TWEEDE BLAD VAN DE PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN ZATERDAG 7 JUNI 1930. No. 13 3.
GROOTVADER'S GLORIE.
HET VERHAAL VAN DEN
TIENDAAGSCHEN VELDTOCHT.
door
H. G. CANNEGIETER.
XXIII.
GEWAPENDE VREDE.
31 Maan 1832.
ii* t
Den risten Maart werd ik, omstreeks
drie uur in den nacht, uit mijnen zoeten
slaap gewekt, door het gelrappel van
paarden, door het geblaf van Murk, en
door het daaropvolgend vreeselijk klop
pen op de glazen en zóó ontving ik het
berigt, dat het bataillon 's morgens om
acht uu! vertrekken moest.
Daar de tijdingen sedert eenige dagen
meer oorlogzuchtig waren en ik in den
laatsten tijd zooveel geheimzinnigs hoor
de en zag, dacht ik in het eerst, dat het
weer op België los zou gaan en van dit
gevoelen waren de meesten. De vrou
wen die bij het bataillon waren, moesten
terstond vertrekken, onder anderen de
vrouw van den kwartiermeester, die, se
dert het kantonnement te Zeelst, altoos
haren man was gevolgd, werd onder een
verschrikkelijk gesnik en gehuil op een
kar gezet en naar den Bosch getranspor
teerd.
Doch naderhand vernam ik, dat het
slechts tene kantonnementsverandering
was. Dï 1ste koapagnie ging naar Rijt
hoven, de staf en de overige k impagniën
naar Persei en ik mei mijnt, kompagnie
werd gedetacheerd naar het kleine
dorpje Duizel, slechts een klein kwartier
van Eersel af gelegen. Op dezen dag had
er geheel onverwacht eene beweging bij
de armée plaats, tengevolge van eene
beweging bij de Belgische armée. Alles
rukte bij ons meer naar de grenzen en
de grensdorpen werden aanmerkelijk
versterkt. De Belgen, deze beweging voor
iets oorlogzuchtigs aanziende, trokken
hunne troepen dadelijk over de rivier de
Nethe terug, verzamelden eene groote
magt in Antwerpen, daar zij geloofden,
dat deze stad een punt van aanval zou
de worden en braken de bruggen over de
Nethe af.
Om acht uur stond het bataillon ten af-
marsch gereed. Wij marcheerden over
het groote dorp Hoogeloon, hetwelk door
de 1ste kompagnie was bezet geweest,
ieder naar zijne bestemming.
Ik werd met mijnen luitenant Kool in
gekwartierd bij den burgemeester Pan-
ke. Otterloo en Bokma logeerden bij den
schoolmeester. De burgemeester Panke
was een der kundigste burgemeesters, die
ik in Noord-Brabant had leeren kennen,
maar hij zelve wist zijne kunde ook al
te goed en was extra verwaand. Wij had
den het hier uitstekend. Men deed alles
wat men kon om ons pleizier t.e doen.
De juffrouw Panke, vóór zij getrouwd
was „wilde Mie" genaamd, was nog eene
hupsche vrolijke vrouw en kookte en
bakte voor ons dat het een lust was.
Als wij maar een wenk gaven, dat het
een of ander gaarne lusten, dan was het
er ook den volgenden dag. Maar zij be
zat juist niet het meeste verstand om al
les even goed klaar te maken. Zoo alen
wij er dikwijls pruimetaart, die veel te
wenschen overig liet en wafelen, die wel
eenigszins de -gedaante hadden, maar ter
dikte van gerezen pannekoeken, om
eenigermate op zijn Oostersch uit te
drukken. Den goeden wil van de men-
schen kon men echter uit alles opmer
ken.
Aangename wandelingen leverde Dui
zel in menigte op; vooral toen wij wat
verder in den tijd kwamen en het eerste
zachte groen onder een milden zonne
schijn voor het licht kwam, wandelden
wij menigmalen door die kleine kreupel-
boschies, we'.Ve het geliefkoosd verblijf
der nachtegalen scheen te zijn, die voor
al 's morgens en 's avonds als om strijd
hunne stemmen verheften.
Merkwaardigs leverde dit anders ge
ringe dorpje niet op, behalve een paar
majestueus? zware eikenboomen. Ook is
hier 'n stapelplaats van bloedzuigers. Er
woont hier nl. een koopman die door het
geheele Rijk en voornamelijk aan de
Kijkshospitalén, zijne bloedzuigers ver
zendt. Deze koopman krijgt zijne waar
uit Bohemen en Polen, bij zakken vol.
Hij bewaart deze diertjes in twee groo
te kommen, waarvan er een in de heide
en een in of bij het dorp ligt. Zoodra men
maar eventjes met een stok in het water
roert, ziet men deze diertjes niet bij dui
zenden maar bij millioenen voor den dag
komen. Ik gooide wel eens een kikvorsch
midden in de kom, maar het arme beest
was nog niet halverwege den wal, of
bloedzuigers hechtten zich reeds in zulk
een groot aantal aan hetzelve vast, dat
men niets van den geheelen kikvorsch
kon zien en hij op eene ellendige wijze
den dood vond; zelfs kropen ze hem in
den bek. De schutters die geloofden dat
men des zomers niet gezond kon zijn, of
men moest in het voorjaar even gelaten
worden, plaatsten een drietal bloedzui
gers in de vouw van den elleboog (als
zijnde de plaas waar het bloed uit moest,
zoude het wat helpen) om de aderlating
te vervangen. Ik kwam eens bij een zie
ken schutter en vond hem met eene ge
heele kraag van bloedzuigers om zijnen
hals; misschien had hij er wel dertig aan
hangen. Hij was geweldig met klieren
aan den hals gekweld, had reeds lang ge
dokterd en was nu, op raad van een
anderen schutter, begonnen om eene
quantiteit bloedzuigers aan den hals te
zetten, met dat gelukkig gevolg, dat
onze patiënt genas.
De nabijheid van Eersel, waar eene
goede sociëteit met een billard was,
maakt het kantonnement van Duizel niet
minder aangenaam.
Na hier eenige weken genoegelijk
doorgebracht te hebben, ontvingen wij
order om wederom van kantonne
ment te verwisselen en wel met Soeren-
donck, Maarheeze en Sterksel.
Den 26sten April kwamen wij ver
moeid op onze bestemming aan. Toen
de biljetten uitgegeven waren (ik kwam
bij een oude matrone van drie en zeven
tig jaar) was mijn eerste werk den bur
gemeester bij mij te ontbieden en hem
eene geweldige afjakkering te geven,
daar hij zich had durven vermeten mij
een dronken veldwachter te zenden, in
plaats van zelve bij mijn arrivement
tegenwoordig te zijn. Want daar het
dorp zoo kort op de grenzen lag, tot nu
toe steeds onbezet was geweest en in
eenen slechten naam stond, had ik ge
heime instructies om hier wat despotiek
te handelen en deze gelegenheid kwam
mij niet ongeschikt voor, om mij al da
delijk wat gevreesd te maken. De burge
meester trilde als een blad aan den
boom toen ik zoo hevig tegen hem begon
uit te varen, dat ik zelve bijna het
lagchen niet kon laten, te meer daar ik
er niets van meende.
Hij werd zóó bang voor mij, dat die
achtbare heer vervolgens alle morgens
negen uur persoonlijk bij mij kwam, om
te vragen of er ook iets van mijne or
ders was, en 's :namiddags den veld
wachter zond met dezelfde bootschap.
(Wordt vervolgd,)
BINNENLAND.
PRINS HENDRIK.
RADIO-VOLKSUNIVERSITEIT
HOLLAND.
Op Maandag 30 Juni a.s. wordt de Ra
dio-Volksuniversiteit Holland, qitgaande
van den Bond van Nederlandsche Volks
universiteiten, geopend met een rede
van dr. J. Th. de Visser, oud-Minister
van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen te 's-Gravenhage, Een speciale com
missi e, waarin vertegenwoordigers van
de verschillende gezindten zitting heb
ben, heeft de zorg voor het radio-pro
gramma, dat voorloopig 3 halve uren
per week zal beslaan, op zich genomen.
De leden der commissie zijn: dr. K. F,
Proost, voorzitter; mej. I. M. van Dug-
teren secretaresse; Henri Dekking; dr.
J. C. A. Fetter; A. C. de Neeve; A. Reits-
ma; prof. ir. W. Schermerhorn; W. Vogt
en prof. mr. F. de Vries. De A.V.R.O.
verleent zijn bemiddeling voor deze uit
zendingen, die echter geheel onder ver
antwoording van den Bond van Neder
landsche Volksuniversiteiten staan.
Met deze stichting wordt een oude il
lusie van den Bond van Nederlandsche
Volks-Universiteiten vervuld: de radio
meer dan tot dusver dienstbaar te ma
ken aan de algemeene volksontwikke
ling. De Radio-Volksuniversiteit zal niet
zijn een concurrent van de bestaande
Volks-Universiteiten en ander instellin
gen, werkzaam op het gebied van de ont
wikkeling van volwassenen, maar zij zal
veel kunnen bijdragen tot een bewust
streven naar meer ontwikkeling van ons
volk. De radio-cursussen van den Bond
zullen een zeer eigen karakter dragen.
Lange lezingen en uitvoerige referaten
zullen niet gegeven worden. De leuze
waarnaar gewerkt zal worden is driele
dig: kort, actueel, inleidend.
De opzet is tot dusver zeer gelukkig
geslaagd. Het bestuur van den bond
vond tal van bekwame personen, van
verschillende wetenschappelijke gebie
den en uit alle politieke kringen, bereid
mede ie werken. Van alle kanten kwa
men instemmende berichten in van do
centen die aan de nieuwe instelling hun
krachten willen geven. Hier volgen hun
namen
Wijsbegeerte: dr. J, D. 'Bierens de
Haan; prof, dr. H, T. de Graaf; prof. dr.
Leo Polak: prof. dr. A. J. de Sopper; dr.
H. W. van der Vaart Smit.
Psychologie: dr. E. A. D. E. Carp; dr.
J w;VfTn der Ho°P; dr- H. C. Rümke;
dr. W. H. C. Tenhaeff.
(Ingez. Med.)
beweging: prof. dr. J, H, Gunning Wzn.;
mej. E. C. Knappert; J. A. de Koning;
Joh. van de Spek; Dr. J. A. Vor der
Hake.
Letterkunde: Dirk Coster; dr. J. C.
van Dijk; D. Kalma; Herman Poort; mr.
P. H. Ritter; Annie Salomons.
Tooneel en voordrachtskunst: Henri
Dekking; Jac. van Elsacker; Charlotte
Kohier; Joh. de Meester Jr.; mevrouw
Royaards-Sandberg; Louis Saalborn; Ali-
da Tartaud-Klein; Eduard Verkade.
Beeldende kunst en bouwkunst: T.
A. van Erp; ir. Jan Gratama; L, J. Jor-
daan; Huib Luns; prof. R, P. Roland
Holst; Otto Van Tussenbroek; H, C. Ver-
kruysen.
Muziek: Sem Dresden (algemeen lei
der der muziekafdeeling; Willem An-
driessen; L. M, G, Arntzenius; Hubert
Cuypers; G. L. F. Landré; dr. Rudolf
Mengelberg; Herman Rutters; B. van den
Sigtenhorst Meyer; Piet Tiggers; A. de
Wal.
Economie en sociologie: dr. J, S. Bart-
stra; mr. H. de Bie; prof. dr. J. Goudri-
aan; prof, dr. J. H. van Meurs; prof. dr.
G. Minderhoud; mr. dr. A. A, van Rijn;
prof, dr. J. G. C. Volmer; prof, mr. F,
de Vries; prof. dr. G. W. Kernkamp;
prof, mr. N. W, Posthumus.
Biologie: dr. C. U. Ariens Kappers;
prof. dr. J. Boeke; prof. dr. F. J, J. Buy-
tendijk; prof. dr. H. J. M. Weve.
Levende natuur: A. F. J. Portielje; mr.
G. J. Salm; dr. W. G, N. van der Sleen;
dr. Jac. P. Thysse; Rinke Tolman.
Hygiëne, lichamelijke opvoeding, po
pulaire geneeskunde: mej. F. Meyboom;
dr. J. H. O, Reys; dr." Th. van Schelven.
Technische wetenschappen: dr. A, E.
van Arkel; prof. dr. H. B, Dorgelo; prof.
ir. D. Dresden; prof. dr. H. R. Kruyt;
prof. ir. W. Schermerhorn; dr. E. B.
Wolff.
Begonnen wordt in Juli met een drie
tal cursussen, systematisch van opzet. De
serie muziek-halfuren zal staan onder
speciale leiding van den bekenden musi
cus Sem Dresden, die zal openen met
een Beethoven-cyclus, waarbij bekende
kunstenaars hun medewerking zullen
verleenen, o.a. Jo Vincent, Louis van
Tulder, Thom Denys, Willem Andries-
sen, het Haagsche strijkkwartet. Een
tweede wekelijksch halfuur zal gewijd
zijn aan een cursusreeks getiteld „Naar
Buiten", waarbij bekende sprekers als
A. F. J. Portielje, Rinke Tolman, dr, van
der Sleen en Otto van Tussenbroek zul
len medewerken. Het derde halfuur
brengt een cursus „De Mensch en zijn
plaats in de wereld", docenten: dr. J. D.
Bierens de Haan, prof. dr. H. R. Kruyt,
prof, dr. J. Goudriaan, prof. dr. G. Min
derhoud, ir. F. Louwes, dr. L, J, van
Holk, Huib. Luns, prof. Ph. Kohnstamm,
dr. J. H. van der Hoop,
Tenslotte zij nog vermeld dat mevrouw
Noordewier-Reddingius haar medewer
king heeft toegezegd bij de plechtige
opening van de nieuwe instelling.
DE AANGIFTE VAN RADIO
TOESTELLEN.
ONDERWIJS.
DE VROUW ALS BURGEMEESTER.
Ook de Prins is voornemens, den 16en
éetzer een zomerreis naar het buitenland
te aanvaarden.
Paedagogische vraagstukken en jeugd
De N. Rott. Crt. teekent bij de (—polk!
door onis gemeld© verplichte waarschu
wing van de aangifte van radiotoestellen
het volgende aan:
Die verplichte aanjgiifte van radio-to(e-
stellen is niet nieuW. In f het
wijzigd Koninklijk besluit van 9 Juli
1921. Staatsblad no. 903,. is die ver
plichting! voor het eerst opgenomen; zij
is in het onlanfijg verschenen Radioregle
ment (gehandhaafd. Bij in (gebreke blijven
kan een boete volgen van ten hoojgfste
duizend gulden.
Op zichzelf was en is deze aangifte
niet meer dan een bloote formaliteit.
Bij geruchte hebben wjj echter ver
nomen, dat den luisteraars iets anders
boven het hoofd hangt dan ten hoogste
het bezoek van een technisch ambtenaar,
der telegrafie, die kan! komen kijken
naar de installatie. Er zou ml. aanjgte-
werkt worden om het belastmgjspoiok, dat
mr. Droogjleever Fortuyn bij de behan
deling van de Radiowet oj> 24 Feforuterii
1928 zoo' handig] buitenshuis gehoudejn
heeft, weer vriendelijk tot binnentreden
te moedigen. Tot nog toe; werd met 5iot
voorschrift, waarin de aangifte van de
radio-toestellen verplicht werd ..gesteld
de hand gelicht. Dit zal nu vermoedelijk
anders worden. Men. heeft dan de adres
sen der toekornstigje belastingbetalers en
tevens een basis tot raming v)an de iop
'brenigst. v
Reeds het rapport van de comimissiie:-
Ruys de Beerenbrouck maakt gewag var
•een belasting. De Tweede Kamer heeft
toen met 58 legen 20 stemmen hel
arnendeiUent-Droogleeever Fortuyn aan
genomen, waarmede de belasting uit de
wet bleek. Bijl de behandeling van cle
Radiowet hebben de socialat-democrater
trouwe 'bondgenooten van de V.A.R.A.
(de eenige der omroeporganisaties welke
op een belasting en op subsidie aam-
dringt), zonder uitzondering hun stem
tegen het liberale amendelmlent uiltje
bracht. De overige omroeporganisaties
hebben in die daglen verklaard en
de A.V.R.O'. zegt het in haar" orgaan van
gisteren opnieuw dat zjj zichzelf kun
nen bedruipen.
Van 'de A.V.R.O. nemen wij dit grif
aan. De s.-d. V.A.R.A. heeft met haar
concerten betaald door 'n Engelsche firmja
in radio-artik., genoegzaam aangetoond],
dat haar geldmiddelen nu niet bepaald
ruim genoemd kunnen worden. Of de
orth. prot. N.C.R.V. en de r.-k. K.R.O-.
met een zuurzoet gezicht afwijzend
stonden tegenover inkomsten, van staats
wege gepeurd uit de zakken van\al{le
luisteraars, kan moeilijk beoordeeld wor
den. in elk geval, ziji hebben toen ne-
weerd, op eigen beenen te kunnen staan.
De minister had verklaard, dat de
kosten van den omroep voor den staat
betrekkelijk gering waren, zóó gering, dal
met het oog daarop aljleen, aan een ra-
diohefi'ing' niet gedacht zou zijn
Waar thans de toestand precies gelijk
is aandien van 1928, met dien verstande
dat alleen de V.A.R.A. een veelvoud van
den tot haar beschikking staanden zend
tijd gekregen heeft, lerwijll die van de A.
V.R.O. sterk gereduceerd is, doet het
vreemd aan, te vernemen, dat de be
lastingplannen nog niet van de baan zijn.
Wiare er een nationale omroep gekomen
dan zou de toestand landers zijn. Nu
vreezen wij1, dat er alsnog een aanslag
beraamd wordt op de beurzen v(a,n de
lusiteraars, waarbij1 de sectarische ver-
eenigingen aan het langste eind zullen
trekken, zulks weer ten kóste van de
A.V.R.O.
Een belasting, die zou moeten dienen
om de politieke en religieuze sectarische
vereenigingen aan inkomsten te helpen.
Wat zou dat een populaire belasting
worden
Geslaagd voor het Esperantoexamen
A. de heer J. O ssewti arde te Iers e'ke,
Te Nijmegen is overleden op 67-
jarigen leeftijd de heer P. Oosterle«(
Namens het Nieuw Feministisch Secre
tariaat te Zaamdam "heeft mevr. A. V.
VeenBrons (Famke) in een'' adres aan
de Eerste Kamer verzocht het wetsont
werp tot herziening der gemeentewet te
verwerpen, omdat 't door 't amendement
inzake de benoembaarheid der vrouw
tot burgemeester voorloopig misschien
indirecte, maar niet minder buitenge
woon gevaarlijke consequenties voor de
samenleving bevat.
'In het adres wordt betoogd, dat een
volk of een partij, dat zijn gezaghebbende
ambten in de handen van vrouwen gaat
leggen daarmede naar buiten toont dat
het niet meer de mannen beschikbaar
heeft, die voor deze ambten beter in
,aMimeriting zouden kunnen komen en die
deze ambten beter en krachtiger zou
den kunnen vervullen. Het drukt
(daarmede op zich zelf een stempel van
degeneratie en verzwakt daardoor tegen
over de menigte in het eigen land even
als tegenover het buitenland zijn positie
en prestige.
