PHILIPS
„MINIWATT
Met een houtboot naar
Archangelsk.
voor
krachtiger ontvangst
zuiverder ontvangst
mooier ontvangst
TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN MAANDAG 29 SEPTEMBER 1930. No. 228.
BINNENLAND.
EEN A.V.R.O.-OPTOCHT VERBODEN,
Dr. J. TH- DE VISSER.
VROUWENBELANGEN EN GELIJK
STAATSBURGERSCHAP.
DE HERZIENING VAN HET
VERLOFSREGLEMENT.
DE POSTVLUCHT NAAR INDIE,
FEDERATIE ZEELAND VRIJZ. DEM.
BOND.
POLDER WALCHEREN.
Onderzoek geloofsbrieven.
Vaststelling Dijkgeschot.
Geldleening,
(Wordt vervolgd.)
tou-
een
be-
fcren.
3C
jt
13.
Het A.V.R.O.-comité te Dordrecht had
tegen Zaterdagmiddag een tocht met rij
wielen georganiseerd ter propagandee
ring van een op 8 October te houden
concert door het A.V.R.O.-orkest. De
burgemeester heeft echter 's middags om
kwart over twaalf bericht, dat de tegen
2 uur uitgeschreven tocht door de stad
niet werd toegestaan, omdat een vroege
re soortgelijke aanvraag van een andere
vereeniging ook is geweigerd uit over
weging, dat te verwachten zou zijn, dat
ook andere vereenigingen propaganda-
tochten van soortgelijken aard zouden
organiseeren en dat daardoor de radio
quaestie, welke de gemoederen toch
reeds zoo in beroering brengt, tot on.
aangenaamheden zou kunnen leiden
wanneer zij op straat de publieke be
langstelling in groote mate zou opwek
ken.
De ongeveer driehonderd wielrijders
hebben toen een tocht over Dubbeldam
gemaakt.
Zaterdagochtend is dr. J. Th. de Vis
ser in de tram te Den Haag een oogen
blik onwel geworden, vermoedelijk ten
gevolge van het pijnlijk stooten van zijn
been. Z.E. raakte zelfs aldus hét Vac
een oogenblik buiten kennis. Men
droeg hem in het hoofdgebouw van de
H. T. M., waar het bewustzijn spoedig
terugkeerde. Z.E. kon zich te voet naar
zijn nabij gelegen woning begeven.
De huisarts heeft gelukkig niets ern
stigs geconstateerd en hij heeft enke
rust voorgeschreven.
Te 's-Gravenhage is Zaterdag de stich
tingsvergadering gehouden van de Ned.
Vereen, voor Vrouwenbelangen en gelijk
Staatsburgerschap tot stand gekomen
door de onlangs tot stand gekomen fusie
tusschen de Unie voor Vrouwenbelangen
en de Nederl, Vereen, voor Staatsbur
geressen.
De vereeniging stelt zich ten doel de
algeheele wettelijke maatschappelijke en
economische gelijkstelling van man en
vrouw te bevorderen en de vrouw voor
te lichten omtrent vraagstukken welke
voor haar van belang zijn wegens haar
burgerschapsrecht en haar taak in gezin
en maatschappij.
De „Javabode" publiceert het voor
stel van de commissie voor de herzie
ning van het verlofsreglement voor de
ambtenaren. Daarin wordt voorgestelc
de ambtenaren met een tractement van
800 en hooger in de eerste klasse te
te doen reizen, de ambtenaren met een
tractement van 350800 in de tweede
klasse en de ambtenaren met een sala
ris van minder dan 350 in de derde
klasse.
De directeur van financiën geeft de
voorkeur aan een salarisgrens van 775
voor eerste klas passage, terwijl hij ver
der aan alleenreizende dames-ambtena
ren, met een salaris van minder dan
350, tweede klas passage wil toestaan.
Het plan, zooals dit oorspronkelijk door
het Bureau Reiswezen was ontworpen,
brengt een besparing van 850.000.
Het eerste postvliegtuig is Zaterdag
om 7 u. 12 uit Konstantinopel vertrok
ken en 13 u. 14 te Aleppo aangekomen.
Alles was wel aan boord. Gisteren zou
de reis worden voortgezet.
door IIAN.
I.
1
De brief, rmet de tijding, dat ik als
volontair-assistent machinist met een
houtboot een reis naar Archjangel zou
kunnen maken, waarop ik reeds weken
gewacht blad., arriveerde nog net op het
nippertje; ik kreeg bericht, dat ik den
volgenden morgen reeds vroeg uit zou
varen.
Op waardige wijze wend ik door een
stelletje vrienden, dpt de lucht van mijn
plotseling vertrek had gekregen, uitgcf
luid.
„Zoo zeg, moet je morgen vroeg al
varenEn dan naar Archangel? Nou;
jij liever dan ik. Wij zullen wel zorgen
dat je aan bo, rd komt."
's Avonds tien uur, ik stond nog her
vige pogingen te doen om vergieten kleBr
renhrngers, een winterjas en een war
me pyama ('t kon op de reis kouid zijn)
tot een behoorlijk pak te falsoeneericai,
werd ik door een onhebbelijk luid ges
toeter en gejoel uit mijn pakbeslommei-
rin.gen gewekt. Het stel had een praolit
zenpcrsoonswagen gehuurd, waar we
net met z'n allen in kondon,, en waaij-
mee" we ondanks het feit, dat de ejenige
die een rijbewijs had, dit eerst eien week
Gisteren hield de Federatie Zeeland
van den Vrijz. Dem. Bond eene alge-
meene vergadering in de Nieuwe Doelcr
te Middelburg onder voorzitterschap van
den heer arts D. N. van Gelderen, die
in zijn openingswoord herinnerde aan het
50-jarig jubileum van mr. J. Adriaanse
op 7 April j.l. en de hoop uitsprak dat de
jaren, die den heer Adriaanse nog gege
ven zijn, voor lfem, zijn gezin en de vrijz.
dem. politiek gelukkig en vruchtbaar
mogen zijn.
Spr. behandelde vervolgens de radio
kwestie en zeide, dat de door de regee-
r.'ng getroffen verdeeling der zenduren,
zoowel als de censuur op hetgeen er uit
gezonden wordt, wel geen der aanwezi
gen zal bevredigen, in tegendeel zal hij
bij velen eer gerechtvaardigd misnoegen
hebben opgeroepen.Het van hooger hand
verdeelen van het geheel der bevol
king in politieke en godsdienstige
onderceolcr. is een ernstige misslag. Het
NederlandsrhV volk vormt een geheel,
is geen iecaratie van ond< raeelen, ieder
met zijn e gen wenschen en verlangens
Gaat men dit laatste om tijdelijk gewin
van hooger hand propageeren, dan legt
men den grondslag voor een uiteen val
len der natie, dan strooit men een splijt
zwam uit, die slechts tot vernietiging
van het nationaal bestaan kan voeren
De wijze, waarop de censuur op het uit
te zenden woord wordt uitgeoefend kan
spr. niet stilzwijgend voorbij gaan. Deze
is in lijnrechte tegenspraak met de vrij
heidsidee, waarvoor onze voorvaderei
goed en bloed offerden, en waarvoor het
overgroote deel van het tegenwoordige
Nederlandsche volk nog pal za!
blijken te staan.
De regeering is opnieuw gekomen met
een plan tot uitbreiding der vloot, welk
plan zware financieele lasten met zich
brengt, terwijl juist in de laatste troon
rede de Minister van Financien blijk
geeft een minder gunstig inzicht in de
toekomst onzer geldmiddelen te hebben
en tot zeer groote zuinigheid maant,
Daarenboven zien de Vrijz, Dem, in deze
plannen het tegenovergestelde van hun
ideaal „nationale ontwapening". De
voorstanders der vlootwet halen het
spook van het communistisch gevaar
naar voren. Inderdaad lijkt dit gevaar
spr. dreigend en ernstig. Doch denkt men
dit gevaar te keeren met de voorgestelde
vlootuitbreiding? vraagt de heer van
Gelderen. Spr. meent niet te behoeven te
herhalen, dat ontevredenheid niet met
geweren en kanonnen uit de wereld
wordt geholpen. De te duchten uitbar
stingen der ontevredenheid kunnen met
deze middelen wel tijdelijk onderdrukt
worden, de drang der bevolking naar
sociale rechtvaardigheid wordt er niei
door uitgeroeid. Is het nog noodig, aldus
spreker, te herhalen, dat de Vrijz. Dem.
met de nationale ontwapenings-idee niet
van plan zijn de bevolking te berooven
van elk instrument dat haar in de eerste
plaats moet verdedigen bij binnenland-
sche onlusten? moet verdedigen bij po
gingen zich onrechtmatig de macht toe
te eigenen, onverschillig of deze pogin
gen uitgaan van communisten of facisten.
Is het nog noodig te zeggen dat de
V.D. aldus spr niet wenschen een
leger en vloot ingericht met de roeping
een oorlogstaak, doch dat zij willen zoo
wel te water als te land een keurkorps,
werkelijk instaat de rustige bevolking te
beveiligen tegen onrustig en ongure ele
menten? Blijkbaar wel. Welnu laten wij
zulks dan herhalen tot in de treurc.
Hierna stond spr. stil bij het feit, dat
de aftredende secretaris, den heer M.
Maas, zich niet meer herkiesbaar stelde
en bracht spr. hem grooten dank voor
wat hij sedert zijn benoeming op 23 Juli
1922 voor de federatie en voor de partij
in het algemeen heeft gedaan en voor de
hulp, die bij het waarnemen van het
voorzitterschap van hem heeft gehad.
Bij de ingekomen stukken was het
geleden behaalde het maximum snel
heid naar Rotlendlaim reden.
Als hij in zoio'n groote auto zit kan
de bestuurder blijkbaar niet gedoogen
dat Fords of andere vehikels van lagere
kaste hem inhalen; dus werden hel gcr
zelli.ge wedrennen op den sip allen wieg
DelftRotterdam. Dank zij de o-mspindigr
heid, dial we een hoop dingen net misten
(een enkel trottoir was wel' eens raak)
kwamen we ongeschonden aan op den
Coo]singel -te Rotterdam, waar voor een
café gestopt werd om mij, als vertrek
kend zee-man, de gelegenheid te hiedén
één of meer rondjes te geven. Natuurlijk
parkeerden we verkeerd, we moesten
draaien en ontwrichtten Bet traan verkeer,
maar ten slotte lukte het toch om de
juiste plaats in te nemen.
Na de noodige heildronken werd ik
opnieuw ingeladen, en laveerden wis
naar het overzetbootje aan den Schie-
Triond.
,„Nu zeg 't ga je goed". „Als je nlo|gl
eens zoo n rondje geeft, halen we je hij
je terugkomst ook weer zoo koninklijk
van boord" en plenty andere vriendelijke
woorden van dien aard kreeg ik te hoo-ren.
De tandraderen vernielend hij 't over
gaan in de eerste versnelling, ver
dwenen ze
„,Als je liet niij vraagt, die wagen leeft
ook geen jaar meer', philosofeerde do
men van het overzetbootje,'en dan,!meer
tot mij1, „een hard gelag is het niet?"
rapport der statenfractie over haar ar
beid gedurende de laatste 4 jaar. Dit stuk
gaf aanleiding tot een uitvoerige dis
cussie en wel betreffende het feit, dat in
de vergadering van 13 Maart j.l. 3 leder,
der fractie stemden voor de verhooging
der subsidie in de oprichtingskosten van
de R.K. Landbouwschool te Hulst van 25
op 50 pet. terwijl liet vierde lid zich
juist voor de stemming verwijderde.
Verschillende aanwezigen leverden
critiek op de houding der drie eerst be
doelde leden, die met hun stem den door
slag gaven voor het aannemen van dit
voorstel. Men was van meening, dat
waar sedert 1021 het karakter der schoo
nog duidelijker naar voren is gekomen,
een verhooging der subsidie had moeten
worden "oorkomen. Ook het heengaan
van het -i ierde iid, die meende niet te
moeten "egenstemmen, werd afgekeurd
De voorzitter der fractie verdedigde
haar standpunt op grond van het feit,
dat men hier te doen had met een ver
hooging van een reeds toegekend subsi
die, een tweede lid wees er op, dat toch
ook de rijkslandbouwschool te Goes 50
pet. kreeg en het derde lid zeide o.a.
dat men bier te doen had met een poli
tick relletje speciaal ook van de zijde
der Clir. Hist, Het lid der fractie, dat
heen was gegaan, voelde nu ook, dat het
beter was geweest tegen te hebben ge
stemd. Hij was voornamelijk tegen het
voorstel, omdat hij vreesde een prece
dent te scheppen en ook andere inrich
tingen van onderwijs om verhooging zou
den komen.
Naar aanleiding van deze besprekin
gen werd later bij de behandeling van
de punten, die men op den beschrij
vingsbrief van de Bondsvergadering
geplaatst wil zien, besloten voor te stel
len, dat die vergadering het hoofdbe
stuur opdraagt een commissie te benoe
men, die een rapport samenstelt over
de houding der Vrijz. dem. aan te nemen
tegenover subsidie voor sectarische ver
eenigingen en scholen.
Tot secretaris der federatie werd met
algemeeene stemmen gekozen de heer
C. A. Minderhout te Middelburg en be
sloten aan den heer Maas een schrijven
van dank te richten voor alles wat hij
voor de federatie als secretaris heeft ge
daan.
Naar aanleiding van een schrijven van
het Dag. bestuur van den Bond inzake
een vergadering tegen de plannen tot uit
breiding van de Vloot, werd besloten,
dat de afdeeling Middelburg deze verga
dering zal uitschrijven op Vrijdag 10 Oc
tober des avonds te kwart over 8 in het
Schuttershof te Middelburg en dat als
sprekers zullen optreden de heeren mr,
P, J. Oud en A. M. Joekes, leden van
de Tweede Kamer.
Tot candidaat voor Zeeland voor het
hoofdbestuur in plaats van den heer van
Gelderen, die niet herkiesbaar is, werd
gesteld de heer mr. J. Adriaanse.
Besloten werd na eenige discussie om
voor de Provinciale statenverkiezing in
alle kieskringen met een gelijkluidende
lijst uit te komen.
Tot 15 November hebben de afdeelin-
gen nu gelegenheid voorloopige candi-
daten te stellen.
Zaterdagmorgen hield de Pold-cr Wal
cheren zijn ailigemeecie vergadering onder
voorzitterschap van den lieer mr. II. F.
Lnm-lshecr in heil polderhuis in de Abdij.
Afwezig was de heer Huson.
Een daartoe benoemde commissie on
derzocht de geloofsbrieven van herko
zen commissaris sen, mr. P. ,1. v. d. Feen,
A. P. Koster, P. Melis Wiz-n., L. Min-
d-erhoud Jzn. en L. Simon.se Lzti. en
van den in de plaaits van den heer
Allnarl gekozen commissaris C. Japcrse
Hz.
pp het advies der commissie- besloot
Ik vertelde dat ik voor .plezier ging
varen als assistent-machinist wat lijij niet
kon bevatten.
Hoofdschuddend zette lijij mij over.
•k
Reeds vóór dag en dauw, dien Dinrf-
da,g, vertrokken we. Daar ik gemonsterd
was tegen de kolossale gage va.n één
gu'den per maand, kreeg ik „'werken
naar loon" en dus een prettigen dienst:
8 uur werken in den dagdienst, en Zon!-
dags vr,ij. Ik mocht nl. kiezen tuslsólnen
wcchlloopen en werken in dom dagdienst,
maar een vorige reis had me reeds gef
leerd, dat hel laatste te preferee-ren is.*)
Het beteekent hoofdzakelijk aan dek wij
ken, aan de ston.mlieren, die, door de
ruwe manier waarop er mee wordt om
gesprongen roet laden of lossen, elke
reis gronciig hersteld moeten worden
Den eersten dag behoefde ik niets uit
te voeren, maar mocht ik wat o-p streek
komen; ik kwam echter leeljjk van
streek af en werd vijf minuten na den
Hoek verlaten te hebben, al weer flink!
ze(eziek. Ik' at niet meer, dronk niet mper,
en hing maar -als 'een vaatdoek over de
reeling. Iedereen bemoeide zich met liet
(geval, en gaf sy-mipiathieken raad: de
één ried aan spek aan een prikkeldraad
door te slikken en terug te halen, dc
nder, om onder ee.n bloeicndcn kerseij-
boom te gaan zitten, djan ging het direct
over maar 'hij elke raadgeving rende
ik weer naar de verschians(ing.
do vergadering lof toelating v'an genoem
de lieeren.
De YOORZ. wcnscble de herkozen hoe
ren geluk eu (greep dc .gelegenheid aan
den heer A.Haart har,lelijk dank l-c bren
gen voor hetgeen hij in dc af.gelo.open 20
jaar voor den polder heeft gedaan. De
heer AHaart was reeds commissaris toen
spr. voorzitter werd, maar hij wist toen
reeds, dal dc lieer Alt aart geen onbe
langrijke plaats in tie vergadering innam.
liet spijl spr., dat de lieer Allaart heen
gaal al is hel motief te bejgrijpen en
hoopte, flat de aftredende nog vele ja
ren van goede gezondheid zal moigen
gade slaan wat in den polder voorvalt.
Polderrekening 1929.
Bij de behandeling der polderrekening
over 1929, maakte de heer v. d. FFFN
de: opmerking, dal de retributie voor 'het
leggen van buizen door de gasfabriek
te Yiis-siiig'en niet in de rekening' voor-
;omt.
De YOORZ. zeide da/t deze vergis
sing reeds ontdekt was em nu deze post
in de rekening 1930 wordt verantwoord.
De heer PORTHFINF wees erop, dat
dc huidige inrichting vain de rek-eninjg
geen makkelijk overzicht geeft en een
andere boekhouding li-em zeer gewenscht
voorkomt. Als liij gioed zag, wordt bij
de. straat.- en zandwegen een kapitaal op-
gesorbeerd. Ook Vsoor de ontwailerinjgj
zou een afzonderlijk overzicht zeer ge
wenscht zijn. Helt moet zoo komen, dat er
ce.n afzonderlijke kapitaaldiensl is, zooals
de. meeste openbare lichamen er reeds
een hebben.
De YOORZ. antwoordde heil volkomen
er mede eens te zijn, dalt de rekening
geen duidelijk overzicht gcef'l. Het dag.
bestuur zal dan ook gaarne wijzigingen in
overweging nemen.
De vergadering '.sle.kle z. h. Sit. de
rekening onveranderd vast.
Later werd het geluktk'ig wat 'beter, en
n,a een paar dagen, na voldoende 'belast-
ting hela.ild lc hebben a,an Noptumis'v
voelde ik me al aardig zeeman worden.
A
De eerste dagen gebeurt er niet vcél
'bijzonders; we. werken, ik verslijt al m'n
'knekels dn,or het uitschieten van moer-
sleufcels en klem een -paar ma,gets 'blauw
en bel senjjp- loopt z'ijn 10 mijl op ee(a
lamel,ijk kalme zee. M,aar na vijf dagen
ongeveer komen we voor den ingang
Wan de Veslfjord, d.i. het vaarwater tust-
sclien de Lofodden en de Noorscü^ kuist
De meeste houtbonten varen door de
fjorden,,! rimdat hel er rustiger is, en bd-
vendien de route kprter is. AReen bij
mistig weer gaan zij „'buiten om" omdat
ze daar vrijuit en voUe .kracht k'unnein
varen en in de fjorden, met hun smalle
vaargeulen, is liel dan bpogst gevaarlijk,
mede door gebrek aan ankerplaatsen.
We treffenf het gelukkig goed met Wel
weer, en zullen dus anderhalven dag te
midden van de groolsche, woeste natuur
verder sloomen.
In 'het begin, bij Lodingen, blijven de
hooge 'bergkolossen nog een beetje oip
den achtergrond, en schilderachtige dorp
jes van roode en witte huisjes vleien
zich tegen de lagere hellingen, 't Is met
alsof we op een cmer varen; het wa^eir
is spiegelglad en er is absoluut geen
wind. Maar allengs wordt de vaargeul
smaller; donker en dreigend, eenige hon,-
Zonder discussie of stemming! vereenig-
de de vergadering zich met fiet voorstel
lol heffing in 1931 van een dijkgeschot
van f 25 per H.A. Schot-haar en f 1G.S0
per I1.A. vrijland en f 1.80 per f 100
.belastbare opbrengst van de gebouwde
eigendommen on machtigde heil dag. be
stuur ioï uitvoering aer werken, opge
nomen in de voorloopige ramingen.
Bij het 'volgende voorstel', d,at tpt het
aangaan van een geldleening van 11'/.000
gulden, ;nf te lossen in 5 jaar, dp el de dc|
VOORZITTER mede, ;dja,t hij er in ge
slaagd is deze leening door bemiddeling
der firma Hoboken te Rotterdam te
plaatsen tegen eene rejite van 4 pet.
De heer JERONIMUS heeft legen het
medebetalen van hot gebouwd,' dit be
zwaar, dat het hier een. geldleening op
korten termijn betreft en dus eigenlijk
geen nieuwe werken doch herstel van,
stormschade aan dc orde is. Spr. kan den
polder geen geluk wenschen met de lage
rente van 4 )>ct. Men kan' veel beter te
gen een hoogerc rente lecirien. Spr. heeft
ook elders reeds een uitvoerig bct,oog
gehouden over het indexcijfer en op ge
vaar af voor een index ammaniak le wor
den aangezien kwam hij er hier ook op
terug. Spr. citeerde een Engelsch schrij
ver, die als voorbeeld noemt, dat iemand
25 jaar geleden 1000 dollar heeft uitge
leend. maar hij krijgt in werkelijkheid
minder terug omdat de koopwaarde van
hel geld verminderd is. Spr. wil aflossen
volgens het i ndexcijfer en d,an kan men
beter een hoogerc rente betalen, met
kans minder le moeten aflossen. Dc tijd;
van depressie van heden ziet spr. niet'
anders d,an wijziging in de waarde van
hel ruilmiddel.
De heer DUMON TAK zeide ook
derden meiers hoog', verheffeni zich tan
beide zijden steil dc rotsen. Menischlem
wonen hier naast niet, ccml enkel vist-
schors' tuis droomt aan een kleine kreek,
nijjlen en mijlen van zijn buren verf
wjjd-erd.
V.nak, om een hoek, opent zich een
dwars fjord., op den achtergrond afgesloi-
,'en door andere,, wazig blauwe, bergen
beplekt niet liel reine wit van de. eeuwige
sneeuw, die,,door het wisselend spel van
zon en wolken,, slechts af en' toe even
oplicht.
We kunnen ons souris op de Zwits|e,ri
se he meren denken, zooals we, aan alle
kanten ingesloten, v-oorlvaren. Grauwwit
rust een [detacher tusschen steile berg-
ia mme n en een 'bergstroompje stort zich
'met razend geweld, loodrecht in de fjord..
Later, als het weer druilig wordt, 'n-anf
gen massa's wolken, .tals witte sluiers, om-
de bergtoppen en in IkjL matte licht glitr»-
neren kil de kale rotsen, terwijl op mirt
der sleile wanden fiuweelig het doffe
groen van rendiermos donkert.
W,ij zijn zooi vrij te dezen opzichihl
met den geachlen schrijver van meetaiing
le verschillen.- wie geen wacht loopt wordt
geen echlc zeeman, doch' bljjift eien va
rende landrot, maar daarom komt men
toch wel in Arc.iiangel! Red. M. C.
