ainm-wi'ii HEVEA (Van onzen letterkundigen medewerker.) Eva door Johan de Meester. (C. A. J. van Dishoeck, Bus- sum.) Wie zich thans neerzet om een aan kondiging te schrijven van De Meester's laatsten roman zijn allerlaatsten schrijft natuurlijk een „In Memoriam". Zóó kort na zijn plotselinge dood dwaalt de aandacht noodzakelijk van het ééne boek af en richt zich op de geheele figuur van den schrijver. Met Johan de Meester is een kunste naar heengegaan, die niet alleen als ro manschrijver, maar bovenal ook als jour nalist een groote geestelijke kracht is ge weest in het geheele Nederlandsche cul tuur-leven van de laatste vijf-en-twintig, dertig jaren. De beteekenis van De Meester's let terkundige arbeid kan men pas volledig en diep beseffen, wanneer men dezen ziet in het kader van den tijd, waarin hij ontstond, vooral wanneer men haar be schouwt in verband met het werk zijner onmiddellijke voorgangers. Deze immers, de zoogenaamde „Nieuwe-Gidsers", zijn in hun eersten en besten tijd zuivere re naissancisten geweest; ze worden slechts gedreven door een hartstochtelijk ver langen naar schoonheid en door de be geerte tot het feestelijk uitvieren hun ner eigen individualiteit. Zij zijn groot geweest, doordat zij de kracht van beide, van het schoone en van het individueele, triomfantelijk hebben laten gevoelen, maar daarbij waren zij tevens de man nen der analyse der ontleding. Hun ne dichters brachten alles, wat momen- tueel hunne harten beheerschte, ook mo menteel tot uiting, zoodat tenslotte al hunne gevoelens, van liefde tot haat, van afkeer tot verrukking, in vers na vers uiteenlagen, zonder te zijn samengebon den tot een hoogere eenheid. Hunne pro zaïsten gaven een levensuitbeelding, die al te zeer gericht was op de bestrijding der uiterlijke verschijnselen dezer we reld, zonder dat deze werden vastgegre^ pen en saamgevoegd in een verdiept ver band. Zij waren anarchisten naar den geest, en al hebben zij het Hollandsche woord doorvloeid met een kleur en een kracht als waarvan een vorig geslacht zelfs niet durfde droomen, al hebben zij tevens aan schoonheidsverlangen, aan persoonlijkheid, aan levensdurf en intuïtie onmisbare elementen in ons geestesleven versterkt, toch schenen zij de dwingende en organiseerende macht, welke eigen is aan het scheppend vermO' gen van den gróóteren kunstenaar te verloochenen of.... niet te kennen; en hiermede ontbrak het hunnen arbeid aan synthese van leven en van men schelijkheid. Wie na hen kwamen als kunstenaars, zouden stellig niet groot zijn geworden zonder hunnen invloed, maar die werden toch iets meer nog óók. In de poëzie bereikte Gorter, Henriette Roland Holst, Leopold en Boutens een synthetische levensbezinning zooals de oorspronkelijke Nieuwe-Gidsers nimmer hadden gekend, maar wier uiting toch gedragen werd door hunne pracht en schoonheid van taal ,door hunne ont roerende wijze van woord gebruik. Echter, meer nog dan de poëzie zou, in deze geheele evolutie onzer literatuur, het proza veranderen van karakter en bedoeling. De eerste moderne proza kunst in ons land was ontstaan onder in vloed der Fransche schrijvers, die toén groot waren (Zola en Huysmans in zijn eersten tijd) en het bracht hier niet al leen de beklemmende eenzijdigheid van een ijzerhand en strak realisme, maar tevens geschiedde hare voorstelling in Fransche figuren, zooals Madame Bo- vary, ^Nana en Jésus-Christ uit „La Terre", figuren, die tè ver afstonden van ons Hollandsch volkskarakter om hier onmiddellijk als schoone, levens echte scheppingen te kunnen worden aanvaard. Er kwam daarbij nóg iets. Want wie zich in dien tijd verdiepte in de verha- wikkeling zeer langzaam en hare symptomen waren reeds vaag en vroeg bij verschillende schrijvers te bespeuren. Maar het groote boek waarin het alles tezamen voor het eerst op treffende en duidelijke wijze zich veropenbaarde, was de roman „Geertje" van Johan de Mees ter. Daarom staat De Meester's werk hier als een mijlpaal van heel groote be teekenis. Na „Geertje" scheen onze ge heele proza-literatuur zichtbaar te ver anderen; toén kwamen „Armoede" van Ina BoudierBakker. „De roman van een Gezin van Robbers. „Voor de Poort" van Top Naeff, het realisme had ein delijk het Hollandsche hart weer ver overd; Holland had zijn romanschrijvers teruggevonden. En er is nog veel meer, want temidden van den weemoed, de smart, de „Lebensverneinung" onzer moderne literatuur stond plotseling het boek van De Meester als een heerlijke, groote levensbevestigende kracht; hier was een bijna plechtige belijding van het leven in zijn schoonheid en goedheid, hoezeer het uiterlijk ook verminkt en besmeurd mocht zijn hier ook was het symbool ontbloeid van een schoon en menschelijk ideaal; het ideaal van de volmaakte, de rotsvastgeloovende en onwankelbaar-getrouwe vrouwenliefde. Maar het allerbelangwekkendste bij „Geertje's verschijnen was wellicht: dat dit boek niets of weinig gaf van de direct-ontroerende taalschoonheid der tachtigers, weinig ook eigenlijk van hu- ne sensitieve uiterlijkheidsverbeelding terwijl het toch een groote en schoone schepping was en.... onmiddellijk als zoodanig werd erkend. „Geertje" was niet te bewonderen op dezelfde wijze noch om dezelfde redenen als Roos- dorp's „Kinderen" en Van Looy's „Nacht cactus"; bij „Geertje" was plotseling en bijna bruusk afgezien van elke bedoeling tot schoonheidsontroering, maar er was gegrepen, diep en zeker, naar de inner lijke kern van ons leven met geen ander doel dan ons te voeren tot betere ken' nis van onszelf en van de wereld. En duidelijk heeft De Meester in zijn volgend werk deze zelfde lijn gevolgd: in het mild-humoristische De zonde in het deftige dorp", in het diepe en warme „Carmen", in de van speelsch licht doortintelde „Dwaalpaadjes", de „Walmende Lampen", waar de smar telijke ironie zich opheft tot een edele menschelijkheid, in „Van haar luister beroofd", in „Eva", het jaagt alles naar levensbegrip, naar doorpeiling en bewustmaking onzer diepste innerlijk heid. Dit is de quintessence van De Meester's letterkundig oeuvre, maar wie zijn ge heelen levensarbeid overziet, wordt ook nadrukkelijk geïnteresseerd voor een ander gedeelte ervan n.l. het journali stieke. De journalist verkeert in de on aangename omstandigheid, dat het werk van zijn leven geen duidelijk zichtbare resultaten achterlaat, waarop hij ter vertroosting kan staren in de uren van wanhoop en van zich-mislukt-gevoelen, welke wij allen kennen. De geleerde en de letterkundige kunstenaar kunnen wij zen op hunne boeken, de man-van- het-onderwijs bezit door het geheele land zijn oud-leerlingen, de dok ter heeft zijn dankbare patiënten, de koopman zijn gegroeide kantoren en magazijnen, maar uit den dagelijk- schen arbeid van den journalist schijnt niets van meer blijvende waarde gebo' ren te zijn. Natuurlijk is dat niet zoo; want even min als van de stof kan er ook van den geest ooit iets verloren gaan. De jour nalist, die dag-aan-dag de hoofden en harten zijner lezers heeft beïnvloed, vindt in de onzichtbare verandering die zich daar voltrokken, het resultaat van zijn levenswerk. Ook bij De Meester kunnen we dat resultaat niet precies met den vinger aanwijzen; we kunnen het alleen vermoeden, maar dan toch met zeer groote kans van zekerheid. De Meester heeft zijn rubriek „Kunst Bij de opsomming van het beste uit zijn letterkundig werk, noemde ik zoo pas ook reeds dit laatste boek „Eva",. Het is wel op-en-top De Meester. Wat woordgebruik en zinsbouw betreft is het eigenlijk rampzalig slecht geschreven het knerpt en knaspert alles haastig aan den lezer voorbij in een héél, slor dig, soms zelfs banaal klinkend taaltje, maar fél is het toch ook en het zindert tot aan de oppervlakte van een inwen dig laaiend vuur. Het was De Meester's bewegenlijke geest, die hem in een over stelpend-rappe vloed-van-woorden springen deed van den hak op den tak, nu dit naar voren halend, dan weer dat belichtend, maar nooit het leven in-de- liepte loslatend, aldoor taai zich vast houdend aan de kern aller dingen. Populair is De Meester's werk daar door nooit geworden, want de massa bemint het rustige en melodieuse, dat langs den buitenkant afglijdt als een beek langs een bergwand; wat er woelt en worstelt in de rots-zelf schrikt den eenvoudigen mensch af en stoort hem zijn evenwicht. Ook naar den inhoud kan dit boek van geen ander afkomstig zijn dan van De Meester. Het probleem van liefde en huwelijk heeft hem zijn geheele leven niet losgelaten; hij reageerde er op met verbittering soms, met ironische gela tenheid dikwijls of in den wanhoop van een niet-begrijpen. Totdat hij het ten slotte aanvaardde, zonder meer; aan vaardde zooals wij geboren-worden en sterven-gaan, honger en dorst te aan vaarden hebben. Maar juist daardoor dreigde een nieuw conflict. Want de aanvaarding, van den honger als een noodzakelijkheid van het leven schept de aanspraak op het recht der bevredi ging, i en hoe dan, wanneer die be vrediging onmogelijk wordt gemaakt door hetzelfde leven dat de behoefte schept?. Deze vraag, hoewel onuitgesproken, leest ge op iedere bladzijde van dit nieuwe boek. De Eva van dit verhaal is een naar het uiterlijk mismaakte vrouw, en naar het innerlijk is zij niet beter of slechter dan ieder ander. Maar in haar schrijnt een felle levenshonger en brandt de begeerte om de bestemming van iedere vrouw ook tot de'hare te maken. Het is niet alleen een kwestie van hu welijk en moederschap, maar het gaat veel verder en het culmineert waarlijk in het bijbelwoord dat de schrijver als motto gebruikte: „Ook had de Heere God gesproken: Het is niet goed, dat de mensch alleen zij. Ik zal hem eene hulpe maken," Woensdagmiddag werd het lijk van J. v. d. H., een 24-jarige landbouwersknecht te Miltbeek Ottersum, nabij de veerpont aangetroffen. Een broer van het slacht offer was juist ter plaatse. Hedenmorgen is ook het lijk van den 30-jarigen land bouwersknecht T. de B„ eveneens af komstig uit Miltbeek Ottersum, uit de Maas opgehaald. ZWARE WOLKBREUK. Boven Hamburg en de Beneden-Elbe ont lastte zich Dinsdag een zware wolk breuk, gepaard gaande met een hevig onweer. De regen hield den geheelen nacht aan. De goten en riolen konden het wa ter niet verwerken. In alle deelen der stad alarmeerde men de brandweer, die onafgebroken aan het werk was, om de door het water aangerichte schade te herstellen. In 250 gevallen moest zij de ondergeloopen kel ders en benedenwoningen leegpompen. In 24 uur tijds viel in Hamburg 95.2 mm water, EEN VLIEGER OPGEGETEN Ver leden maand deelden de autoriteiten van Nieuw Guinea mede, dat een Jun kervliegtuig, bestuurd door Trist, dat den dienst met de goudvelden onder hield werd vermist en dat zes vliegtui gen ter opsporing van het verdwenen toestel waren uitgezonden. Van het vliegtuig werd niets meer ge hoord, totdat een dame te Adelaide uit Nieuw-Guinea een brief van een al daar wonenden bloedverwant ontving, waarin deze schrijft, dat eenige inboorlingen thans nadere inlichtingen hebben verstrekt. Volgens hun zeggen was er een groote „duif" neergevallen, waarna een „witte man" die ziek was, zich naar een naburig dorp had trachten te begeven. Hij had gepoogd, vriendschappelijke betrekkingen met de inwoners aan te knoopen, doch dezen hadden hiervan niets willen weten, doch hadden hem ge dood en den ongelukkige tijdens een groot feest opgegeten. Zorgt, dat geen formulier, geen handteekening, geen stem vóór vrede en ontwapening verloren gaat. (Het Volk.) BURGERLIJKE STAND. Ik moet thans wel eindigen; men ver- geve mij het „In Memoriam" terwille van De Meester zelf; den volgenden ketr zal ik op dezen roman terug ko men Herman PPoort, Middelburg. Advertentie n: Ondertrouwd: MARIE M. KROS L. J. Ph. MAAS 9 Juli 1931. rSBANDEN MARKTBERICHTEN. GEMENGD NIEUWS. Ongelukken, Woensdag is in de nabijheid van Cherbourg een militaire vrachtauto met 22 marinesoldaten in volle vaart te gen een muur gereden waarbij 11 hun ner zwaar werden gewond. dikwijls den indruk niets anders VÓÓr. ricnnnpyevenae «raum 111 nel *ru:>i.ien.c 1 zich te zien dan een overstelpenden Ln gehlel geestelijke leven van ons land. "en' f' Daar zljn meemD«' ^derom vloed novellistisch pn crhptsmntirt It? j j.-t- J J geopend was. Daarover was S. die zeer "oveuisuscn en schetsmatig klem- Meer dan dertig jaren stond hij daar op rw w Uit klemwerk mocht zuiver zijn I een verantwoordelijke post en de in- van waarneming misschien en ook ver-| vloed welke er van hem uitging, is niet rassend van uitbeelding, maar het was toch niét geplaatst in de deinende ruimte welke achter het uitgebeelde leven een n°é grooter leven te zien of te vermoe den geeft. Zoo bracht dus het eerste moderne proza in ons land een strak- realistische kleinkunst, waarvan de ge- teekende personen en toestanden geen typeerend Hollandsch karakter droegen. Dit alles zou echter in het volgend sta dium onzer literatuur, waaraan de naam De Meester verbonden is, geheel veran deren, langzaam wel, maar toch zeker. Het proza trad terug uit de knellende banden van een al te nauwkeurig rea lisme, -het vond een zorgvuldiger even- wicht tusschen verbeelding en werke lijkheid en het werd zelfs even door- te overschatten. Dat onze moderne lit teratuur eindelijk overwon, dat de nieu we uitingen der schilderkunst gewaar deerd en bewonderd werden, dat er zui verder begrip ontstond omtrent het we zen van schoonheid en kunst, het is alles in niet geringe mate te danken aan De Meester als journalist. En dan is er nog zooveel waarover men zoo in het openbaar niet gaarne spreekt, omdat de kracht ervan altijd ondervonden werd binnen de muren van het gastvrije huis aan de Kortenaerstraat of in zijn rommelige hoekje op het bu reau van de Rotterdammer. De Meester vloeid met een vleug van nieuwe roman- I ook van zijn petillante levensdrift een tiek. Daarenboven breidde het zich uit van schets en novelle tot den grooteren, dieperen roman en het ging in milieu schildering en karakter- teekening een eigen Nederlandsche geaardheid vertoo- nen. Natuurlijk voltrok zich deze ont- wonderlijke, energie wekkenden invloed uit. Wanneer je bij De Meester geweest was, gevoelde je je weer sterk en moe dig en bewust, dan kon je mëer en durfde je alles. HET ONGELUK TE CUIJK. lijken der twee vermisten zijn thans uit de Maas Rotterdam, Provenierssingel 48 Middelburg, Houtkade H 120 Huwelijksinzegening door den Weleerw. Heer Ds. J. J. STAM op Donderdag 23 Juli a s. in de Groote Kerk te Rotterdam. Receptie: 20 Juli 'savonds89£ u. Provenierssingel 48, Rotterdam. Toekomstig adres Nieuwe Binnenweg 187. Heden overleed na een langdurig lijden, in den ouder dom van bijna 61 jaar, onze lieve Echtgenoot en Vader, JACOB VREEKEN, Oud-Hoold der School 0 alhier. Middelburg, ('t Zand) Wed. H. J. P. VREEKEN- Huijsman. Sassenbeim, Teijlingerlaan 15 A. W. VREEKEN. W. VREEKEN. Middelburg, 8 Juli 1931. ('t Zand), D 191. De teraardebestelling zal plaats vinden Zaterdag 11 Juli, des namiddags te 3 uur, op de Algemeene Begraafplaats alhier. Heden overleed na een lang durig lijden, in Jen ouderdom van bijna 61 jaar, onze ge liefde Broeder en Zwager,' JACOB VREEKEN, Oud Hoofd der School C alhier. Sassenbeim JAC. VREEKEN. A. M. VREEKEN Htjijsman. Middelburg J. G. P. VALK. C. L. VALK—Huijsman. Vlissingen P. L. KLAASSEN. E. A. KLAASSEN— Huijsman. Middelburg, 8 Juli 1931. Voor de vele big ken van be langstelling, ontvangen bij mijne verkiezing tot lid van den ge meenteraad, zoo van geestverwan ten alsook van andersdenkenden, zegt ondergeteekende hartelijk dank J. F. HEEMSKERK. Middelburg, 9 Juli 1931. V» m 42—50, dubbele princessen. 39, Wage naars 2841, snijboonen (stam) 3135, snijboonen (slok) 50—52, doppers 6— 15, peulen 35, tuinboonen 69, roode bessen 1215, witte id. 1116, zwart© id 14—15, kruisbessen 20—22, tomaten 3337, alles per kg; kipeieren 35—38 per 10 stuks; roode kool 910, savoije kool 4,56, bloemkool 917,5, sla 1/10 i/2, komkommers 4—6, spitskool 4,5—5, per stuik; sjalotten 44,5, selderij 45, uien 4,5, peen 4,59, rabarber 2, karo- ten 2,55,5, ram en as 3,5—4,5, lelies 13 14, igalordia 1920, gladicol 29—30, ro zen 17, lathyrus o, alles per bos; an dijvie 18—65, kervel 1415, peterselie 2735, zuring 14 alles per kist; liane- ka,mmen 12, koningin geranium 1314, fuchia's 14—15 alles per pot. Vlissingen, 9 Juli. Op de veiling van 8 uur was de noteeringaardbeien 614 ct., roode bessen 10—15, witte id. 10—12, kruisbessen 10—24, tomaten 35, alles per kg. Goes, 8 Juli. Veiliogsvereenilgjing Z.- Bevelaind. Exportveiling. Aardbeien v.m. balf elf 9.9011.80, id. n.m. half vier 9.50—11.110 id. |n.m zeven 810.60, id roode bessen 9.10—13, id. zwarte bessen 16.20, alles per 100 k,g. Kleine veiling- Kruisbessen 8, rood© bessen 414, witte id. 9, frambozen 13,' aardbeien 6—14, tomaten 1035, alles per ,100 kg. Kersen. Meikersen 4148, suiker krie ken 2842, zoete Morellen 2437, rood© Bilance 2831, uitschot kersen 8—17, alles per 100 kg. 1 Diversen. Peulen 33, doperwten 11 13, snijboonen 1840, princesseboonen 15—25, tuinboonen 4—8, vroeg© aardap pelen 4r—7, id. poters 3—4, alles per 100 kg; bloemen 7, rapen 0(70, beide per 100 bos; bloemkool le soort 59, id. 2© 25, id. 3e 1—2, savoijekool 6, roode kool 6, komkommers 14, augurken 0.19, poiotuien 0.60, kropsla 0.600.90, Bind- sja 0.70 alles per 100 stuks. Van 68 Juli. Overleden: J. J. van der IWeel, man van K. C. Maas, 66 j.; D. E. Goeman, vrouw van Pl. de Keijzer, 69 j. |p. J. [Wattel ongen. z. 26 Tandarts (Ing. Med.) Middelburg, 9 Juni. Boter eneie- [ren aangevoerd door Walchersche boe- |rinnen (officieel© prijsno-teetring): 'Boter f 0.90. Kipeieren f 3.75. Eendeieren f 4. Kalkoeneieren f 6. Aangevoerd door handelaren: Boter f 0.85. Eendeaeren f 4. Kalkoeneieren f 6. Particuliere pa-ijs: boter f0.971/2, kip- eieren f4.50, poelje f3.50, eendeierten ;f 5. Mi d d e 1 b ur g, 8 Juli. Op de gewone veiling deden: Mitlothians bonken 1.13 1.14, Mitlothians 1.24—1.82, poters 84— 1.30, bla.uwe Eigenheimers) 1.18Ij.54, poters le 40—61, id. 2e 22—23, muizen 1.13—1.50, ronde 1.29—1-52, bintjes 75, postelein 4—9, uien 8—9, snijbiet 3, spinazie 1317, stamsnijboenen 2332, Wngenaarsboonen 22—30,' spercieboonen '28—36, peulen '13—21, tuinboonen 7-9, doperwten 6—15, kassnijboonen 35—47, capucijners 68, slaboontjes 3033', -Roem van Heiland 45—521, zilveruien 13—20, alles per k,g, lelie's 4—12, peen 3 10, karoten 4,5—6, rammenas 2—5, lende proza-literatuur vaneen da/kree'A d® ÏÏT? Rottc?dT" I aan h7ar"vaderschrLrVerleden ZondagI2,5-3, uien '4,5-6 boonen lende proza literatuur van den dag kreeg s?he Courant gemaakt _tot een sterke, had s_ weer brfef u[t Aken ontvai° krmd 1-2, smjsla 15-2, selderie i/2~3,5, HET DRAMA TE KERKRADE. Omtrent het reeds vermtelde drama dat zich in (den njacht van Zondag op jMa4ndag in d© kolonie Hopel, gem.f Kerkra- de heeft afgespeeld, verneemt de N. R. C. nog het volgende. De dader, de invalide mijnwerker M, S. is sederd vele jaren in den kost pij den öostenrijkschen mijnwerker P. Die onderlinge verhouding was tot voior kor}- ten tijd goed. Sinds eenigen tijd was de verstandhouding ietwat gespannen, door dat S. geloofde, dat de echtelieden P. brieven openden, die de dochter van S. prikkelbaar is, gebelgd. Des middags b© zocht hij de kermis, keerde eerst laat huiswaarts. Onderweg bezocht verschillende café's. Voor S. naar zijn peterselie 57, radijs 2,'53, rabarber i/i—2, alles per bos; augurken 1/5—Vf, savoijekool 4,55, andijvie y2—4, kropsla 1/1—1/2, bloemkool 1/2—18, komkommers 1/48, alles per stuk; aperagus plumouth 14, geraniums 11, fuchia's 16, Afri- kamer strompelde bezocht hij nog de fkaantjes 6, coleas 20 21 per pot. herberg ,die gele|g©n is in hetzólfdé pand* waarin de echtelieden P. woonden. Door het scheiden en lawaai miaKeln waren de echtelieden P., die reeds in bed lagen, wakker geworden. P. maarif Oe S. tot kalmte aan, doch zonder een woord te zeggen, trok S. een browninig en 'schoot ©p P. die in het hjpofd getroRfen dood neerviel. Daarna schopt S. twee keer op de vrouw, die in de borst ©n den rechterschouder getroffen werd. De dader nam de wijk naar Diuitschf- land. Maandagmiddag, is S. in. Alsdorf Middelburg, 9 Juli. Op de Export veiling van 10 uur was de noteering i Tomaten, UCB, A f 27.10—28.20, C 27.10, buiten UCB, A 23.60, C "20.20, CC| 21.90, B 27.90, aardappelen (in zakken^ UCB 5.70, buiten UCB 4, poters 1ste soort 4.40, blauwe Eigenheimers 4.60. poters 3, beentjes 4.60, zwarte bessen f7.10, roode id. 5-13.10, witte id. 5.60, aardbeien 5.7011.40, alles per 100 kg Kleine veiling ,8 uur. Aardbeien 1.17. 8-111 ©oiode bessen '116, witte id. is voor alle jongere talenten van onzen I g^e^cerZ"'Gedurende het voorloopï-|kruisbefe? V~14' 29-56, to_ tijd niet alleen de „cher maitre en de I onderzoek toonde S. veiel berouw. I lTlaten 1 2, kersen 20, Madelemen afval vaderlijke vriend geweest, maar er ging I Maandagavond is hij naar de gjevanigjenïs [te Aken overgebracht. De toestand van de gewond© vrouw geeft geen reden tot bezorgdheid, 2, per k,g; perziken 512, netmeloenen 5170 beide per stuk. [Vlissingen, 8 Juli. Op de veiling werden de volgende prijizen besteed i Del Blauwe Eigenheimers 5565, witte uit C u ij kl aardappelen 54—68, poters 14—42, bei- opgehaald. den per 10 kg; postelein 57, princessen

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1931 | | pagina 3