^Provinciale j?ccuuische
H.RABBERS&Co.
Lumber Jack
Lumber Pakjes
N o, 6.
Twee bladen.
DONDERDAG 8 JANUARI 193 1.
Eerste Blad,
174e Jaargang.
BINNENLAND.
Dl KONINGIN EN PRINSES JULIANA
NAAR DE „GIJSBRECHT".
REGEERINGSSTEUN AAN DE
BIETENVERBOUWERS.
ZEELAND.
W e 1 naar Zeeland
MIDDELBURG.
Kort Zeeuwsch Nieuws.
KERKNIEUWS.
DE LOOP DER BEVOLKING.
KUNST EN WETENSCHAP.
MIDDELBURGSCHE COURANT
De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
f 2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
*8 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per regel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" of
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
De Dinsdagavond in den Kon. Schouw
burg te Amsterdam gegeven voorstelling
van Vondels „Gysbrecht van Aemstel",
door de Kon. Ver, Het Nederlandsch Too-
neel is bijgewoond door de Koningin en
Prinses Juliana.
De Prinses kwam reeds te 8 uur, bij
den aanvang der voorstelling, in den
schouwburg, de Koningin trad om half
negen de Koninklijke loge binnen. De
vorstelijke personen woonden de voor
stelling tot het einde toe bij.
Naar de Haagsche Courant verneemt,
i« bij de Regeering een wetsontwerp in
behandeling, beoogende het toekennen
van een teelt-premie aan suikerbieten
verbouwers, op voorwaarde, dat de biet-
aanplantingen in ons land met 10 pCt.
zullen worden ingekrompen,
Deze premie zal het Rijk ongeveer
acht millioen gulden kosten en zal wor
den verleend volgens de z.g.n. „sliding
scale" in verband met de wereldsuiker-
marktprijzen.
Naar het blad nader van bevoegde zij
de verneemt, wordt verwacht, dat deze
teelt-premie niet noodig zal blijken, wan
neer het Chadbourne-plan, zooals dit op
de jongste suikerconferentie te Brussel
werd vastgelegd, doorgaat. In suikerkrin
gen neemt men aan, dat de besprekingen,
welke de heer Chadbourne thans te Ber
lijn met de Duitsche bietenproducenten
voert, tot een gunstig resultaat zullen lei
den.
VEGETARISCHE VOEDING.
Het hoofdbestuur van den Ned, Vege-
tariërsbond wendde zich met een adres
tot den Minister van Justitie, waarin ge
noemd bestuur verzoekt te willen bevor
deren. dat de vegetarische voedingswij
ze, die z.i. ethische en hygiënische voor
deden boven een vleeschregime (ge
mengde voeding) heeft, voor de jeugdige
personen in Rijksopvoedings-gestichten
zal worden voorgeschreven.
HET JAARLIJKSCH PAASCH-
CONGRES.
Nta^r V.D. verneemt zal het jiaarlijk
sche Paaschcongres der S.D.A.P. op 4, 5
©n <5 April a.s. te Arnhem worden gehou
den.
DE VANGST VAN ZEEVOGELS.
In de laatste drie maanden van 1930
zijn naar het Volk meldt over Beek' bij
Nijmegen naar Duitschland uitgevoerd on<-
geveer 14.800 zangvogels.
Naar aanleiding van ons artikel onder
de rubriek „De XXe Eeuw" in de Midd.
Courant van gisteren, bericht men ons
thans, uit alleszins betrouwbare bron
dat van belanghebbende zijde reeds zoo
danige maatregelen getroffen zijn, dat
met eene aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid, gezegd mag worden
De „Holland Society of New-York'
komt op haar reis naar Nederland w e
naar Zeeland.
Moei zoo
Besmettelijke ziekten.
Het aantal aangegeven gevallen van
besmettelijke ziekten over de week van
'28 December tot en met 3 Januari, in
de provincie Zeeland bedroeg: Roodf
vobk: Hulst 1, Terneuzen 1. Diphtherie,
Heimkenszand 2.
Is 't een uitstapje?
De Middelburgsche Mondharmonica- en
Tooneelvereeniging „E. M. M." heeft ge
zien het succes met twee vorige revues,
voor dit seizoen de bo'vtengenoemd© inge
studeerd.
"Gisterenavond gaf de vereeniging in het
Schuttershof haar jaaruitvoering en open
de 't programma met een 7-tal muziek
nummers onder leiding van den heer
E. A. Polvliet, die met de Voor het groo-
ste deel jeugdige leden dezer afdeeling
heel wat weet te hereiken. Het applaus
na ieder nummer bewees dat het |ge-
bodene in den smaak viel.
Direct daarop begon de tooneelafdee-
ling met de revue en hebben wij de op
voering daarvan ten deele bijgewoond^
Lanig genoeg om te kunnen constateeren
costumes en wat verder voor het wei
dat er ook nu aan tooneelstehikking,
slagen van een revue noodig is, groote
zorg is besteed, terwijl zoowel de hoofd
personen, als de koristen hunne rollen
op zeer verdienstelijke wijze vertolkten
en voor igoeden zang van de aardige lied
jes zorgden. Het was weer alles„af",
zooals men dat van E. M. M. gewoon is.
De zaal was zoo goed als geheel bezet.'
A.s. Maandag wordt naar de N. R.
C. meldt te Goes een vergadering ge
houden ter bespreking van de financieele
plannen inzake het Chr. lyceum voor
Zeeland. Het is zoo goed als zeker, dat
de school op 1 September a.s. wondt
geopend.
Toen Dinsdagavond een drietal jon
gens met een vrachtauto mede reden,
werden ze in de omgeving van 's-H eer
Arend skerk'e op een bocht van den
weg er af geslingerd. Een van hen werd
met een hersenschudding tajuis gebracht,
terwijl een ander naar het ziekenhuis te
Goes werd vervoerd.
In een Woensdagavond gehouden
vergadering van de Vereeniging het Groei-
ne Kruis, te O.-V ossemeer, onder
voorzitterschap van ds. C. A. Vreugdenhil
werd, na uitvoerige besprekingen, be
sloten, gehoord de ontvangen inlichtingen
niet aan te sluiten bij de Provinciale
Vereeniging, zooals aanvankelijk' het vo
rige jaar reeds was aangenomen.
In de plaats van het overleden be
stuurslid J. J. Bevelander werd gekozen
de heer L. de Later. Er zijn £n 1930 50
nieuwe leden toegetreden, waardoor het
aantal is. aangegroeid tot 361.
Een kinderleven is het leerrijkste
boek. Voor wie er in weet te lezen, le
vert elke dag een nieuwe belangwek
kende bladzijde.
taal 972 vertrokken 15 m„ en 23 vr.,
totaal 38 overleden 4 m., en 4 vr., to
taal 78 ingek. 17 m. en 24 vr., totaal
41 geboren 19 m., 10 vr„ totaal 29.
De stand was dus op 30 Dec. 1931
495 mannen en 501 vrouwen, totaal 996.
Of een vermeerdering van 17 m. en 7 vr.,
'totaal 24.
voor Dames en Heeren.
met Culotte of Rijbroek.
(Ingez. Med.)
De bevolking van Koudekerke
telde op 31 December 1929 1794 man
nen en 1834 vrouwen, totaal 3628 per
sonen.
Er hebben zich gevestigd 126 mannen
en 146 vrouwen er werden geboren 38
mannelijke en 39 vrouwelijke personen;
samen 164 mannen en 185 vrouwen. Er
vertrokken 112 mannen en 135 vrouwen
en overleden 18 mannen en 10 vrouwen,
samen 130 mannen en 146 vrouwen.
De bevolking vermeerderde dus met
34 mannen en 40 vrouwen samen 74
personen, zoodat de bevolking op 31 De
cember 1930 bedroeg 1828 mannen en
1874 vrouwen, totaal3702 personen.
De bevolking van Seroosker k;e
(W.) bestond op 31 December 1929 uit
817 m. en 830 vr., totaal 1647.
In 1930 zijn geboren 21 m. en. 1,6
vr., totaal 37. Gevestigd 37 m. en 36 vr.
totaal 73.
Overleden 8 m. en 18 vr. totaal 26.
Vertrokken 49 m. en 45 vr. totaal 94.
Zoodat de bevolking vermeerderde met
1 m. en verminderde m,et 11 vr.
De bevolking bestond dus op 31 De
cember 1930 uit 818 m. en 819 vr.
totaal 1637.
De bevolking der gemeente W o 1-
p li aartsdijk bestond, op 31 Dec. '29
uit 1260 m. en 1312 vr., totaal 2572.
Geboren 21 m. en 32 vr. totaal 53.
Overleden 8 m. en S vr., totaal 16.
In de gemeente gekomen 37 m. en 57
vr., totaal 94. Vertrokken 69 m. en 79
vt., totaal 148.
De bevolking bestond op 31 Dcc.
1930 uit 1241 m. en 1314 vr. totaal
2555 of een vermindering van 19 m.
een vermeerdering van 2 vr.
Op 1 Januari telde te Waarde de
bevolking 478 mannen, 494 vrouwen, to-
Het orgel van de nieuwe Hofpleinkerk.
Naar aanleiding van de ons, door de
fa. Dekker te Goes, verstrekte technische
details omtrent het orgel in die nieuwe
Hofpleinkerk alhier schrijf! „Een lief
hebber van goede en mooie orgels" ons
het volgende:
In de bewuste beschrijving staat:
„Waar voor enkele jaren in de Noorder-
kerk een nieuw orgel werd geplaatst niét
kegelladen, werd thans besloten een
pneumatisch systeem te nemen m'et dub
belen winddruk, daar dit zuiver
der aanspreekt".
Dit nu is onjuist. Hel „membraan"-
svsteem (want anders is dit niet) is enkel
veel goedkooper dan het kegelladen
systeem, maar daar staat dan ook tegen
over, dat het kegelladen-Systeem veel be
ter en veel zekerder is niet alleen, maa,r
de levensduur van een goede kegcl.1;:de is
ook véél groolcr. .Alle goede orgelbou
wers in binnen- en buitenland, dooi
de ondervinding geleerd bouwen dan
ook dit systeem. Want bij een goeden
bouw van de kegeliade is de aanspraak
van het orgel vooral niet langzamer ol'
luier."
Tot zoover onze inzender. De fa. Dek
ker te Goes, wien wij het bovenstaande
toezonden, teekent daarbij het vilgeude
aan
„Dankend voor de door U genoden
gelegenheid om direct van antwoord tc
dienen, vestigen wij de aandacht op de
dadelijk blijkende onjuistheid. Allereerst
zij vastgesteld, dat in liet bestek voor het
orgel in de Hofpleinkerk stond voorge
schreven „kegelladen", doch dat de or
gelcommissie, na de inschrijvingen en
gunning, dit systeem gewijzigd heelt in
het dubbel-druk systeem (membraan
systeem), omdat lien proefondervindelijk
gebleken was, dat de aanspraak veel cor
recter en vlugger was, (waarbij het or
gel in de Noorderkerk met kegelladen,
en nog slechts enkele jaren oud, de ver
gelijking lang niet kon doorstaan.)
Maar waar voornamelijk gewezen
wordt op „grooter levensduur" wordt dit
door de feiten allersterkst tegengespro
ken. Immers voor de bioscoop-orgels,
bij ieder welbekend (al ware het maar
door de radio-uitzendingen) wordt n i m
m e r kegelladensysteem genomen, doch
dubbele-dru.k systeem met membranen.
Dergelijke orgels spel|en vaak in 14 dagen
meer dan een kerkorgel in een heel'
jaar. Zoowel wat levensduur als snelheid
betreft, worden hier de hoogste eischen
gesteld en hieraan kunnen kegelfadbii
niet voldoen.
Wij zouden hieraan nog een technische
beschouwing kunnen toevoegen doch
achten dit werkelijk niet noodig, Waai
de practijk zoo duidelijk spreekt".
[Onzerzijds achten wij een technische
discussie over zulk een onderwerp in ons
blad minder gewenscht, zoodat wij na
bovenstaand hoor en wederhoor op déze
quaestie niet verder zullen ingaan.
Red.]
Toen Dinsdagavond een drietal jon
gens met een vrachtauto mede reden
werden ze in de om ge,ving van 's II.
Arendskerke op een bocht van den
weg er afgeslingerd. Een van hen werd
met een hersenschudding thuis ge
bracht, terwijl een ander naar het zie
kenhuis te Goes werd vervoerd.
Guido-Gezelle avond.
Men schrijft ons:
Gisteravond werd een druk bezochte
bijeenkomst gehouden in de Hofpleinkerk
uitgaande van „het Comité tol steun voor
den Arbeid der Evangelisatie in België"
alhier.
Als spreker tred op ds. D. Scheel e
met het onderwerp: „Guido Gezelle, de
dichter van het Ylaamscü'e land."
Hij is, zoo zeide spr. o.m. de; iman ge,
weest, die het Vlaarnsche volk deed ont'
waken. Met groote dichtersgaven en in
tense liefde voor de Natuur en de „soete
ÏUAMIMIBeh AI Vti
(Ingez. Med.)
Vlaarnsche tale" bracht h[ij de studenten
van hel Seminarium i n geestdrift voor de
Vlaarnsche poëzie.
Tegengewerkt door de Franschgezinde
leeraren werd hij ontslagen en benoemd
tot onderpastoor van de St. Walburga
Kerk.
Toch was het zaad in vruchtbare aar
de gevallen, want zijn leerlingen werden
later de leiders van de opkomende
Vlaarnsche beweging.
Deze met aandacht gevolgde rede werd
afgewisseld door zang van de sopraani-
zangeres mevr. Co van der Mark te 's
Gravenhage. Wat klonk dat Piu Jesu
prachtig. Vooral in de slotwoorden: re
quiem sempernitam, gaf ze werkelijk iets
schoons. Alleen het orgel h,ad wel een
ietwat donkerder en zachter geluid ge
geven kunnen hebDen.
Bij de kleengedichtjes ontbrak het cop-
tact tusschen de zang en de begeleiding,
laatstgenoemde was vooral bij het eerste
versje wel wat hard en gejaagd, waap-
door de rustige stemming uit het lied niet
tot haar recht kwam.
Op de gebruikelijke wijze werd deze
bijeenkomst gesloten.
Ned, Herv- Kerk.
J. van Rhijn, cand. en hulpprediker
te Wemeldinge is beroepen te Goingarijp
en Broek (Fr.)
Vrije Ev. Gemeente,
Ds. J. Enter te Cadzand is beroe
pen (2e maal) te Rotterdam.
gazijnen, kolenmijnen). Prof. Dubois ver-
Pchtte in 1900 op de wereldtentoonstel
ling te Parijs een zaal met z.g. „bacte
riën-lampen".
Volgens de nieuwste onderzoekingen
zouden in vele gevallen de lichtorganen
gevormd worden door een symbiose van
lichtende bacteriën met het dier, dat het
licht uitschijnt te stralen. In het weefsel
van vele lichtorganen zijn cellen aan
getroffen, volgepropt met lichtende
bacteriën. De gastheer reageert dan
op het binnendringen van lichtende
bacteriën door het vormen van vaak
zeer ingewikkelde licht-apparaten. Het
dier is in hooge mate aangepast aan
deze symbiose.
De voorzitter, mr. G. J. Sprenger,
bracht de spreekster den dank der ver
gadering.
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen,
In de Woensdag j.l. gehouden verga
dering heeft mejuffr. H. B. Th. Schou
ten eene voordracht met lichtbeelden
gehouden, getiteld: Lichtende organis
men.
Het lichtgeven van levende organis
men, aldus de 'spreekster, wordt het
beste aangeduid met de term: b i o-
lumines centie of kortweg lumi
nescentie. De term fosforesceeren te ge
bruiken leidt tot verwarring, omdat fos
foresceeren een natuurkundig verschijn
sel is. Ook de schijnbare lichtproductie,
waarbij opgevangen licht weerkaatst
wordt, b.v. door kattenoogen, willen we
buiten beschouwing laten.
Reeds van Aristoteles af is er veel
over lichtgeven van dieren en planten
geschreven. Ook wonderlijke mededee
lingen vindt men er over opgeteekend.
Voorwaarden voor lichtgeven zijn een
zoutrijke omgeving, vrije zuurstof en
een geschikte temperatuur, Op 't land
komen weinig lichtende vormen voor,
hier zijn 't voornamelijk schimmels (op
vergaand hout) of paddestoelen. Zoetwa
terorganismen lichten niet dan na in
fectie. In een zoutrijke omgeving ko
men vele lichtende wezens voor. een
cellige diertjes met of zonder schaaltje,
sponsen, kwalleh, manteldieren, boor
mossel, inktvisschen, diepzee-visschen
't Lichten van de zee wordt veroorzaakt
door levende organismen, 't Verschijn
sel komt het mooiste voor in de Noord
zee, waar het veroorzaakt wordt door
Noctiluca's (zeevonk). Wind en beweging
in zee hebben invloed op het lichten, om
dat de dieren zich bij sterke beweging
van de zee in de diepte terugtrekken.
Meestal zijn mechanische prikkels de
oorzaak van sterk oplichten.
Over de biologische beteekenis van
het lichten kunnen wè alleen met eenige
'reserve spreken. Proeven zijn hier moei
lijk en nog weinig genpmen. Het is wel
waarschijnlijk dat 't mannetje en vrouw
tje elkaar vinden met hun lichtjes (glim
worm) en ook kan 't vinden en lokken
van een prooi er door bevorderd Wor
den.
De intensiteit van het licht is gering.
Toch heeft men er wel over gedacht,
hoe men dit licht technisch kon ge
bruiken. Het wordt zoo voordeelig ge
vormd en 't is niet gevaarlijk (kruitma-
Aanwinsten Een antiek ivoren,
breischeede met z'lver beslag, geschon
ken door mejuffrouw Machielse-Minder-
houd te Vlissingen, die thans ook aan
het Genootschap de voorwerpen heeft
afgestaan, welke reeds eerder door wij
len haar echtgenoot, den heer C. Ma-
chielse, in bruikleen waren gegeven, n.l.
een zilveren medaille, een Kratonme
daille en een Expeditiekruis;
een bronzen penning ter herdenking
aan het Onafhankelijkheidsfeest te Ter-
neuzen op 1 April 1872, geschonken door
den heer C. de Jonge Czn. te Yerseke;
een antieke versierde koperen knoop,
gevonden in de duinen bij het fort Den
Haak op Walcheren, geschonken door
den heer G. Melse te Middelburg.
„Erlkönigs Tochter" en „Christoforus".
Men schrijft ons:
De zangverceniging „Tot Oefening en
Uitspanning" alhier zal op Woensdag 14
Januari a.s. eene uitvoering geven van
Erlkönigs Tochter van Niels W. Gade en
Christoforus van Jozef Rheinberger.
Het eerste wenk, eene ballade naar
Deensclie volkssagen, schildert de geschie
denis van den vorstenzoon Oluf, die, niet
tegenstaande de waarschuwing van zijne
moeder, op den avond vóór zijne bruiloft
rijdt naar de plaats, waar ErllkAnigs
Tochter met hare jonkvrouwen verwijlt.
Bij zijne weifeling, om gevolg te geven
aan hare uitnoodiging 'tot den dans, slaiait
Erlkönigs Tochter hem eene bloedende
wonde aan de wang waarop Oluf ont
zet de gevaarlijke plek ontvlucht; even
wel- "te laat, want bij zijne thuiskomst
op den bruiloftsdag houdt de dood zijn
hart omsloten.
De ballade werd door de Vereeniging
uitgevoerd op 3 Dec. 1895. Zij is eene
der meest bekende en metes't gjezochte
werken van Gade; zij schildert zeer mooi
de verschillende stemmingen en bekoort
door hare melodieusheid.
Aan Christoforus ligt ten grondslag de
legende van den reus, den sterkien man,
die slechts dienaar wil zijn van den
grootste op aarde; die een koning ver
laat, omdat deze hang is voor Satan; die
bij Satan in dienst gaat, maar ook dezen
verlaat omdat hij vlucht voor een
kruis; die dan op raad van een kluize
naar zicli als veerman stelt in dienst van
God voor het overbrengen van pelgrims;
die dan een kind over"te brengen krijgt,
waaronder hij bijna bezwijkt, omdat het
Christus zelf bljjkt .en die als belooning
voor zijne toewijding opgenomen wordt
in het Rijk der zaligen.
Do prachtige baritonsolo's in beide
werken zullen gezongen worden door
Thom Denijs; verder zijn de vrou-
'wensoli opgedragen aan mej. Martha
Stam en mevrouw Jo van Heusden
Aldag.
De kleine tenorpartij in Christoforus
zal vervuld worden door den heer Anton
•Walop.
Vermelden wij ten slotte nqg, dat de
(begeleiding berust bij de Vereeniging
voor instrumentale muzieki, gesteund
door mevr. NonhebelFaro aan don
vleugel en den heer Ferwerda aan het
orgel.
