J)rouinrialc Jfeettinsche
XXEEEUW
Gostuom- en Mantelstoffen
J. F. WOLSKY
lustig bezit!
Veilige belegging!
L F. MAN.
WEEPIVpWSMD
'f VPED
HE
De WINTER nadert
No. 2 5 2.
Twee bladen.
MAANDAG 26 OCTOBER 193 L
Eerste Blad.
De strijd der Friezen.
BINNENLAND.
BEHOUD VAN NATUUR
MONUMENTEN.
ONTSLAGEN IN DE CULTURES.
ZEELAND,
ZEEUWSCK-VLAANDEREN W. D.
Kort Zeeuwsch Nieuws.
KERKNIEUWS
174c Jaargang.
Plannen gratis
&ht 3t v6i t9? ft t6t ?9? #i
a b ta
Stormachtig_
-Bestendig
152.
iurg
perk.
f-54,
Re-
{ula,
173.
|ord-
isvl.
85;
iren
ïfle-
120;
El 79,
ll.
|140.
306,
342,
tel.
27;
ache
M6s
erk-
52,
tel.
|che
oek
n -
ren.
?oto
lef -
122,
ren.
(tel.
w«*
ago
en
bps'
MIODELBURGSCHE COURANT
Dagblad Abonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
f 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITG. N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 -:- Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uitdruk
kelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opge
nomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" o?
„Bévragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent.
wr-- v&auw&UKi
Men spreekt wel eens van de over
eenkomst in volksaard tusschen de Noor
delijke en de Zuidelijke Nederlanders:
Friezen en Zeeuwen. Hoever zich deze
overeenkomst in werkelijkheid uitstrekt,
dat ware wellicht tot onderwerp van een
belangwekkende, mits voldoende diep
gaande, studie eens te maken; dat er
een zekere affiniteit bestaat, kan men
uit den mond van goede Zeeuwen, die
voor korteren of langeren tijd met goede
Friezen in aanraking kwamen, dikwijls
vernemen.
Dit feit, gevoegd bij het andere, dat
bij een Zeeuwschen uitgever thans een
boekje is verschenen, hetwelk den te-
genwoordigen strijd voor cultureele zelf
standigheid der Friezen en voor het
recht op erkenning van hun cultureele
eigenheid tot onderwerp heeft, moge te
dezer plaatse en voor ditmaal een be
schouwing over dit onderwerp recht
vaardigen.
„Friesche Cultuurproblemen", noemde
dr. M. de Jong Hzn. zijn strijdschrift,
dat een antwoord geeft op de door niet-
Friesche Nederlanders zoo dikwijls in
afwijzenden zin beantwoorde vragen, of
er wel van een Friesche cultuur gespro
ken kan worden, en, of deze om haars
zelfs wil zoowel als in het belang van
Nederland, in stand gehouden dient te
worden.
Het wil ons voorkomen, dat men voor
het beantwoorden van deze vragen moei
lijk een beteren man dan dr. De Jong
had kunnen vinden. In de eerste plaats
toch is hij een uitstekend schrijver
zijn werk over het „Oera-Linda-Bok"
steekt in stijl en spanning menige roman
naar de kroon en in de tweede plaats
zegt dr. De Jong hier de andere Neder
landers niet alleen duidelijk, wat de
Friezen willen, maar bovenal, en dat is
het belangrijkste, dunkt ons: hij doet
helder uitkomen, wat zij niet vragen.
Vooral de onverbiddelijke afwijzing van
alle geliefhebber in federalisme en on
gezond provincialisme kan niet anders
dan buiten Friesland ten goeefce werken
en waardeering wekken, èn voor de eer
lijkheid van deze afwijzing, èn voor de
(zooveel belangrijker) eigenlijke doelstel
lingen der nieuw-Friesche cultureele be
weging.
Dat een Friesche cultuur levend en
wel bestaat, blijkt hier wel zonneklaar,
ook afgezien „van de Friesche autobus
sen en de Friesche veeteelt". Want, zoo
stelt de schrijver terecht, „er is een bij
zonder Friesch geestestype te onder
scheiden, dat zijn uitdrukking vindt niet
alleen in volksgeaardheid, bedrijfsvor
men, maar ook in een zekeren algemee-
nen kijk op het leven, in een constant
bewustzijn van eenheid en van anders
zijn, in een eigen historische traditie, een
eigen taal met eigen letterkunde".
De dan volgende schets van het
Friesche geestestype is bondig, klaar en
waar. Bijvoorbeeld deze verhelderende
vaststelling: „Stijfkoppigheid tegen rede
lijkheid en beter weten in behoort niet
tot de trekken van het Friesche volks
karakter".
En wat willen de Friezen nu?
„De strijd aldus schr. dien de
rriezen thans voeren, en waarvan de
teekenen zich ieder jaar duidelijker in
de Volksvertegenwoordiging vertoonen,
gaat a.les tezamen genomen om de er
kenning van hun Friesch als t a a 1.
Daarin vloeien a.h.w. al hun cultuurver
langens samen."
Als een even merkwaardige als juiste
bijzonderheid vermeldt de schrijver dan
het meeningsverschil, waarin men eiken
Fries wel eens gewikkeld vindt, om
het begrip dialect of taal. Inder
daad, zij z ij n tot leuzen geworden en
men kan den goedmoedigsten Fries tot
verzet prikkelen, wanneer men zijn
„memmetael" of moedertaal op één lijn
stelt met „andere dialecten van het Ne-
derlandsch". Wat het dan ook inderdaad
niet i s.
Het zou ons te ver voeren, der Frie
zen strijd hier verder aan de hand van
dr. De Jongs heldere betoog te schet
sen; daartoe dient degene, die belang in
Uitg, Fa. G. W. den Boer, Middel
burg.
deze zaak stelt, het boekje zelf te lezen.
Maar het doel zou volkomen gemist
zijn, indien ook te dezer plaatse niet
duidelijk gezegd werd, wat de Friezen
nu nog verlangen, doch dra onweer
staanbaar zullen e i s c h e n.
Dat is: dat het onderwijs in de Frie
sche taal, desnoods op bescheiden wijze,
op het leerplan van alle Friesche
scholen gebracht worde, om gegeven te
worden onder de gewone schooltijden.
Als doel wordt daarmede voorloopig
niet meer gevraagd, dan dat alle Friezen
hun eigen taal zullen kunnen lezen.
„Met minder kunnen de Friezen niet
tevreden zijnwillen Minister en
Volksvertegenwoordiging niet schuldig
staan aan cultuurmoord" aldus dr. De
Jong.
W ij stellen echter thans eiken Ne
derlander, die tot dusverre van den
Frieschen cultuurstrijd niet wist, de
vraag: is dat niet een logische, nuchtere,
redelijke en vooral: bescheiden eisch?
Géén panfriezisme, géén los-van-Hol-
land, géén federalisme, niets van dat
alles. Alleen: mijn taal, laat me die als
oeroud, zich thans verjongend, cultuur
document in de eere houden, die haar
toekomt zegt de Fries,
Gematigder nóch rechtvaardiger eisch
werd ooit gesteld, zoo wil het ons voor
komen.
Daarin ligt zijn kracht dan ook
In de te Amsterdam gehouden feest-
vergadering, ter gelegenheid van het zil
veren jubileum van de vereeniging tot
behoud van natuurmonumenten, heeft de
voorzitter,1' mr. P. G. van Tienhoven,
medegedeeld, dat de aankoop van de
vogelbroedplaats Waalenburg op Texel,
en van de drie vennen bij Oisterwijk
verzekerd is, mede dank zij de steun van
Tilburg, Oisterwijk en van vele particu
lieren. Voorts is de vereeniging in het
bezit gekomen van de Loonsche (Loon
op Zand) en Drunensche duinen, van 't
Noord- Laarderbosch, een geschenk van
de familie Lohman-Geertsema en van
de bezitting „Het Hooge Loon" in N.
Brabant, geschonken door den Belgi
schen gezant te Londen, baron Cartier
de Marchienne. „Staatsboschbeheer"
heeft den minister voorgesteld 50 ha van
de Harpertsche hei bij dit nieuwe bezit
te voegen.
Aneta meldt: De Cultuur-Mij. „De
Oostkust" te Medan ontsloeg wegens sa
menvoeging en sluiting van enkele on
dernemingen vijf gehuwde en vier onge
huwde assistenten.
De suikerfabriek „Koning Willem II"
te Soerabaja ontsloeg grootendeels het
tuinpersoneel en fabriekspersoneel per
1 December a.s. in verband met het feit,
dat geen nieuwe aanplant in den grond
zal gaan.
Bij voldoende deelname zal de
afdeefing' Groene Kruis te Blreskens
dezen winter weder een moedercup-sus
houden.
Voor het BETERE GENRE in
LANGE DELFT 118 -'MIDDELBURG
(Ingez. Med.)
MIDDELBURG.
Vrijdagavond hield de Chr. muziek-
vereenigïng „Oefening na den Arbeid"
alhier haar vierde jaarvergadering in het
Militair Tehuis.
In zijn openingswoord wees de voor
zitter er op dat d<j vereeniging zich
steeds in een gestadïgen bloei mag ver
heugen.
De secretaris gaf een uitvoerig verslag
over hetgeen in het vierde jaar heeft
plaats gevonden. Uit het verslag bleek*-
dat de vereeniigimg,, die onder leiding
Ontwijk den uitvrager, want hij is
ook een uitflapper
Horatius.
staat van den heer J. C. F. van Kamfer
steeds vooruit gaat en dankte hij den
directeur voor zijn arbeid in het belang
van de vereeniging en alle leden voor
hun krachtige medewerking om het korps
op hooger peil te brengen.
De vereeniging telt 33 werkende en
4 niet-werkende leden, terwijl no,g 5
leerlingen opgeleid worden.
Abonnements-tooneelvoorstellïngen.
Zooals men Zaterdag reeds in de ad
vertenties van ons blad heeft kunnen
lezen, heeft het Nieuw Middelburgsch
Tooneel Comité z'n speelprogramma
voor dit seizoen vastgesteld.
Bij informatie is ons gebleken, dat
de Schouwburg nog «iet geheel met
abonnementen bezet is; zij, die dus
wachtten tot vast zou staan, of het al of
niet doorging, dan wel hun inteekening
afhankelijk wilden stellen van wat gebo
den zou worden, kunnen dus nu nog aan
het opgegeven adres terecht.
Men verzocht ons tevens belangheb
benden in overweging te willen geven,
de advertentie van j.l. Zaterdag te be
waren aan dat verzoek is bij dezen dan
voldaan.
Op verzoek verwijzen wij naar ach
terstaande advertentie van de vereeni
ging „De Dageraad", waarin staat dat
de heer J. Hoving zal spreken over „De
wet op de Godslastering".
VLISSINGEN.
Zaterdag hedït het tractiepersoneèl
der N. S. afscheid genomen van den de-
pótchef, den heer A. H. Bals, die naar
Dordrecht is overgeplaatst. Niet alleen
mfet woorden, doch ook door het aan'oie-
den van een souvenir, toonde het perso
neel waardeering ên achting voor den
vertrekkende.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag heeft op den hoek van bet Groene-
woud en de Walstraat een aanrijding
plaats gehad tusschen een auto- en een
motorrijwiel. Op het motorrijwiel' zaten
behalve de bestuurder "twee duorijdersj
alle uit Souburg. De drie jonge man
nen liepen alle verwondingen op en
moesten, nadat de eerste geneeskundige
hulp was verleend, per auto naar hun
woonplaats worden vervoerd. Dq, inzit
tenden van den auto kwamen met den
schrik vrij. De politie onderzoekt of er
hier sprake is v an schuld.
ZUID-BEVELAND
BAARLAND. In de Zaterdag gehou
den vergadering van den raad dezer ge
meente werd vastgesteld dat de winkels
gedurende den zomertijd des avonds tot
8 uur zullen geopend zijn en Zaterdags
tot 11 uur 's avonds.
Herbenoemd werd tot lid van het bur
gerlijk armbestuur de heer J. Traas Cz.
KATTENDJJKE. De gemeenteraad van
Kattendijke weigerde in de Vrijdag gehou
den vergadering mjeti 4 tegen 3 stemmen
de door Bi. en W. aangeboden begroeiing
goed te keuren, aangezien de commissie
van onderzoek niet anders kjreeg te zien
dan een kladbegrooling, waarop verschil
lende posten met potlood waren inge
vuld. Ook hel totaal bedrag was niet in
gevuld. De eene keer was de prwl on
voorzien hooger dan de andere keer. De
voorzitter had het met potlood invullen
slechts gem'akshalve gedaan. Het eind
cijfer stond op een enveloppe!
Ook werd mtet 1 legen 3 s/temmen be
sloten het suppletoir kohier der honden
belasting niet gloed' te keuren. Het „ko
hier" stond geschreven op een vodje
papier.
Miet 4 liegen 3 stómmen werd, besloten,
de gemeenteambtenaren voortaan Si/2 pet.
pensioenpremie 1e laten betalen.
Ernstige klachten werden geuit over
de brandweer te AVillielminatdorp. De
burgemeester vond een betere brandweer
niet zoo nocdig' negen-tiende van de ge
bouwen is eigendom1 van den Wilhelmina-
polder
SCHOUWEN-DUIVELAND.
BUilGH. In de Vrijdag gehouden Diijk-
raadsvergadering van den Calamiteuzen
Eurgb- en Westlandpolder werd behan
deld de omschrijving der uit te voeren
werken in het dienstjaar 1932—'33. Op
de aanbeveling in verband met de perio
dieke aftreding van. den voorzitter den
heer G. A. v. Zuijen werden in volgorde
geplaatst de ,heeren G. A. v. Zuijen, C.
Blom en R. Steur. De voorzitter dankt in
hartelijke 'bewoordingen het aftredfend
dijkbestuurslid den heer A. Beije, die ais
zoodanig niet meer in aanmerking
wenschte te komen en dezè functie 33
jaar vervulde.
BRESKENS. Aan de haven vond een
ongeluk plaats, dat nog goed afgeloopen
is. De handelaar BI. alhier reed miet zijn
vrachtwagen over het haventerrein; de
wagen slipte en zou de haven Ingereden
zijn als een. omheining de vaart niet ge
stuit had. De chauffeur bekwam) niet, een
medepassagier wèl eenig letsel.
De merlkprijs te Aagtekerke
is met twee cent verlaagd en gebracht
van 10 op 8 cent per Liter.
Vrijdagavond hield de afdeeling
„Het Groene Kruis" te Rilland Bi a, t h
een ledenvergadering. Na druklkje bespre
king werd besloten, een gemaakte l'ighal
aan te koopen. De jaarwedde vam den
bode werd1 op voorstel van het bestuur
Me|t f -15 verhoogd.
Op G e e r s d ij k is de voormalige
meesloof ingericht tot een fabriek voor
de bewerking van chichoreipeeën. Van
daag is het nieuwe bedrijf in werking
gesteld.
In de gehouden vergadering van de
Classis Goes der Geref. Kerken werd
medegedeeld, dat ds. C. van Schie te
B|.6 rsselen -Driewegen, genood
zaakt is om' gezondheidsredenen eervol
emeritaat aan te vraigen.
ïn een vergadering v|ajë pachters', van
gronden van het Burgerlijk Armbestuur,
de Diaconie der Ned. Herv. Kerk en de
Ned. Herv. Kerk te KI oe tinge is ne
stelen om over 1931 een restitutie van
pacht te vragen van 25 pet.
De Ned. Herv. Kerk heeft reeds beslo
ten een restitutie te verleenen van 10
pet.
Met de woorden uit 2 Thim. 1 8,
werd Donderdagavond in het kerkge
bouw aan de Vischstraat door ds. C. de
Jonge, |(ft Kampen, de heer W. Baay als
predikant bevestigd bij de Vrije Geref
Gem. te T h o 1 e n. Ds. Baay werd door
de gemeente toegezongen de zegenbede
uit Ps. 134 3. Zondagmorgen deed ds
Baay zijn intrede.
Schuldig.
De Synodus Plena der Ned. Herv. Kerk
bij wie ds. J. Keller, Ned. Herv. pre
dikant te IJsselmuiden in beroep was
gekomen tegen de uitspraak van de Sy
nodes Contracta, die met vernietiging
van het desbetreffende besluit van het
Prov. Kerkbestuur van Overijssel Ds.
Keiler schorste van zijn bediening met
behoud van twee maanden tractement,
heeft in haar vorige week gehouden ver
gadering de beslissing van de Synodes
Contracta vernietigd en bevestigd het
besluit van het Prov. Kerkbestuur van
Overijssel, waarbij Ds. Keiler schuldig
werd verklaard aan verstoring van or
de en rust en geoordeeld werd onge
schikt te zijn voor de uitoefening van
zijn ambt en daarom behoort ontslagen
te worden.
Een nationale bededag.
Op de Donderdag' gehouden verga
dering van de Classis 's-Gravenhage der
Ger. Kerken nam, aldus „De Standaard'*,
in verband mfet den nood der tijden, de
volgende resolutie aan:
„De Classis 's-Gravenhage enz. (gehoord
de verschillende verzoeken, die aandrin
gen op uitschrijving van een biduur of
bededag van oordeel dat in deze dagen
van nood en verwarring het wfenschelijk
zou zijn, dat een Nat. Bede- of Boetedag
worde uitgeschreven, draagt haar Mode-
ramen op: a. Om overeenkomstig de ge
voerde besprekingen pogingen in het
werk te stellen, dat zulk een dag worde
uitgeschreven; b.- om, indien deze pogin
gen zouden mislukken, namens de Classis
's-Gravenhage een biduur uit te schrijven,
in de Gereformeerde Kerken."
SSS5S«SSg9B^S&-
beteekent een modern huis aan den
Blauwendijk.
Kantoor Korte Delft G 13. Telef. 420.
(Ingez. Med.).
9®
26-X-'31. Zaterdag en Zondag hoog
ste luchttemperatuur 1234 °C (55
°F); laagste 4 34 °C (40 °F). Heden 9 h:
6% °C; 12 h: 9 °C. Zaterdag 0.3 mm
regen of neerslag; Zondag 0.4 mm.
Twee dagen aaneen is de barometer
constant en vrij snel gestegen:
Zaterdag/Zondag. Zondag/
Maandag.
Gisteren, (nam.) Heden v.m. Barometer:
769
768
O® 767
766
765
764
763
762
761
760
759
758
757
756
755
754
753
752
751
750
749
748
747
746
745
es
9©
BI
RIB
9
Wat de huiskamerbarometer zegt:
Zware Storm'
■-Zeer Schoon
Over geheel W. en Midden-Europa is
de barometer aanzienlijk gestegen. Een
rug van hooge drukking strekt zich van
Noord-Skandinavië tot Ierland uit. Over
al in dit gebied heerscht stralend weer,
hoewel de matige nachtvorsten de och-
tendtemperaturen laag hielden. Zoo was
b.v. in Sarna (Midden Zweden) de tem
peratuur 16 °C beneden normaal, Va-
lentia (Ierland) was 11 graden te koud.
Een diepe depressie die gister over
Spanje was gelegen, bracht aan de Ri-
viëra en Zwitserland zware neerslag
(Zurich 12, München 27 mm)
De vooruitzichten voor het weer van
morgen zijn onverdeeld gunstig
Na een koude nacht zal waarschijnlijk
een zonnige dag volgen, waarbij de tem
peratuur iets zal stijgen. De regenkan
sen zijn zeer gering.
Hoogste barometerstand 769.6 mm te
Valencia; laagste 741.7 mm te Reykja
vik.
Verwachting tot morgenavond i
Meest zwakke N.O. tot N.W, wind,
helder tot licht of half bewolkt, waar
schijnlijk droeg weer, matige nachtvorst,
iets zachter overdag.
Zon op: 6 h 44; onder 16 h 43. Licht
cp: 17 h 13. Maan op: 16 h 26; onder:
6 h 35, V.M. 26 Oct.
Hoog- en Laagwater te Vlissingen..
Westkapeile is 28 min. en Domburg
23 min. vroeger; Veere 38 min. later.
(S springtij).
October 1931.
Hoogwater. Laagwater
Ma. 26 1.10 13.15 7.27 19.51
Di. 27 S 1.37 13.42 7.54 20.18
Wo. 28 2.03 14.10 8.21 20.46
Do. 29 2.36 14.44 8.55 21.18
