I
^Provinciale
Smalende of hoonendë
Godslastering.
HEVEA-f'etsbanoen
No. 9 9.
Twee bladen.
DINSDAG 28 APRIL 193 1.
Eerste blad.
174e Jaargang^
BINNENLAND.
ZEELAND.
OPEN
Kort Zeeuwsch Nieuws-
I
MIDDELBURGSCHE COURANT
D« abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg es't agentschap Vlissingen
f 2.30, elders 2.50 per kwartaal, Week-abonnemeaten in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs ia, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mede deelingen 60 cent per regeL
m abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St, Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postcheque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent, In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regsU
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of
„Bevragen bureau dezer eourant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent-
Zoo is dan ingediend het met eenige
spanning verbeide wetsontwerp van mi
nister Donner, waarbij ons wetboek van
Strafrecht zoodanige aanvulling krijgt,
dat „smalende Godslastering op voor
godsdienstige gevoelens krenkende wij
ze" wordt strafbaar gesteld.
De memorie van toelichting, waarvan
men elders in dit blad een uittreksel
vindt, legt er duidelijk den nadruk op,
dat het hier er niet om gaat, de vrije
meeningsuiting te beknotten.
Dat is een goed ding.
Want men zal het met ons eens zijn,
dat bet terrein hetwelk hier betreden
wordt, vol voetangels en klemmen ligt,
en dat niet alleen voor den ongeloovige
of den niet-orthodoxen Nederlander,
Neen: wanneer enkel Godslastering
ware strafbaar gesteld, dan zou niet te
overzien zijn geweest wat daaruit alle
maal had kunnen voortvloeien bij een
zoo gaarne theologiseerend en in theolo-
gicis zoo zeer verdeeld volk als het Ne
derlandsche.
Maar krachtens den voorgestelden
wet-tekst moet de Godslastering „sma
lend" zijn, de memorie van toelichting
spreekt elders van „hoonen of smalen",
om strafbaar te worden,
In dezen vorm lijkt het voorgestelde
ons aanvaardbaar maar er blijft een
ernstig bezwaar over. Dat is: de inter
pretatie.
Dat hoonende of smalende Godslaste
ring in Nederland bij de wet verboden zal
wezen: wij hebben er niet het minste be
zwaar tegen juichen het in beginsel
toe. Maar: wat is „hoonen of smalen"?
Blijft ook daar niet de mogelijkheid van
subjectieve, door eigen wereldinzicht of
eigen theologische wereldbeschouwing
mede-bepaalde, interpretatie over?
Want hoonen en smalen hebben dit
eigenaardige, dat het bij uitstek subjec
tieve begrippen zijn; zij hebben zoowel
betrekking op de gevoelens en de bedoe
lingen van hem of haar die het woord
uitspreekt of neerschrijft, de teekening
vervaardigt, als op de wellicht heel an
dere gevoelens, die het gehoorde of ge
ziene bij hoorder of beschouwer opwekt.
En bij de beoordeeling van het al of niet
aanwezig zijn van de overtreding zal de
rechter dus, dunkt ons, in elk geval de
subjectieve gevoelens van den vooron
derstelden overtreder hebben mede te
peilen. Hetwelk ons, indien deze te goe
der trouw is, al een moeilijke zaak lijkt,
maar indien de overtreder dit niet is,
en zal trachten zich „er uit te liegen"
dan lijkt het welhaast ondoenlijk.
Want absolute normen zijn hier niet.
In beginsel lijkt ons de voorgestelde
wijziging van het wetboek van Straf
recht ook voor den liberaal aanvaard
baar, maar het zal goed zijn nog eens
met nadruk te wijzen op de gevaren van
een eenzijdige en subjectieve interpreta
tie der terecht ingevoegde nadere be
grenzing van het begrip Godslastering
welke deze strafbaar zal doen zijn.
STRAFBAARSTELLING VAN GODS
LASTERING IN HET OPENBAAR
Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot aanvulling1 van het
Wetboek van Strafrecht met voorzienin
gen betreffende bepaalde voor gods
dienstige gevoelens krenkende uitingen.
Daarin wordt voorgesteld in artik.el
147 van het Wetboek van Strafrecht een
nieuwe alinea jn te voegen, luid endje:
«Hij die zich in het openbaar, mondeling
of bij geschrift of afbeelding d'oor sma
lende godslasteringen op voor godsdiensti-
Se gevoelens krenkende wijze uitlaat"
'Voorts wordt voorgesteld in te lasschen
een nieuw artikel 429 bis, luidjende: „Hij
die op een van den openbaren weg1 zicht
bare plaats woorden of afbeeldingen stelt
of gesteld houdt, die als smalende gods
lasteringen voor godsdienstige gevoelens
krenkend zijn, wordt gestraft met hechte
nis van ten hoogste een maand) of een
geldboete van ten hoogste f 100".
Blijkens die Memorie van Toelichting
gaat het bij den Minister van Justitie over
den
ook
Votffl. De bestrijding, hoe critisch
ook V(?or het godsgeloof op zich zelf, is
'r met in het geding. Zoolang in den
n\ daarvan een bepaalde grens niet
spel 0Verschreden, b'lijve de wet buiten
Godsdienstvrijheid in den ruimslen zin
immers is een vrucht van onze histori
sche ontwikkeling, waarop wij trotsch
mogen zijn. Doch waar dp bestaanjde
geestelijke vrijheid) voert tot) bandeloos
heid, worde deze in het belang der vrij
heid zelf met kjracht tegen gegaan, Ge
schiedt dit niet, dan ontstaat, sneller dan
men zou denken, het gevaar, dat ais te
rugslag met de bandeloosheid de vrijheid
wordit geknot. Strafbaarstelling van alles
wat godsdienstige gevoelens in meer of
mindpre mate kpn kwetsen, zou te vèr
strekjken.
Teneinde de beoogde herziening zoo
scherp mogelijk te stellen, is uitdrukkelijk
vastgelegd, dat de godslastering een sma
lende moet zijn.
DE BEZOLDIGINGEN DER INDISCHE
AMBTENAREN.
Op vragen van het Eerste Kamerlid
Moltmaker betreffende de voorgenomen
korting op de bezoldigingen van de In
dische ambtenaren, heeft de minister van
koloniën geantwoord dat de Indische re
geering overleg heeft gepleegd met den
minister over haar voornemen, om tot
korting op de bezoldiging van de Indi
sche ambtenaren over te gaan. Hij vond
geen vrijheid om tegen dezen maatregel
bezwaar te maken.
Met het oog op de noodzakelijkheid
om geleidelijk tot herstel van het ver
broken begrotingsevenwicht te geraken,
komt het den minister onvermijdelijk
voor ook de ambtenaarssalarissen, die
een zeer aanzienlijk deel van het Indisch
uitgavenbudget vormen, in de door de
omstandigheden dwingend voorgeschre
ven vermindering van uitgaven te betrek
ken. Het is den minister bekend, dat de
in uitzicht gestelde bezoldigingsvermin
dering bij een deel van de ambtenaren
niet gunstig is ontvangen.
Onder de door de Indische regeering
voorgenomen maatregelen tot bezuini
ging op de Landsbegrooting zijn er zeker,
die ook op de financiën van het Rijk
direct of indirect van invloed kunnen
zijn. Met het oog op den moeilijken fi-
nancieelen toestand van Nederlandsch-
Indië moet de minister de vraag ontken
nend beantwoorden, of het niet van een
verstandig beleid zou getuigen om de
voorgenomen salarisverlaging niet te
doen doorgaan.
Dit vooropgesteld, is de minister uiter
aard steeds ten volle bereid, zijn aan
dacht te schenken aan maatregelen of
suggesties, welke er toe zouden kunnen
leiden om de ook door hem zeer ge-
wenschte rust in de gelederen der amb
tenaren te doen terugkeeren.
VERPLICHTE WERKLOOSHEIDS
VERZEKERING.
De minister van arbeid heeft aan het
gemeentebestuur van Schoonhoven, dat
hem een adres ter zake had gezonden,
bericht, dat een ontwerp omtrent wette
lijke regeling van de werkloosheidsver
zekering thans in voorbereiding is.
EEN KANAAL ANTWERPEN—
MOERDIJK.
In het maandschrift Navigation du
Rhin gaat de Antwerpsche schrijver, die
zich Brabo noemt, na, hoe het staat met
het Nederlandsch-Belgische vraagstuk.
Hij oppert bezwaren tegen de uitvoering
van het plan tot heropening van het
Kreekrak en tot aanleg van een kanaal,
dat bezuiden Bath zou uitkomen in een
haven, dat in vrije verbinding staan zou
met de Westerschelde, zich Noord-
waartsch door de Oosterschelde zou
voortzetten, langs de Eendracht zou
loopen en bij Dintelsas -zich met het
Volkeiak zou vereenigen.
Wat de spoedige aanbesteding van de
werken tot verbetering van het Hellegat
aangaat, alle Belgische deskundigen, die
het Nederlandsche ontwerp bestudeerd
hebben, zouden zich tegenover de ge
hoopte resultaten zeer weifelmoedig
toonen. Zij stellen ertegenover, dat het
voor den dijk aangenomen tracé met de
normale richting van eb en vloed in
strijd komt, en dat dientengevolge bin
nenkort nieuwe secondaire geulen zou
den ontstaan, met de gevolgen van dien
gelijk drempels. Maar zelfs als die werk
zaamheden geheel aan de optimistische
verwachtingen van Waterstaat zouden
beantwoorden, zou de verbinding van
Dintelsas met de nieuwe geul langs den
ontworpen dijk geenszins verbeterd
worden. De schrijver licht zijn vrees in
onderdeden toe en zegt, in overeen
stemming met de meening in België de
geestdrift van den heer Van Konijnen
burg voor zulke dijken niet deelen. De
schrijver vindt in het plan te veel dijken
en den voorgenomen aanleg van leidam
men te simplistisch. Hij begeeft zich in
een subtiele polemiek met het bekende
stuk van de Nationale Unie.
Wie ieder genot smaakt en zich geen
enkel ontzegt, wordt bandeloos; wie
daarentegen ieder genot ontvliedt,
evenals zwaarmoedige menschen, wordt
stomp.
België zou tot de uiterste grens van
tegemoetkomendheid gegaan zijn, en
Rotterdam zou van de uitvoering van de
door België voorgestane plannen niets te
vreezen hebben. De afstand van de Roer
naar Rotterdam, die op het oogenblik 115
K.M, korter is, dan»die van de Roer naar
Antwerpen, zou door uitvoering van de
beoogde werken 70 K.M. korter worden,
dan de afstand RoerAntwerpen, maar
het dubbele schutten in het kanaal
AntwerpenWillemstad en de langzame
vaart op dezen waterweg moeten den
waren afstand tusschen Dordrecht en
Antwerpen verlengen, zoodat het ver
schil ten behoeve van Rotterdam inder
daad 90 tot 100 K.M. zóu bedragen.
Brabo leidt daaruit af, dat België
slechts de verdediging van zijn huidige
verkeer beoogt. Hij herinnert eraan, dat
meer dan 60 pet, van het verkeer te
water tusschen de Belgische zeehavens,
Nederland en den Rijn onder Nederland
sche vlag geschiedt, en dat de zuiver
BelgischNederlandsche scheepvaart
meer dan 42.000 vaartuigen per jaar be
treft met een vracht van meer dan vijf
millioen ton.
HET CONFLICT IN DE
VEENSTREKEN.
De waarnemend rijksbemiddelaar in 't
lste district, mr. S. de Vries Czn., heeft
de partijen, betrokken bij de staking in
het veenbedrijf, te Bargercompascuum en
omstreken, opgeroepen tot een bespre
king op Donderdag a.s. ten gemeente
huize van Zwolle.
NED. BOND VAN CHR. FABRIEKS
EN TRANSPORTARBEIDERS.
De Nederlandsche Bond van Chr. Fa-
brieks- en Transportarbeiders hield gis
ter te Utrecht zijn tweede jaarlijksche
algemeene vergadering. Uit het openings
woord van den voorzitter bleek dat het
ledental op 1 Januari 1929 8575 bedroeg,
welk aantal gestegen is op 1 Jan. 1931
tot 13.091.
Het financieel verslag doet zien, dat in
1929 aan contributies is ontvangen een
bedrag van 187.550.55, in 1930 ruim
215.000, De balans over 1929 sluit in
ontvangst en uitgaaf op een bedrag van
256.230.80.
freht/oopen d- //zersferfc
(Ingez. Med.)
Den 12en Maart 1929 stelde de afdee-
ling Walcheren van de Ned. Mpij tot be
vordering der Geneeskunst een adres
op, aan den directeur-generaal der P.T.T,.
waarin zij op klemmende medische gron
den verzocht, de 8 Zondagsche speruren
van de telefoon in Zeelands hoofdstac
op te heffen. Het bestuur der Godshui
zen alhier betuigde zijn volle instemming
met dat adres „omdat het de voort
durende openstelling der telefoon, ter
bevordering van tijdige opname van pa
tiënten, van groot belang achtte".
Het Bureau van de Kamer van Koop
handel te Middelburg vatte de zaak van
zijn kant aan, en kwam na een gedegen
studie der zaak tot het inzicht, dat het
ook op andere dan medische gronden
ten zeerste gewenscht was, de telefoon-
speruren zoowel te Middelburg als
te Goes op te beffen. De commissie
voor verkeerswezen uit de Kamer voer
de verdere redenen ter ondersteuning
van dit betoog aan en de K. v. K. be
sloot dan ook, zelfstandig een verzoek
tot den dir.-generaal te richten in boven
vermelden zin. De vereeniging Handels
belang te Middelburg wijdde een bespre
king aan dit onderwerp en besloot in
gelijken zin; alleen het college van B,
en W dezer gemeente heeft, om ons nog
steeds onbegrijpelijke redenen, geen ad-
haesie aan het verzoek tot opheffing der
speruren betuigd „aangezien het de
noodzakelijkheid daarvan niet kon
inzien."
Het verzoek is tenslotte gewezen van
de hard, - met de mededeeling, dat de
gevraagde voortdurende openstelling
voor Rijksrekening niet bevorderd
Eton worden. Hierin werd aanleiding
gevonden, te overwegen, of dan wellicht
die door zoo velen gewenschte en be
pleite opheffing der Zondagsche sper
uren wellicht voor particuliere
rekening zou kunnen geschieden,
ook al, omdat gebleken was, dat de
tosten daarvan vermoedelijk niet bijster
ïoog zouden worden.
Op initiatief van den kring Walche
ren der Mpij. tot bevordering der Ge
neeskunst is toen een vergadering be
legd met vertegenwoordigers van de
verschillende belanghebbende groepen,
corporaties en vereenigingen, en daar is
gesloten over te gaan tot oprichting van
een commissie voor de voortdurende
openstelling van de telefoon te Middel
burg op Zon- en Feestdagen. Dr. W. F.
Th. van der Bijl, de voorzitter van de
vereeniging, welke in deze zaak het ini
tiatief had genomen werd voorzitter
dezer commissie, die zich ten doel
stelde:
I..Een jaarlijksch garantiefonds bijeen
te brengen, waaruit de onkosten voor
opheffing der Zondagsche speruren te
Middelburg zullen kunnen worden be
taald.
II. Zoodra de toezeggingen voor dit
garantiefonds voldoende geoordeeld
zouden worden, den directeur-generaal
der P.T.T. te verzoeken, in overeenstem
ming met de betrokken bepalingen van
het Telefoonreglement, voor rekening
der commissie de Zondagsche speruren
op te heffen.
Een tot de telefoon-abonnees gerichte
oproep had een ongedacht succes: groot
was het aantal aanmeldingen van hen,
die in de kosten wilden bijdragen en de
EC. v. K. gaf zelfs een subsidie aan de
Commissie, om haar werk te steunen.
Nadat toen "een deputatie van drie
leden op audiëntie was geweest bij den
directeur-generaal der P.T.T. (waar zij
zeer welwillend werd ontvangen en van
waar zij den indruk medenam, dat op de
medewerking van dezen hoogsten post-
autoriteit ten volle en gaarne kon wor
den gerekend) werd een verzoek om
openstelling voor rekening der commis
ie ingediend en het verheugt ons zeer,
thans te kunnen mededeelen, dat de
Commissie hedenochtend bericht ont
ving van minister Reymer, dat het
telefoonkantoor te Middel
burg op Zon- en feestdagen op
de der Commissie bekende
voorwaarden onafgebroken
zal worden opengesteld.
(Deze voorwaarden zijn, dat de kos
ten van de bediening in de 8 zgn. sper
uren door de Commissie ten volle be
taald worden totdat het aantal abon
nees de 1000 zal hebben bereikt, dan is
het voor Rijksrekening. Weliswaar ver
leent het Rijk wel bijdrage in deze kos
ten wanneer het net meer dan 500 abon
nees telt, maar aangezien hier ter stede
de nachtdienst reeds geheel voor Rijks
rekening is, kan de speruren-commissie
van dit voordeel niet meer profiteeren.)
Het verheugt ons zeer, zoowel om de
medische belangen die hier gediend wor
den, als om de belangen van handel, in
dustrie en verkeer, als tenslotte om het
aanzien van de hoofdstad der provincie
Zeeland, dat het eindelijk is mogen ge
lukken de speruren van de telefoon op
Zondag in Middelburg en vermoede
lijk nu ook wel in Goes opgeheven te
krijgen.
PI^DiNGrABR:^'J,i5ae^GR0NINQËN
(Ingez. Med.)
MIDDELBURG.
-De algemeene vergadering van de
Vereeniging Openbare Leeszaal en Bi
bliotheek keurde .gisteren de rekening
van den penningmeester goed en stelde
de begroeting voor het volgend jaar vaisl.
De vergadering herkoos als bestuurs
leden mej. A. P. Ogterop en de hoeren
Chr. Hondius en P. W,. Menalda van
.Schouwenburg.
Tot leden va:n de commissie tot nazien
van de rekening over 1931 werden be
noemd de heeren H. R. Struve en mr. ,1.
H. Bybau.
De secretaris brengt in zijn! verslag
warme hulde aan de" belanglooze mede
werking van den kunstschilder Louis
iHeymans, die een fraaie reclapioplaal
vervaaitligde voor de studiezaal.
Het bezoek aan die rustige eh ,ge-
te'ehig ingerichte studiezaal is wel is
waar iets toegenomen ,maar is nog niet
evenredig aan het groote nutj dat deze
zaal kan bieden.
In 1930 traden 117 nieuwe leden tofe,
zoo dal het aantal thans 1200 bedraagt
Het aantal bezoekers bedroeg 8049, te
gen 7707 in 1929.
In 1930 werden 33.554 boekein uitge
leend, waaronder 4488 studiewerken.
Het aanal banden vermeerderde met
300 en stet^g tot 10.579.
De Chr. Muziekvereeniging „Oefe
ning na den Arbeid" zal Donderdag
avond ter gelegenheid van den jaardag
van H.K.H, Prinses Juliana een muzi
kale wandeling maken. Te kwart over
acht vertrekt het gezelschap van den
Buitentuin en gaat door de Zandstraat,
Langeviele, Markt, Gortstraat, Varkens-
markt, Hoogstraat, alle Kaden, Bateau
port, Nederstraat, Breestraat, Brakstraat,
Dam, Lange Giststraat, St. Pieterstraat,
Balans, Abdij, Wagenaarstraat, Hofplein,
Lange Noordstraat, Markt, Langeviele,
Buitentuin.
De Christelijke Besturen Bond te
Middelburg heeft wederom een adres
gericht tot den gemeenteraad van Bigge-
kerke, met verzoek de gemeente te
doen toetreden tot de regeling, vervat
in het werkloozenbesluit 1917.
WALCHEREN.
ARNEMUIDEN. De sedert Woensdag!
j.'l. opgerichte kiesverceniging bestaande
uit arbeiders heeft voor de a.s. gemeen
teraadsverkiezing' candidaat gesteld no. 1
J. Baaijens L.zn., no. 2 Abr. Theune Adr.-
zn.no. 3. G. Sicreveld Adr.zn. en no. 4
Dl R. van Belzen Di..zn.
KOUDEKERKE. De stemming voor den
gemeenteraad, aanvankelijk bepaald op
22 Juni a.s. is dloor B. en Wi. nafder
vastgesteld op Woensdag 17 Juni a.s.
ZUID-BEVELAND.
GOES. De A. R. candidatenlijst voor
den gemeenteraad is als volgt samenge
steld: 1. mr. J. W. Goedbloed (aftr.); 2.
G. Eckhardt (aftr.); 3. A. de Lange; 4,
Q. Trimpe; 5. B. C. Sliggers; 6. J. La-
port; 7. W. L. B. J. Dekker; 8. F. C. van
Dijke; 9. mr. R. M. Krans; 10. M, de
Jonge Mz.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W. D.
BRESKENS. Gistermiddag maakte een
Engelseh sporlvliegtuig op weg naiar Vlis
singen en komende van Croydon een tus-
schenla.nding in deze gemeente.
Naiar wij vernemen heeft wethou
der Woittiez, wegens familieomstandig
heden zijn functie van waarnemend bur
gemeester neergelegd.
De melkprijs te Westkapelle
'js met 2 cent per L. verlaagd en gébracht
van 12 cent op 10 cent per EL.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
plaatsvervanger van den dijkgraaf van
der Tweeden Bath-polder, PNieu-
wenhuyse te K r a b b e n d ij k e.
