DabolFabquhar
DOORSLAANDE REDENEN WAAROM
CHIEF WHIP DE BESTE VOOR
UW GEZONDHEID IS!
VIRGINIA
VICTORIA-WATER
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN ZATERDAG 15 AUGUSTUS 1931. No. 191.
DE OUDE WEGEN OP
WALCHEREN.
W DE AVONTUREN VAN
'W DOOR BERTA RUCK
'CHIEF WHIP wordt onder ideale omstandigheden
gefabriceerd omstandigheden, die een waarborg
bieden voor haar absolute zuiverheid, terwijl de
kwaliteit in één woord „af" is!
Doorslaande en voldoende redenen om in het belang
van Uw gezondheid over te gaan op CHIEF WHIP.
Bovendien worden ze volkomen onderschreven door
het Eerediploma van het Institute of Hygiene, dat
reeds vele jaren toegekend wordt aan Uw
VOOR KLEINE TUINEN.
BURGERLIJKE STAND.
II.
Geheel Walcheren met een
net van voetpaden bedekt. -
De slechte toestand der aarden
wegen. Door ophooging ver
beterd.
Behalve de voetpaden langs de wegen
waren en zijn er nog veel voetpaden,
die dwars door het bouw- of weiland
loopen en daardoor de afstanden zeer
bekorten.
Toen de landwegen werden verhard,
vervielen de voetpaden op of naast den
weg, maar de zoogen, binnenpaden ble
ven tot op den huidigen dag.
Op Wjalcheren liggen die paden, als
een dicht net over 't geheele eiland.
Vaak loopen zij recht op 't dorp aan,
meestal uitkomende bij de kerk, zooals
te Serooskerke, Grijpskerke, Vrouwepol
der, enz. Zij zijn de mooiste wandelingen
van het eiland. Door hen, die ze kennen,
worden ze zeer gezocht. Met kan er uren
loopen naar alle richtingen, over de vele
vondertjes, langs hofsteden en vlucht-
bergen, van het eene dorp naar het
andere.
Over 't algemeen zijn ze goed onder
houden, want de landbouwende bevol
king maakt er druk gebruik van, terwijl
de gemeentebesturen door de jaarlijksche
schouwing wel zorgen, dat de eigenaars
of de pachters van 't aangrenzende land
hun plicht tot onderhoud niet verzaken.
Evenals vele groote wegen te Middel
burg samenkomen, zoo zijn er ook ver
schillende voetpaden, die naar de stad
leiden.
De voetpaden dateeren niet alleen
van uit de middeleeuwen en nog vroe
ger, maar ook van lateren datum. Zoo
wordt in 1778, dus nog op 't eind der
18de eeuw, melding gemaakt van een
request van ingezetenen uit Domburg
en omgeving aan Schout en Schepenen
om een „goed voetpad" van Domburg
naar Middelburg.
De ingewijde kan tegenwoordig nog
„binnendoor" wandelen van Westkapelle
naar Middelburg. Hfj volgt dan eerst den
weg van Westkapelle naar 't station
Zoutelande ('t oude St. Janskerke) ver
volgens naar 't dorp Meliskerke om ver
der langs binnenpaden achter Biggekerke
en Koudekerke uit te komen op den
Breeweg op 't Zand.
Vroeger, toen men meer de apostel
paarden gebruikte en er dus niet tegen
opzag een paar uur achtereen te wande
len, werd van dezen zoogen, Middel-
burgschen weg veel gebruik gemaakt. De
verharde hoofdwegen, de moderne rijtui
gen en vooral het ijzeren paard zijn oor
zaken, dat men niet meer wandelt.
Bekende voetpaden in de omgeving
van Middelburg, die nog veel wande
laars trekken, zijn het Arnemuidsche
voetpad en het Brigdamsche pad. Een
schilderachtig gezicht is het, als men de
kerkgangers en vooral de kerkgangsters
in Walchersch costuum van 't dorp
Zoutelande in den ganzenmarsch (achter
elkaar) ziet stappen over 't voetpad, dat
van 't dorp naar 't bijgelegen Meliskerke
leidt.
Een ander, van ouds bekend en vooral
vroeger druk gebruikt voetpad is het
Koopmansvoetpad, dat van Vlissingen
over West-Souburg naar den Abeele
loopt. Door 't graven van 't kanaal door
Walcheren is het middelste deel van dit
voetpad komen te vervallen. Het was
tot voor ongeveer 60 jaar de kortste ver
binding tusschen Vlissingen en Middel
burg, daar de nieuwe weg er nog niet
was. Vóór 1540, toen men nergens in
ons land dacht aan het verharden van
buitenwegen of voetpaden, was dit pad
reeds bestraat.
Farquhar met een stalen gezicht: Jij
hebt mij toch zeker niets te vergiejve'n!
I'kl niets? En 'wie is dan de schuld
dat ik op staande voet werd ontslagen?
~7 Waardoor je onmiddellijk1 in het
bezit kwam van een fortuin van tweeduil-
zend Pond! Maar ik'....
Och wat, jij had koerier kunnen
worden van een schatrijke dame!
Zoo zaten ze elkaar te plagen gedunen/-
de de gansche reis naar Parijs. Eens
ze\ bij bij vergissing: malligheid, snoes!
Zij beweerde dat snoes gehoord ta
hebben en hij verzekerde het niet te hiebf
ben gezegd. Dit was het slot van een
volmaakt gelukkigen dag.
Dien avond bracht Farquhar haar in
een ander hotel dan Het zijn© en dein an
deren ochtend kwam hij haar hplen.
Op de boot babbelden ze nog allergezieüf
higst, maar toen ze Londen naderden)
werden ze beiden opmerkelijk stil. Aan
(het Victoria-station gaven zij hun baga
ge aan de garderobe te bewaren en nas
telen onmiddellijk een taxi. Darol gaf den
chauffeur het adres van zijn oom op.
HOOFDiSTUK XXX.
Blij einde,
Londen was, gelijk gewoonlijk, in mist
gehuld en Bloomsbury zat weer dijk oteder
de modder. Na een langen rit werd de
2#
tÜr
CHIEF WHIP
De voetpaden gaven alzoo wel een
kortere verbinding tusschen de ver
schillende dorpen en steden, maar voor
't vervoer van goederen konden zij na
tuurlijk niet worden gebruikt. Hiervoor
bleven de kleiwegen aangewezen en,
zooals wij later zullen zien, de vele wa
tergangen.
In den zomertijd waren de landwegen
berijdbaar, vooral bij langdurige droogte,
maar in den winter kon men er met een
wagen niet doorkomen. De landbouwers
gebruikten dan geen kar of wagen, maar
een slee, die over de vette, dunne klei
heengleed.
Door de slechte afwatering en door
hun veelal lage ligging stonden 's winters
de meeste aarden wegen langen tijd
onder water. Men stak dan vaak in de
bermen der ondergeloopen wegen stok
ken als bakens om de goede richting aan
te geven. Vooral voor Walcheren met
zijn kromme wegen was zoo'n voorzorgs
maatregel zeker noodig.
Om de wegen op voldoende hoogte te
houden werd in 1680 door de Staten van
Zeeland verordineerd, dat „alle spijze
komende uyt de slooten en duiven op de
wegen souden moeten geworpen". Daar
zoodoende vaak derrie (een in slooten
uit half verteerde waterplanten gevorm
de soort laagveen) op de wegen kwam,
verbeterde de toestand niet veel.
Waren in een aarden weg vele lage
gedeelten, dan werden deze vaak ver
hoogd, vooral als 't een weg was, die
veel gebruikt werd. De geestelijkheid
heeft tot een dergelijke verbetering veel
meegewerkt, opdat de omgangen, b.v.
met 't gebeente van Willebrord door ge
heel Walcheren op St. Maartensdag (11
Nov.) en de vele bedevaarten, vooral
naar O.L. Vrouwepolder, gemakkelijker
konden gedaan worden. Zoo is o.a, de
weg van Middelburg naar Grijpskerke
gedeeltelijk verhoogd, 't geen nog dui
delijk te zien is. De geestelijkheid te
Middelburg had onder Grijpskerke als
lusthof het Munnikenhof. Een ambachts
heer van Popkensburg (St. Laurens)
heeft een vluchtberg laten afgraven en
met den aldus verkregen grond eenige
lage gedeelten van den Noordweg doen
ophoogen.
Men sprak vroeger van 's Heeren we
gen en van souk-wegen. De eerste zijn
de breede wegen, toebehoorende aan de
ambachtsheeren, die er doorgaans het
plantrecht van hadden. De souk-wegen
zijn de smalle binnenwegen. Souk betee-
kent verborgen. Onder Serooskerke heet
een aarden weg de zoekwég.
In Vlaanderen noemt men een kleine
weg een wegel; op Walcheren spreekt
men van een wegeling, als de weg smal
en begroeid is.
(Wordt vervolgd.-
R.
B. J. d. B.
woning van den ouden Farquhar bereikt.
In den somberen salon wachtte de oude
Kei hen op. De eer site blik naar hem
vervulde Sheila met verbazing. Zij had
hem na zijn ziekte niet weer gezien, maar
steeds tenger van gestalte, was hij thans
geslonken tot de helft van zijn vroegenen
omvang. Zijn donker costuum hing hem
als een zak' om het lijf en door zijn ma»
gerheid deed zijn gedaante sterk denken
aan die van zijn neef. Maar verder lelek
hij, met zijn bleek,, ingevallen gelaat!,
niets op hem.
Hij lette niet op den groet van den
jongen man, drukte vluchtig zijn hand
en viel onmiddellijk met de deur in huis.
-We moeten het even pver die parels
hebben. Ik begon al hard te vreezen je
niet te pakken te kunnen krijgiefn. Ik heb
zoowat over heel Europa getelegrafeerd.
Eindelijk' ben je nu hier....
Hij scheen nu eersit te bemferken, dat
een slanke jonge dame in een pels van
luipaardhuid zich achter zijn neef hpd
opgesteld.
Dit gaat niemand anders ais ons
aan, merkte hij knorrig bp.! 't is een fa
miliekwestie....
Precies, zei Darol kalm, maar....
Vermoedelijk' ben je meit dieze jonge
dame getrouwd?
Het flitste door Sheila's hoofd: eigen
lijk' moest ik me verschrikkelijk verleg|e!n
gevoelen bij die opmerking! Maar ik doe
het lekker niet.
De neef antwoordde enkel kalm Neen,
oom. Ik heb die eer niet. Maar daar juf
frouw Curtis zoo ongelukkig in de zaak
Irissen en Papavers scheuren en planten.
Onder de planten welke we bij voor
keur nu planten, scheuren en verplanten
behooren o.a. Irissen en Papavers. Iris
sen wijken door hun blad en bloemvorm
aanmerkelijk af van de andere vaste
planten en zijn juist daarom zoo goed te
gebruiken. Ze brengen de gewenschte af
wisseling en door den sierlijken bloem
vorm trekken ze ieders aandacht. Ze
komen het mooiste uit in boordbedden,
rotspartijen en als losse groepeering in
het gazon, of als aansluiting van heester
vakken. Ze verlangen een yoedzamen en
niet te vochtigen grond. Alleen de, ook
in het wild voorkomende, I.pseudacorus
is lisch en I. Kaempferi is Jap. Iris,
planten we op vochtige plaatsen, b.v.
langs den waterkant. Wanneer we nu
gemengd is geworden, vond i'k' het niet
meer dan billijk, dat zij in staat werd ge*-
siteld te vernemen, hoe en waar de pa--
reis'zijn gevonden.
Mag ik uverzoeken, plaats te nef-
men, zei hij, zeer vormelijk tot Sheila.
De heide mannen stonden recht te
genover elkaar. De oude heer leunde
met ongebogen rug tegen den ouderwett
schen schoorsteenmantel met zijn hrotn-
zen ornamenten onder glasstolpen, d|a
jonge man stond naast een schrijfbureau
van groote schoonheid, dat hij van fcindsl-
been af al kende als „grootvaders' les
senaar."
Naar dien lessenaar strekte de oude
(Farquhar een mageren vingen uit
Kortaf verklaarde hijdaar lagen ze in.
I'k' zocht mijin testament en ik vond ze
er in.
Bedoelt u die parels ooml?
IleD ik je dat iniet gezegdZeg ik
het je inu niet? Ik' druk me duidelijk get-
noeg uit, zou ik rneenen. Zij lagen in, een
lade van de schrijftafel van je grootvader
Wil je haar opentrekken? Zooals jie je
herinnert, waren je vader, ilkl en jij de
eeniigen, die de lade konden openfmaken.
Ik' heb „lies gelaten zooalsi ik het had
gevonden. Wil jij nu de lade opentnrj'f-
k'en,?
Met groote oogen keek Shieila wan uit
"haar stoel bij de deur naar wat er ging
gebeuren. Darol ging naar den lessenaar
duwde een handvat omhoog en trok een
Jade er uit. Die lade was vol papieren
Snel haalde Darol die er uit, zijn vingers
drukten op den bodem1 van de lad/o,
Irissen planten zullen deze voor den
winter flink aanwortelen en het volgen
de voorjaar reeds bloeien. Om flink te
kunnen bloeien moeten ze 2 of 3 jaar
vast staan. Oude planten kunnen we nu
gemakkelijk scheuren. We nemen de
plant voorzichtig uit den grond en deelen
de knolvormige wortelstokken in zoo
veel stukken als ons wenschelijk schijnt.
Van Irissen moet men liefst flinke groe
pen planten. Een enkele plant zoo hier
en daar zegt zoo weinig; plant liever
357 of meer planten bijeen. Het is
wél goed om tegen den winter tusschen
pas geplante Irissen een weinig korten
mest of turfmolm uit te strooien. Van Pa
pavers bezitten we ook mooi bloeiende
vaste planten. Vooral Papaver oriëntale
en de variëteiten daarvan zijn ook
als snijbloem zeer gewild. Wel duurt de
bloei slechts kort en daarom moet men
Papavers niet te veel op den voorgrond
planten. Op den achtergrond in boord
bedden en vooral tusschen ruim geplante
heesters en conifeeren voldoen ze goed.
Ook deze kunnen we nu planten en ver
planten, waarbij we oude planten kun
nen scheuren. De vleezige wortels, welke
daarbij soms breken kunnen we nog als
stekken gebruiken, We snijden deze
daarvoor in stukjes van ongeveer 5 c.M.,
welke stukjes dicht bijeen in een zaai-
pan, pot of ondiep kistje geplaatst wor
den. We stekken in tuingrond vermengd
met een weinig zand. We overwinteren
ze in den bak waar ze tegen het voorjaar
zullen gaan groeien. Zorg vooral, dat
deze stukjes in den juisten stand in de
aarde komen.
APOTHEKEN.
Zondag en de nachten der volgende
week is te Middelburg geopend de
apotheek van mevr. wed. J. W. v. d.
Garde (korte Noordstraat).
tilde iets op, schoven iets anders op
zijde en de geheime lade 'kwam voor
(den dag;. Hij had altijd gezien, dat ze 'jojdig
was. Dat was thans niet het geval. Er
was juist plaats in voor die vuile, groe
zelige kartonnen doos.
Is dit het?
Zeker. Maak de doois maar open.
Van de laag groezelige wattien tilde
Darol het kleinood op en de parels,
die zooveel veroorzaakt hadelen;, liet hij
door zijn vingers glijden.
Nu, daar is het snoer weer. Jouw
eigendom intusschen, Darol, daar je ze
betaalt he'ht dwaas die je waart!
en waarvoor je niet eens' op een kwi
tantie hebt gewacht
Er voor betaald? dacht Sheila met
verbazing. Heeft hij dus het collier be
taald?
Er ging haar een licht op. Met vrou
welijke scherpzinnigheid kwam zij in eens
tot een slotsom, wat nog niet beitieefcenti
gelijk' sommigen wel beweren, dait die
slotsom noodzakelijkerwijs verkeerd zou
zijn.
Liever dan mij te doen arresteeren
betaalde hij al wat hij bezat voor het
snoer. Maar dat is haast
Met een triomfantelijk lachje keerde
zij zich naar Darol, maar deze keek,
als een op een font betrapte school jon*
gen, met gefronsd voorhoofd enkel naar
de parels.
Dat zijn ze, nietwaar? vervolgde de
oom barsch. Kun je ze identificeeren?
Neen, dat gaat moeilijk, ik heb ze
nooit te voren gezien. Juffrouw Curtis zal
Vlissingen.
Van 6 lot 13 Augs. Ondertrouwd: F.
A. M. Krahmer 24 j. en H. G. Lodfrigsi
25 j.; F. van Harmelein 39 j. en I. R. E.
Dwmez 33 j.; I. Dattin 28 j. en A. van
den Berg 24 j. I
Getrouwd: J. M. Knijper 25 j. en J.
J. du Pré 22 j.; D. J. Schoule 23 j. en
M. O. Antheunis 25 j.
Bevallen: P. C. Kmijff geb. Warren d.
P. Dekker geb. Joziasse d. J. van der
Heijden geb. Brouwer d.C. van As geb.
Visser z.; A. J. van Hoorn geb. Schuur
bier s d.
Overleden: C. M. van de Kop 49 j.
man van H. A. Driessens; J. Dingemamse
j.d. 34 j.; P. van Molenbroek 67 j. man
van K. Ivonpejan. J. Maas 65 j. wrouw
van J. O. cie Ridder.
O. en W. Souburg.
Van 6—13 Augs. Ondertrouwd: A. Aar-
noutse, 36 j. en Chr. Hoogesteger, 31 j.;
J Goedbloed ,25 j. en J. Pi. de Buck,
22 j.; L. Dijke, 25 j. en P. van de Putte,
23 j.; A Pouwer, 63 j. en A. Heinsdijjk,
52 jaar.
Getrouwd: C. van Bedaf, jm. 25 j. en
J. la Soe ,jd. 25 j.; J. la Sou, jm. 21
j„ en M. P. van Dixhoorh, 24 j.
Bevallen: L. T. Polderman, geb. Arend-
se, 'zoon.
OBERLAHNSTEIN
NATUURLIJK BRONWATER.
Sedert 1887 Nederlandsche onderneming.
(Ingez. Med.)
ze echter wel herkennen.
Darol bood het collier aan Sheila aan
en deze stond op om ze in ontvangst te
nemen. Voor de tweede maal in haar
leven liet zij het collier door haar vinf-
igers glijden en voor de eerste maal bij'
dit bezoek sprak zij:
Ik herken het collier, mijnheer Far
quhar. Het zijn de parels, diede loop
knecht Harris verleden jaar Augustus
hier op het kantoor heeft g|ebrach(t
De oude heer keek beurtelings het
meisje met de parels! en zijn neef bij het
schrijfbureau met zijn grijze ooigen aan.
Maar nu wil ik' er toch achter koi-
men, hoe die dingen voor den duivel
daarin zijn gekomenNiemand buiten
ons Deiden heeft kennis aan die geheime
lade. Het staat vast, dat ik ze op den
avond, dat ik' zoo doodziek was, niet er
ingelegd kan hebben; ik heb den gan,-
scheii dag geen voet op het kantoor gen
zet. Maar wat ik nu wil weten is, hoe
deze parels van mijn kantoor in Hatton.
Garden i n dit huis en in dezen lessenaar
terecht zijn gekomen?
Ik heb ze er in geborgen!, verklaar
de Darol met plotseling rustige 'kalmte!.
Waf is dat nu voor onzin? vroeg
de oude heer, zijn neef aankijkend, doch
deze wendde zich .tot Shieila:
Je hebt gelijk, het is de oploisising
van het raadsel, zooals jij die gedacht
hadt.
Maar zeg, wat heeft juffrouw Cur
tis dan gedacht?
(Wordt vervolgd.) i
