provinciale JJeeutusche
WEEI&fWIND
ierp
N o. 2 12,
Twee bladen.
WOENSDAG 9 SEPTEMBER 19 3 1.
Eerste Blad,
174e Jaargang,
Een lang adres
dat echter
niets om het lijf heeft
BINNENLAND.
ZEELAND.
GISTEREN^ HEDEM^M
B?t3T T6H9? T6H9YMU
Wat de huiskamerbarometer zegt
siomir
Verwachting tot morgenavond i
m
Hoog- en Laagwater.
8152.
huis-
15872.
Schil-
Burg
kwerk.
53-54.
Re-
|g-
fogula,
l. 473.
B8.
-loord-
Ikcnsvl.
]L 85:
■i waren
I Hofle-
39920;
II 179.
isvl.
fcl. 140.
|l. 306,
342,
39, tel.
54.
L 27:
krgsche
416;
werk-
o.
aat 52,
30-31.
95308
tl. 300.
■eg S 1
lrstraat.
ats, tel.
emische
hoek
erven -
lederen.
1 Groote
tarief -
85.
N 222,
Vateren.
|39, tel.
IWijn-
Lange
^ruyder,
neubels.
Ijzerwa-
Elen.
Iciaal in
MIDDELBURGSCHE COURANT
Dagblad ADonnementsprijs voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingebonden mededeetingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daavoor de tarieven.
UITG.: N.V. DE MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke reg«l
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uitdruk
kelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opge
nomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" oJ
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummer 5 cent,
Elke mensch is vatbaar voor suggestie.
En een van de voorwaarden voor wie
suggereeren wil, is: zelfverzekerdheid.
Echt of: doende alsof.
Dit geldt ten aanzien van het merk
waardige adres, waarmede de plaatse
lijke afdeelingen der socialistische en
roomsch-katholieke handels- en kan
toorbedienden-bonden zich tot onzen
Raad gewend hebben, teneinde dezen
te doen gelooven, dat hem niets anders
overblijft dan öf alle gevoel voor sociale
rechtvaardigheid ganschelijk overboord
werpen, öf met bekwamen spoed een
verordening ontwerpen, waarbij bepaald
wordt, dat op Dinsdagmiddag al
onze winkels moeten zijn ge
sloten.
Dit wordt ons in een schijnbaar wei-
gegrondvest en stevig in elkaar zittend
adres met zoo groote zelfverzekerdheid
kond gedaan.... dat we haast zouden
gelooven, dat de heeren gelijk hebben.
Evenwel: dat lijkt er niet naar In
de verste verte niet.
Laten we eerst eens zien, wat de wet
ervan zegt, en wat niet volgens de
misschien een weinig on-objectieve,
schoon overigens zeer gewaardeerde,
voorlichting van de winkelbedienden
bonden, maar aan de hand van officieele
gegevens de bedoeling van den wet
gever wel geweest is.
Wij meenen dan als bekend te mogen
veronderstellen, dat de georganiseerde
Middenstand en de Middenstandsraad,
reeds dadelijk toen er sprake was van
invoering van een werktijdenregeling
voor het personeel, bij herhaling
en met kracht aangedrongen hebben op
een gelijktijdige totstandkoming eener
winkelsluitingswet voor de pa
troons. (Men zie hiervoor b.v, het
verslag van den Middenstandsbond 1920,
en andere publicaties. Ook de Hooge
Raad van Arbeid uitte zich in dezen
zin),
Hoe luidt nu, en wat is de beteekenis
van, het artikel volgens hetwelk de ge
meenteraad aan het verzoek der even-
genoemde bonden zou kunnen voldoen?
Het is art, 6 der wet: „Bij plaatselijke
verordening kan de Gemeenteraad, on
der Onze goedkeuring, bepalen, dat op
een werkdag per week, gedurende een
gedeelte van dien dag, en wel vóór
o f na 1 uur des middags [spa
tieering van ons Red.], alle of be
paalde groepen van winkels binnen de
gemeente voor het publiek gesloten
moeten zijn"....
Met dit gedeelte van den tekst heb
ben we te maken, en we zouden hier
bijna reeds mee kunnen volstaan ook,
want: le staat er, dat de Raad kan,
niet dat hij moet bepalen, dat er een
sluiting van een halven dag moet ko
men, en 2e staat hier duidelijk, dat deze
sluiting zoowel des ochtends, tot 1 uur,
als des middags n a 1 uur kan zijn. Het
gewrongen bondsargumenteer voor den
uitsluitenden vrijen middag wordt
reeds door de simpele bewoordingen
van de wet zelve, en bijna afdoende,
weerlegd.
P vraag dient echter gesteld: als den
Raad de bevoegdheid gelaten is, zulk een
vasten halven sluitingsdag te bepalen,
wanneer zal hij daarvan dan, naar de
intenties van den wetgever, gebruik
dienen te maken
Uitsluitsel daaromtrent geeft de me
morie van antwoord op het voorloopig
verslag der Tweede Kamer: „Deze.:.,
bevoegdheid.... beoogt uitsluitend de
gelegenheid te geven, 0m plaatselijk
tegemoet te komen aan de bezwaren,
welke voor de winkeliers zullen
kunnen voortvloeien uit de verplichting
om het winkelpersoneel een ochtend of
middag per week vrijaf te geven.
[Deze] verordeningen zullen dan ook
slechts dan tot stand komen, indien
plaatselijk het bedrijfsbelang der win
keliers zulks vordert, hetgeen mees
tentijds wel zal blijken uit een desbetref
fend verzoek van betrokken groepen
van vakgenooten [d.i. van winke
liers, niet van bedienden Red.]
zelf."
Terloops zij hier opgemerkt, dat de
„vrijmoedigheid", waarvan de adressan
ten-van-gisteren de Middenstandsbon
den betichten, blijkens het voorgaande,
niet zoo heel groot is, wijl zij berust op
de woorden, door den minister zelf in
zijn mem. v. antw. geschreven!
En bij de behandeling van het wets
ontwerp in de Tweede Kamer zeide mi
nister Verschuur, blijkens de Handelin
gen: „Inderdaad is het de bedoeling, de
fixatie van dien bepaalden ochtend of
middag als een bedrijfsbelang te
beschouwen, en indien er al geen refe
rendum onder de winkeliers gehouden
kan worden, zooals in het ontwerp van
de Staatscommissie voorkomt, is het
toch de bedoeling om de gemeenteraden
het bedrijf te doen raadplegen".
Dat is dus de bedoeling van den
wetgever. Maar, het zou kunnen gebeu
ren, dat een gemeenteraad, in overmaat
van gedienstigheid om te voldoen aan
de met zoo'n keur van argumenten en
met zoo overtuigende kracht voorgestel
de plannetjes der bonden, toch den ver
plichten vrijen middag in een verorde
ning zou trachten vast te leggen, zonder,
of zonder voldoende, rekening te hou
den met het belang der winkeliers. Daar
voor is nog een zekering in den stroom-
keten gelascht. Want, aldus de memorie
van toelichting in de He Kamer: „Het
aan de Kroon toegedachte goedkeu-
ringsrecht zal ervoor kunnen wa
ken, dat geen gemeentelijke verorde
ningen tot stand komen, welke met
het belang der winkeliers
geen, of niet voldoende, rekening
houden."
Men zou zoo zeggen, dat hieruit wel
voldoende blijkt, hoe de Winkelsluitings
wet nu eens niet ontworpen is voor het
personeel, maar voor den winkelier.
Er is echter, bij de behandeling van de
wet, wel gepoogd om het personeels-
desideratum, een vasten vrijen middag
verwezenlijkt te krijgen. Maar dat is
niet gelukt.
Wij lezen daaromtrent in de memorie
van antwoord op het voorloopig verslag
der Eerste Kamer o.m. dit: „De voor
standers van het wetsontwerp, die aan
de winkeliers de vrije keuze van den
dag, waarop zij hun personeel een och
tend of een middag vrij moeten
geven, zouden willen zien ontzegd, zien
daarbij over het hoofd, dat de voor
gestelde regeling in de eerste
plaats de belangen van de zelfstandige
winkeliers op het oog heeft, gelijk
het We rktijdenbesluit voor win
kels in het belang van het personeel
is tot stand gekomen.Het toekennen
van verdergaande rechten aan het per
soneel, in den vorm eener beperking of
ontneming van de vrijheid van keuze
aan de werkgevers, zou, zoo noodig,
bij of krachtens de Arbeidswet
kunnen worden geregeld,"
Zoo is dus de stand van zaken, ten
aanzien van de wet, en de bedoeling van
den wetgever.
Laat ons nu eens zien, wat de socia
listische en de r. kath. bond van winkel
bedienden de chr. bond wilde in Mid
delburg niet, zooals elders wèl geschied
de, mee-adresseeren, zoo deelde men
ons vanwege eerstgenoemde bonden
mede tegen het vorenstaande aan
voeren. Het zal blijken, op den keper
beschouwd, bitter weinig te zijn.
Zij beginnen te stellen: „dat zij van
meening zijn, dat deze vrije halve dag
moet zijn een vrije middag, welke
h.i, dient te worden gewaarborgd door
de sluiting der winkels op een bepaal
den middag per week."
Wij hebben reeds aangetoond, dat
deze m e e n i n g (lees: w e n s c h), op
hoeveel argumenten zij dan wèl moge
steunen, niet berust op letter of geest
van de wet.
„Een vrije middag, aldus vervolgt het
adres, heeft zonder twijfel meer waarde
voor de bedienden dan een vrijen mor
gen" en dezen vrijen middag verdedigt 't
adres dan, of tracht het althans aanne
melijk te maken, op zes, meerendeels
niet van spitsvondigheid vrij te pleiten,
gronden.
Zoo is b.v. de opmerking „dat de
avond op den middag aansluit", wel een
geniale vondst, maar een even diepzin
nig tegenstander zou b.v. kunnen opmer
ken, dat „aan den vrijen ochtend de ver
kwikkende nachtrust vooraf gaat", of
zoo iets fraais. En wat den verstorenden
invloed op het gezinsleven betreft, die
adressanten van den vrijen morgen vree
zen, zou dat ook niet wat met de haren
er bij gesleept zijn, om het half dozijn
beweeggronden toch maar vol te krij
gen
Wanneer adressanten dan verder be-
toogen, dat „de bedienden uit sociale
Hij die te licht een vriend verkiest,
Wellicht zijn vriend en al verliest.
overwegingen recht op een vrijen mid
dag hebben", dan vragen wij: waar is
dat te vinden? Regeering en volksver
tegenwoordiging waren daar klaarblij
kelijk niet van overtuigd
W!at de door mr. dr. Van den Bergh
gegeven inlichtingen betreft deze
zeker bevoegde en bekwame volksver
tegenwoordiger heeft zich natuurlijk
angstvallig op de vlakte gehouden,
en wie de door hem gegeven inlichtingen
nuchter nog eens naleest, zal er ten
hoogste de mogelijkheid van slui
ting uit kunnen lezen. Die vindt men
echter ook in de wet; de w e n s c h e-
1 ij k h e i d is er echter niet, en het
recht, waarover adressanten het heb
ben, zelfs met de grootst mogelijke vrij
moedigheid niet uit te destilleeren.
Ons betoog samenvattende:
1. Letter en geest van de wet duiden
niet op een gedwongen middag-, noch
ochtendsluiting. Slechts wanneer het
bedrijfsbelang zulk een sluiting
zou vorderen, zou er o.i. voor onzen
Raad, op verzoek van, althans na raad
pleging van, de winkeliers aanleiding
zijn te overwegen, of hij een vaste slui
tingsochtend of -middag zou bepalen.
2. De Rijkswetgever heeft bedoeld
nóch gewild, dat den winkelbedienden
iets anders dan een door den patroon
vast te stellen vrijen halven dag toege
kend zou worden. Het streven van de
bonden, den zoozeer begeerden buit van
een gedwongen sluitings middag
nu langs den omweg der gemeentelijke
verordeningen binnen te halen, is daar
om onsympathiek in de eerste plaats, en
staatsrechtelijk onjuist in de tweede
plaats,
3. Het gansche adres van de bonden
heeft welbeschouwd niets om het lijf, en
waar onze Raad zich, als wij het wèl
hebben reeds eenmaal uitsprak in den
zin, dat ingrijpen hier ter stede op dit
punt vooralsnog niet noodzakelijk is,
kan hij, dunkt ons, dit adres rustig „voor
kennisgeving aannemen".
BIJEENKOMST DER KAMERS.
De Tweede Kalmer is bijeen|g|eiroepii a.s„
Dinsdag te half drie. Op de aigenda sfcaiat
als altijd voor de zitting1 na de troop-
rede de aanbieding1 der Rijiksbegroof-
ting1 1932 en het opmaken der nomi
natie voor het voorzitterschap1. De Eer
ste Kamer 'komt a.s. "Woensldajg! 16 dezer
bijeen voor commissiebenoemingen en
Donderdag 17 voor de behandeling van
het ontwerp-adnes van antwoord.
GOUVERNEUR-GENERAAL DE
JONGE TE SABANG.
Det «xieuwe gouverneu,r-generaal jhr.
mr. B. C. de Jonige is te Sabang aan wiaiï
gestapt en daar met militaire eerbewijl-
zan ontvangen.
DE HERDENKING VAN DEN TIEN-
DAAGSCHEN VELDTOCHT.
Zooals bekend is, zijn gisteren op en
kele plaatsen in ons land op> plechtige
wijze herdacht de militairen, die in de
jaren 1830 tot en met 1832, tijdens den
Belgischen opstand voor hun vaderland
het teven hebben gelaten. Precies om
twee uur zijn zoowel le Tilburg, Pij het
standbeeld van Koning Willem II, als
te Ginneken bij het Chassé-monument op
het terrein der Nederlandsche Hervorm
de kerk, te Bergen op> Zoom bij de Ned.
Herv. kerk. en te Vlissingen op de oude
begraafplaats kransen neergelegd als een
hulde aan deze krijgers.
Te Breda kwamen ook samen de de
putatie uit Tilburg, Bergen op Zoom en
Vlissingen. De deputatie uit Vlissingen
bestond uit voor Ons Leger de hee
ren A. G. E. Keijzer en .1. Pi. Boots, voor
Onze Vloot R. H. Arntzenius en M. van
der Beke Oallenfels, voor den Bond van
Ghrist. Oranje Vereenigingen Pi. Spaa Jr.,
voor Volksweerbaarheid IV. F. G. L.
Driessen en P. G. Labrijn voor Het Mo
bilisatie-Kruis igep. luitenant-kolonel P.
de Vries en voor het Nationaal Jongeren
Verbond mr. O. Verdoorn.
De gasten werden om kwart voor vijf
ten igemeenlehuize door den burgemees
ter verwelkomd. Daarop- wandelden 'de
gienoodigden naar de Catharinestraat!,
waar in den gevel van het perceel no.
93 door het gemeentebestuur van Breda
een gedenksteen was aangebracht, als
herinnering aan het feit, dat aldaar in
1831 gevestigd was het hoofdkwartier
van het mobile leger en de Prins van
Oranje, opperbevelhebber, aldaar het
plan voor den Tiendaagschen veldtocht
voorbereidde. Generaal Snijders heeft
de onthulling van den gedenksteen ver
richt. Hij sprak daarbij een rede uit.
De aanwezigen zongen gezamenlijk
twee coupletten van het Wilhelmus.
HET STADHUIS TE VEERE.
Dezer dagen is in de fraaie oude Raad
zaal van het Stadhuis te V e e r e de
eerste vergadering gehouden van de
Restauratie-commissie, die tracht de be
langstelling onzer landgenooten voor dit
nationale herstel-werk te wekken.
Zooals men weet, heeft de regeering
een bedrag van 100.000 ervoor beschik
baar gesteld. Een uitermate solied, en
gansch geen tijdelijken indruk makend,
steigerwerk is nu reeds voor den gevel
opgesteld. Het zal er zeker een paar ja
ren staan, zoo vernamen wij.
De voorzitter van het kleine werk-co-
mité, de z.g.n. Restauratie-commissie,
heeft in deze bijeenkomst een beknopt
overzicht van den toestand gegeven en
daarna de aanwezigen zich eigener aan
blik doen overtuigen, in welken betreu-
renswaardigen toestand dit schoone
bouwwerkje verkeert. Alles duidt er op,
dat de nu, ter hand genomen grondige res
tauratie omvangrijker en ingrijpender
zal moeten worden, dan zich aanvanke
lijk liet vermoeden. Balklagen zijn ver
teerd, gevel-beelden welhaast tot pul
ver verweerd.
Het is dringend noodzakelijk, voor het
behoud van dit alom in den lande door
zijn eenvoudige en lieflijke schoonheid
bekende monument van bouwkunst uit
vroeger eeuwen de alarmklok, zelfs de
noodklok, te luiden.
Want, zoo bleek ter vergadering, de
regeering wil helpen, en zij heeft daar
van reeds een zeer tastbaar bewijs ge
geven, maar tot hoever zich deze hulp
zal kunnen uitstrekken, dat hangt mede
af van de mate, waarin de regeering
voor deze restauratie zich gesteund ge
voelt door de sympathie in heel ons
land, welke dit werk zal ondervinden.
De Restauratie-commissie heeft in ha
re vergadering overwogen, welke stap
pen te nemen waren, om zich van deze
sympathie te verzekeren.
MIDDELBURG.
Floralia.
Gelukkig, dat niet al het oude ver
dwijnt en al moge het niet meer telken-
jare terugkeeren, toch is het ons goed
nog af en 'toe over het aloude Flora-
liefeest te kunnen schrijven.
Met groote belangstelling hebben wij
lieden morgen een kijkje genomen op de
hedenmiddag op Ide tradiLioneele plaats,
de kolfbaan in de Schuttershoftuin te,
openen tentoonstelling en ons verlustigd
in {ten aanblik der vele door de gewone
inzenders, de schoolkinderen en de kin
deren van School- en Werktuinen opr
gekweekte stekjes, maar niet minder in
hel fruit van die zelfde kinderen en de
losse bloemen 'van hen en andere in
zenders.
Maar ook de inzending gladiolen van
den bloemist, den heer de Klerk op
't Zand en de ter opluistering gezonden
bloemen en planten van den heer Klei-
nepier, zullen door hun rijkheid van
kleur en nette schikking aller aandacht
trekken. 1 1
Morgen hopen wij uitvoeriger op' de
telntoonsteilling en op> de prijsuitdeeling
'terug te komen.
De tentoonstelling ,is morgen gesloten,
doch Vrijdag geopend van twee tot vijf
en des avonds van af 7 uur, als ook het
feestcoincert plaats heeft.
Vele belangstellenden waren giste)-
renavoud naar de Turfkade en omgeving
getrokken, om getuige te zij-n van het wa^
tercomoert, dat de Middelburgsche Mond-
harmonicavereeniging „Crescendo1" gaf op
een vlot in de Kade aldaar. Het was een
aardigi zicht, het flinke corps omgeven
door gjornio's. Jammer was het dat velen
der aanwezigen geen enkele poging dej-
den om rustig naar de muiziek te luiste(-
reu, en daar door ook hen hinderden,
die gaarne van de bekende meloidiën wie
den luisteren. De muziek had veel beter
tot haar recht kunnen kómen.
Na afloop trok het korps onder leiding
van den heer I. J. Lindenberg door een
Middelburg, 9 September 1931.
In het vorige etmaal was de hoogste
door ons waargenomen temperatuur van
de buitenlucht 18 °C (64 °F); de laagste
was 10 °C (50 °F). Hedenvoormiddag
9 h wees de thermometer aan 12% °C;
te 12 h was de temperatuur van de
buitenlucht 15 °C (59 °F).
De temperatuur van het water be
droeg aan de zwemschool: gistermiddag
te 2 h: 17 °C en te 7 h: 17 °C; heden
ochtend 9 h was zij: 16 °C (61 °F),
Er is van gisterochtend 9 h tot heden
ochtend 9 h hier ter stede geen regen
gevallen of neerslag waargenomen.
Het verloop van den luchtdruk was in
het hedenmiddag 12 h afgeloopen etmaal
als volgt:
©O©©©
766
765
©©©@®@©©®0©®©764
763
762
ZWHE
Het weer in Europa.
(Draadloos overzicht).
De verdeeling van de luchtdrukking
toont weinig verandering. Over 't alge
meen namen de luchtdrukverschijnselen
af, vooral de depressie over Spanje is
na zwaren regen in Zuid-Frankrijk sterk
afgenomen. Alleen hier te lande heeft
een uitlooper van de N.O. depressie
eenige windvermeerdering veroorzaakt,
Groote veranderingen schijnen niet te
wachten, alleen de geleidelijke verwar
ming van de koude luchtmassa's uit het
N.W. (wier snelheid verminderde) be
looft eenige verbetering. Ofschoon, in
Skandinavië de temperatuur over 't al
gemeen iets steeg, is plaatselijk (Sarna)
door een helderen windstillen nacht de
ochtendtemperatuur tot onder het
vriespunt gedaald. In Z.O. Frankrijk
viel 20 tot 30 mm regen.
Hedenochtend was de hoogste baro
meterstand 766.4 mm te Akureyri; de
laagste 748.5 mm te Haparanda.
Be Bilt (per radio): Zwakke tot matige
winden uit W. richtingen, gedeeltelijk
bewolkt, weinig of geen regen, iets
zachter.
Zon op: 6 h 23; onder 19 h 30. Licht
op 20 h.
Maan op: 13 h 52; onder 18 h 49.
'N.M.: 12 September.
Onderstaande opgaven gelden voor
Vlissingen; Westkapelle is 28 min.
vroeger, Domburg 23 min. v r o e g er
en Veere 38 min, 1 a t e r. (S springtij).
September 1931. (Z o m e r t ij d).
Laagwater,
5,58 18.36
Hoogwater.
Wo.
9
12.02
24.38
Do.
10
12.55
Vr.
11
1.27
13.38
Za.
12
2.06
14.18
Zo.
13
2.44
14.56
Ma.
14 S
3.25
15.36
Di.
15
4.08
16.20
7.02
7.46
8.29
9.08
9.46
10.29
19.31
20.17
21.03
21.44
22.23
23.04
deel der stad en trok daar b'iji welverdiend
de belangstelling.
Sedert den dood van den heer
Sammethini heeft het Middelburgse1.! Mu
ziekkorps geen soli voor piccolo meer
kunnen len gehoore brengen. Thans is
een der jongere muzikanten zoo ver in
het bespelen van dit mooie instrument,
dat hem gelegenheid kan worden gege
ven daarvan in het openbaar te doen (blij
ken. Hedenavond zal hij zich op het Mo
lenwater na de pauze doen hooren. Het
ipiroigramma bevat ook verder vele)
bekende nummers, als de Groote fantai-
sie over motieven van de opera „Aïda"
-
1
i
