IJrouinciale Zteum&che
DlSCHAP
ÊBBE fff WED
PUROL
No. 3 0 0.
Twee Bladen.
MAANDAG 21 DECEMBER 1931.
Eerste blad.
174e Jaargang.
ZEELAND.
Ruwe Huid
Ruwe Handen
Ruwe Lippen
BINNENLAND.
I$y3T T6? ?9? v3? 9T l
Stormachtig!^
-Besfendit
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad'Abonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
f 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
!8 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regelvoor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG, N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St.. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postcheque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2,10; elke reg«tl
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uitdruk
kelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opge
nomen a 85 cent bij vooruitbetaling, Advertentiën onder „Brieven' cA
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummer 5 ceab
Middelburg, 21-XII-'31.
We waren met ons vroedschap-over
zicht niet verder gekomen dan de ver
gadering vart Vrijdagmiddag, en als de
ze regelen onder de oogen der lezers
komen, dan is de Maandagmiddagverga
dering zeker, en de heele begrootings-
behandeling misschien, afgeloopen.
Volgens de journalistieke wet, dat
actualiteit en uitvoerigheid omgekeerd
evenredig moeten zijn aan het product
van den afstand in tijd en dien in kilo
meters, welke ons van de betrokken ge
beurtenis scheiden, zullen we dus niet
meer in den breede schrijven over al die
de woorden zijn van 's Raads voorzit
ter „natuurlijk hoogst belangrijke
redevoeringen", welke sindsdien zijn
uitgesproken.
Op de hem indirect gedane vraag, of
de personen van mr. Van Andel en den
Mi'ddelburgschen brievenschrijver in
,,de Zeeuw", de heer „Metellus", eigen
lijk niet identiek wa<-en, heeft eerstge
noemde zeer ter snede geantwoord, dat
er nog zoo iets als een persgeheim be
stond, en dat de heer Paul, indien hij nu
met alle geweld weten wilde, wie ach
ter dezen naam schuil ging, maar moest
trachten hoofdredacteur van „De
Zeeuw" te worden!
Op dit punt kwam de heer Van Andel
dus wel zegevierend uit den strijd, maai
de rest. Wanneer een rechtsche wet
houder en partijgenoot van je zegt: „de
heer Van Andel wil de wijzers van de
klok achteruit zetten, men kan tegen
woordig de toestanden niet meer bezien
door een bril van 50 jaar terug, de
eischen van socialen en intellectueelen
aard die het leven stelt zijn thans der
mate veranderd, dat van mij althans
voor het voeren van een politiek als de
heer Van Andel wil, geen medewerking
is te verwachten' nu, dan kunnen
we volstaan met te zeggen dat het ver
wijt van den heer Van der Feltz aan de
sociaal-democraten, dat zij het onder-
ling niet altijd eens zijn, niet alleen voor
de uiterste iinker-, doch eveneens voor
de uiterste rechterzijde van onzen Raad
schijnt te gelden.
Wat dan nog zacht gezegd is.
Vrijdagavond heeft de burgemeester
nog, als eerste van het college van B.
en W., van antwoord gediend; daarna
kwamen Zaterdagmiddag de wethouders
aan 't woord.
De argumenten, die weth. De Veer
tegen een eventueel noodzakelijke sala
riskorting van 't gemeentepersoneel aan
voerde, waren meerendeels vrij zwak en
zij werden met weinig overtuiging voor
gelezen. Met meer kracht bestreed hij
de wel wat felle aanvallen van den heer
Van der Feltz; men zegge niet, aldus
weth. De Veer, dat ik rood ben en „aan
den leiband van weth. Onderdijk loop",
dat is onzin, want in roode kringen ben
ik misschien wel heelemaal „een kapi
talist en de waarheid is, dat ik mij laat
leiden door het belang van Middelburg
alleen.
Weth. Onderdijk heeft o.m. ten aan
zien van een abattoir verklaard, dat de
nogmaals besnoeide plannen die Middel
burg thans heeft, geen verdere afbraak
gedoogen, want dan zou het heele ge
bouw instorten. En als de Raad den
abattoirbouw zou verwerpen, aan
zegt den dag daarop de inspectie tot alle
slagers: nu je slachtplaatsen volgens de
wet inrichten. Spr. meende echter, dat
na de deskundige artikelen ter zake in
ons blad, het pleit voor een abattoir wel
als gewonnen beschouwd kon worden.
I oen volgden de replieken. Op deug
delijke gronden en met een bij deze zaak
passenden ernst heeft de heer Paul de
invoering van een ambtsgebed ontraden.
Bij een debatje tusschen den heer
Wondergem en den heer Van der Feltz
heeft eerstgenoemde zich een opmerking
veroorloofd, die den voorzitter stellig
ontgaan moet zijn, anders ware zij, dunkt
ons, in de Raadzaal niet getolereerd. De
heer Wondergem, sprekende o.m. van
het nationaal crisis-comité en zijn werk,
zeide dat men „Prinses Juliana voor dat
werk de propagandapop laat wezen".
Naar onze meening is een dergelijke uit
lating steeds en overal onbehoorlijk,
maar in een Raadzaal is zooiets toch
stellig ontoelaatbaar. Het wordt hoog
tijd, dunkt ons, dat op dit punt den soc.-
democraten door de meerderheid van
ons vólk eens wordt duidelijk gemaakt,
dat zij zich ten aanzien van ons regee-
rend vorstenhuis niet alles mogen ver
oorloven.
De heer Portheine heeft nogmaals ver
klaard dat, en waarom, de begrooting
z. i. niet voldoende het stempel der cri-
sisdagen en bezuiniging droeg, en ook
bij de des avonds volgende artikelsge-
wijze behandeling ging ons liberale
Raadslid vóór in het aangeven van be
zuinigingen. Maar zelfs zijn zeer rede
lijke voorstel om het presentiegeld dei-
Raadsleden van 5 op 3 te verminde
ren, mocht geen meerderheid vinden; er
is slechts 10 pet. afgegaan!
Een voorstel-Jeronimus om alle sala
rissen met 10 pet. te verlagen, kreeg
slechts 1 stem. De heer Portheine had
gevonden, dat er wel rijkelijk veel ge
meente-telefoonaansluitingen waren; er
is echter geen een geschrapt. Wel is de
post „officieele ontvangsten" van 500
op 250 gebracht. Van werkelijke be
zuiniging zal ook ditmaal, vreezen wij,
niets terecht komen!
Het toilet eerier pronkzieke vrouw
is een altaar, door eigenheide opge
richt aan de ijdelheid; menige man
wordt daarop geslachtofferd.
Doos 30 cent.
Bij Apoth. en Drog
(Ingez. Med.)
NEDERLAND EN BELGIE.
Naar aainleiding van het bericht van
h|et Vaderland, als zoneten in de laatsla
dagen besprekingen hebben plaats' gehad
tusschen Nederlandische- en Belgische
hoofdambtenaren over de handelsbelrekj-
kingen tusschen de beide landen, zegt
men naar de Brusselsche correspondent
van de N. R. Crt. meldt, in de betrokh
ken departementen te Brussel, dat deze
mededeel ing niets nieuws bevat. Ieder
een weet, dat sedert geruimen tijd reeds
in diien zin tusscb|en Nederland en België
van gedachten wordt gewisseld
De Belgische minister van buitenland^
jsche zaken zinspeelde zelfs op deze 'be
sprekingen in zijn antwoord aan de Ivat-
merleden, die een paar weken geleden
over de mogelijkheid van een Belgiscb-
Nederlandsch-Franscii douane-vertoond in
terpelleerden. Het is trouwens ook be
kend, dat de Belgische minister van
Landbouw, Van Dievoet enkele dagen ge
leden in het Hollandhuis te Brussel den
directeur-generaal van landbouw in den
Haag, mr. Frederiks, heeft ontmoet. Alle
andere 'berichten betreffende deze be
sprekingen moeten voorbarig worden ge
noemd.
Volgens de Dernière Heure liep het
onderhoud van Van Dievoet en Frederiks
over de maatregelen, die genomen moe
ten worden, opdat de twee landen elka,ar
op landbouwgebied ,geen schade toebren
gen door de beschikkingen, die zij' van
wege de oeconomische crisis geroepen
zouden kunnen worden, te nemen. Bij
hun besprekingen zijn zij, aldus het blad
binnen het v aam van de overeenkomst
van Oslo' gebleven.
DE STAKING IN DE
TEXTIELINDUSTRIE.
Hedenimorgen is de staking in de tex
tielindustrie te Enschedé nog uitge
breid, doordat ook alle arbeiders van
de firma Jannink Zn. het wierlc heb
ben neergelegd. De weVers en een deel
van de andere arbeiders waren reeds
Vroeger in staking gegaan. De heden
uitgebroken sta Icing was geproclameerd
door de drie samenwerkende lextielar-
heiderSbonden, als gevolg van de tewerk
stelling Van Duilsche wierkkrachten. Al
leen de leden van het vaste personeel
zijn aan het werk genieven. Er viel niets
bijzonders voor. Op alle fabrieken, aan
gesloten bij de f abrikan tenveree'ni gi iig te
Enschedé wordt thans gestaakt. Het is
te Enschedé buitengewoon rustig.
MIDDELBURG.
In hel Vinoen(iushuis te Middelburg
had Zondagmiddag dje tentoonstelling
plaats van goederen, bijeengebracht door
de twee stuks vereenigingen, die reeds
3 jaar haar zegenrijken arbeid vporlzet
alsmede van de brei-actie, een goed werk
van den R. K. Vrouwenbond, in navol
ging van Amsterdam en Utrecht voor het
eerst te Middelburg opgericht. De Mar-
thakamer was speciaal in een 'Kerst
stemming gebracht, terwijl de talrijke la
kens, sloopen, flanellen, borstrokken* jur
ken, mutsen, te veel om alles op te noe
men netjes waren uitgestald en blijk
gaven van hard werken, maar tevens
een blijk van medeleven en inenschlie-
Vendheid ten opzichLe van arme mede-
zusiers. Heden (Maandag) zon alles wor
den uitgedeeld in 45 gezinnen, terwijl
men ook blijde kindergezichten te zien
zal krijgen, te meer waar het door tie
goede zorgen van het bestuur mogelijk
is geworden in de pakken der kinderen
eene verrassing bij te pakken en wel in
den vorm van levensmiddelen, hetgeen
dan ook weer de gezinnen ten goede
komt.
Provinciale meeting tegen het ontwerp-
Terpstra,
Zaterdagmiddag werd in de goed be
zette Schuttershofzaal alhier een pro
vinciale meeting gehouden vanwege het
plaatselijk comité "van actie tegen het
ontwerp-Terpstra, samengesteld uit ver
tegenwoordigers van Volksonderwijs,
Bond van Ned. Onderwijzers, Ned. On-
derw.-Genootschap, Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen, Ver. voor M.U.
L.O., Ned. Ouderraad, Landelijk Comité
voor de Openbare School, Vrijz. Democr.
Bond, S. D. A. P., Ned. Verbond van
Vak vereenigingen en Ned, Vak-Centrale,
waar als sprekers optraden de heeren
H. M. Roos, voorzitter van den Centra-
len Bond van P. T. T. personeel, en de
heer Jan van Zadelhoff, lid der Tweede
Kamer.
Na een inleidend woord van den voor
zitter, mr. J. W. Zijlstra, zeide de heer
Roos dat in deze kwestie een stukje
vakbeweging zit, die gaarne haar schou
ders zet onder de protestbeweging, en
ook hoopt, dat minister Terpstra ditmaal
geen gelijk zal krijgen. Spr. behandelde
de zig-zag politiek bij het onderwijs, nu
gaat het weer bergafwaarts door dit
nieuwe ontwerp.
In dit verband wijst spr. op de voor
gestelde verhooging van de leerlingen-
schaal tot 45 leerlingen, waardoor het
onderwijzerscorps moet worden inge
krompen en 1600 onderwijzers binnen
drie jaar aan den dijk zullen staan. Een
bezuiniging die zich wreekt op het op
groeiende geslacht. En de onderwijzer,
vooral van de kleinere school, wordt
weer de sergeant-majoor. Spr. wees er
op, hoe er bij de oprichting van de bij
zondere scholen gezwendeld werd om
tot het bij de wet voorgeschreven aantal
handteekeningen te komen. De groote
meerderheid van ons volk staat op het
standpunt, dat beide richtingen, open
baar en bijzonder onderwijs mogelijk zijn,
maar van de bijzondere school heeft men
de misbruiken leeren kennen. (Applaus.)
En nu schaft het ontwerp-Terpstra de
handteekeningen af, nu krijgen de bij
zondere scholen kans ongebreideld voort
te bouwen: des te meer kleine schooltjes
zal men bij het lager onderwijs krijgen.
Een ander bezwaar is: de andere
plaats van den onderwijzer. Hij is toch
geen gewone ambtenaar, en nu wil de
wet-Terpstra hem dit maken. Hij kan
worden gestraft, b.v. met ontslag. Dit
geschiedt door het college van B. en W.
eener gemeente, terwijl de raad hem
benoemt.
Ook de medezeggenschapmogelijkheid
wordt den onderwijzer ontnomen. Het
ontwerp verschuift naar het hoofd, wat
eigenlijk aan de schoolvergadering hoort.
Spr. ziet wel degelijk andere mogelijk
heden tot bezuiniging. Spr. noemt daar
twee van: 1. het bij de aanvrage tot op
richting van 't nieuwe bijzondere school
voortaan niet meer laten meetellen van
kinderen die reeds als leerlingen van
een bijzondere school staan ingeschre
ven; 2. het wetsontwerp wijzigen in de
zen zin, dat het aanstellen van een vak-
onderwijzer(es) bij het openbaar onder
wijs, bij gebreke van een tot het geven
van dit vakonderwijs onder het onder
wijzend personeel bevoegde leerkracht,
niet hebbe te leiden tot een gelijke aan
stelling bij het bijzonder onderwijs, als
onder het onderwijzend personeel der
betrokken school zich een daartoe be
voegde leerkracht w-èl bevindt.
De school is voor onze kinderen een
cultuurinstituut, aldus spr. De kazernes
worden geconcentreerd tot verbetering
der militaire opleiding; het wetsontwerp-
Terpstra brengt verdere decentralisatie
en verslechtering van het onderwijs.
De soldaten blijven rustig en onge
stoord, maar de soldaten van de cultuur
worden aan den dijk gezet. (Applaus.)
De heer J, van Zadelhoff wees
er op, dat de rechterzijde niet met ons
optrekt. Ook in die kringen is verzet
tegen verschillende bepalingen, doch
we hebben de rechtschen niet in onze
rijen om te protesteeren, om af te weren
den aanval op ons onderwijs. Toch be
ginnen door deze protestbeweging vele
andere latente krachten wakker te wor
den. Het openbaar onderwijs heeft al
haar krachten noodig, in vele gemeenten
is die verdwenen.
Het openbaar onderwijs werd ook on
dergraven door den grooten vijand: de
onverschilligheid. Maar nu komen we
samen tot den phalanx van verdedigen.
Een belang voor ouders en onderwijzers.
Voor de ouders gaat het om de kinderen;
voor de onderwijzers: binnen 3 jaar bor
den, als de wet er door komt, 1600 on
derwijzers overtollig.
Uitvoerig behandelde spr. daarop de
groeiende belangstelling voor het onder
wijs, en wat goed onderwijs voor de ar
beidersklasse beteekent.
Er is ook strijd noodig omdat we zit
ten in een toestand van stilstand.
Bij de pacificatie in 1920 is 't vrij aar
dig gegaan. De rechterzijde sprak zich
ook uit voor goed volksonderwijs als
doel; we dachten dus: men wil den
schoolstrijd niet meer. Het is wel anders
uitgekomen!
Aan de financiëele gelijkstelling werd
niet getornd; de bijzondere scholen rezen
als paddestoelen uit den grond. Maar
toen de wet binnen was, zei de reactie:
wat is het onderwijs duur. Zoo is er van
het zevende leerjaar niets terecht geko
men. Minister Terpstra heeft het rapport
van de commissie-Rutgers aanvaard. De
taak was bezuiniging, door de gelijkstel
ling, maar er zijn voorstellen gedaan,
waardoor de splitsing tot in het onein
dige wordt voortgezet. De commissie,
aldus spr., heeft geraakt aan de paci
ficatie.
Door het ontwerp-Terpstra wordt de
zekerheid op zij gezet, wat uitdrukke
lijk in de grondwet is vastgelegd, dat in
elke gemeente, als dit verlangd wordt,
minstens één openbare school moet be
staan. Om hiervan af te wijken, zal niet
meer noodig zijn het advies van den
onderwijsraad, doch een gemeente kan
met een naburige gemeente een open
bare school stichten. Spr. wijst op diver
se practische bezwaren hiertegen.
En wat nu de oprichting van bijz.
scholen betreft: vroeger had men een
zeker aantal handteekeningen noodig,
bovendien een minimum van 40 leerlin
gen. Voorts stond nog beroep tegen dat
besluit open bij Ged. Staten. Ook dat
beroep behoeft niet meer.
De nieuwe wet wil verder de M.U.
L.O scholen weer invoeren, zes klassen
en drie vervolgklassen. Het gevolg zal
zijn, dat er met die kinderen, die het
M.U.L.O. volgen wordt gewerkt, en ge
rekend zal worden met het onderwijs in
hun belang.
Dan de vergroote klassen, waardoor
geen goed vruchtdragend onderwijs mo
gelijk is. De zwakke leerlingen zullen
steeds achter blijven. Bij de infanterie
is 1 instructeur op minder dan 10 dienst
plichtigen. Op de scholen komt één on
derwijzer in 't gunstigste geval voor 45
leerlingen!
Er dreigt door de nieuwe wet groot
gevaar voor het o.l. onderwijs. Daarte
gen moeten wij protesteeren. 't Gaat om
het geluk van de kinderen. Laten wij er
voor zorgen, dat de regeering niet haar
zin krijgt, en den aanval afslaan. De
openbare school is een kostbaar klei
nood. Bewaart het!
Nadat m r. Z ij 1 s t r a beide sprekers
hartelijk dank had gebracht, zeide deze,
dat pogingen in het werk zullen worden
gesteld om meer bij elkaar te komen om
over deze kwestie te spreken. Spr,
maande ieder aan tot meer propaganda
voor de o, 1. school.
Tenslotte werd de volgende motie aan
genomen:
21-XII-'31. Zaterdag en Zondag: hoog
ste luchttemperatuur 1% °C (46 °F);
laagste -0% °C (31 °F). Heden 9 h: 0
°C; 12 h: 2 °C. Zaterdag/Zondag 0.5 mm
regen of neerslag. Zondag/Maandag 0.4
mm Barometer: a Zaterdag/Zondag
Zondag/Maandag.
Gisteren (nam.) Heden v.m. Barometer:
780
I* 1 IRIIIHBBI779
778
777
HHEHHBB 776
775
774
Wat de huiskamerbarometer zegt:
orWind'
Zware Storm'^ri|^"^^^-Zeer Schoon j
Ce Bilt (per radio). Het uitgebreide
gebied van hoogen luchtdruk blijft stand
houden en den weersioestand beheer-
schen. De kern ligt thans op de Noord
zee. Doordat dp luchtdtuk in het W. en
N. laag blijft, wordt een breede strooming
van warme lucht over de Noorsche zee
en Skandinavië naar de Oostzee en het
binnenland van Oost Europa gevoerd,
die over de sterk afgekoelde luchtmas-
sa der onderste kilometers heen bewe
gen. Boven het vaste land ligt een vorst-
gebied, dat juist op de kusten reikt.
Waar de nacht helder was nam de vorst
toe tot mat:g of streng. Er is weinig uit
zicht op een omslag van het weer. Bij
opklaring kan de vorst in den nacht tot
matig toenemen, terwijl bij zonnig weel
de temperatuur overdag tot eenige gra
den boven het vriespunt zal kunnen
stijgen.
Hoogste barometerstand 779.7 mm te
Blaavankshuk; laagste 749.0 mm te Jan
Mayen.
Verwachting tot morgenavond:
Meest zwakke wind uit O, richtingen,
gedeeltelijk bewolkt, waarschijnlijk droog
weer, lichte vorst des nachts, overdag,
temperatuur cin het vriespunt.
Zon op: 8 h 10; onder 15 h 46. Licht
op: 16 h 16. Maan op: 13 h 07; onder: 4
h 33. V.M. 24 Dec.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen.
Westkapelle is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij).
December 1931.
Hoogwater. Laagwater.
Ma. 21 10.52 23.21 4.48 17.22
DL 22 11.38 5.37 18.05
Wo. 23 0.03 12.17 6.21 18.44
Do. 24 0.38 12.53 7.04 19.21
De vergadering enz., overwegende dat
het wetsontwerp inbreuk maakt op de
pacificatie, ten nadeele van het open
baar onderwijs;
dat het, in flagranten strijd met de op
dracht aan de Staatscommissie-Rutgers,
bezuinigingen voorstelt, die de vitale
belangen, zoowel van het bijzonder als
openbaar onderwijs dit met name
door een uit onderwijs- en opvoedkundig
oogpunt niet genoeg te veroordee'en op
voeren van het aantal leerlingen per
leerkracht ten zeerste benadeelen;
dat het geen bepalingen inhoudt, die,
in overeenstemming met genoemde op
dracht, aan de financiëele gelijkstelling
van openbaar en bijzonder onderwijs
een minder kostbare toepassing geven;
integendeel, dat het wetsontwerp oor
zaak zal zijn van een zeer ten nadeele
van Rijks- als gemeentelijke financiën
voortgezette stichting van bijzondere
scholen en schooltjes;
dat het uit de wet wegneemt een als
noodzakelijk voorgenomen verbeterde
onderwijzersopleiding en daarin bepa
lingen opneemt, die aan de beteekenis
van den onderwijzer als opvoedkundige
leerkracht ten zeerste afbreuk doen;
van oordeel, dat aan de financiëele
gelijkstelling een minder kostbare toe
passing kan worden gegeven, waarbij bo
vendien de belangen van het onderwijs
zullen worden gediend, door o.a.:
a. bij de aanvrage tot oprichting van
een bijzondere school niet meer mee te
