ONZE VREDESWIL SPREKE 11
I3||3||6||9| l
I|3||1||9||I2
ONZE RUBRIEK „VAN WEER
EN WIND
GEMENGD NIEUWS.
Zijt Gij een vriend des vredes
Ziet Gij verlangend uit naar de ontwapening der volkeren
opdat internationale geschillen niet langer door wapengeweld
beslecht zullen worden
Zoo ja, dan teekent Gij onderstaand algemeen Nederlandsch
massapetitionnement aan deOntwapeningsconieren-
t i e die in Februari a.s, te Genève zal worden gehouden I
Aan de Ontwapeningsconferentie 1932
te Genève.
Ik verzoek Uwe Conferentie met den meesten aandrang, in
naam der menschelijkheid, d i e maatregelen te nemen, die tot
ontwapening der naties zullen leiden.
II
De temperatuur van de buiten
lucht vermelden wij zomer en winter,
doch zoodra de bad- en zweminrichtin
gen sluiten, staken we uiteraard de ver
melding van de watertemperatuur, na-
demaal niemand er dan nog belang in
stelt tot het volgende voorjaar na
tuurlijk!
Hevige belangstelling ondervindt de
dagelijksche opgave van de gevallen
regen of neerslag. Dat is ook geen
Wonder, want vooral in den zomer kan
regen voor den een broodnoodig en
voor den ander evenzeer broodroovend
zijn! Bovendien: wie graag uit wandelen
gaat, in de bosschen of aan het strand
gaarne toeft, zou die niet willen weten,
als een plasregen hem eens overvalt,
hoevéél het dan dan wel geregend heeft?
Mét een regenmeter volgens het
systeem van prof. Hellmann, hier en
daar naar eigen ervaring nog wat ver
anderd en verbeterd, wordt deze dage
lijksche regenval bepaald. Veel valt er
nader niet aan te „verklaren". Als er
b.v,, zooals jl. Maandag, vermeld wordt
dat er met die hevige onweersbui
14,8 mm regen viel, dan wil dit zeggen,
dat als b.v. uw tuin een betonnen vloer
had, zuiver horizontaal, met opstaande
randen zoodat er geen druppeltje water
weg kon loopen, dan zou het water er
na die regenbui 1)4 cm hoog gestaan
hebben, Tusschen twee haakjes: ge zult
misschien meenen, dat het véél is, maar
dan vergist ge u toch. Want laten we
eens aannemen, dat het gedurende die
bewuste onweersbui een kwartier
geregend heeft, dan staan tegenover de
14.8 mm die hier toen gevallen zijn: 22.3
in 5 min, 28 Juli 1896 te B a z e 1, 25 mm
in 6 min te Turnhout (10 Juli 1889)
100 mm in 14 min te Galveston, maar
dat was dan ook in Amerika!
Het dagrekord van den regenval staat
'en name van Cherrapunji in het Kha-
sigebergte (Assam), n'.: 1036 mm; dit is
meer dan één meter regenwater per
dag; van 12—16 Juni, in 5 dagen tijd,
viel daar toen 2898 mm of bijna 3 m re
gen! Men ziet dat „de cijfers die niet
liegen" ook hier tot voorzichtigheid
manen, en dat men dus eerst de regen
val behoorlijk geconstateerd moet heb
ben, alvorens van een „wolkbreuk" en
de „emmers waarmee het uit den hemel
gegoten wordt", al te snel te gewagen.
Al worde omgekeerd graag toegegeven,
dat deze classificatie er weinig toe doet,
als je met een doorweekt colbertje thuis
komt.
Van den regen komen we niet in den
drup, maar op den luchtdruk. Men vindt
deze dikwijls in dagbladen vermeld door
middel van een barometer, die een af
beelding voorstelt van de zgn. aneroïde
barometer, zooals deze ook in huiska
mer of gang hangt. Om te zien of de ba
rometer hoog of laag staat, is dit na
tuurlijk wel zoo min of meer voldoende,
maar voor weerkundige doeleinden heeft
de aanwijzing van een aneroïde betrek
kelijk weinig waarde, al was het alleen
reeds hierom: wijl zij geen vergelijking
met van elders gemelde barometerstan
den toelaat. Want een aneroïde geeft
niet den zuiveren luchtdruk aan: die is
alleen te meten door middel van een
kwikbarometer.
Het diagrammetje, dat wij eiken dag
publiceeren, is dan ook gebaseerd op de
aflezingen van zulk een, door het K.N,
M.I. van een certificaat van deugdelijk
heid voorzienen, barometer, omgerekend
op de standaardtemperatuur van 0° C
en op de hoogte van den zeespiegel.
762
761
760
759
758
757
756
Hierboven staat nu als voorbeeld het
grafiekje, zooals we dat 11. Vrijdag in ons
blad hadden. Wat leest men daar nu
uit?
De eerste dikke zwarte stip aan uw
linkerhand geeft den luchtdruk aan op
Donderdagmiddag 12 h: 757 mm.
Om 1 uur was hij óók nog 757 mm; van
2 tot 9 uur 758 mm; van 10 uur Don
derdagavond tot 4 uur V r ij d a g-
morgen 759 mm, van 5 tot 10 uur 's
morgens 760 mm en om 11 h en 12 h: 761
mm. Een regelmatig en gestadig-aan rij
zen van den barometer dus gedurende
heel deze 24 uur! En deze waarden zijn
dermate betrouwbaar, dat ge er mede
te rade kunt gaan wanneer ge verge
lijkingen wilt maken met de bekende
dagelijksche blauwe weerkaartjes, door
het Kon. Meteorologisch Instituut uitge
geven. En ook, wat heel aardig is: ge
kunt er uw eigen huisbarometer zoo'n
beetje op gelijk zetten (met het schroefje
in den achterwand!) Daartoe behoeft ge
slecht? de aanwijzing van dien barome
ter eens op te teekenen en den volgen
den dag in ons blad na te zien, hoeveel
de juiste luchtdruk op het overeenkom
stige uur bedroeg,
Ongelukken.
De sneltrein Gelder mal sen naar Arn
hem heeft op 'den onbewaaklen overweg
bij wachtpost 40 een vrachtauto' bestuurd
door den koopman J. de H. uit Echteld
(geigrepen. De auto werd eien eind inpp-
fgesleurd en terzijde van de spoorbaan
geslingerd. De man, die de eenige passa-
(gier was, werd uit den wagen ge
worpen en werd gewond. De auto is ge
heel vernield.
Dinsdagmiddag reed op den straat
weg W ie r de n—Nijver dal de heer J.
L. B. uit Zwolle, technisch», ambtenaar
bij den Rijkswaterstaat per auto .otp' de
zen weg, toen de wagen bij het pas-
seeren van ec,n anderen auto slipte e,n
tegen een bopjm reed. De auto werd to
taal vernield. De inzittende B. werd uil
den wagen, geslingerd en bekwam zulke
zware verwondingen dat hij een hjalf
uur later overleed.
Dinsdagmiddag is op de Kruiskade
te Rio tier dam de 2l-ja.rige J. de B.
die achter een handwagen liep daar aan^
zonderheden van den schrijver mede
deelt.
Kisch werd den 29en April 1885 te
Praag geboren in een oud patriciërs
huis, binnen welks muren 250 jaar gele
den besloten werd de keizerlijke stad
houders uit het raam te gooien; men
kent de geschiedenis van Slawata en
Von Marlinitz, die aanleiding gaf tot het
uitbreken van den dertigjarigen oorlog.
In dat historische huis te Praag woont
de familie Kisch nu reeds honderden
jaren, met uitzondering van één tak der
familie, die Praag verliet en thans in
Groningen woont.
Kisch behoorde met zijn vier broers
tot de beste voetballers van Praag, en
hij bleef voetballer ook toen zijn eerste
bundel verzen verscheen, „In deze ja
ren", zegt Rost, „lieten verschillende
jongens uit de buurt hun eerste werk
verschijnen", en dan noemt hij Rainer
Marie, den zoon van Dr. Rilke, die te
genover de familie Kisch woonde, en
Max, den zoon van den fabrikant Brod,
en Franz, den zoon van den fabrikant
Werfel, die een paar straten verder ge
huisvest was. Hiermede is de geestelijke
afstamming van Kisch getypeerd en hij
zelf geplaatst in een niet beschamend
milieu doch zóó gelijktijdig als de inlei
der het wil voorstellen, is toch stellig
het eerste optreden van al deze Prager
kunstenaars niet geweest. Want alleen
Max Brod, geboren in 1884, kan een
leeftijdsgenoot van Kisch heeten, Rilke
was tien jaren ouder en Werfel vijf ja
gereden door een vrachtauto. De B. kree|g
ernstige inwendige kneuzingen.
Dinsdagmiddag, werd een motorrijder
in de Taaistraat te Vught in de flank
gereden door een auto. Het motorrijwiel
werd een 30-lal meters meegesleept én
geraakte in brand. De motorrijder be
kwam zware kneuzingen. De duorijder
kwam er met eeniige ontvellingen af.
De arbeider A. S. die van zijn werk
op de fiets kwaim, is bij F ar sum1 dooi
de stoomtram aangereden. Ernstig gewond
werd de ongelukkige opgenomen.
Verdronken.
Dinsdagmorgen i»s de 22-jariigc C.
de K. uit Wassenaar, die te Rotter
dam logeerde Dij het zwemmen, in de
Ma,as verdronken. Het imieisje was met
een vriendin gaan zwemmejn en kon niet
meer terugkomen. De vriendin heeft te
vergeefs gepoogd haar te redden terwijl
een viertal boksers, die op het eiland aan
het trainen waren, eveneens geruimen
tijd naar haar n/ebben gedoken. Toen zij
het Imeisje tenslotte yonden konden de Ie-
vensgeesten niet meer worden opgewekt.
Dinsdagmiddag is een tot dusver
ren jonger. Maar een prachtig bewijs
voor de geestelijke vitaliteit van den
Prager middenstand dier jaren, geeft
dit rijtje namen toch wel.
Kisch schreef verzen, een roman („Der
Madchenhirt"), een tooneelspel („Der
Himmelfahrt der Galgen-Toni"), maar
den meesten naam maakte hij met zijn
reportage-werk. Dat begon eigenlijk
reeds in den oorlog, toen hij als korpo
raal van het „Prager Korps" diende aan
het Servische front. Al die jaren heeft hij
het geweer aan den schouder, doch
tevens zijn vulpen in de hand; hij maakte
notities in de loopgraven en op wacht, in
de kazerne en op patrouille. „Schreib
das auf, Kisch" heette zijn oorlogsdag
boek dat toentertijd de censuur niet kon
passeeren en dat pas in 1923 verscheen
onder den titel „Soldat im Prager
Korps". Na den oorlog maakt hij in Wee-
nen de revolutie mee, trekt naar Berlijn,
zwerft door Europa, Amerika, de ge-
heele wereld, en wordt de beroemde
„Razende Reporter," van wien jaar op
jaar nieuwe bundels het licht zien:
„Hetzjagd durch die Zeit", „Zaren, Po
pen und Bolchewiken", „Paradis Ame
rika", „Wagnisse in aller Welt",
Uit 't aldus reeds zeer omvangrijke ge
worden journalistieke oeuvre van Kisch
heeft Nico Rost een soort bloemlezing
van zestien reportage-artikelen samen
gesteld en ze in het Hollandsch vertaald.
Hij heeft daarmede een mooi en goed
werk gedaan, want dit boek brengt een
in alle opzichten merkwaardige verza
onbekend persoon, die in het Menved&'
kanaal aa,n het zwemmen was op hipt
OjOtgenblik dat een sleep uit de richting
Utrecht passeerde, in de diepte ver
dwenen. Het lijk is nog niet gevopden.
Dinsdagmiddag is te D e Bilt een
,5y^-jarig zoontje van den heer v. d. H
die met eenige vriendjes aan het spelen
was té water geraakt en verdronken.
Dinsdagmiddag is het 6-jarig doch
tertje. van den hear J. B. te A arl an
der veen onder Alphen a. d. Rijn, ter
wijl tejj zich naar liet dorp begaf om
boodsciiappen te doen te water geraakt
en verdronken.
OPNIEUW AANGEHOUDEN. De
correspondent der Maasbode te Breda
meldt, dat de accountant en handelaar
in effecten, G. M. te Breda, die onlangs
als verdacht v,an verduistering in verze
kerde bewaring werd genomen, maar
daarna op borgstelling vrijgelaten werd,
thans opnieuw gearresteerd is.
BRUTALE OVERVAL OP KLAAR
LICHTEN DAG OP TWEE OUDE
MENSCHEN TE NUENEN, Dinsdag
avond is het dorp N u e n e n waar op het
oogenblik kermis wordt gevierd in op
schudding gebracht door een brutale
overval op klaarlichten dag. Omstreeks
half zeven drongen twee jongemannen
in de woning van den ruim 80-jarigen
landbouwerJ. van B., die met zijn even
eens ruim 80-jarige echtgenoote alleen
woont in een kleine boerenhofstede aan
een zijweg van den weg Nuenen-Eind-
hoven. De indringers overvielen de
beide oudjes en hebben hen met een
hard voorwerp bewusteloos geslagen. De
oudjes wisten evenwel om hulp te roe
pen wat tot gevolg had, dat de land
bouwer J. die op de nabijgelegen boe
renhofstede woont, te hulp snelde. Toen
hij de woning binnenging, gingen de
beide onverlaten er van door, zij spron
gen op hun fiets en reden den weg op
naar Eindhoven. J. greep onmiddellijk
ook een fiets, ondanks het feit, dat een
der beide mannen hem met een revol
ver bedreigde, begon hij de achtervol
ging. Hij heeft deze echter moeten op
geven, omdat de ketting van zijn rijwiel
brak. Onmiddellijk werden politie en
marechaussee gewaarschuwd. De beide
oudjes waren vrij ernstig aan het hoofd
gewond. Direct levensgevaar bestond er
niet. Van B. en zijn vrouw zijn voor-
loopig verbonden en onder bewaking in
hun huisje gebleven. Voor zoover kon
worden nagegaan is er in het huisje,
doordat de inbrekers gestoord werden,
niets gestolen. De geldkist werd onaan
geroerd gevonden. De vermoedelijke
daders zijn bij de marechaussee bekend
het zijn de 23-jarige L. van D, en de
20-jarige L. P. K.
Dinsdagavond laat is een der ver
moedelijke daders de 23-jarige L. van
D. te Eindhoven gearresteerd. Nadat de
politie met behulp der marechaussee er
Dinsdagavond in geslaagd was den ver
dachte van den overval te arresteeren,
werd ook de tweede verdachte de 20-
jarige L. P. H. op straat aangehouden.
Beide verdachten ontkenden echter iets
met den overval te maken te hebben en
gaven een alibi op, dat bij onderzoek
juist bleek te zijn. Verschillende getui
gen bevestigen dat de beide mannen
zich tegen zeven uur toen de overval
plaats vond, op het kermisterrein te
Nuenen hadden bevonden. Tegen twaalf
uur zijn zij weer in vrijheid gesteld.
DE NOTARJS-AANiSiLAG. - De toe
stand van, nota,ris Morra le 's-G r a< v e ui-
ha ige was Dinsdagmiddag bevredi,«!end,;
de patiënt is voor het oogenblik buiten
gevaar. De kogel k|on echter nog niet
verwijderd worden.
ZAKKENROLLERS AAN 'T WERK.
(Maandag is aan den 35-jarigen koop
man W. Bi. in de binnenstad in de om
geving van de Groote Piaauwensteeg te
meling groot-opgevatte en beteekenis-
volle reportage. Het eerste artikel heeft
betrekking op ons eigen land; het heet
„Een idylle in Den Haag" en het geeft
het verslag van een bezoek aan de Ge
vangenpoort met al zijn folterwerktui-
gen uit vroegeren tijd. Het lijkt een nuch-
ter-zakelijke opsomming van alle gruwe
lijkheden die er te zien zijn: beuls
zwaarden, bijlen, kettingen, blokken,
hand- en voetboeien, duimschroeven,
tangen, een rad, een folterbankEn
met nauw-merkbare ironie gewaagt de
schrijver terloops van de talrijk ver
liefde paartjes en onschuldige lieden uit
de provincie die in kuddes van twintig
tegelijk worden binnengelaten om enkele
oogenblikken bij dezen aanblik te hui
veren en daarna tevreden naar huis te
gaan in de meening dat alles nü zooveel
beter is en dat de wereld zich in haar
voordeel heeft veranderd.
Ironie is de meest-typeerende eigen
schap van de geestesverhouding waaruit
deze reportage-arbeid geboren werd.
Zie b.v. het verslag van de zesdaagsche
wielerwedstrijden in het Sportpaleis aan
de Potsdammerstrasse, waar zes dagen
en zes nachten lang dertien wielrijders
als razenden rondvliegen zonder rust, en
de kleinigheid afleggen van 4.260.960 ki
lometer.... Zwaar ironisch is ook zijn
beschouwing bij de reddingboei van
„Eerste hulp bij ongelukken" die ge
plaatst is aan de Lichtensteinbrug bij
den Berlijnschen dierentuin; achter
glas hangt er een papier waarop door
Hier langs uitknippen.
Naam
Adres
Naam
Adres
Naam
Adres
Naam
Adres
Hier langs uitknippen.
1. Iedere Nederlander van 18 jaar of ouder mag teekenen.
2. Dit formulier bezorgen of toezenden aan: Administratie Middelburgsche
Courant, Lange St. Pieterstraat, MIDDELBURG.
3. Niemand mag vaker dan één maal teekenen; in ons blad niet en óók niet
in een ander dagblad.
4. Dit formulier teekent iedere Nederlander die een vriend des vredes is.
Acties die van andere vereenigingen uitgaan kan men eveneens blijven steunen.
Dit petitionnement staat naést, niet tegenover eenige andere actie; hier geldt
het een manifestatie van het Nederlandsche volk als eenheid.
5. Het doet er niet toe, in welk. blad ge dit formulier invult; slechts de
totaalcijfers van heel Nederland worden bekend gemaakt.
6. Ten hoogste 4 namen op dit formulier, het wordt eiken dag tot 20 Juli
in de courant afgedrukt,
7. Doe het na Knip dit uit, vul in, verzamel 4 handteekeningen, en zend
aan ons bureau. Per post in enveloppe 1 K> cents porto erop
Botterdam een portefeuille met
f 3900 ontrold. Vermoedelijk zijn ditmaal
dezelfde zakkenrollers aan het werk ge
weest, die sinds eenige ïtagen in Rot
terdam opereerien en reetfsi vnj veel
slachtoffers hebben (gemaakt.
GEHEIMZINNIG GEVAL. 18-JARIG
MEISJE DOOD IN HAAR SLAAPKA
MER GEVONDEN. Maandagmorgen
werd bekend, dat in de Trompstraat te
Apeldoorn een 18-jarig meisje ver
moord was door iemand uit de gemeente
Epe. Nadere inlichtingen konden niet
verstrekt worden,
Er is komen vast te staan, dat de 18-
jarige mej. W. met een zekeren van T.
uit Ernst in den loop des avonds de wo
ning aan de Trompstraat is binnenge
treden. Toen te half tien de zuster
thuis kwam ontmoette deze in den gang
van P., die tot haar zei: „ga maar gauw
naar boven, je zuster is bewusteloos."
Op de slaapkamer vond zij haar zuster
dood tegen het ledikant in zittende
houding. Eerst dacht zij aan wurging,
doch dit bleek niet het geval te zijn.
Toen zij de politie wilde opbellen voeg
de van P. haar toe: „Als je dat doet
maak ik je kapot: Van P, maakte van
de gelegenheid gebruik, toen de ouders
thuis kwamen de vlucht te nemen. Een
dokter kon slechts den dood consta-
teeren, terwijl Maandagmorgen lijk
schouwing werd verricht en men het
noodig oordeelde de justitie in kennis te
stellen van het misdrijf. Het parket uit
vele illustraties verlucht voorschrif
ten vóór het bijbrengen van drenkelin
gen vermeld staan; het is toevallig de
plaats waar even verder de lijken van
Liebknecht en Rosa Luxemburg door
hunne sluipmoordenaars in het water
werden gegooid. Een Berlijnsche herin
nering uit denzelfden tijd en aan de
zelfde gebeurtenissen geeft hij bij het
verslag van een bezoek aan „het doo-
denhuis" in de Hannoversche straat. Het
is een huis waar de niet-herkénde doo-
den, gevonden ergens in de wereldstad,
zoolang worden ondergebracht tot ze
worden., afgehaald, In 'n zaal, die voor
het publiek toegankelijk is, liggen op
dwarse planken, met hunne kleeren be
dekt, de naamlooze dooden achter glas.
Als na drie weken er niemand is komen
opdagen om ze mee te nemen, dan wor
den ze in een door den staat geleverde
kist neergelegd en begraven. Dat wer
kelijk door dit uitstallen iemand geïden
tificeerd wordt, komt slechts zelden
voor. Kisch vertelt (en men vraagt zich
af hoe dat mogelijk is) dat een in een
Hamburgsche bar gestorven grijsaard een
geheelen dag in het doodenhuis lag, vóór
men met zekerheid zeggen kon, dat het
de koning van Denemarken was. Na
verkeersongevallen liggen er steeds vele
ter herkenning uitgestald. Op den dag
der begrafenis van Rathenau kon men in
een klein berichtje onder plaatselijk
nieuws lezen, dat 35 nieuwe lijken naar
het doodenhuis waren gebracht. Deze
menschen waren op een treeplank van
Zutphen hield gisteren een gerechtelijke
lijkschouwing en de vermoedelijke dader
is thans door de politie aangehouden.
Van P. moet reeds geruimen tijd om
gang met de verslagene hebben gehad
waar de familie zich steeds tegen ver
zette.
Vermoedelijk heeft men hier te doen
met een geval van abortus provocatus.
ONTPLOFFING OP MOTORBOOT.—
Op de werf v,an Gebrs. Bi. te Hj o o g-,
kerk heeft Dinsdagmorgen aan boord
van de motorboot Groningen VII van de
Lemmer atoombo.ol Mij', te Groningen
een ontploffing plaats' gehad. De boot
lag op de werf voor een reparatie aan
het achterschip. In de machinekamer
was men bezig met benzine, olievlekken
le verwijderen. Een der werklieden
schijnt de groote onvoorzichtigheid te
hebben igehad, terwijl men. hiermede be
zig was, in de machinekamer een lucifer
aan te s leken. Een ontploffing volgde en
een brand brak uit. De motordrijver W.
eu de werklieden O. en W. van de werf
kregen vrij ernstige brandwonden aan
het gelaat en handen, en zijn naar het
ziekenhuis te Groningen vervoerd. Hun
toestand is bevredigend, er bestaat geen
levensgevaar. De Groningen VII is direct
te water gelaten om den brand te blus-
schen en door een gat in heit achter
schip kwam hel water in de machine
kamer en met behulp van een brand
spuit was het vuur spoedig gebluscht.
een overvolle tram gaan staan (de vol
gende ging pas vijf minuten later); ze
werden in de Schönhauserallee door
'n van den anderen kant komende, tram
daarvan afgeveegd en overreden. Een
week later stortte de in aanbouw zijnde
nieuwe drukkerij van Mosse in. Voor de
uitstalkassen van het doodenhuis ver
drongen zich vrouwen en kinderen om in
de uitgestalde resten van dertien men
schen hunne mannen en vaders te her
kennen.
Ik geef hier slechts een gruwelijk
voorbeeld, maar op dezelfde wijze vaart
door al deze reportage- artikelen de fel
le polsslag van het meedoogenlooze le
ven van onzen tijd. Lees wat hier staat
over het verkeer in Moscou, over de
dakloozen van Wïhite-Chapel, over de
landverhuizende Slowaken, over het le
ven van stokers en tremmers, over het
lot van politieke misdadigers in Rus
landMisschien ontkomt de schrij
ver hier en daar niet geheel aan de bra
voure waarmede elke reiziger gaarne
de thuis-geblevenen overbluft, maar een
gezicht op het tegenwoordig leven in de
ziedende centra der wereld geeft deze
merkwaardig verzameling reportages
toch wél en wie Kisch nog niet kende,
kan den jongen Hollander Nico Rost
dankbaar zijn voor de goede wijze waar
op hij' ons met hem liet kennis maken.
HERMAN POORT.