KOPER
H
De le reden waarom
Chief Whip de beste voor
Uw gezondheid is!
VIRGINIA
SPECIAAL UITGEZOCHTE
VIRGINIA.TABAK!
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN ZATERDAG 29 AUGUSTUS 1931. No, 203.
LN.
lees
laas,
[aat-<
ïrt
ivo;
De oude wegen op Walcheren,
MOBILE 6EBABD
ZEELAND.
Daar op de tabaksvelden zelf, waken
onze eigen experts er met uiterste
nauwgezetheid voor, dat uitsluitend
de beste, speciaal uitgezochte bladen
van volkomen gezonde tabaksplanten
verscheept worden voor de fabrikatie
van Uw Chief Whip, waardoor de
grondslag gelegd wordt voor hun
prachtsmaak en zuiverheid
Ook met kurk en goud
iien
rra-
in|
lOND,
"prking
tingel*
|ejuffr<
11 145..
uur
I voor-
en
ïarkt
187.
Luto
504.
460.
191,
jirda*
lea
lee
loot
|A"
Sept.
Rot*.
9!-
9.—
9'-
out
em:
IV (slot).
De wagens rijden langs het
strand van Westkapelle naar
Vlissingen. „Heulen". De
schuit een veel gebruikt ver
voermiddel, Op bijna elk
dorp een schuitvlot. De
laatste schuitenboer.
In het laatste jaarverslag van de ver-
eeniging „Nehalennia", welker doel is
het natuurschoon van Walcheren te be
houden, wordt de wensch uitgesproken,
dat de profetie uit Jesaja 40 4, die zegt,
dat de kromme wegen recht zullen wor
den gemaakt, voor de Walchersche we
gen niet in vervulling komt. Wij hopen
mede, dat de schoonheid niet altijd aan
de veiligheid moet geofferd worden en
dat Zeelands tuin zijn begroeide slinger
wegen mag behouden, een schoonheid,
die men elders in ons vaderland zelden
ziet.
Toen er in Holland nog geen straat
wegen waren en men b.v. van Den Haag
naar Amsterdam moest rijden, reed men
over de reeds besproken Zeestraat naar
de zee en verder langs het strand naar
ZandvoortHaarlemAmsterdam. Op
Walcheren deed men 't zelfde. Men reed
van Westkapelle langs het strand naar
Vlissingen. Aan de oudste steenen hoof
den ziet men nog de oprils of zacht hel
lende glooiingen om de hoofden gemak
kelijker te kunnen passeeren.
Nog willen wij wijzen op een oud Wal-
chersch gebruik, dat bejaarde lezers en
lezeressen zich wel zullen herinneren,
nl. het zoogenaamd „Heulen".' Werd
vroeger door een wandelend paartje een
heul gepasseerd, dan bleven de verlief
den een oogenblik stil staan om elkaar
de tol der liefde te betalen. Reeds
Gargon spreekt van deze gewoonte in
zijn Walchersche Arcadia (1714). Tot
vóór 30 jaar hield de Walchersche boe
renbevolking dat gebruik in eere.
Daar het vervoer te land gebrekkig
was, werd vanaf de vroegste tijden van
schuiten gebruik gemaakt. Walcheren
was en is nog doorsneden van breede wa
tergangen, die alle met elkaar in ver
binding stonden. De voornaamste kwa
men uit in de grachten van Middelburg.
Liggen deze thans stil en verlaten, welke
rust alleen verbroken wordt door 't ge
kwaak van een eend, vroeger boden zij
een levendig tooneel, vooral op de
marktdagen Maandag en Donderdag.
Welk een schilderachtig gezicht moet het
geweest zijn, als van alle kanten uit
Walcheren schuiten aankwamen, waarin
de boeren en de boerinnen zaten, ge
kleed in nog bonter kleeding dan thans.
Niet alleen kon men van bijna elke
hofstede met de schuit afvaren, maar ook
was op bijna elk dorp een plaats, waar
de schuiten konden aanleggen, een zoo
genaamd schuitvlot. In vele dorpen weet
men die plaats niet meer aan te wijzen.
In Domburg spreekt men nog van 't Mid-
delburgsch Schuitvlot, Te Middelburg
waren er verscheidene aanlegplaatsen.
Het Domburgsch, het Armeniaansch
schuitvlot en de Schuitvlotstraat her
inneren er aan. Van Middelburg naar
Vlissingen liep er een watergang. Bij 't
Groenewoud in laatstgenoemde stad was
het Schuitvlot.
De schuit was op Walcheren tot de
18de eeuw een voornaam middel van
vervoer, zoowel voor personen als voor
goederen. De abt van Middelburg, als
zoodanig ook dijkgraaf van de watering
„De vijf Ambachten", thans de Noord
watering, zat met de regenten van Mid
delburg en de edelen in de schuit om
verschillende deelen van Walcheren te
inspecteeren. Tijdens de geloofsvervol-
DOOR
Be
De Squire te paard en zijn metgezel
te voet waren verdwenen, voordat Del-
la en den koster hun weg hadden ver
volgd. Een kromming van den weg had
hen aan het oog onttrokken.
Nu drong Adam Ducros vlak bij het
paar door de heg. Delia gaf een gilletje
De gewezen mijnwerker was buiten adem
en had blijkbaar hard geloopen.
Toen Ducros Alstone met het meisje
zag loopen, betrok zijn gezicht. Hij deed
alsof hij Frank niet zag, maar gaf Delia
een kort knikje, terwijl hij hen haastig
voorbijliep.
Wel, hoe vindt U dat gezicht nu?
vroeg de koster triomfantelijk. Is dat nu
een man, aan wien U Uw leven zoudt
durven toevertrouwen, juffrouw Delia?
Maar het meisje gaf geen antwoord.
Bedaard liep zij naast Frank voort.
HOOFSTUK V.
Adam Ducros en George Manson,
Mark Wenlove hield en naam een
goed detective te zijn, maar zijn onder
ging trok de stadhouder Jan Turk met
zijn dienaren in schuiten er op uit om
te onderzoeken waar hagepreeken wer
den gehouden.
Zelfs was er in de 17de en 18de eeuw
een dagelijksche vaart van Domburg op
Middelburg. Het tarief was 4 grooten of
10 ets per persoon. Men bedenke, dat het
geld vroeger meer waarde had, dan
thans.
Opdat de schuiten gemakkelijker on
der de bruggen zouden varen, waren
deze hoog gemaakt, zooals wij ze tegen
woordig kunnen zien in de omgeving van
Giethoorn, waar bijna alles nog per
schuit vervoerd wordt.
Er waren op Walcheren schuiten, die
uitsluitend werden gebruikt voor 't ver
voer van goederen en schuiten enkel
voor personen. De eerste waren eenvou
dig van vorm en heetten poonschuiten.
De laatste waren sierlijker, vaak met
een tent overspannen voor de zon of
den regen. Zij hadden den naam van pa
viljoenschuiten.
De bewoners van de vele buitenplaat
sen hadden hun eigen paviljoenschuiten.
Door haar kleinere afmetingen zullen
deze wel niet hebben kunnen wedijve
ren met de spiegeljachten van de pa
triciërs in Holland, die langs de Vecht
hun buitens hadden, maar hun bekende
ijdelheid zal ook wel aan hun schuiten
te zien geweest zijn.
De aanlegplaats hunner schuiten was
meestal bij den koepel, ook paviljoen
geheeten, Zoo'n koepel aan 't water is
nog te zien bij de buitenplaats „de Grif
fioen".
Werd in Holland de trekschuit alge
meen gebruikt en door den vreemdeling
bewonderd, op Walcheren met zijn smal
le vaarten en zonder jaagpad kon zij geen
dienst doen.
Een bewijs, dat 't verkeer te water
gemakkelijker was dan langs de aarden
wegen, is, dat in 't midden der 16e eeuw
van Kloetinge een kanaal gegraven werd
naar Goes, expres voor de schuitvaart.
Te Middelburg werd zoo druk met de
schuiten gevaren, dat er zelfs een gilde
van schuitlieden was.
Toen de landwegen verbeterd werden
door bestrating of bezanding, vermin
derde de schuitvaart, voornamelijk voor
personen. Alleen bleven de boeren, die
in een lagen „hok" woonden, lang in
den winter met de schuit naar stad ko
men.
Nog lang bleven de schuiten varen
voor 't vervoer van zand en steenen.
Doordat de hooge bruggen langzamer
hand werden vervangen door lage, kon
den de schuiten vooral bij hoogen wa
terstand er niet meer onder door en ver
viel ook het varen met de schuit. De
laatste schuitenboer op Walcheren, die
naar Zoutelande voer, was Cornelis
Abrahamse (plm. 1870).
R. Aug. 1931 B. J. d. M.
ZUID-BEVELAND.
Gemeenteraad van Goes
GOES. Donderdagmiddag vergaderde de
Gemeenteraad van Goes onder voorzit
terschap van den burgemeester. Afwe
zig mr. J. A. A. Fransen v. d. Putte,
Een schrijven van den modernen bond
van handels- en kantoorbedienden, waar
aan de Chr. Besturenbond aahaesie had
betuigd werd naar B, en W. gezonden
om prae-advies. (Verzoek verplichte
winkelsluiting op Woensdagmiddag; de
Chr, Besturenbond liet de bepaling van
dezen middag eventueel over aan den
Raad.)
Ingekomen was een verzoek van den
heer Boudeling om de afval, enz. meer
dan drie keer per week te doen wegha
len door den reinigingsdienst.
B. en W. stelden voor daartoe de ge
legenheid open te stellen en te bereke
nen voor iederen keer meer per week
vinding was tot dusverre beperkt geble
ven tot de straten en stegen van groo-
te steden. Toen Squire Jack Myddleton
zijn zaakwaarnemer verzocht hem
iemand te zenden, die in staat zou zijn
het geheimzinnige, dat op zijn landgoed
voorviel, op te helderen, was Wenlove
daarvoor aanbevolen.
Hij begon zijn onderzoek met het door
vroegere successen verkregen zelfver
trouwen, maar in dit geval waren drie
dingen in zijn nadeel. In de eerste plaats
hadden noch hij, noch zijn lastgever het
minste idee. wat er eigenlijk gaande
was. Het had evengoed een of andere
misdaad kunnen zijn als in het geheel
niets; alles berustte op kwade vermoe
dens.
In de tweede plaats lag er over de
groote uitgestrektheid der heide, met
haar veenkuilen en moerassige plaat
sen, haar diepe geulen en onder mos,
dop- en struikheide verborgen rotsen,
zelfs voor menschen die hun geheele le
ven in die buurt hadden gewoond, als
het ware een geheimzinnig waas; en voor
vreemdelingen was ze nog ondoordring
baarder, en zelfs gevaarlijk,
In de derde plaats had Adam Ducros
zijn tijd niet verspild achter de heg toen
Squire Jack en de detective tezamen
spraken. Hij kende het plan van den
laatste en het doel van zijn komst in de
streek. De eene scherpe geest werd te
genover de andere gesteld.
Wenlove had in „Het Blauwe Zwijn"
CHIEF WHIP
ARDATH LONDON
(Ingez. Med.)
dan drie maal vergoeding van f 2,50 per
jaar. De financieele commissie stelde
voor dit bedrag te bepalen op f 5 per
jaar, welk voorstel werd aangenomen
met 8 tegen 4 stemmen.
B. en W. stelden verder voor de prij
zen der bouwgronden in de gemeente
lijke bouwplannen weder voor een jaar
ongewijzigd te laten voortduren.
De heer Van Poelgeest voerde
het pleit voor goedkoopen bouwgrond
voor den bouw van arbeiderswoningen,
waaraan nog steeds behoefte is.
De heeren Buis en Crucq steun
den dit idee.
De voorzitter en Weth. Goed-
bloed merkten op, dat er nog steeds
in Bouwplan 2 enkele stukjes grond lig
gen, die voor arbeiderswoningbouw zeer
geschikt zijn. Zij meenden, dat destijds
de prijs van deze gronden reeds is ver
laagd. Aangezien de meeningen hier
over niet geheel eensluidend waren stel
de de secretaris een onderzoek ter
secretarie in, waarna bleek, dat een
strook van dzen grond f 4 en het overi-
gedeelte f 2 kost. Op voorstel van
den heer Crucq wordt besloten over
verkoop van dezen grond overleg te ple
gen met de wonigbouwvereenigingen en
het bepalen van den prijs aan B. en W,
over te laten. De overige bouwgronden
blijven gelijk in prijs.
Vervolgens wordt tot hoofd der Open
zijn intrek genomen, de eenige herberg,
die Bottiscombe bezat. Hij gaf zich uit
voor visscher en schilder.
In zijn eerste hoedanigheid was hij in
het bezit van 'n vischvergunning van
den Squire; een ezel linnen en ander
schildersgereedschap duidden de andere
aan.
Al heel spoedig na zijn komst in Bot
tiscombe maakte Mark met Ducros ken
nis. De laatste was zeer voorkomend
voor de nieuwaangekomene, noodigde
hem in zijn huis en heette hem welkom
met een fijne sigaar en een glas whis
key. Wenlove was vol bewondering
voor de heide en het omliggende land,
en stelde belang in alles, wat Ducros
hem over zijn leven in Zuid-Afrika ver
telde en over de redenen, waarom hij in
Bottiscombe was gaan wonen.
U bent wel gelukkig, mijnheer Du
cros, dat U Uw schaapjes op het droge
hebt en nu in zoo'n mooie streek kunt
wonen. Ik wou, dat U mij het kunstje
kon leeren, gemakkelijk aan geld te ko
men! Schilderen levert niet veel op, dat
kan ik U wel vertellen.
Sapperloot, de tijd van geld maken
is voorbij. Door den oorlog zijn alle bron
nen opgedroogd. Toch geloof ik, dat het
voor zoo'n flink man als U, mijnheer
Wenlove, wel mogelijk zou zijn om het
geld als het ware voor het oprapen te
hebben, zelfs in dit district. Ik zou het
tenminste wel kunnen, als ik al niet ge
noeg had.
bare U. L. O.-school benoemd de heer
P. A. Franken, hoofd der U. L. O.-school
te Kortgene en wel met 8 stemmen, te
gen 4 stemmen op nr. 1 der voordracht,
den heer R. Dieters te Utrecht. De heer
Franken was nr. 2 der voordracht.
De rondvraag was geheel aan ver-
keersaangelegenheden gewijd.
Op vragen van den heer Koning ant
woordde de voorzitter, dat een
nieuwe regeling van het verkeer op de
Groote Markt komende is, maar dat de
daarvoor noodige borden nog niet zijn
aangekomen.
De heer Van Poelgeest merkte
op, dat de borden „Niet Parkeeren" die
allerwegen in de stad geplaatst zijn, niet
volgens het officieele model zijn. Spr.
voorziet daarvan moeilijkheden.
De voorzitter bejammert het,
dat deze opmerking zoo laat komt en
wijst er op, dat de Midd. Courant de bor
den zoo doelmatig vond.
Na de afwerking der agenda nam de
voorzitter met enkele hartelijke woor
den afscheid van de in den nieuwen
Raad niet meer terugkeerende leden,
de heeren Van Bommel van Vloten,
Koning, Buis en Potter. Spr. dankt hen
voor alles wat zij in het belang der
gemeente hebben gedaan en wenscht
hun het beste toe. De heer Buis dankt
voor deze woorden en drukt zijn spijt er
over uit, dat het hem niet is gelukt
Mark grinnikte in zichzelf. Hij was
waar hij wezen moest. Ducros was er
gemakkelijker ingeloopen dan hij ver
wacht had.
Hoe dan, mijnheer Ducros? ant
woordde hij begeerig. Ik ben U man. en
bovendien zult U in mij een vriend voor
het leven gevonden hebben. Ik ben ook
niet iemand, die er alles uitflapt. U
kunt er op rekenen, dat ik er over zal
zwijgen!
Gij zijt een man naar mijn hart!, riep
Ducros uit terwijl hij met de hand op
Wenlove's knie sloeg. Welnu, ik zal zien
wat ik doen kan. U moet weten, dat ik
in deze zaak niet heelemaal alleen sta, Ik
moet een ander raadplegen, voordat ik er
een derde in kan betrekken.
Zoo, dus dat is iets, waar voordeel
uit te halen is, mijnheer Ducros? Ik
dacht al, dat een scherpzinnig man als
U, in den vollen bloei van Uw leven,
zijn tijd hier niet zou verknoeien met
niets doen. Ik zei bij mijzelf, dat is een
man met hersens. Hij is geen boerenkin
kel, maar iemand, die de wereld heeft
gezien. Als iemand mij kan helpen is hij
het!
Ducros keek, alsof hij die vleierij ge
heel slikte. Zijn dicht bij elkaar staan
de zwarte oogen glinsterden van vol
doening.
Ik mocht U ook, zei hij, vanaf het
eerste oogenblik, dat ik U zag!
Adam vond het niet noodig er bij te
vertellen, dat hij er toen zorgvuldig voor
een democratische geest in dezen Raad
te brengen.
Nu volgt geheime zitting. Na her
opening der vergadering wordt besloten
de villa Ma Retraite, gelegen aan den
weg naar Kloetinge, waarvan de ge
meente eenigen tijd geleden eigenares
werd, voor twee jaren te verhuren aan
de N.V. Zeeuwsche Confectie-fabriek te
Middelburg, tegen een huurprijs van
I 1000 per jaar. De verhuur betreft alleen
het gebouw en een daaromheen gelegen
strook grond en niet den tuin en boom
gaard.
GOES. Ce Oranje-vereeniging heeft, in
samenwerking -met Hoofden van alle
scholen alhier, een programma vastge
steld voor een eenvoudig kinderfeest op
31 Augustus a.s.
Te kwart voor twee uur zullen alle
schoolkinderen op de Groote Markt de
bekende kleppermarsch uitvoeren, en
eenige liederen zingen.
Hierna maken alle 1460 schoolkindet-
ren een muzikale wandeling door de
stad.
Voor de muziek hierbij wordt gezorgd
door „Hosanna'' van Goes en doior het
Kloetingsch Muziekgezelschap.
De kinderen zulllen daarna in hun
scholen worden onthaald. Ook de on
geveer 500 hewaarschoolkinderen zullen
een versnapering krijgen.
gewaakt had, dat de heg tusschen hen
in bleef.
Dien avond zat George Manson in
zijn visschersboot tegenover het steen
achtige strand van de kleine haven te
wachten. Het was acht uur en de
duisternis begon reeds over het land te
vallen. Op zee kwam een dikke mist
opzetten, die met het getij landwaarts
dreef. Beven zich kon George den to
ren zien met het brandende licht er in,
waarvoor de Mansons gedurende ver
scheidene geslachten hadden gezorgd.
Het huis, waarin het kleine meisje lag
te slapen en Margaret zat te naaien, ter
wijl de tranen, die zij steeds weg moest
vegen voordat zij verder kon gaan met
haar werk, telkens in haar oogen kwa
men, kon George alleen in zijn verbeel
ding zien. Het licht, dat door het raam
van „De Klippen" straalde, werd ver
borgen door den rand van de rots. Ge
orge kon zich alles gemakkelijk voorstel
len. Terwijl hij wachtte op zijn nachte
lijken metgezel, betreurde hij het voor
ht eerst bitter, dat hij in de strikken
van den snooden Adam Ducros was ge
raakt. Een tekst, die hem in vroeger
dagen, toen hij nog godvreezend was en
trouw naar de kerk ging, zeer vertrouwd
was geweest, kwam hem nu meer in de
gedachten, dan hem lief was:
(Wordt vervolgd.)
