ZEELAND.
WALCHEREN.
DE STERRENHEMEL 9-16 DEC. 1931. 20 h M.T.
ZUID
KUNST EN WETENSCHAP.
SPORT.
Dammen.
LEGER EN VLOOT.
MIJNHARDT's
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct.
Kiespijn-Tabletten 60 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct,
Zenuw-Tabletten 75 ct,
Maag-Tabletten 75 ct.
DOMBURG
INGEZONDEN STUKKEN
ST. ILiAURENS. Op uitnoodiging van
den burgemeester kwamen Dinsdagavond
in het gemeentehuis de leden van de in
de gemeente beslaande organisaties bij,
een ter bespre'king van de oprichting
van een crisis-comité als sühT-comité van
het Nationaal Crisis-Comité.
Nadat de burgemeester het doel van
de bijeenkomst en voor zoover zulks
mogelijk' was, de werkwijze van een der
gelijk' comité had uiteengezet, werd na
eenige bespreking overgegaan tot het
vormen van een plaatselijk comité, door
n.l. int elk' bestuur of organisatie een
lid aan te wijzen.
Benoemd werden de heeren J. W. van
't Hoff, burgemeester; P. Vader Hzn.;
S. Simonse, J. Wonderglem, ds. J. H. van
't Hoff, ds. A. de Koning, W,. Roose, ?v
A. Hamelink', H. Hillebrand, D. WMernse,
K. Houterman Jr., M. Frandke, P. Wisse
en L. Davidse.
Tot leden van het dagelij'k'sch bestuur
dezer commissie werden aangewezen de
Burgemeester, voorzitter; de heer P. Va
der Hzn., vice-voorzitterde heer P.
Wisset secretaris; de heer K. Houteri-
inan Jz. penningmeester en dé heer L.
Davidse, vice secretaris-penningmeetsfer.
Eventueele giften zullen gaarne wor
den ingewacht bij den heer K. Houterman
Jz., B 19.
VROUWENPOLDER. Maandagavond
hield de afdeeling Gapingc van den Bij-
zonderen Vrijwilligen Landstorm een pro
paganda- en filmavond. Onder de talrijke
aanwezigén waren ook tegenwoordig de
heeren Overste Bierman en de algemeen
secretaris, dé heer P. G. Laernoes.
Na het zingen van twee coupletten
van het Wilhelmus, werd' allereerst het
woord gevoerd door Overste Bierman,
die o.m. wees op den groei en bloei der
afdeeling Gaping© en op het feit dat z.i.
alle burgers lid van de afdeeling moes
ten zijn. Hij dbelde mede, dat van de
31 leden die aan de schietoefeningen
hebben deelgenomen er niet minder dan
13 in aanmerking komen voor een di
ploma en 2 voor het diploma van ko-
ningsschutter met de daarbij behoorende
medaille, n.l. de heeren M. Arendse, J.
Aarnoutse, J. Brasser, M. Goed'blocd, J.
J. Franse, D. J. Kesfeloo, J. van Keulen,
Ci. Langebee|ke Jr., J. I ooise Jr., G. dé
Nood, H. Paauwe, Bi Versluijs en P.
Suurmond, terwijl de heeren D. de Birce
en J. Wondergem in aanmerking ko
men voor het diploma van koningsschot
ter. Daarna reikte ae heer 'Bierman de
verworven diploma's en medailles uit,
terwijl hij een aizonderlijk woord van
dank en huide bracht aan den plaats
vervangend iéider, den heer J. J. Franse,
die zooveel' voor de afdeeling doet. De
heer Laernoes hield daarop een pleidooi
voor den B. V. L. en toonde in den
breede aan wat men kan bereiken met
zich vrijwillig het offer te getroosten om
zich te scharen aan dé zijde van hen
die rust en vrede liefhebben, (Vooral
in een moeilijken tijd' als thans. Daarna
werden verschillende bekende films ver
toond' betrekking hebbende op ons Vor
stenhuis en de schietoefeningen van den
Bijz. Vrijw. Landstorm.
Gemeenteraad van Westkapelie.
(Slot.)
WESTKAPELLE. De Raad dezer ge
meente behandelde voorts de vaststelling
van het Reglement van orde voor den
Raad. j
De heer H. C ij s o u w stelt voor de
vergadering te openen en sluiten met
ambt s gebed.
De heer Louwerse zegt, persoon!»
lijk' daar niet tegen te zijn, maar daar
spr. den Raad een vergadering acht van
neutrale personen, vindt hij' het even
wel het beste, daarop niet in te gaan,
waarmede de heer K. C ij sou w acdoord
gaat. De heer Huibregtse zegt er
niet vtffcir te zijn. In de jaren, dat "hij
raadslid is, is nooit aanstoot gegeven.
Hij acht het ambtsgebed geen gemeente-
of algemeen belang.
De heer II. Cij;souw zegt hier de
zelfde 'bezwaren te hooren als eldersi
Hij' vindt het jammer, dat de. belofte
afgelegd mag worden, in plaats van den
eed en begrijpt niet, dat men nu tegen
het ambtsgebed kan zijn; hij had gehoopt
dat daar niet zooveel oppositie tegen zon
zijn. De heer Huibregtse respecteert
de opinie van andersdenkenden, maar
meent te moeten opmerken, reeds meer
malen gezien te hebben, dat er gemeenten
zijn, waar de vergadering met ambtsge
bed geopend en gesloten wordt, de
leden drie minuten later reeds ru
zie henben.
De heer K. C ij souw begrijpt niet
dat de heer H. Cijsouw thans dit voorspel
doet, daar deze vooruit kon weten, d<a,t
het geen kans van slagen zou hebben.
De heer H. Cij'so uw achtte het zijn
plicht; spr. meent niet te moeten nat-
gaan, wie voor zijn, als hij, naar zijn
meening, een goed voorstel doet.
Het voorstel werd met 4 Stemmen te
gen en 2 st. voor verworpen, n.l. de
heeren H. Cijsouw en L. Minderhou|d,.!
Zdi.st. wordt daarop hét reglement
aangenomen.
Daarop komt in behandeling de
straatverlichting.
De Voorz. zegt dat B. en Wl. hieromi-
trent een bespreking hebben gehad met
den heer Slooves, directeur der P.Z.Ej.M.
Naar aanleiding van dat onderhoud
is thans een schrijven ontvangen Van
de P.Z.E.M. met een tweetal nader uit
gewerkte plannen. De voorz.
meent, dat de vroegere methode voor
stroomlevering, wat betreft voor de
straatverlichting, wel dé beste is, maar
dat tevens een schakelaar in het ge
meentehuis aangebracht wordt, om van
daar, naar Dehoefte, ook de straatverlich
ting te kunnen regelen. De heer K. C ij -
souw zou dit ook gemakkelijk achten.
Gewenscht zou zijn, om' 's morgens de
straatverlichting te doen vervallen. Be
sloten wordt, nader met de P.Z.E.M. te
onderhandelen.
De voorzitter zegt, dat bij de be
handeling van de begrooting 1932 de
heer Huibregtse de opmerking heeft ge
maakt. dat de gemeente nu wel een
mooie brandspuit heeft, doch niet over
voldoend bluschwater beschikt. Spr. deelt
mede, dat nu een proefboring is gedaan
door Tjaden en Zonen uit Haarlem. De
bedoelde proefboring is gunstig uitge
vallen. In verband met deze proefboring
worat een te maken bron gegarandeerd
op een capaciteit van 25 a 30 m 3 in
doorblijvend bedrijf, terwijl verwacht
mag worden, dat dit nog hooger zai
zijn. Berekend wordt voor het maken
van bedoelde bron, geheel voor geftruik
afgewerkt f 1.355.
De Voorziter leest het ingediend
rapport door Tjaden voor, en vraagt of
de Raad er op 'kon ingaan, als er een
voldoende hoeveelheid water gegaran
deerd wordt. De spuit, die we hebben,
aldus spr., heeft echter een capajciteijt
van 1000 liter per minuut.
De heer Huibregtse meent, dat
over het bedrag der 'kosten moeilijk ge
oordeeld kan worden; men zou een des
kundige moeten raadplegen, of dat be
drag al of niet billijk is te noemen.
De heer Louwerse zou grooter ga
rantie wenscheu.
Besloten wordt alsnog aan Tjaden en
Zoon nader inlichtingen te vragen, in ver
band met de gehouden besprekingen.
De Voorzitter merkt nog op, dat
verschillende slooten, liggende bij de 'kom
der gemeente, uitgediept kunnen worden,
waardoor meer bluschwater te krijgen
zou zijtoi.
Besloten wordt tat het aangaan van 'n
geldleening van f 15000 tegen een ren
te van ten hoogste 5 pCL per jaar, af te
lossen hoogstens in 35 jaar, op te nemen
vóór 1 Maart 1932; de aflossing te
beginnen in 1933.
Besloten wordt daarop tot onderhand^
sche verhuring van een perceeltje bouw!-
land, gelegen aan den Schelpweg naar
Domburg, voor de som van, f 15 per
jaar, voor een tijdvalk van 7 jaar aan
Adr. Gabriëlse Stefz.
Vastgesteld wordt de vroonrékening
1931 met een bedrag van' f 30 voor één
koe gedurende den vollen wei tijd, f 18
alleen vooor den eersten en; f 12 alleen
voor den tweeden weittijd. Voor één
paard gedurende den vollen weit|i|d f 35,
voor den eersten weit'ijfd f 21 en vopr
den tweeden weilijd- f 14.
Opnieuw wordt vastgesteld de veror
dening ip' p de heffing en invordeiinjg
van het schoolgeld.
Vervolgens wordt wederom voor één
jaar als oorrespondent van de ar be id sj
bemiddeling benoemd, de heer J. M.
Geleedst.
Bij de rondvraag wijst de heer L. Min
de r h o u d op den slechten toestand van
den oprit bij den Baasweg en de bemod-i
dering van den straatweg bij Schout. De
voorzitter zal er naar laten zien.
De heer W. C ij s o u w vindt het jam
mer dat juist in den tegenwoordige!!
tijd van malaise er voor vermakelijk
heidsinrichtingen toestemming gegeven
wórdt, welke inrichtingen met geld uit
de gemeente gaan.
Spr. vraagt den voorzitter dergelijke
inrichtingen uit de gemeente te willen
weren, waarvoor zekér talrijke ouders
dankbaar zullen zijn.
De voorzitter mérkt op, dat het
circus, dat hier laatst gew'eest is, reedsi
in Januari van dat jaar vergunning ge
vraagd en gekregen had. Spr. had den
directeur aangeraden, toen deze in het
najaar wou komen, van dat plan af te
zien in verband met de tijdsomstandig
heden. De vergunning was eenmaal ver
leend.
Verder wijst de voorzitter erop,
"it de enkele bioscoopvoorstellingen, die
hier gegeven worden, wel eens een ont
wikkelenden kant hebben; bovendien
hebben in Westkapelie niet veel verma
kelijkheden plaats. Gaarne verklaart spr.
rekening te houden met den heer Cij-
souw's verzoek.
Oeerste
©VOLLE MAAN
1 LAATSTE KWARTIER
©NIEUWE MAAN
JUPITER
SATURNUS
Het Eerste Kwartier van den 15en is om 8 h nog in het W. boven den horizont
te zien.
Museum voor Z. en N. Beveland te
Goes,
Het museum' voor Zuid- en Noord-
Eeveland te Goes mocht weer eenige
mooie aanwinsten hoeken. Van den bur
gemeester van Borselen een oude
Zeeuwsc-he vlag, van dén burgemees
ter van Wolfaartsdijk een 4-tal speren,
dateerende begin 1800. Zij zijn een ge
schenk van het gemeentebestuur. De
burgemeester van Nisse verleende zijn
bemiddeling door ons muspum te doen
toekomen een hoogen hoed' (oud mode lj)
gedragen door wijlen den heer Corne-
lis Alegan, schoolmeester te Nisse van
1786—1817.
Voorts schonk dé heler J. M. Neels
te Goes een kannetje, die het vond bij
het graven op zijn erf (M. Smallegange-
buurt No. 16i).
Voor de natuurhistorische afdeeling
wérd ontvangen van dr. J. F. O. Huese
te Goes een opgezette vogel' een „Jan
van Gent". Zeeer gaarne zal' het mu
seum voor déze afdeelinjg opgezette die
ren ontvangen. Van mevrouw F o tater,
Voigelzangweg, Goes, 'n aantal oud-Zuid-
Bfevélandsche hoofdversierselen (linten,
mutsen, enz.)
De Maandag tusschen Middelburg! I en
Goes I gehouden dam wed strijd voor de
le 'klasse van den Zeeuwschen Diambond
had het volgende resultaat
J. Roelans—J. v. Calmthdut 0—2; J.
Stroioband—J. Snoodij'k 2—0; W. Sinke
K. L. Kramer afgebr.J. Goed'bloed
F. den Hertog 11; L. Damen—L. Dekr
'kier 1—1; J. v. "Wij'ck—J. Crucq afgebro,-
brok'en; W. Reijnierse—A. Hendriks 0
2; A. Dommisse—G. Schrijver 2—0; B.
F. Montenari Jr.—M. J. Jeremiasse 2—0,
en L. C. Brouwers—B. Machielse 11.
De voorloopige uitslag is 9— 7,
De 5a fgebroken partijen worden arbi
trair beslist.
Blijkens een bij het Departement
van Defensie ontvangen telegram is H.
M.'s ,,Banckert" Dinsdag te St. Vincent
(Kaap Verdische eilanden) aangekomen.
Bij Apoth. en Drogisten.
(Ingéz. Med.)
bin, 't knappe Raedsleê geóore, verstandig
en zuunig, 'oor.
Jie, Teun, zei: de kinders spaere, d'r
zellef ok voö. I k zeggelaet ze dan zoo-
veê spaere, da ze de gemeint nie noodig
èn. Jie praet net, of 't 'n gemeinltebop
lang is, dó de 'kinders zoo wies oore^I k
zegge mae, d'er bin al wieze mense iget-
nogt in onze Raed. Nee, Teuntje, jie
zou gin goed Raedslid voö ons weze.
Toch gegroet I
F. v. WISKERKE.-
Abonnementen en Advertentiën voor
dit blad worden aangenomen door
den Agent W. TRIELLER.
AN TEUN VAN 'T NOORDEN,
Teun, Teun, noe bin je glad be-
kaoia! Jie bin boös op onze Raéd, noe
5-fc-'n de 'kinders gin vakansiereisje gunt,
Mae je most 'r bliee om weze 'Mót er
dan nie bezuunigd oöre? Ilfc geve onze
Raed schoon geliek: iedere guide is-t-r
één; Je mö v'ral op de kleintjes pas
sen, ok op de kleine kinders .|En wae
is zoo'n reize vöo noödig? Jae, "k wit
wè, d'r bin van die wiesneuze, zoo, as
jie, die zeggen, da di 'kind'ers ön zoo'n
reisj'e behoefte èn, omdét ze meê leere
van eiges ziee, as van 't 'oore in schölei
Ze motte nie bekroimpe bluuve en goed
wete a da de waereld groöter is as
N.-Beveland. Mae i'k' zegge: Zottigeid!
Of èn onze Raed leê soms ok! schoolreis^,
jés gemaekt? Gin gedacht van. En toch
GEVONDEN VOORWERPEN.
Aan het bureau van Politie alhier zijn
ais gevonflen aangiegeven en terug te be
komen
a Op het Bureau van Politie:
Diverse Sleutels en Handschoenen,
Spatlap, Boodsdhaptasch, wollen Muts,
Pakje met inh., Boerinnedoekjje, Belas-
tingmerk, Wieldop.
b. Bij particulieren
Heerenrijwiel, Smits, (boekh.), Dam
Ate Deerenrijwiel, J. de Hamer, slager^
VLiss. str, I 50; gouden ring, W. Minder-
houd, Graanhandelaar, Westkapelie; Be-
lastingmerk, Moens, Arm. Schuitvlot Q
26Q; paar Dameshandschoenen C. v. d.
Berge, Spanj.straat F 66; Rozenkrans in
étui, Moens, Arn. Schuitvlot Q 260; kin-
derhandschoentje, M. Servaas, Kanaal-
weg V 137; Engelsche Sleutel, A. Verha-
ge, Teerp. straat; Damestasch met inh.,
A. Spierens, KI. Vlaanderen M 186; Da-
taeshandenschoen (nappa), M. Eiff, Ro
zenstraat W 218; Boerenbroche, Bas-
tiaanse, Oude Mannen- en Vrouwenhuis;
Belastingmerk, Verbeek, Brigdamme B
80; witte Poes, Goossens, Park Nieuwen-
hoven; lederen Port. m. inh., I. v. Ham^
Markt C 5.
Inlichtingen te bekomen aan het Bu
reau van Politie alleen 's Zaterdags
avonds van 7 tot 8 uur.
was ontspoord, mag met recht verwacht worden,
dat dergelijke laakbare handeling haar welverdien
de straf niet zal ontgaan."
In Maart 1882 ging de concessie officieel over
van den heer Grüber op de Société Anonyme der
chemins de fer économiques Néerlandais te Brussel,
en in 1885 aan de „Société anonyme des Tramways
a vapeur de FlessingueMiddelbourg et exten
sions."
In het vorenstaande hebben wij ons hoofdzakelijk
bepaald tot de allereerste jaren van het bedrijf en
het zou ons te ver voeren alle wederwaardigheden
van de stoomtram te memoreeren, zoo willen wij
niet stil staan bij de pogingen om een zijlijntje bij
het hospitaal te Middelburg te verkrijgen, opdat de
kolenwagens daar beter op hun plaats werden ge
acht dan op de Pottenmarkt, maar toch mag nog
wel even stil gestaan worden bij de groote vooruit
gang in de snelheid. Zoo mocht de tram in vroegere
jaren niet anders dan stapvoets de stad binnen
komen en gold het voorschrift, dat voor de locomo
tief een man moest loopen met een roode vlag. Wat
heeft deze „stoklooper", de laatste functionaris is
nog altijd aan de tram verbonden niet bloot
gestaan aan spotternijen. Zelfs werd verteld, dat hij
de tram in de stad voorttrok om den machinist na
het harde rijden op adem te laten komen.
Wat is er in de jaren niet veranderd. Maakte de
tram in 1881 slechts 10 ritten en aanvangende
zomerdienst 1882 18 ritten per dag, thans is dit
niet minder dan 114.
De techniek schreed voort. Begon men met rails
van circa 12 kg per strekkenden meter, later werd
het 23 kg, daarna op de buitenlijnen 28 kg en in
de stad zelfs 45 en 52 kg per strekkenden meter.
De grootste mijlpaal is wel de transformatie van
stoomtram in electrische tram.
Bij deze omzetting ondervond de Société een
zeer dreigende concurrentie, omdat de firma
Izaak Boasson Zonen te Middelburg concessie aan
vroeg voor een electrischen tramweg, die zou loopen
langs den westelijken berm van het kanaal door
Walcheren (het jaagpad). Dit was in October 1907,
doch de Société had intusschen haar plannen ook
uitgewerkt en vroeg een maand later concessie aan
om haar stoomtram in een electrische te veran
deren. Hiermede zou tevens een einde komen aan
de vele klachten, die over de stoomtram toen ter
tijd werden geuit, al of niet met recht.
De openbare colleges zagen toen de tijden
waren wel zeer veranderd geen bezwaar in het
verleenen van beide concessies en de colleges van
Burg. en Weth, van Vlissingen en Middelburg
waren eenparig van oordeel, dat de aanvraag
Boasson geenszins behoefde te worden ingetrokken,
zoowel omdat voor een tweetal verbindingen reden
van bestaan was, als omdat de concurrentie naar
beider gevoelen opbouwend zou kunnen werken.
Van de tram-Boasson is intusschen nimmer iets
gekomen, evenmin als van de pogingen om de mo
gelijkheid van gemeentelijke exploitatie bij het ver
leenen der concessies vast te leggen.
Er was destijds ook nog een plan voor een electri
sche tram langs den Ouden Vlissingschen weg, maar
ook daarvan is niets gekomen. Alleen de Société
heeft haar plan ten uitvoer gebracht en op 31 Mei
1910 kon de officieele opening ten deele in de
raadzaal in het Stadhuis te Middelburg en ten deele
aan een déjeuner dinatoir in het Grand Hotel
des Bains (thans Britannia) te Vlissingen plaats
hebben. Verschillende sprekers, o.a. de Commis
saris der Koningin, de heer mr. H. J. Dijckmeester,
wezen toen op de groote verbetering der verbin
ding en de noodzakelijkheid daarvan, gezien de
vooruitgang van het Vreemdelingenverkeer en de
eischen, die toen reeds aan het verkeer werden
gesteld. Het zou 14 Juni worden eer de tram voor
het publiek met electrische kracht ging rijden, en
werd te Vlissingen het eenige eindpunt voor de
interlocale lijn het Badhuis, doch kwam ook de lijn
Vlissingen StadVlissingen Haven spoedig in ex
ploitatie.
Op de lijn VlissingenMiddelburg kon de inge
voerde kwartierdienst aanvankelijk niet worden
volgehouden en heeft men eenige jaren de 20-
minuten dienst gekend. Aan de tram is veel te
danken. Hoewel ook aan de electrische geen moei
lijkheden gespaard zijn gebleven, vooral in de laat
ste jaren. Gedenke de autobusconcurrentie. Eerst,
nadat maanden lang de bussen met dubbele snel
heid de tram voorbij snorden, werd vergunning ver
kregen om de rijsnelheid te verhoogen. Tegelijker
tijd werden de tarieven verlaagd, zelfs zoo ver
laagd, dat het niet lang geleden noodig bleek de
tarieven met een kleinigheid te verhoogen; dit mede
door het feit, dat de sociale lasten met de jaren
grooter werden en de malaise zijn invloed doet
gelden.
Door de verhoogde snelheid kon de kwartier-
dienst weer in èere worden hersteld en voldoet nu
zeer goed.
Bij het uitreiken van de concessies voor de elec
trische tram zal wel niemand verwacht hebben,
welke gevolgen dit zou hebben voor Vlissingen en
Middelburg, voor Walcheren,, ja zelfs voor geheel
Zeeland.
Voor de electrische tram moest een centrale
worden gebouwd. Door deze wat grooter te maken,
kon tevens Vlissingen van electriciteit worden
voorzien. Niet lang daarna vroeg Middelburg elec
triciteit en sloot met de Société een overeenkomst
voor levering van stroom „en gros". Het electrici-
teitsbedrijf overgroeide het trambedrijf en werd
zelfs zoo krachtig, dat de eenige weg, welke voor
de P.Z.E.M. overbleef om de Middengroep op
goedkoope manier van electriciteit te voorzien,
was ook het trambedrijf over te nemen, al moge
het dan ook zijn met de toezegging aan de Staten,
toen op 21 December 1928 het desbetreffende be
sluit viel, te zullen trachten het trambedrijf zoo
mogelijk weer spoedig van de hand te doen.
Alhoewel de prijs hoog leek, blijkt een goede
koop gedaan te zijn. Na den aankoop van het be
drijf der Société Anonyme des Tramways a Vapeur
de FlessingueMiddelbourg et Extensions, kwam
de P.Z.E.M. in een betere positie. Niet alleen
konden de tot dien geldende electriciteitstarieven
verlaagd worden, doch ook de kabelnetten in de
Middengroep aangelegd worden zonder dat de
rentabiliteit slechter werd; neen, tegenovergesteld,
deze werd beter.
Er wordt wel eens gezegd, dat tramwegen uit
den tijd zijn. Dit is zeker niet het geval voor deze
tram. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat rijdt
zij geregeld en op tijd, zich aanpassend aan het ver
voer. De tram heeft eenmaal zelfs circa 23000
reizigers op één dag vervoerd. Om hetzelfde te
kunnen verrichten, zouden minstens 40 bussen van
25 reizigers noodig zijn, ongeveer elke 100 meter
een bus op den weg tusschen Vlissingen en Middel
burg. Zeer zeker zou de gemiddelde snelheid verre
beneden 20 km per uur gedaald zijn, waardoor nog
meer bussen noodig zouden zijn.
De tram is een onmisbare schak.el
tusschen Middelburg en Vlissingen.
