andermaal TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN VRIJDAG 29 MEI 1931. No. 124. Zuid-Slavië toen en nu. 3, V. i VS ji 4 „De Hollanders van de Mid- dellandsche Zee," Gibbon cn Cromwell's oordeel. De ellemaat in Ragusa en bij ons. Een Vader des Vaderlands. Een bekoorlijk plekje, Een Mohamniedaanscke be grafenis. Pologamy en mo nogamie. Dubrovnik, het oude Ragusa ligt ge heel binnen vestingwallen met meter- dikke muren beslöten, spant de kroon van alles, wat Dalmatië bieden kan. De sterke vesting weet in het midden der 9e eeuw de aanvallen der Arabieren te weerstaan; de krijgszuchtige Vene tiaansche dogen vermogen er niets tegen, maar wel draagt Ragusa als bondgenoot van de Noormannen in 1078 tot de ne derlaag van Venetië bij. Overigens was krijgvoeren niet de allereerste wensch van adel, patriciërs en volk. Integendeel, men leefde er onder het motto van „be ter een slechte twist dan een gewonnen oorlog"; de typische handelsgeest had er de overhand en men nam liever z'n toevlucht tot list dan bloedvergieten. Het regeeren heeft men er eenige eeuwen te voren geleerd door honderd vijftig jaar lang z'n staatshoofd elders vandaan te halen uit Venetië, dat toen de groote beschavingsrol speelde maar men weet z'n macht ten zeerste te beperken: hij kan niets zonder de toe stemming van den Grooten Raad, waar toe alle adellijken, na voleindiging van het twintigste levensjaar, behoorden. Op die wijze wordt rivalisatie tusschen de inheemsche geslacht voorkomen, heerscht er rust en kan de handel opbloeien en ontzaglijke rijkdom vergaard worden. Als men ten slotte alles geleerd heeft, wat men wil, brengt men den laatsten stadhouder op een prachtig uitgeruste galei, maakt een grondwet, die zich op de latijnsch-Servische wetgeving ba seert, in Mei 1272 en kan verder gaan met een belangrijke factor te zijn in de beschavingsgeschiedenis van de oude wereldzee. Is het niet begrijpelijk, dat Gibbon sprak van Ragusa als van den Vrijheids fakkel, die de almacht van de Otto maansche heerschers trotseerde In het midden van de 15e eeuw telt de stad 30.000 inwoners; de staatskas bevat 7 millioen dukaten, de vloot is 300 schepen groot. Kort voordat Napo leon een einde aan de zelfstandigheid van dit energieke republiekje maakte, dat door Cromwell in zijn tijd den Puriteinen als voorbeeld werd gesteld geniet het staatshoofd er van een inko men van een half millioen gulden. Als typische eigenaardigheid maakt men ons opmerkzaam op een beeld dat tusschen de St. Blasius kerk en het vroegere douanekantoor staat, en waar van de afstand tusschen hand en elle boog eeuwenlang dè officieele maat in Ragusa is geweest. Voor wie liefde voor of kennis van oude kunst heeft, is Riga een lustoord. Heeft niet Titiaan zelf de zoldering van het Rektorenpaleis beschilderd? Maar hoe geniet ook de leek van die oude kloostergang rondom het verzorgde tuintje met z'n volgeladen sinaasappel- boomen, die tegelijk de bloesems van den volgenden oogst op de eeuwenoude banken strooit. Wij, dames, moeten er wachten als lachend de jonge Franzis- kaner het verzoek afwijst of niet ook het vrouwelijk deel van het gezelschap de bibliotheek mag bezoeken.... Ragusa is zoo gebouwd, dat het niet Oorspronkelijke schets van HERMAN ANTONSEN. o- Ze waren geen van beiden meer wat men jong gelieft te noemen. Juffrouw Mina niet en juffrouw Keetje niet. Ze liepen beiden naar de vijftig. En ze woonden al vijftien jaar samen op een gezellig bovenhuis, dat ze met vrij veel smaak hadden gemeubeld. En tot haar grootste schatten behoorde ook een an tiek porseleinen beeldje van een her derinnetje, echt Sèvresporselein, min stens tweehonderd jaar oud. Het stond op een hoek van den schoor steen in den salon en de beide oude da mes verzekerden elkander bijna dage lijks, dat het toch zoo jammer was, dat ze er maar geen pendant voor konden krijgen. Ze hielden veel van pendanten. Hare schilderijen hingen paarsgewijs, haar vazen pasten twee aan twee bij el kaar haar stoelen stonden symmetriscch in de kamers. Alleen zijzelf braken die keurige evenwichtigheid, want juffrouw; Keetje was gezet en kort en juffrouw Mina lang en spichtig. Wat echter niet aan de goede harmonie afbreuk deed. In hartroerende eensgezindheid zoch ten ze dan ook reeds jarenlang naar een herder voor het herderinnetje. Ze kon den geen antiquair voorbijgaan, zonder voor de ramen te blijven staan kijken. Er kon geen veiling van antiquiteiten te moderniseeren valt. Onder Oosten- rijksch regime was het er ellendig vuil, nu is het volkomen op de hoogte van den tijd en toch onaantastbaar in z'n schoonheid als eenmaal de eeuwen door in z'n vrijheid. Als tweede hoogtepunt van deze reis meen ik Serajevo te mogen noemen, eertijds de hoofdstad van Bosnië. Hier vindt men de typische uitloopers van het Oosten. Niet minder dan 90 Mohamme daansche kerkhoven met hun scheefge zakte gedenksteenen ligger er kris kras door de stad heen. Ze mogen er niet ge ruimd worden. De graven van de mam nen zijn kenbaar aan den in steen ge houwen tulband, die om de gedenkpaal is aangebracht, de vrouwen hebben een voudige van boven ietwat toeloopende steenen, iDriemaal zien we er dien ochtend een vrouw naar haar laatste rustplaats dra gen. Het lijk ligt in een soort brancard ingeval het een man is, dekt de fez of tulband het overhangende kleed. Vrou wen mogen niet op het kerkhof komen en is men daar na den dienst in de mos kee eenmaal aangeland, dan wordt zoo gauw mogelijk de brancard omgekeerd, met aapachtige snelheid aldus een ooggetuige het lijk dat niet aange raakt mag worden met aarde bedekt en dan holt men weg om te voorkomen dat de geest van de(n) afgestorvene weer mee naar huis terug zou willen gaan. Binnen 24 uur na het overlijden moet alles al zijn afgeloopen. Voor ons, Westerlingen, vol attractie is de Turksche bazaar met z'n straatjes, waar nu eens niets dan koperslagers in de lage winkeltjes zitten te werken en een vroolijk getik en geklop opklinkt; dan weer komen we door 'n schoenen' straatje, verderop is er een, waar uit sluitend stoffen, kleedingstukken en zware gewatteerde dekens te koop Langen. Veel meer dan een héél groote kist is zoo'n winkeltje niet; 's avonds wordt de wand, die er overdag is afgenomen, er met 'n bout en n paar sloten weer voor bevestigd. Alleen de Arabische straatnamen zijn verdwenen. Verder is alles nog hetzelfde als 'n kwart eeuw geleden. Midden in den bazar ligt de beroemd ste moskee, waar zware boomen het bin nenplein met de bron voor de ritueele wasschingen, tot iets zeldzaam aantrek kelijks maken. Tal van muzelmannen verrichten hun gebeden op het breede „terras" er voor. Aan de beschrijving van het inwendige dezer bedeplaats waag ik me niet; het behoort tot het stemmingsvolste, wat er op dit gebied bestaan kan. Trouwens de tallooze mi naretten, die overal in Serajevo het zijn er 88 in 't geheel, omdat vroeger iedere straat z'n eigen moskee had omhoog pieken, geven sterk den indruk, hoe werkelijk de Mohammedaan in en met z'n godsdienst leeft. Als we over de brug gaan, waar het drama van 28 Juni 1914, dat aanleiding tot het uitbreken van den wereldoorlog werd, zich afspeelde en een allerminst „herausfördernde" zwartsteenen plaat, die tegen het hoekhuis is aangebracht, dit feit herdenkt, dan doemt het in eens in je op, hoe merkwaardig het is dat tot driemaal toe die datum, de St. Vitus dag, een zoo belangrijke rol in het leven van het Zuid-Slavische volk speelde. Eerst de jammerlijke nederlaag op 28 Juni 1389 op het veld van Kossovo, waar de Servische en Bosnische strijders vopr de Turksche overmacht begon, die tot voor tachtig jaar het vroegere Servië in gehouden worden, of de beide dames gingen naar den kijkdag. En telkens tevergeefs. Maar vrouwelijk geduld is lankmoe dig. En het geduld van twéé oude da mes heeft veel kans onuitputtelijk te zijn. Bij juffrouw Keetje en juffrouw Mina scheen het in ieder geval zoo te wezen. Het was Zaterdagavond en juffrouw Mina zat de krant te lezen. Dit wil zeg gen, ze ploos de advertenties na, die immers het belangrijkste van een krant zijn. „Luister eens, Keetje", zei ze opeens uit de krant opkijkend. „Zou dat mis schien niet iets kunnen wezen? Ik lees daarnet, dat er volgende week een groote veiling is bij Muller Co. van antiquiteiten. Wie weet, of w;e daar niet. „Ja, dat is 'n idee," stemde Keetje reeds in, voordat Mina uitgesproken had. Ze begreep immers dadelijk wat er verder komen moest? „Wanneer is er kijkdag?" „Maandag van tien tot vier." „Wel menscR, dat komt goed uit. Jij hebt wel naaikrans, maar ik moet 's middags toch dien kant uit om bood schappen te doen en kan dan meteen even gaan kijken." „Maar denk er om, het zou van het zelfde merk moeten zijn en.... echt, hoor „Laat dat maar aan mij over", snib- bigde juffrouw Keetje terug. Maandagsmiddags drentelde juffrouw Keetje het verkooplokaal binnen. Ze had zich gehaast met haar andere bood schappen. Dan kon ze op haar dooie ge mak rondneuzen. En nu nam ze er haar z'n reactionnairen greep heeft gehou den. Toen 28 Juni 1914, daarna 28 Juni 1921, het totstandkomen van de, op 't oogenblik ter zijde gestelde grondwet. Wij zien van „de dictatuur" slechts de buitenzijde en die is voortreffelijk. De intellectueelen, die we ontmoeten, ma ken algemeen den indruk, dat men vol komen tevreden is met den gang van zaken en het volk is, door de taal, uiter aard niet te benaderen. Dat de dictatuur nog veel vrijheid laat, staat met dat al vast. Nog mogen de Mo hammedanen tot vier vrouwen toe heb ben, mits ze bewijzen, dat ze haar kun nen onderhouden. Met het gevolg, dat er in Serajevo een politieagent is met twee, een Albanees met drie en, als ik me goed herinner, een rijke koopman met vier vrouwen. Voor het overige is men door economische omstandigheden of vrijen wil genoopt tot monogamie. W. Wynaendts Francken Dyserinck. AFDEELING ZEELAND VEREENIGING VAN NEDERLANDSCHE GEMEENTEN. D cmderdagm organ hield de afdeeling Zeeland van de Vereeniging van Neder- llandsche gemeenten haar tweede alge- meene j a ar vergadering in de sociëteit St. Joris te Middelburg, onder voorzitter schap van den heer P. D,u m o n Ta k, burgemeester van Middelburg. De voorzitter noemde het een voorrecht den Commissaris der Koningin welkom te kunnen heeten, wiens tegen woordigheid op hoojgen prijs wordt ge steld. Het is bekend, dat de Commissaris, belang stelt in alles wat het mooie Zee land betreft. Het is nog slechts enkele weken geleden, dat de Commissaris in stilte herdacht, dat hij 10 jaar het ambt bekleedde en spr. weet namens alle, aanwezigen te spreken als hij verzekert, dat de Commissaris allen aajn zich ver plicht heeft door de wijze, waarop hij het hooge ambt opvat. Allen bevelen zich ook voor de toekomst in de belangstel ling van den Commissaris aan en hoe pen, dat deze nog langen tijd lust en ge zondheid mogen hebben het ambt te ver vullen, ,a!s vertegenwoordiger van H. M. de Koningin. De leden gaven door krachtig applaus- blijk van groote instemming met deze: woorden. De voorzitter wees er verder op, dat het bestuur sedert verleden jaar niet heeft (stil gezeten etn dat het ledental weder vooruit is gegaan en nu 70 |g|eW meenten zijn aangesloten, doch noig ruim 30 staan buiten de afdeeling. Niet bij' al les heeft het bestuur succes kunnen boe ken, /o.a. niet bij de poging tot verhoo- gimg van de uitkeering in de kosten van de volkstelling. Het reeds gepubliceerde jaarverslag van den secretaris, den heer F. Bisschop uit 'Vlissingen, werd zonder op- of aan merkingen goedgekeurd. De voorzitter deelde thans mede, dat (de gemeente Axel berichte verhin derd te zijn, maar dat zij anders ter sprake had willen brengen de: wenscher lijlcheid van verlaging van den huur van de met rijlkssteun gebouwde (arbeiderswo ningen, omdat de huurprij s gebasseerd is op de loonen ,die intusschen zijn ge daald. De Voorzitter weesi er op, dat men natuurlijk de kosten daarvan voor rekening van de gemeenten kan nemen, want van het rijk is in deze niet veel te wachten, maar een ander 'middel is ook het verlagen van de rente van de voor schotten, al komt ditt ten deele ook aan het rijk ten goede. Spr. stelde voor de tijd voor. Wat was er veel te zien Alle maal van die mooie oude dingen, die je zoo wel zou willen meenemen. Maar al genoot ze van die mooie empire stoeltjes en de aardige roccoco bonheurtjes, van de keurige mahonie theestoof en 't snui- tige lepeldoosje, van het snoeperige tête- a-tête, zoo fijntjes, dat 'n mensch het toch niet zou durven gebruiken, om er geen oortje vanaf te breken, ze verloor het groote doel van haar komst toch geen oogenblik uit haar gedachte en haar spiedende oogjes zochten rond of ze nergens En toen gebeurde het wonder Daar op een rondgebogen hoekkastje met koper beslag, om te stelen, dacht ze nog net,daar stond de langge- zochte! DE herder voor haar herderin netje Ze voelde haar knieën knikken van den schok, die het haar gaf. Ze keek omhoog naar het beeldje op de kast. Ze haalde haar lorgnet te voorschijn om beter te kunnen kijken. Ja, warempel. heusch..als twee droppels water precies even groot, even sierlijk. pre cies hetzelfde voetstukdezelfde kleuren.hetzelfde vergulde randje.... Hèt pendant voor haar herderinnetje Alleen het was een „Hij".... en hij speelde op een fluit en droeg geen cri noline, maar een keurige kuitbroek en schoentjes met gespen en hagelwitte kousjes, Ze nam nauwkeurig het nummer op,... 273.... tweehonderd.... laat 's kij ken.... ja twee honderd drie en ze ventig. Opeens had de heele verkooping haar belangstelling verloren. Ze haastte zich naar buiten ze nam tegen gewoonte een DE GROOTE ELASTICITEIT VAN DEN CONTINËNTAL-BAND dempt schokken, beschermt den wagen en bespaart reparatie kosten. Verkoopcentrale voor Zeeland, West-Noordbrabant en de Zuid- Holl. Eilanden: W. CHR CALLENFELS, Giststraat F 184, Middel burg. Tel. 163. (Ingez. Mefd.) zaak in handen van het bestuur te stel len, dat zoo noodig ook de directie der vereeniginig zal raadplegen. De vergaderden vereenigden zich hier mede bij acclamatie. Op advies van de in de vorige verga dering benoemde commissie, die bij monde van den burgemeester van Goes rapport uitbracht pverd de rekening over 1929 van den penningmeester, den heer Sir. dr. Mes, burgemeester van Heinkens- zand, mgoedgekeurd in ontvang op f 522; uitgaaf f204.14, goed slot f317.86. In de commissie voor de rekening 1930 werden benoemd de gemeenten Breskens Sluis en Groede. De vergadering benoemde bij acclama tie op nieuw tct lid van het 'bestuur den heer J. Huizinga, burgemeester van Ter- neuzen, die aan de beurt van aftreding was. De Commissaris der Iv,onin,gli;h bracht vervolgens hartelijk dank voor de uitnoodiging, die een bewijs is van de goede verstandhouding tusschen Ged. Sta ten en de gemeentebestuuien, welke goe de banden door eene vergadering als deze steeds nauwer worden aangehaald. Ook in deze moeilijke tijden ui-oét alles in het algemeen belang worden geda,an en dit kan het beste op een bijeenkomst als deze. Spr. vernam met vreugde de kleine stijging van het aantal leden en hoopte yan harte dat binnen enkele jaren alle gemeenten lid der afdeeling zuilen zijn. Ook voor de hartelijke woorden door den voorzitter tot hem gericht, bra cal spr. dank en mede voor de daarmede be toonde instemming. Als hij geweten had dat de voorzitter deze woorden zOu spre ken, dan was spr. zeker niet ter verga dering gekomen,doch nu ze gesproken zijn wilt spr. verklaren, dat hij in die tien jaren 'bijna niets onaangenaams heeft gehad met de Zeeuwsche burgemeesters, secretarissen en ontvangers en spr. ge looft dan ook dat dit een keurkorps ïs. Spr. hoopt, dat allen ook in de toekomst de naam van deugdelijkheid zullen hoog houden. Hij houdt zieh< aanbevolen in aller vriendschap en belangstelling en hoopt nog lan,g mede te kunnen werken, a an den bloei van de provincie. (Applaus). De voorzitter bracht den commis saris dank voor zijn goede wenschen ten opzichte van de vereeniging. De heer vgn Biailego ij en de J o!p@ secretaris van Goes, kwam nog eens terug op de z.i. minder gewenschte wijze, waar op de ivertrielzing van leden van hjeit hoofd bestuur der vereeniiging plaats heeft en sprak als zijn wensch uit, dat yan de ver schillende afdeelingen afwisselend iemalïd uit de igroote steden en het platteland er in zitting hebben. De heer M e s, die in de commissie jaagd dier den salon en de huiskamer op en neer, omdat Mina zoo lang op den naaikrans bleef. Vijf minuten over half zes Anders was ze altijd klokslag kwart over vijven thuis Zou ze haar tegemoet gaan? Maar misschien was ze wel een eindje omgeloopen met een of andere vriendin Nee, beter van niet. Ze zou maar geduldig wachten. Tot laat in den avond zaten juffrouw Mina en juffrouw Keetje voor den haard bijeen en overlegden, boe ze het zouden aanleggen, om het verlangde herdertje te krijgen. Zoo héél eenvoudig was het immers niet? Want midden in een lan gen zin vol lofprijzing over het kuit broekje en de schoentjes met gespen, was juffrouw Keetje opeens blijven ste ken met een gezicht, alsof ze het in Keu len hoorde onweeren. (Donderen durfde ze minder goed zeggen). „Goeie hemel dat is me ook wat!" had ze zichzelf onderbroken. „Wat is er dan „Wel, daar schiet me ineens te binnen, dat het Donderdag verkoopdag is en...." „Nou wat èn „Wel, m'n lieve mensch (dat zei juf frouw Keetje altijd als ze iets akeligs op haar tong had), ben je dan heelemaal vergeten, dat we Donderdag de stad uit moeten? Bets Zomerzorg is immers jarig en we hebben nog nooit haar verjaar dag overgeslagenen we hebben haar immers geschreven, dat we ko men? „Goeie hemel.dat is waar ook Nee, wegblijven gaat onmogelijk. Bets zou het vreeselijk kwalijk nemen.... r.ee, dat gaat niet.maar wat dan?" „Zouden we niet iemand kunnen vin met de Z. Li. M. zitting heeft inzake liet hebben van een disfcruétor, in verbajnd met de in 1933 wijzigende bepalingen ini- zakp vernietiging van vleesch, djeelde me de dat men overwogen heeft of hét aan schaffen van één, drie of 5 toesteilen voor de provincie gewenscht is en men tot de conclusie kwam, dat één het beste is en dat de onkosten daar yan jaarlijks zijn f 42.500, de inkomsten geraamd op f 40.000, dus een tekort yan. f 250(0 per jaar, wa,aroij de cijfers wellicht nog wel wat geflatteerd zijn. De Z. L, (Mi. zal nu öe exploitatie wel niet op zich willen nemen;. De neer Bi is schop heeft over deze kwestie een onderhoud gehad met twee leden der directie van de vereeniginig en' djeze meenden, dat 't beste is een kléine distructor op ieder der eilanden én dan vervoeren naar een groote inrichting te iWoerden. Er zou overleg met de regeej» ring plaats kunnen hebben. De voorzitter zeide, dat te over wegen ware om de Z. L. M. te subsidy eeren. i i De heer Mes zeide, dat men zit niet de moeilijkheid hoe van het product af te komen. i De voorzitter achfjte centralisatie toch het meestj gewtenscht, want and'ers moet er overal weer personeel zijn met de kosten van salaris, de sociale maat regelen enz. De heer Van B ai'legooijen id'e Jong meent, dat men geen mledeiw'er- king van Z.L.M. moet verwachten, nu het geen winst oplevert,. De Commissaris der Koning in wees er op dat 15 April de wijziging van de gemeeentewet s ingégaan, en nu o.a. Ged. Staten moeken goedkeuren de wij ze, waarop de gemeenten haar kasgeld uitzettjen. Er is nu een circulaire gereed' aan de gemeenten, waarbij oi.a. bepaald wordt, dat de gemeenten een minimum yan f 100 of van f 2 per inwtoner magen uitzetten. Voor uitzetten bij een rijksin stelling of bij dje Bank; yan Nedertand- sche gemeenten is een waarborg niet noodig, maar anders in het al'gtemeen! wel, als die bedragen grooter worden. De burgemeester van Haamstede, jhr. V a n C, i 11 e r s, zeide, dat zijn gemeente het kasgeld bij de Boerenleenbank! uit zet en de wethouder, die directeur daar van is stelt er volle vertrouwen in, men zal daarvan igeen waarborg kunnen krij gen. De 'burgemeester van Westkapelle, de heer mr. Wo 1 d,ringh van der Hoop zeide, dat het kasgeld dier gemeente hij de Rotterdamsche bankvereeniging staat en dje denkt ook niet aan een waarborg, de banken hebben eerder geld 1e veel' in deposito. De heer Dronkers, burgemeester' -f*-- v~""- trammetje naar huis, ze liep als een ge- den die in onze plaats naar die verkoo ping kon gaan De beraadslaging duurde bijna een uur. Toen kwam juffrouw Mina op een goed idee. „Och nee, Keetje, al die menschen, die we nou hebben opgenoemd, kunnen het toch niet voor ons doen. Ze hebben er immers geen greintje verstand van. Ze zouden misschien een glad verkeerd beeldje voor ons koopen.... ze...." „Maar als we hun nu het nummer op geven, dan kan „Je weet nooit, wat er niet kan.... Ik. heb wat beters bedacht. Als we mijn heer Gerritsen eens vroegen. Die is makelaar, Die heeft er allicht verstand van. En die is gewoon op verkoopingen te bieden. Wat denk je daarvan?" „Ik vind het een reuze idee zei juf frouw Keetje. „We moesten morgenoch tend samen maar even naar hem toe gaan." Dien iiacht droomden beide dames van een herdertje van Sèvres-porcelein, Den volgenden morgen om half elf zaten ze samen op het kantoor van mijnheer Ger ritsen en bespraken met hem den koop. „Het is ons heel wat waard om dat beeldje te krijgen, ziet u", zei juffrouw Keetje, „Het zou zoo'n prachtige pen dant zijn voor het beeldje, dat we al hebben. U weet misschien wel, dat her derinnetje, dat op den schoorsteen staat." Mijnheer Gerritsen herinnerde het zich niet maar als zakenman, knikte hij veelzeggend van ja en noteerde het ca talogusnummer van het beeldje zorg vuldig. (Slot volgt.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1931 | | pagina 5