KDPER
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 16 SEPTEMBER 1931. No. 218.
DE BRABANTSCHE IN D U S T RIE D A GE N.
MORICE emuo
DE STERRENHEMEL 16-23 Sept., 21 h M.T. 22 h Z.T,
ZUID
PERSKRONIEK.
(Van onzen Haagschen medewerker.)
Het Zuiden.handelt. - Bij Brabantsche industrieën
en bij Brabantsche gastheeren. - Eindhoven, Helmond
en Den Bosch ontvangen,
21 QSE&sf
op
in
DONDERDAGAVOND,
Het Zuiden van Nederland vergenoegt
zich niet met het weinig bemoedigenc
en vrij zinlooze spel met het woord ma
laise, dat in de conversatie van dezen
tijd een ongunstige plaats heeft ingeno
men. Het Zuiden van Nederland
handelt.
Na Limburg heeft Noord-Brabant den
strijd tegen den geest van moede
loosheid en van berustende onverschi
ligheid aangebonden in den vorm van
industriedagen.
Industrieel Brabant stak de hoofden
bijeen en noodigde een aantal personen
dat verondersteld wordt uit den aarc
van werkzaamheden, positie, enz.
den economischen gang van zaken
vloed te kunnen uitoefenen, naar zijn
gewest, om te laten zien en te doen
hooren wat Brabant is, wat het als in
dustrie-streek beteekent,
Van 10 tot en met 12 September wa
ren circa 150 personen, o.w, de ver
tegenwoordigers van een zestig Neder
landsche en buitenlandsche dagbladen
en tijdschriften de gasten van een uit
de kopstukken der Brabantsche in
dustrieelen gevormd comité, dat zich tot
taak had gesteld aan de producten der
Brabantsche industrieën aldus meer be
kendheid te geven.
De industriedagen werden Donderdag
avond ingeluid in de mooie aula der Phi
lipsfabrieken, waar de voorzitter van
het uitvoerend comité, de pittige Bra
banter Ch, Stulemeyer, tot een uitge
lezen schare het woord richtte. Onder
zijn gehoor waren o.a. minister Deckers
de kamerleden Vos, Teulings, Schaep
man, Moeier, Fleskens, Feber, Drop
Van Sassen van Ysselt, Blomjous, Van
Lanschot, de commissaris der koningin
in Noord-Brabant, de burgemeesters van
Eindhoven en Breda, Dr. A, Philips, de
consul-generaal van Duitschland te Am
sterdam, een gedelegeerde van den Bel
gischen gezant, tal van professoren, ver
tegenwoordigers van Kamers van Koop
handel uit verschillende deelen van Ne
derland, van werkgevers en werknemers
en van de pers.
De heer Stulemeyer zette het doel der
industriedagen uiteen en spoorde de
aanwezigen aan tot het uitdragen van
het parool: Koopt Nederlandsch fabri
kaat".
De griffier der Staten van Noord-
Brabant, de bekende historicus en schrij
ver Vincent Cleerdin, hield vervolgens
een uitnemend betoog over Brabant's
verleden, waarin hij tot uiting deed ko
men, dat Brabant zelfs onder den zwaar-
sten druk nooit versaagd, maar integen
deel moedig geworsteld heeft om de
moeilijkheden te boven te komen. Hij
bracht hulde aan de mannen die in het
verleden en in dezen tijd aan de econo
mische en cultureele beteekenis van het
gewest glans verleend hebben.
De bijna spreekwoordelijk geworden
Brabantsche gemoedelijkheid droeg er
toe bij, dat spoedig na de opening der
bijeenkomst tusschen de genoodigden
reeds de prettige sfeer van samenwer
king aan een gemeenschappelijk doel
ontstond, die als voorwaarde van het
uiteindelijk succes van een opzet als de
Brabantsche industriedagen kan wor
den beschouwd.
Het was in deze sfeer dat we kennis
namen van de merkwaardige geluidsfilm
der machtige Philips-fabrieken, vervaar
digd door den cineast Joris Ivens en
den musicus Lou Lichtveld, dat we Dr.
Philips in een rede, die meermalen aan
een tragische verontschuldiging deed
denken, hoorden gewagen van het Eind-
DOOR
George, jij en ik zullen, voordat
we veel ouder zijn, in auto's kunnen
rondrijden, ais we dat willen; als we
maar stoutmoedig te werk gaan en to.o1-
nen, dat we weten, wat we met de kaar
ten moeten doen, die we in onze' handen
hebben!
(Mianson was bleek geworden bij deze
woorden, doch het was door een geno
men besluit, niet van angst.
Hij boog zich tot Ducros over.
Kijk eens hier, Ducros, ik moet je
zeggen, dat i'k walg van de heele zaak.
Ik wilde, dat wij er nooit mee beigionr
nen waren. Ik wist in het begin niet,
tlat het verkeerd was. Jij zei, dat jij het
.ontdekt had, en dat niemand er schade
door zou lijden!
Zoo was het en zoo is het nog.
I)k vertelde je slechts de waarheid. Ik
vond in een oud boek, dat i'k goedkoop
tweedehands in een boekenstalletje te
Plymouth oppikte, dat hier vroeger veel
koper voorkwam, en ik neusde rond, tot
■ik het vond. Natuurlijk' zou dat oude
boek, dat niet alleen aan mij verteld be
hoeven te hebben; maar duizenden main-
hovensche wereld-bedrijf, dat ondanks
de stormen, die het teisterden (het aan
tal werklieden liep van 23000 tot 12000
terug) toch nog Nederlands grootste in-
dustrieele onderneming is, dat we luis
terden naar de Philips-harmonie, en dat
we genoten van de koele dranken, die
mede schuld hadden, dat menig excur
sionist langer van zijn hotel-kamer ver
wijderd bleef dan het werk-programma
van den volgenden dag eigenlijk ge
doogde.
Men is nu eenmaal niet ongestraft in
Brabant te gast
VRIJDAG.
In bereidwillig door particulieren ter
beschikking gestelde auto's werden de
deelnemers reeds op een vroegtijdig uur
vervoerd naar de fabrieken die zij
wenschten te bezichtigen. Onze keuze
was gevallen op de N.V. Karei I sigaren
fabrieken der gebroeders Garvelink,
waar honderden mannen en vrouwen
zich onledig houden met het maken van
sigaren. Onder leiding van een der direc
teuren doorkruisten we gedurende, an
derhalf uur de gebouwen van deze, in
schier Amerikaansch tempo gegroeide
onderneming, die, als zoovele andere fa
brieken in Eindhoven een logenstraffing
vormen van de vrijwel algemeen heer-
schende veronderstelling, volgens welke
de bloeiende Brabantsche lichtstad ab
soluut op de Philips-bedrijven gebaseerd
zou zijn, We bezichtigden de enorme
voorraden tabak, en volgden het proces,
dat deze tabak ondergaan moet alvorens
zij als geurige Karei I-sigaren onder het
bereik der rookers in binnen- en buiten
land kan worden gebracht; we kregen,
zij het dan ook slechts vluchtig, een in
druk van de beteekenis der fabrieken
voor Nederland als industrie-land. Zegt
het U iets als we mededeelen, dat de
fabrieken aan 1500 mannen en vrouwen
werk verstrekken, en dat zij per week
2% millioen sigaren produceeren? die
voor 90 pet. door het binnenland afgeno
men worden?
Op de bezichtiging der bedrijven
volgde voor alle excursionisten een
autotocht naar Valkenswaard, waar op
de heerlijk gelegen terreinen der golf
club door de firma Philips ververschin-
gen geserveerd werden, en een retour-
tocht naar Eindhoven, waar men zich
vereenigde aan een door het gemeente
bestuur dier stad aangeboden noenmaal,
welks menu behalve een keur van ge
rechten een rede van den burgemeester,
den heer A. Verdyk, over de Eindhoven-
sche industrieën inhield. Van deze rede
vermelden we, dat thans in de bedrijven
der groot-industrie, die alle min of meer
van de tijdsomstandigheden te lijden
hebben, werk vinden: in de Philips-fa-
briieken ruim 12000 personen; in de 14
bedrijven der metaal-industrie (o.a. 5
machinefabrieken) 150; in de 7 bedrijven
der leder-industrie (5 leder- en 2 schoen
fabrieken) 168; in de 10 bedrijven der
steen-industrie 196; in de lucifersfabrie
ken 265; in de 17 bedrijven der papier
industrie 530; in de 20 bedrijven der
hout-industrie (o.a, 4 meubel-, 7 timmer
en 1 sigarenkistenfabriek) 685; in de 22
bedrijven der textiel-industrie 1500; in
de 57 bedrijven der sigaren-industrie (52
sigaren- en 5 sigarettenfabrieken) 3738
Daarenboven zijn er nog tal van kleinere
industrieele bedrijven, waarin plm. 100
arbeiders werk vinden.
De heer Verdijk bleek t.o, van de toe
komst niet pessimistisch gestemd te zijn
Bij herstel der normale verhoudingen"
zoo zei hij, „zal de Eindhovensche in
dustrie zich weer de plaats verzekeren,
die zij onder de industrieele centra van
binnen- en buitenland met zooveel sue
ces innam".
Na het noenmaal ving de uit noodzaak
op het reis-tempo van Amerikaansche
toeristen afgestemde trip naar andere
Brabantsche industrie-centra aan. Door
het kleurig heide-landschap tuften we
naar Helmond, waar de voornaamste
plaatselijke industrieelen in het tot ge
meentehuis ingericht historisch kastee
een tentoonstelling van hun producten
georganiseerd hadden, en waar burge
meester Van Hout gelegenheid vond de
aandacht der bezoekers op de voort
brengselen der Helmondsche industrieën
te vestigen. Even kijkenluisteren,
rrrrrttts40 auto's snorden opnieuw
over de gladde Brabantsche wegen. In
Den Bosch wachtte immers burgemees
ter Van Lanschot met ongeduld op zijn
gasten, die hij vlot en geestig door de
kathedrale basiliek van St. Jan wilde
leiden, Na den ommegang in het ver-
maardde Bossche bede-huis restte den
excursionisten slechts een korte pauze
zij moesten zich opmaken naar den offi-
cieelen maaltijd in het gouvernements
gebouw, teneinde zich alweer te onder
werpen aan nu eenmaal aan excursies
als deze onafscheidelijk verbonden din
gen; te weten: een lange lijst van spijzen
en dranken en een minder lange lijst van
sprekers.
De Commissaris der koningin Mr. Dr
Van Ryckevorsel, die aan tafel geflan
keerd werd door twee bekende zonen
van Brabant, n.l. door minister Deckers
en minister Verschuur, was de eerste
spreker, die den maaltijd in de plechtige,
historische zaal onderbrak. De commis
saris sprak over de ontwikkelingsmoge
lijkheden van zijn gewest; hij wees op de
capaciteiten van Noord-Brabant om ook
in moeilijke omstandigheden te groeien,
op de bijzondere eigenschappen van de
Brabantsche bevolking. Hij leidde uit ta
van voorgenomen werken de nieuwe be
stemming van de provincie af en spoor
de aan tot bewaring van den blijmoe-
digen, vromen geest van het volk, tot
vasthouding aan den eigen aard.
Minister Verschuur bezag de huidige
crisis in een betoog, dat veel te
raden liet, en dat daarom blijkbaar
slechts weinigen bevredigde. Uit zijn
woorden kon men niet afleiden hoe hij
zich de oplossing van tal van dringende
vraagstukken denkt.
Na den minister voerden de heer Henri
Asselin, voorzitter van de buitenland
sche persvereeniging, en de heer Ves-
ters namens de r.k. journalistenvereeni-
ging het woord.
De koffie en de Havanna genoten de
excursionisten in de luisterrijke zalen
van het stadhuis, waar dank zij de goede
kwaliteiten van burgemeester Van Lan
schot als gastheer, de stemming dra de
jolyt benaderde. Tot een zeer vroeg uur
had men de gelegenheid te denken en
zich opgewekt te gevoelen over de wijze
waarop men in Brabant het werk en het
vermaak combineert.
„Brabant, le sourire du Sud", zei col
lega Asselin.
En .zoo is het.
et op fiët F^briekèifiërk i
(Ingez. Med.)
nen, zelfs met flinke 'koppen op hun
schouders, hadtien de heide jarenlang
kunnen doorzoeken, zonder ook maar het
minste te vinden! Ik kende de soort van
grond, waar ik zoeken moest, en d,ank
zij mij, kreeg jij er ook je deel van'!
Ik zou alles wat Ik' heb, of ooit
'zal bezitten, er voor willen geven, als
ik nooit van dat goedje had gehoord of
het had aangeraakt! Toen je mij om hp lp
roeg, wist ik niet, dajt 'l aandelen Squire
behoorde, tlat hij als de meer van liet
landgoed recht had op .alle mineralen.
Je maakte mij wijs, dat de kreek in nie-
mands land lag, Ducros!
Hij voegde erbij: Waarom ga je niet
naar den Squire om hem1 alles le bq-
kennen? Hij is een rechtvaardig man,
al is hij misschien wat h^ard. Ilij zou
je er wel voor be'loonen dat je het; ont
dekt hebt, en alles zou eerlijk toegaan!
Ducros liet weer zijn geluidloos lach-
jie hooren.
Ik zie het gezicht van Squire Jack
al! Wat zou hij mij uitlachen, als ik
dat deed! Zoo, zou hij zeggen, al deize
maanden heb je je verrijkt met mijn
eigendom, en zoodra ik j;e idjoor een detec-
tieve op de hielen laat zitten, biecht jte
o.p! Dat is een mooie soort eerlijkheid.
Die heb' je zeker in Zuidi-Afrika opge
daan! O, ik 'ken den Squire. Ducros
Vloekte. Hij k;an heel sarca'süscjh zijn,
;als hij wil. Ik zie mijzelf al naar helm
toegaan en aandeelen vragen, hoewel het
mijn -vondst is, die hem1 in twaalf maag
den tijcis rijk zou maken. Ik weet 'wiel
wat mijn aandeel zou zijn: steenled mu
ren, een houten krib en een maal van
dunne soep. Dank jie, ik verkies mijn
eigen deel le nemen! Binnen eenige wei-
ken zal i'k voor de rest van mijn aardjr
sche leven genoeg hebben voor mijn een
voudige behoeften. Dan zal ik Bottis!-
combe niet inteer verontrusten, dat be
loof ik je. Als je mij in den steek laat
en verklapt, Manson, voegde Ducros er
deftig1 bij, zal ik het jte betaald zeltpmü
Niemand liet er Adam) Diucroisi doit in-
inloopen, zonder er later berouw over
te hebben. Ik zou jou en je vrouw ein
kind voor eeuwig ten gronde richten,
dat beloof ilk je! iMaar laten we geen on
zin verkoopen! I'k zou je niet als deel
genoot hebben genomen, als ik niet had
gedacht, dat je van 'beter stof was. geit
maakt dan verrader yan een kamleraad.
Nu, ga jie niet mee? We zullen zooveel
maken als nooit tevoren meer dan al
het vorige bij elkaar!
Ik vermat het buis niet zoolang de
kleine meid ziek is. Eerlijk gezegd, sprak
Geopge op fermen toon, denk ill ine nooit
meer hiermee te bemoeien. Ik haat Ihtet!
Zoo is het en niet andere!
Je zult er wel anders over denken,
als het kind beter is, vooral als ik je
laat zien, wat ik er vannacht voor krijg!
Ik zal zoo vrij zijn de boot tc leenenv
als ik ze noodig heb, ingeval je niet
met imte mee kunt.
Je denkt er toch niet over alleen
Oeerste
©VOLLE MAAN
O LAATSTE KWARTIER
NIEUWE MAAN
VENUS
MARS
JUPITER
SATURNUS
Den 19en komt het E.K. juist om
streeks den tijd, waarvoor ons kaartje
geteekend werd, op. Den 22en staat de
maan in den Steenbok,
De Zuidervisch komt nu in het
Een dankbare abonné te Z. Het ver
heugt ons, dat gij zoo'n aardigheid aan
de Sterrenkaartjes hebt, dat ge deze ge
regeld volgt, verzamelt en vergelijkt. En
uw opmerking, dat er op het kaartje
van 3 Sept. 1 9 3 0 drie maantjes ston
den, op dat van 2 Sept. 19 3 1 slechts
één, is volkomen juist. Maar dat vindt
zijn verklaring.
Onze kaartjes gelden slechts voor één
week, telkens van Woensdag tot den vol
genden Woensdag. (Dat is juist het voor
deel van onze wekelijksche
kaartjes tegenover de maand kaarten
die men wel in andere dagbladen aan
treft; de telkens wisselende aanblik van
den sterrenhemel kan men hier op den
voet volgen.)
Z.Z.O. weer op ons kaartje; helderste
ster: Fomalhaut. Ook de Walvisch met
de onberekenbaar-veranderlijke ster
Mira verschijnt weer aan den hemel
trans.
De oorzaak van het door U terecht
opgemerkte verschil is nu, dat in 19 3 0
de maan op 3, 6 en 9 September des
avonds 10 uur zomertijd reeds boven den
horizon was, terwijl 2 September 19 3 1
des avonds om 10 uur zomertijd het
Laatste Kwartier van dien dag net is
opgekomen; 5 en 8 September is de
maan echter nog niet opgekomen
om 10 uur! Op het kaartje van verleden
week waren hierom zelfs heelemaal geen
maantjes niet, omdat de teekenaar ze
vergeten had, maar omdat ze niet te
zien waren. Volgende week staan er
weer drie op, enzoovoorts, Is 't U thans
voldoende duidelijk?
De Troonrede.
Wij ontleenen het volgende aan be
schouwingen over de Troonrede:
Uit de N, R. C.:
„Gelukkig is zij zeer meegevallen. Het
besef van den ernst van den tijd komt er
terdege in uit al blijft hier en daar
ruimte voor de vraag, of de regeering
zich in alle onderdeelen den toestand
geheel gerealiseerd heeft. Zoo trekt het
b.v. aandacht, dat de regeering noch in
den aanvang, waar zij de takken van
welvaart opsomt, die het zwaarst van
de crisis hebben te lijden, noch ook ver
der in de Troonrede, ook maar eenmaal
het woord Scheepvaart gebruikt.
Doch laten wij dit terzijde, dan mag
dankbaar worden erkend, dat de we
reldcrisis en haar gevolgen voor het
landsbestuur in de Troonrede op den
voorgrond worden gesteld, en daarvan
het belangrijkste deel blijven uitmaken.
Dit niet alleen; er blijkt daaruit tevens,
dat de regeering zich thans door de tijds
omstandigheden eene dringende, nieuwe
taak opgelegd acht, waardoor het pro
gram, waarmede zij oorspronkelijk aan
getreden is, op den achtergrond is ge
drongen. „Plannen, welke de regeering
aanvankelijk had gevormd, zullen dan
wijziging moeten ondergaan."
naar de Haminetls te zeilen? riep Ge
orge ontsteld. Ik ben hier zoowat 'die
eeniige, die dat zou kunnen!
Denk je, dal ik dat niet weet, niet
wist, toen ik het met jou aanlegde? viel
Ducros openhartig: in. Maar ik ben zelf
een vrij goed zeeman, en ik kan er ook
•wel mee pmjgaan. Ik weet welke vaar
geul je volgt.
Het is nog heel iets anders iemand
iets te zien doen, dan het zelf te doen,!
Ik zou je aanraden noch mijn boot noch
jie eigen leven er aan te walgen. Er zijn
al heel wat arme 'kerels op de Haminetls
verongelukt. Zelfs bij het mtooiste weer
moet men een koel hoofd en een vaste
hand hebben om er te komen, en als de
zee spookt, zooals ze nu doet, en eeno
gen tijd zal blijven doen, stellen zelfs
de beste zeelui hun leven in de waag
schaal!
Doch Ducros lachte weer. Als vele
anderen beroemde hij zich niet op wat
hij het beste kon, doei op datgene, wat
hij mteende te kunnen, en waarvan hij
imaar weinii.g afwist.
Ducros dacht, dat er weinig menschen
aan de kust waren, die beter met teem
boot konden olmgaan dan hij.
Nu, tot ziens kameraad, zeide hij.
Ik moet aan mijn werk. Ik zal1 jie er een
deel van geven of jie fcoimit of niet. Ik' |b|en
niet van dat slag, dat op een overeen
komst terugkomt, zelfs al zijn andere
lieden niet zoo nauwgezet.
Dank je, ik' wil er geen cient van
Op alle vaagheid van aanduiding,
waartoe de Troonrede zich bepaalt,
wordt één uitzondering gemaakt. Eene
gelukkige uitzondering: de aankondiging
van de instelling van een Departement
van Economische Zaken en Arbeid, het
denkbeeld, nog onlangs in het adres van
de Kamers van Koophandel van Amster
dam, Rotterdam, 's-Gravenhage en
Utrecht met warmte bepleit.
Hebben wij dit gedeelte van de Troon
rede met vreugde gelezen, met niet min
der instemming hebben wij kennis ge
nomen van dat gedeelte, waarin de re
geering het vertrouwen uitspreekt, niet
te vergeefs een beroep op de natie, op
de groote zedelijke kracht van ons volk
te doen, om aan de crisis het hoofd te
bieden. Ook deze passage meenen wij
wat ruim te mogen uitleggen. Wij zou
den daarin willen zien een beroep op
samenwerking, eensgezindheid, niet
slechts in het maatschappelijk leven,
doch ook in het politieke. In een tijd als
deze is niets gemakkelijker, dan critiek,
afkeuring en betweterij. Mogen deze
drie bij uitstek Hollandsche genooten
zich weten in te toornen. Natuurlijk, van
beginsel kan niet dan tot schade van
land en samenleving worden afstand ge
daan. Niets is voor een land vernieti
gender dan beginselloos, dat is karakter
loos bestuursbeleid. Maar waarvan thans
hebben!, verklaarde Manson onverschrofk-
ken.
Ducros opende een dievenlantaarn en
liet het licht over den weg sdH'ijneiiu
George kende die 'lantaarn zieler goed.
Zij hadden al dikwijls 'bijl dat licht Igiej-
warikt. Ducros deed het op en ne;er
dansen.
Heb je wél' eens teen dwaallichtje
gezien, Manson? vroeg hij, en lachte hu
bijna hardop.
Nooit van gehoord, Ducros. Weet
niet wat het is. George lfield die deur
vast en verlangde er maar ze Hei sluiten.
Hij voelde, dat de gewezen mijnwerker
tijd verspilde; iels eigenaardigs voor helm1,
daar hij dat niet dikwijls deed. Het klonk
vreemd, dat hij de stilte van den nacht
en dan nog wel izoo'n slommachLigen nacht
uitkoos, om' onzin' te vertellen.
Ik zal jie zeggen, wat het is, .ant
woordde Ducros, het is een licht, dat
den onhandige daarheen voert, waar heil
niet goed voor hém is om heen tte gaan.
Als jie ooit iemand schreeuwend op dm
bodem1 van een kuil, om Is taan door aard!-
verschuiving vinat, vraag helm! dan, of
hij zoo'n licht als dit volgde.
Weer bewoog Ducros den lantaarn,
maar nu zóó, alsof een m<an er vlug mee
heen liep.
(Wordt vervolgd.)
:t
n
r,
e
fft
1-
A3
2T
sn
i>
te
