punten;
Jan Walhout, piston, Heinkenszand, met
97 punten; M. Hoek van Dijk, trombone,
Heinkenszand met 97 punten; tweede
prijs: Jan Vermeulen, bugle, Heinkens
zand met 89 punten; C. Ie Conté, stella
hoorn, Goes met 88 punten; Jan Huij
bregtse, trombone, Westkapelle met 85
punten; M. Mallekoote, baryton, Hein
kenszand met 85 punten, kwartet „Oefe
ning na den Arbeid" Nieuw- en St. Joos
land met 85 punten en derde prijs: W.
Mallekoote, Heinkenszand met 75 p.
In deze afdeeling kon een deelnemer
plotseling niet meer spelen, terwijl een
het slechts tot 57 punten bracht.
In de eerste afdeeling behaalden een
eersten prijs met onderscheiding: P, A.
Broerse, sax. alto en A. J. Broerse,
tuba, beiden Serooskerke, ieder 120
punten ;eersten prijs met lof: W. Ver-
nooijs, sax alto, M'burg met 111 pun
ten; Duo „Oefening na Arbeid, Ritthem,
de heeren J. de Vroe, piston en P.
Meijers, tuba, met 112 punten, en J.
Meijers, sax. sopraan, Ritthem met 110
punten, en eersten prijs Duo Euterpe"
tleinkenszand ,de heeren G. Nijsse, sax.
alto en A. Bordui, althoorn, met 97 p.
In de afdeeling Uitmuntendheid waren
de winnaars van eerste prijzen J. J,
Laroes, sax. sopraan, Middelburg met
104 punten en Ed de Looff, Picolo, Wis
senkerke met 98 punten en behaalde
Adriaan Verburg, baryton, Wissen-
rerke een tweeden prijs met 91 punten.
De prijzen .bestonden uit keurige di
ploma's.
Nadat de heer Hermans namens de
jury zijn groote tevredenheid over de
hen echter niet donkerder vermag te
maken.
Aan de overzijde van den weg een
andere diepe, tamelijke groote kom. Met
water .Rest van den regentijd volgens
mondelinge mededeeling en geen
vijver, en nog minder een bron. Deze
diepte met zijn kolk heet in den volks
mond Gé-Hinnom. In het werkelijke Hin-
nomdal was eens de Mologdienst (zie o.a.
Jer. 7, 13). Gé-Hinnom is in den mond
der Joden nu ook een andere naam voor
„hel".
We zijn nu genaderd tot den Zions-
berg, tot den Muur. Geweldig. Maar nog
geweldiger van indruk, wanneer ik hem
van een andere zijde, van den Olijfberg
af, zal aanschouwen. Geen metselwerk
in onzen zin. In kubusvorm gehakte
enorme rotsblokken opeengestapeld.
Den hemel tegemoet. Breed genoeg van
boven, dat een wagenspan er over heen
zou kunnen rijden. Nu begin ik eenigs-
zins te begrijpen, hoe in de oudheid een
muur een s'tad kon beschermen. Deze
Muur heeft verscheiden volkeren ge
zien, die nu nog slechts in de boeken der
Oude Geschiedenis leven. Hij heeft de
Romeinen gezien, en hun stormrammen
hebben hem doen trillen en wijken. Nog
schouwt de Migdal-David, het hoek-
bastion, dat Davidstoren heet, trots de
ruimte in,
prestaties had medegedeeld, sloot, daar
de voorzitter, de heer C. Flipse, reeds
naar Wissenkerke was vertrokken, de
eere-voorzitter, de heer H. Blok uit
Kapelle, met kort woord het concours,
met dank aan allen, die aan het wel
slagen medewerkten, vooral ook aan de
deelnemers. Spr. wees er op, dat de
vele belangstellenden met jury en be
stuur volop hebben kunnen genieten en
dat de afwezigen veel hebben gemist.
Met dit laatste zijn wij het volkomen
eens.
DOMBURG. In de Vrijdagmiddag ge
houden gemeenteraadsvergadering gaf de
Voorzitter het gebruikelijke jaar
overzicht. De toestand van Domburg gaf
in financieel opzicht thans nog geen re
den tol klagen, ook de achteruitgang van
de bevolking is tot stand gekomen en
deze is sinds het vorige jaar met enkele
personen vermeerderd.
De heer Die Visser zeide den toe
stand zeer donker in te zien, ook
voor de gemeente a'l's1 badplaats. Hij
vreest dat de verdiensten steeds minder
zullen worden. Men hoopt thans alles
van hooge loonen en werkverschaffing,
doch men zal ervaren, dat men op zulk
een wijze er niet komt, daar de wereld
totaal ontredderd is. Er is, ook vroeger
z. i. teveel uitgegeven, waarbij hij wijst
op de kwestie der volkswoningen en hij
spoort aan lot groote zuinigheid.
Voor kennisgeving wordt aangenomen
met 6 tegen 1 st. (de heer Geldof) een
adres van de moderne vakbonden en de
S.DA.P. inzake werkverschaffing in Zee
land nadat de Voorzitter daarop
een toelichting heeft gegeven, de heer
En we zijn gekomen bij de Jaffa-poort
Het is avond. We nemen een taxi naar
huis.
We zullen ook de Oude Stad de
Ter 'atieqa bezoeken. Dat spreekt
vanzelf. En natuurlijk ook naar den Kó
thei Ma'aravie gaan, d. w. z. den Wes
telijken muur, die in toeristenboeken
en in toeristentaai „de klaagmuur"
heet. We zullen dat niet in één keer
tegelijk doen. Want naar den klaagmuur
zullen we bij voorkeur op Vrijdagmid
dag gaan. We zullen daar dan den Sab
bath ontvangen. Dan zal er niet enkel
de muur zijn met zijn omgeving. Maar
dan zullen ey in het bijzonder het leven
der omgeving en de stemming zijn, waar
van men U en mij verteld heeft. Boven
dien: het is de rest van de heiligste
ruïne des Jodendoms. En wanneer we
daar komen en haar zien als het een
zame stuk van een vergane zerk, dat er
schrijnend steekt uit een dierbaar graf....
zouden we ons dan niet, naar Joodsche
zede, als rouwbedrijvenden ter aarde
zetten of ten minste in ons gewaad een
inscheuring maken, terwijl onze mond
het berustende woord zou zeggen; ge
prezen Gij, o God, Gij waarachtige
Rechter.
Maar de Sabbath is machtig en zijn
vreugde breekt den rouw. Dus gaan we
op Vrijdagmiddag Koningin-Sabbath aan
Geldof als zijne meening heeft geuit,
dat dit in allen gevallen als leiddraad
zou kunnen worden gebruikt en de heer
Bi r a n d gezegd heeft dat de in dat
adres genoemde maatregelen van de pro
vincie en niet van de gemeente zouden
moeten uitgaan.
Aan den heer A. van der Ilage werd
een stukje grond, gelegen bij de voorma
lige centrale verkocht. Verder werd,, na
een toelichting van den voorzitter en na
eenige discussie besloten een bedrag van
f 10 per jaar te betalen aan J. Provoost
Jz. voor het recht van leggen van bui
zen ir. den Hoogen Hilweg.
Een schenking van een stukje te dem
pen sloot werd aanvaard van mej. wed.
Stokman te Domburg.
De voetbalvereeniging verzocht een
perceel grond gelegen achter de Kanon
wei beschikbaar te willen stellen voor
voetbalveld. De Voorzitter zette uit-
dat de door die vereeniging 'gjewenschte
plaats allerminst geschikt was, voor voe~t-
balterrein door de nabijheid van tuin
grond en kassen en van de Begraafplaats.
De heer G e 1 d o f meent dat op die
plaats het maken van een voetbalveld
wel mogelijk zou zijn.
De heer Brand verzoekt B. en W.
te trachten alsnog een door hem aan
gewezen, zeer geschikt terrein voor de
gemeente in pacht te krijgen, Het ver
zoek betreffende het terrein achter de
Kanonweistraat wordt met 6 tegen 1
stem, die van den heer Geldof, afgewe
zen. De heer E 1 o u t stelt thans voor
dat de gemeente zal trachten het door
den heer Brand bedoelde terrein zelf
te huren, wat met 4 tegen 3 stemmen,
die van de heeren Reijnhoudt, De Vis
ser en De Pagter, wordt aangenomen.
De heer Brand meent dat het schil
deren van woningen, zooals dat thans
den Westelijken Muur tegemoet.
Ik ben al eerder even in de Oude Stad
geweest. Om er een school te bezoeken.
En ik kom er nog wel weer terug. Smalle
straatjes. Bazarstraatjes. Op vele plaat
sen overwelfd. En waar ze niet over
welfd zijn, toch zóó smal, dat de gevels
der huizen elkander schier schijnen te
kussen, zoodat in ieder geval de sprong
niet groot zal zijn van het eene dak
naar dat der overzijde. Amphitheatersge-
wijze loopen ze af. Het plaveisel bestaat
uit grootere en kleinere keien en deze
liggen verre van gelijk.
Het is er altijd druk. Hier is de markt,
de dagelijksche markt. Winkeltjes van
allerlei. Gaten met goederen tusschen
drie wanden en een dakgewelf en met
een uitstalling aan den open kant van
voren. Alles loopt er door elkander.
Drommen van handelaren en koopsters
en kijkers. Waartusschendoor ook wel
een gedeeltelijke kudde geiten of een
aan weerskanten beladen ezel wordt ge
dreven, of zelf ook wel statig een ka
meel stapt. Ge kunt er de gramophoon
hooren draaien, en er ook den geldwis
selaar achter zijn tafeltje en de café
bezoekers op lage stoeltjes aan den rand
van het smalle straatje aan Turksche
pijpen zien lurken.
