DE WERELDTENTOONSTELLING TE ANTWERPEN. Het Congo-paleis op de Wereldtentoonstelling. Het is van een architect der oudere generatie, hetwelk in den vorm duidelijk tot uiting kwam. GEMEENTERAAD VAN MIDDELBURG zou dus altijd nog kunnen worden opge graven. Twee elementen van dwaling zijn in dit verhaal te onderkennen. Vooreerst de monniken. Inderdaad is in 1452 een klooster van Reguliere Kanunniken uit Arnemuiden naar Vrouwenpolder over gebracht. In 1552 waren nog slechts drie geestelijken over, die toen eene kleine lijfrente ontvingen van Maximiliaan van Bo'urgondië, heer van Veere, terwijl het gebouw werd bestemd ad alias pias cau- sas. Daarna kwam het achtereenvolgens in handen van Philips van Bourgondië, 'baljuw van Veere, en Jeronimus de Rol- lé die hetzelfde ambt bekleedde tijdens den overgang van Veere aan den prins van Oranje in 1572. Geestelijken woon den er toen dus reeds lang niet meer in en het huis werd met de kerk door de Geuzen geplunderd en verbrand. Dat het genoemde verhaal spreekt van 'n „beeld", dat nog wel eens uit den grond te voor schijn zou kunnen komen, hangt wel sa men met het feit, dat de berichten steeds gewagen van een „Maria b e e 1 d". Doch het woord heeft hier den zin, dien ook de Duitschers er aan geven, n.l. dien van schilderij. Voor de hand ligt het te meenen, dat het schilderstuk mede in de algemeene verwoesting onderging. Doch dit is niet geschied. Gargon vertelt in zijne „Wal- chersche Arkadia", waarvan deel II in 1717 werd gedrukt, dat het schilderijtje destijds toebehoorde aan den baljuw van Veere, den heer Koning (de eigenlijke naam was iMr, Thomas Alexander de Coninck), eene afbeelding komt voor in den eersten en op blz. 248 van den twee den druk (1746). Van elders is bekend, dat diens broeder Samuel, gedeputeerde in de Staten-Generaal, eigenaar is ge weest van den grond, waarop het kloos ter te Vrouwenpolder had gestaan. Verdere berichten ontbraken volko men, totdat den secretaris een stel ge- gegevens bekend werd, dat voor zoover hij weet nog nimmer werd gepubliceerd en die hij met volle instemming van de betrokken families en personen gaarne zal mededeelen. storm uitgeraakt is en teruggevonden werd op het kerkhof te Vrouwenpolder. Daarna heeft een zekere Parduyn, groot vader van de reeds genoemde mejuffrouw Hacco het schilderij van de vinders in ruil ontvangen tegen een koppel schapen. Het is vervolgens tot den dood van me juffrouw Hacco in hare familie gebleven. Indien het noodig is de geloofwaardig heid van de acte te ondersteunen wat spr. betwijfelt, daar zij volkomen den in druk maakt van echt te zijn dan kan worden gewezen op het feit, dat blijkens de rekeningen van de Geestelijke Goe deren in Zeeland het grondbezit van de voormalige kerk te Vrouwenpolder in 1576 ten grootte van 130 gemet met een boomgaard van 10 gemet en een kwartier ten behoeve van het land is verkocht aan Jan Hacco, koopman te Vrouwenpolder, die dus blijkbaar een voorvader was van mejuffrouw Hacco, in de acte genoemd, of van haar echtgenoot. Wij kunnen dus nu de lotgevallen van het schilderij volgen tot bijna eene eeuw na den Beeldenstorm, n.l. van 1566 tot 1662, het jaar van de acte. Verder heeft spr. gevonden, dat de geslachten Van Borssele en De Coninck verwant waren; Jan van Borssele van der Hooge was ge huwd met de dochter van Mr. Thomas Alexander de Coninck, baljuw van Veere, die in Gargon's tijd het schilder stuk bezat en in 1741 overleed. Het lijkt dus wel zeer waarschijnlijk, dat De Co ninck het stuk overnam van de familie Van Borssele en dat deze het vooraf tot Gargon's tijd voortdurend in haar bezit heeft gehad. Er blijf: nu nog een hiaat over van 1750 tot 1850, die niet kan worden over brugd met de gegevens, welke ten dien ste staan. Het schilderij is in die periode naar Vlaanderen gegaan. Het mooiste zou zijn, dat de afbeel ding bij Gargon geheel overeenstemde met de Madonna der familie Van Caloen --- -- de Basseghem. Door bemiddeling van den I ™er" de r:re extmator beproefd en on- - - I danks zijn betrekkelijk hoogen ouderdom waterleiding naar de eerste verdieping te doen doortrekken en brandslangen aan te schaffen. Dit is geschied. Ook Q0 DdSStgllCüi, i/uui heer Van Zuylen van Nyevelt is spr. zoo I danks zijn betrekkelijk gelukkig eene photo van dat stuk te I voortreffelijk bevonden -'J--J I De conservator van Het bekende Brugsche regeeringsge- slacht De Croeser de Berges bezat om streeks het midden der vorige eeuw 'r huis in de Gouden-Handstraat te Brugge. Na het overlijden van den burggraaf De Croeser verkochten de erfgenamen het huis aan de stad Brugge, die het later op hare beurt weder verkocht. De dochter van den heer De Croeser ontving uit de nalatenschap 'n schilderijtje van de Heili ge Maagd, dat zij steeds in verband bracht met eene acte, waarbij het schil derij werd afgestaan „aan den heer Van Borssele'Die acte was door den vader tijdens zijn leven herhaaldelijk vertoond ©n voorgelezen maar zij werd niet den boedel aangetroffen. In 1864 of 1865 kwam de burggraaf de Béthune het schilderij ten huize van den heer A. baron Van Caloen de Basseg hem, met wien freule De Croeser gehuwd was, bezichtigen, vergezeld door de heeren W. H. James Weale en Karei .ygrschelde. De heer Weale was bibli othecaris van de National Art Library te Löödéfl en de heer Verschelde was in de tweede helft der 19e eeuw te Brugge een bekend architect en oudheidkundige. Tij dens het bezoek deed de heer Verschel de eene belangrijke mededeeling. Toen hij het verhaal van de verloren acte had vernomen, zeide hij in het bezit te zijn van een afschrift dier acte. Het oorspron kelijke stuk op perkament had hij ge vonden in het oude huis der familie De Croeser en wel in eene nis van het groo- te salon, waar men het behangsel had verwijderd. Daar de inhoud hem merk waardig voorkwam, had hij de acte thuis gecopieerd en haar daarna terug gezet op de plaats, waar zij was aange troffen. De heer Van Caloen de Basseg hem deed een afschrift van de copie ne men door zijn zoon, die het heeft be waard en thans ook het schilderij onder zijne berusting heeft. Dank zij de welwillendheid van den tegenwoordigen bezitter, den heer J. ba ron Van Caloen de Basseghem, en van den heer Alb. baron Van Zuylen van Nyevelt te Brugge is het den secretaris mogelijk den inhoud der geheimzinnige acte voor te leggen. Zij is verleden den 31 Maart 1662 voor den notaris Pieter Crabbe te Middelburg. Natuurlijk- heeft de secretaris onderzocht of diens proto col nog aanwezig is. Wel bleek hij o.a. het genoemde jaar te Middelburg het no tarisambt te hebben uitgeoefend maa4 zijn archief is helaas verloren gegaan. Spr. heeft zich veroorloofd in het af schrift eenige kennelijk verkeerde le zingen te herstellen en wij krijgen dan het volgende te hooren. Het opschrift luidt: „Attestatie (van) den heer Pan ned en de La Palma voor jonckheer Pie ter van Borssele van der Hooge nopen de seker miraculeus Mariabeeldeken". Op verzoek van den heer Van Borssele van der Hooge getuigen Mr. Daniel Pan- neel, doctor juris te Utrecht, en de heer Marcus de la Palma, griffier van de klei ne zaken te Middelburg, dat zij weten hoe mejuffrouw Johanna Hacco, vroeger woonachtig te Vrouwenpolder, grootmoe der van Panneel's vrouw, tijdens haar le ven een „Marybeeldeken" heeft beze ten, dat Panned uit haar boedel heeft gekocht. Daarna heeft Panneel het stukje verkocht aan Ferdinandus Riemelant wonende te Veere, als lasthebber den presenten heer Van Borssele. De beide getuigen herinneren zich van oude parochianen te Vrouwenpolder en andere bejaarde personen te hebben ge hoord, dat het schilderijtje eertijds heeft gehangen in de kerk te Vrouwenpolder doch daar in den tijd van den Beelden- 1J kunnen vertoonen. Het is geschilderd op De conservator van de Zelandia II- lustrata beschreef de aanwinsten der KUIJLIJrcil venuuuwi. XXV.t, xo r een eikenhouten paneel. De maten, wel-| Justrata beschr._„ ker opgaaf spr. dankt aan den heer ba-| kaarten-collectie en voltooide daarmede - - l Ant xxci ul/6u,MiL w^/j. ron Van Caloen, zijn 345 m.M. bij 470 m.M. Volgens den stijl dateert het schil derij z. i>fiongeveer uit het laatste kwart der 15e eeuw. Zooals men ziet is er ver schil tusschen de beide voorstellingen. Gargon's teekening geeft een kniestuk 1 de beschrijving van deze kaarten. Nu rest nog de ineenzetting van den catalo gus, waartoe dr. Unger in 1930 gelegen heid hoopt te hebben. De coservator van de zgn. Steenkamer, de heer P. J. v d. Feen jr., meldt, dat Gargon s teekening gee een nies u verzameling aardewerk uit omstreeks van de Maagd met allerlei accessona, de uitgebreid met eenige belang- Brugsche photo een eenvoudig borst beeld. Maar eene zekere overeenstem beeld. Maar eene zettere overeenstem- njeken ming is evenmin te ontkennen. Spr. wijst 1500 werd uitgebreid met eenige belang rijke voorwerpen in verschillende tech "lliX5 W op de hoofdhouding, de haardracht, de haarversiering, de ovale omlijsting, De conservatrice van de ouderwet sche kamer en de Zeeuwsche Kleeder- Voorts zijn ingekomen: 4 stuks tinnen kinderspeelgoed geschonken door mevr. Van VoorthuijsenVon Stein Callenfels te Domburg; 2 zilveren knoopen, een zil veren bril, 2 ziften van 1734 en 1752, een portret van den fotograaf J. D. Kiek te Leiden 1881, naar wien de „kiekjes" zijn genoemd, geschonken door mr. J. Loeff te La Manzie; eenige ouderwetsche win kelzakken uit tabakswinkels, geschonken door den heer G. van Nederveen te Mid delburg, zilveren gedenkpenning op de geboorte van Willem Zeianders van Borssele, aangekocht; een vroeg-Fre Een nieuwe aanwinst van „Hendrick de Keyser." De vereeniging „Hendrick de Keyser" te Amsterdam heeft aangekocht het per ceel Noorderhaven 106 te Harlingen, waarin het wijnpakhuis der firma A. Me- nalda en Zonen te Leeuwarden geves tigd is. Dit pand bezit een fraaien gevel van 1657, die op den verminkten boventop na nog jgeheel intact is. Het huis heeft een gevel van drie verdiepingen en één hoogen topgevel. haarversiering, de ovale omlijsting,I het ontbreken van het Kind. Volgens! aracbten mej. P. van den Hoek, kan in Gargon heeft de heer Koning, broeder! "aar eerste jaarverslag^ melding maken van den baljuw van Veere, die het schil derij bezat, dit doen nateekenen. Maar het lijkt spr. zeer waarschijnlijk, dat de teekenaar de voorstelling heeft gewijzigd naar den smaak van zijn tijd. Voor de om lijsting staat dit zonder meer vast. Ook zijn overschilderingen op het schilderij te vinder, den heer R. Fruin; portret van wijlen dr. J. G. de Man, geschonken door de dames A. M. en M. G. A. de Man. haar eerste jaarverslag meiumg manen De heer mr. R. M. van Dusseldorp van verschillende aanwinsten, waarvan werd tot bestuurslid gekozen in de plaats •i i 11 -1 K - - - Cl E Karnn thn0 chensche kruTk ^^ganïvorm'tulcïen In deinen der^eerste Jacobakan en baardLnl, en een kruik met twee ooren, aangekocht; fragment, h Veolu;> De Mj j datee_ van een Romemsche dakpan, gevonden uil de lweede helft 17e eeuw j j n Haak, geschonken door denjg opgetrokken in gelen baksteen. De top t>n por Fruin: Dortret van ,vran dezen gevel heeft ramen met pro fielsteen, omlijst met engelenkopjes in de bogen. Oude munten. Een molenaar van het waterschap De Overwaard onder Nieuw-Lekker land heeft in den molen op een spar van het dak! achter een dikken balk een zakje gevon- - - - -• o«i een volledig costuum uit het land vanvan den heer mr." G. F. baron* thoe Hulst, dat sedert 1890 ongeveer niet meer Schwartzenberg en Hohenlansberg, die wordt gedragen, wel het voornaamste is.aan de beurt van aftreden en niet her- De conservatrice voor de schilderijenkiesbaar was. acnier een um™ enz., mej. R. M. Wichers Wierdsma, De heer C. Barentsen hield ten slotte den met 41 munten uit de 117e en 18ei zijn overschilderingen op het schilderij te meent aan de munten- en schilderij- eenige beschouwingen over Zeeuwsche eeuw. De oudste munt is van 1686, de Brugge te constateeren, wat misschien enkamer een hernieuwd en waardiger baksteenen (moppen), toegelicht met'jongste van 1771 i>e molens zijn in eveneens enkele afwijkingen zou kunnen aanzien te hebben gegeven. De schilde- eene situatieteekening der terreinen, in- 174q gebouwd. De munten hebben een verklaren. In elk geval heeft het stuk te rijen, die niet wederom in het vertrek genomen door de gebouwen van de fir- grootte van een kwartje of een halven Brugge dit vóór, dat de ontwijfelbaar zijn opgehangen, hebben elders in het ge-ma De Jager aan de Lange Delft te Mid- gulden; enkele zijn zoo groot als een echte acte van 1662 er sinds minstens bouw eene plaats gevonden. De verza-' delburg vóór den brand van 7 December gulden. Op alle staat het randschrift* eene eeuw onverbrekelijk bij behoort, meling geschilderde portretten heeft zij 1929. De heer J. P. van der Feen Jr. uitteconcordia res parvae crescunt. Zonder nadere gegevens is er naar spr's opnieuw gecatalogiseerd. naar aanleiding van deze voordracht den overtuiging geen reden om de authentici- De conservatrice van de afdeeling pen- wensch, dat oude specinima van bak- teit van dit schilderij te betwijfelen, 't Is ningen en munten, mej. M. G. A. de Man,steenen steeds aan het museum van het dan ook mede voor Protestanten te be- doet mededeeling van de aanwinst van Genootschap worden afgestaan, grijpen en toe te juichen, dat het door de 5 penningen en 32 munten, onder de laat- Verder werd gevraagd of de oudste lamilies de Croeser en Van Caloen ste alleen 28 gouden, die zij met toestem- steenen die zijn met de grootste maten 1 ,.,or4 mintf van den heer mr. J. Loeff, zocht uit De inleider achte deze vraag niet vooi 1 - lU ming van den heer mr. J. Loeff, zocht uit het groot aantal munten, dat onder Zou- telande is gevonden. De conservator van het kabinet van natuurlijke historie, de heer P. J. v. d. Feen, herdenkt met gevoelvolle woorden wijlen den heer dr. J. G. de Man, die van - - _1_ ld 11111 ic a uv wxvwv. s'eeds met den grootsten eerbied werd en wordt bewaard. Zeeland mag dank baar zijn voor de zorg, gewijd aan een zijner oudste en beroemdste cultuurschat ten, De heer J. H. Blum, overleden te Aag tekerke den 17 November 1929, heeft l71a aan het Genootschap 1000 gelegateerd, vóór en na dien tijd telkens belangrijke Met groote dankbaarheid is het legaat zoölogische objecten aan de verzameling steen werd aangebracht aanvaard. 1DWooUnic vnor Zee- Tot leden van het G De inleider achte deze vraag niet voor categorische beantwoording vatbaar. Eene andere vraag betrof het groene glazuur van sommige steenen. De heer Barentsen bracht dit in verband met de verschillen in de verhitting. Ten slotte merkte de heer Van der SpPOOtGÜ komen vroeg in het voorjaar, koop tijdig een pot Spputol* Bij alle Drogisten. (Ingez. De voorzitter en de secretaris verte- ictnu staat, ui© wvi xxw 0- genwoordigden het Genootschap bij de tenschap, en de conservator stelt begrafenis van wijlen dr. J. G. de Man, vraag wie een levens- en 1 1 T1 u wijlen den heer dr. J. U. ne man, aie van x cxi oio k kv 111v. 1909 tot 1918 conservator was en ook Feen nog op, dat sommige baksteenen eene relief dragen, gelijk dat op natuur- iuu.uSuv,uv steen werd aangebracht. schonk. Boven zijn beteekenis voor Zee-t Tot leden van het Genootschap wer- land staat die voor de dierkundige we- den benoemd: 1_1 de karakterbe- begraiems van wijien ar. j. vj. ue ±-ian, vraag vv ic ©vil xv ©I1U te Yerseke, overleden den 19 Januari schrijving geeft van den merkwaardigen 1930. Dr. De Man, die jarenlang de zoö- man. Het kabinet telde een tiental aan- logische verzameling van het Genoot- winsten R. H. Arntzenius, directeur van het loodswezen, te Vlissingen, D. E. Bemel- mans, majoor-dirigeerend paardenarts, te 's-Gravenhage. Ir. H. J. Boetje, chef van den technischen dienst der telegrafie en telefonie, te 's-Gravenhage. Ir. A. A. Brevet, civiel ingenieur, te Middelburg. Mr. Dr. H. Schmidt-Degener, leeraar H. B.S. A., te Middelburg. P. C. de Gelleke, voorzitter van de vereeniging „De Be- velanden", te Goes. Dr. V. Gravestein, O.o o medisch adviseur der Rijksverzekerings- 0--0 ie- gebouwen zijn ondergebracht en een zil- bank, te Amsterdam. C. van der Harst, jen, die 26 December 1929 aftrad als veren truffel, waarmede de eerste steen arts, te Oostkapelle. M. J, Harts, voor- hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te in 1856 is gelegd voor het Huis van jhr. zitter van den Raad van Arbeid, te Groningen, en van den heer J. A^ Fre- C. van Citters te Heinkenszand, welke Vlissingen. Dr. B. Havinga, zoöloog, te 1u 1 nroAi Pant, te schap heeft beheerd, wordt met warmte herdacht in het verslag van den tegen woordigen conservator. Ten slotte het jaarverslag van de Commissie voor de Zeeuwsche Floklore, die als aanwinst meldt een^ karnton, een ju1 ui^cll ccxxöcx v ulul Eveneens was het bestuur aanwezig kortmolen en een Zuid-Bevelandschen bij de opening vnn^de oudheidkamer te mengwagen alle uit de tweede helft der 19e eeuw, die bij de andere grootere 1 1 i«» Hulst op 27 Juli 1929. c Vocits nam het bestuur deel aan de I stukken in de Kloostergang van de Abdij huldiging van Prof. Dr. J. F. van Bemme 1 deriks, werd. ;iii cii van uvn uw. die den 28 Nov. 1929 80 jaar in het museum is geplaatst. Het Genootschap verloor door den dood 2 directeuren en 15 leden, in de al- Amsterdam. H. J. Kastein, predikant, te Middelburg. Dr. Ir. N. Koomans, hoofdin- genieur der telegrafie, expert voor den Volkenbond, te 's-Gravenhage. C. J. In de vergadering werd de mede- Lambrechtsen, directeur der landbouw- 1 - 1 nnrlprnpmintf ..Cleefswit", te Beek-en- dood 2 directeuren en 15 leden, in de ai-i in de vergadering wera ae meuc- gemeene vergadering van 1929 werden deeling gedaan van de volgende aanwin- onderneming „Cleefswit ,1— 1oq Ao\ s s Donk. Dr. W. C. de Leei 6©x11vvi^ t,o 31 nieuwe leden gekozen, van wie 29 de benoeming aanvaarden onderneming ,,»-j sten: Donk. Dr. W. C. de Leeuw, scheikundige De heer J. L. Richel, te Borssele heeft en botanicus, te Bilthoven. A. B. Neuje- - kordtedn der infanterie, te Middel- moeming aanvaarden. De heer J. L. Richel, te Borssele heelt en ooiaiuau», ,-. Het Genootschap bestaat thans uit 2 aan het Genootschap gelegateerd de zg. an, kapitein der infanterie, te Middel- .--1-- j:-~ -ia1q UAor, T, TWoJTlo On deze wei- burg. Dr. H. van Oyen, jDredikant^ der eereleden, 52 directeuren en 619 leden, van wie 108 te Middelburg wonen, de opgave van het vorige jaar geeft de cij fers 2, 51, 620 en 102. Het aantal betalende bezoekers van 't museum bedroeg 3942, van wie 25 toe gang kregen tegen verminderd tarief. De cijfers voor 1928 waren 3786 en 41. Na den brand te Middelburg van 7 December heeft het bestuur advies ge vraagd over de beveiliging van het mu seum tegen brandgevaar aan de Kon. Ne- derl. Brandweervereeniging. Eene com missie, bestaande uit de heeren D Vle- rning en J. C. R. Keeman, heeft daarop hel museum bezocht en aangeraden de aan het Genootschap gelegateerd de zg. an, «.apapu. „Bergweide" te Borssele. Op deze wei- burg. Dr. H. van Oyen, predikant der de staat een gave vluchtberg en eertijds Ned. Herv. Gemeente, te Ritthem. Mr. J. verhief er zich ook het kasteel der hee- A. A. Fransen van de Putte, directeur ren van Borssele. Het legaat is dankbaar der Rotterdamsche Bankvereeniging, aanvaard. kantoor Goes, te Goes. G. W. C. D. Een legaat van vrouwe F. A. de Vriese Baron thoe Schwartzenberg en Hohen- douairière jhr. J. W Paspoort van Grijps- lansberg, burgemeester van N. en St. kerke té 's Gravenhage, bestaande uit Joosland, J. Slooves, directeur der P.Z. drie geschilderde familieportretten (Scho- E.M., te Vlissingen. P. A. Terweer, rer en Paspoort), waarvan één geschil- leeraar R.H.B.S., te Middelburg. P. J. F. derd door Van Mieris, was eveneens zeer van Voorst Vader, predikant der Ned. welkom. Herv. Gemeente, te Middelburg. Hetzelfde geldt van eene gift groot Ir. J. P. B. Berdenis van Berlekom, te 1000, aan het Genootschap geschonken Parijs. Ir. J. van der Harst, te Barcelona. door twee hooggeach." staogenooten, die onbekend wenschen te blijven. Afwezig de heeren Portheine met ken- nisgeving. 1. Notulen vorige vergadering. De heer MES komt terug op de kwes tie van het pensioenfonds en meent, dat de gemeente toch wel iets er in te zeg gen heeft, en als B. en W. er nieta aan veranderen, zal spr. er niet aan vasthou den, pm er ook anderen 'in te betrek- Ken De VOORZITTER verzekert, dat men er niets mede te maken heeft. 2. Ingekomen stukken. De VOORZITTTER deelt mede, dat den commissaris va/n politie een salaris is toegekend van f 4200—f 5200, nu zal hij krijgen van heden af f 4950. Dit werd voor 'kennisgeving aangeno men. Hetzelde geschiedde met het punt inzake de zwemhokjes. Nog was ingekomen een schrijven van „TJit het Volk—Voor het Volk" met uit- noodiging voor een vergadering op 2 Mei ter bespreking van den historischen op kocht. De heer JERONIMUS meende, dat de rekening 1928 van den Veerschen weg nimmer is overgelegd. Dit. zal worden nagegaan. 3. a. Overplaatsing Onderwij'zer school C naar school K; b. Benoeming Onderwijzer school C. c. Aanwijzing plaatsverv. Hoofd school K. De overplaatsing werd z. h. st. goed gekeurd. Tot onderwijzer aan school C werd be noemd de heer P. A. Vermeulen te Rhe- jien m. a. Kt. De heer W. H, Hardon werd aan-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1930 | | pagina 6