OUTWEE PANTSERKRUISERS
23
TWEEDE BLAD VAN DE
PROVINCIALE ZEEUWSCHE MIDDELBURGSCHE COURANT VAN WOENSDAG 23 APRIL 1 930 No. 95
BRIEVEN UIT
NED. OOST-INDIE.
Indië is niet overal vrucht
baar. Maar het is toch een
r goudland.' het voedt 50 a 60
millioen menschen. En kan
veel nuttige waren nog op de
wereldmarkt brengen.
BINNENLAND
BURGEMEESTER VAN CAUWELAERT
MAAKT EEN TOCHT OVER DE
ZEEUWSCHE WATEREN,
SCHEEPSRAMPEN IN DE
BINNENVAART.
„NEDERLAND-EXPRESS."
arontl
BuIlrich'Zout
ZEELAND
Onderhoud van steenslagwegen.
DE STERRENHEMEL IN NEDERLAND
IN DE WEEK VAN 23^30 APRIL
DES AVONDS TE 9 UUR
ZUID
MIDDELBURG.
WALCHEREN.
ZUID-BEVELAND,
HET AMBTENAREN-REGLEMENT.
(Van onzen Indischen medewerker).
IS INDIE EEN GOUDLAND?
II.
Wie alles het in mijn vorigen brief
geschrevene overweegt, zal geneigd zijn
op de gestelde vraag of Indië een goud
land is, ontkennend te antwoorden. Toch
zou dat onredelijk zijn, want Indië is
een gebied met veel rijkdom en groote
krachten. Men moet ze evenwel zoeken,
waar zij zijn en niet waar zij slechts schij
nen te zijn. Indië is niet overal vrucht
baar en een onderneming ligt niet over
al goed. Buiten bespreking blijve nu
maar, of de onderneming gemakkelijk ge
noeg en niet te duur haar werkvolk kan
verkrijgen. Buiten Java is het heel moei
lijk volk van de streek zelf op een on
derneming te krijgen, soms is dat geheel
onmogelijk.
Het best slaagt de onderneming, die
het geluk heeft een gewas te telen in de
streek, die daartoe bij uitstek door de
natuur zelf is begunstigd. Een voorbeeld
daarvan levert Deli-Langkat voor de ta
bak; op Java zijn voor andere tabak de
Vorstenlanden en Djember-Bondowoso
bijzonder gunstig. Overigens groeit over
al in Indië wel tabak, maar het welslagen
en de eigenschappen van het gewas zijn
anders, althans niet van dien aard dat
de westersche markt ze op prijs stelt.
Dergelijke gebiedsmonopolies vindt
men in Indië meer en gelukkig is de on
dernemer, die het voorrecht heeft in zoo'n
gebied het rechte gewas te telen. Ner
gens slaagt de koffie beter en geregelder
dan op de hoogvlakten van Idjen in oost-
Java; nergens slaagt de thee beter dan op
de hoogvlakte van Pengalengan bezuiden
Bandoeng. Maar in zulke streken is dan
ook alle beschikbare gebied ingenomen
door de grootcultuur en daar is zij ook
het oudst en het voorspoedigst.
Java is wel het prachtige eiland van
Indië, prachtig in alle opzichten. In de
tweede plaats moet Sumatra genoemd,
waar echter het gebied met vulkanischen
grond, voor bergcultures den mooisten,
beperkt is tot de hellingen van den Ba-
risan. De andere eilanden zijn voor land
bouwnijverheid minder geschikt, al zijn
er wel complexen te vinden, waar deze
of gene teelt van gewas voor de wereld
markt in meerdere of mindere mate
slaagt. Daarmee is natuurlijk geenszins
gezegd, dat die andere eilanden hun
waarde zouden missen. Borneo is over het
geheel niet zeer geschikt voor landbouw
nijverheid, doch het groote eiland is te
vens zeer rijk door zijn bosch, waaruit
producten met een waarde van milli-
oenen jaarlijks worden uitgevoerd.om
te zwijgen van de olie en de steenkool.
Hetzelfde mag van Celebes worden ge
zegd: in de Minahassa kunnen hier en
daar cultures worden beoefend, maar de
groote rijkdom van het eiland ligt in de
geschiktheid van 't kustland voor den
cocospalm en in de bosschen. In midden-
Celebes is een groote rijkdom aanwezig
van ijzererts: helaas zijn daar evenals in
zuidoost-Borneo omstandigheden, die de
ontginning onraadzaam, althans moeilijk
maken.
Het groote oostelijke deel van den ar
chipel, bevattende de Molukken en klei
ne Soenda-eilanden, wordt met eenig
recht tegenover de westelijke helft als
arm geoordeeld. Maar dat arme eilanden-
gebied heeft toch ook zijn waarden. Men
denke aan den cocospalm, al gedijt hij
niet overal zóó wel, dat men er met voor
deel ondernemingen kan vestigen, die
werkvolk van buiten behoeven en een
westersch beheer. Men vergete voora!
niet, hoezeer de muskaatnoot nergens
schooner gedijt dan op de kleine Banda-
groep, een monopolie dat de natuur er
heeft gevestigd.
Van Nieuw-Guinea, tegenwoordig in
opspraak, droomt men meer dan men er
van weet. Wanneer men buiten rekening
laat het bergachtig middendeel, omdat 't
100 en meer kilometers van de kust ver
wijderd ligt, dan bedenke men dat de
rest niet anders is dan opgeheven koraal,
waarop in den loop der eeuwen een op
slag is gekomen, die op den schralen bo
dem een humuslaag heeft gebracht. Noch
in het noorden, noch in het zuiden heb
ik er een krachtig bosch gezien en ik
betwijfel, of er wel ergens, tenzij in a
te afgelegen oorden, een complex gron
den is te vinden, waar men een bepaalde
teelt jaren achtereen met voordeel kan
beoefenen. Daarom is het onbegrijpelijk
dat er „kolonisten" uit Indië zich opma
ken om daar hun geluk te beproeven in
een streek, waar de gezondheid véle ge
varen loopt en waar de hulpmiddelen
volkomen afwezig zijn. Zij zijn wellicht
verleid door de humuslaag in de bos
schen, alsof die niet vrij snel is verbruikt
en alsof de ondergrond van geen betee
kenis is, wanneer men om bouwgronc
vraagt. De Papoea-bevolking en de
vreemde elementen uit den archipel kun
nen er voor hun geringe behoeften tot
voeding wel velden aanleggen, maar daar
mee is dan ook wel alles gezegd. Wat er
buitendien is beproefd door westersch
initiatief, was tot mislukking veroordeeld
Is Indië een goudland? Zeer zeker: het
voedt 50 of 60 millioen menschen en in
menig deel van den archipel liggen de
krachten, waarmee ondernemers nuttige
waren en stoffen op de wereldmarkt bren
gen. Maar de ondernemer moet weten,
waar hij zijn taak zal aanvatten, even
als zijn kunde toereikend moet zijn. Ner
gens ter wereld kan men op steenen
ploegen en wie het desondanks deden,
hebben zich vergist, hebben moeite, geld
en levenslust verspeeld.
DENGAN HORMAT.
Men meldt aan de Maasb. uit Dor
drecht:
Dezer dagen is alhier in de zeehaven
aangekomen de „Antwerpen", het on
langs voor rekening der Scheldestad ge
bouwde schip.
Nader wordt vernomen dat hier Dins
dagavond met den trein van 22.14 zijn
aangekomen dr. F. van Cauwelaert, bur
gemeester van Antwerpen, de wethou
ders en verschillende raadsleden. Het ge
zelschap bestond uit circa 40 personen
Woensdagmorgen om half zeven zou
men zich per auto naar de zeehaven be
geven en vandaar via de Zuid-Holland
sche en Zeeuw sche wateren met de
„Antwerpen" weer naar de Scheldestad
terug varen.
Het bezoek aan Dordrecht droeg geen
officieel karakter.
Op vragen van het Eerste Kamerlid
Van der Lande over scheepsrampen in
cte jongste Januari stormen op Hen Rijn,
dö Lek, Waal, Zeeuwsche stroomen en
Zuiderzee heeft de minister v,an water
staat geantwoord:
Het was bekend, dat in de jongste
Januaristormen op de genoemde wate
ren verschillende schepen gezonken oT
gestrand zijn. Daar nog geen wettelijk
door E. PHILLIPS OPPENHEIM,
23
De klerk schudde ontkennend het hoofd
en verklaarde: i
„Ik weet positief zeker, kapitein Ro-
therby, dat mijnheer Delora nog niet
hier is geweest met verzoek hem zijn
kamers te wijzen. Het is mogelijk, dat
bij van de andere zijde het hotel is bin-
nengieigaan en dat hij nu in de rookkamer
of de American Bar zit, maar hier heb
ik hem niet gezien."
Er stond een sola in de vestibule
en juffrouw Delnra liet zich daarop val
len. Ilc zag ,dat zij zeer bleek was) IgëV
worden.
„Laat een van de piccolo's even in
Bet hotel rondvragen vroeg ik den por-
tier, „of de heer Delora in een der voor
vertrekken is. Indien u mij vergunt tl
iets voor te stellen", zeide ik, mij tot
haar wendend, dan geef ik u in overwe
ging maar dadelijk naar 'boven te gaan.
U zult dan wel bemerken,, dat de heer
Dean zich vergist heeft en uw oom er
reeds is."
„Wel zeker" verklaarde zij opstaande,
„dat is een goed idee. Ik ga dadelijk.
Heeft u er bezwaar tegen om' met mjij
'mede te gaan.?"
„Niet in het minst" haastte ik mij te
antwoorden.
Ik gebruikte nog een enkel ooigenblik
om te zeggen wat er met m'ijn biagagjé
moest gebeuren en begaf mij toen met
haar en de klerk in de lift.
„Uw oom is toch niet ernstig onge
steld, hoop ik?" vroeg de klerk haar
„O neen" antwoordde zij: „hij1 vond
den overtocht alleen zeer onaangenaam'
len hij, is niet bijzonder sterk. Maar dat
hij' werkelijk ernstig ziek zou zijn, geloof
ik niet."
„Het is nu twee jaar geleden, dat
hij ons met zijn bezoek vereerde" ging
de klerk door.
Zij knikte.
„Ja, toen is 'm'ijn oom alleen hierheen
Iglereisd. Ilc ben hier voor de eerste
maal. Ik ben nog nooit in Engeland ge
weest."
De lift stopte en hét meisje vroeg:
„Op welke verdieping zijn we hier?"
„De vijfde. We hebben daar een aantal
keurige kamers gereserveerd, met hét
uitzicht dat uw oom wenschte."
Wliji gingen de gang door en hij deed
een deur open, die toegang gaf tot een
kleine hal, vanwaar 'men in de zitkamer
kwam. De klerk maakte alle kamers
open en zeide: „U ziet, juffrouw Delora
dat, gelijk ik reeds voorspelde, hier nog
niemand is. De kamers van uw oom lig
gen rechts. De badkamer is links ge
onderzoek naai" scheepsrampen in de
binnenvaart bestaat, kan niet wftrden
vastgesteld, waaraan deze rampen zijn
te wijten. Uit het feit, dat zij op: al de
genoemde wateren tezelfder tijd zijn
ivoorgekomen moet worden afgeleid, dat
zij niet een gevolg zijn van den slechten
toestand van een bepaald vaarwater.
Evenmin kan men met zekerheid zeggen,
dat zij te wijten zijn aan slechte naviga
tie en onvoldoenden staat en. uitrusting
van die schepen. Wettelijke maatregelen,
zooals deze voor de zeevaart bestaan,
'in het belang der opvarenden en van de
lading, zoenden echter voor de binnen
vaart zeer bezwaarlijk te handhaven zijn,
weshalve de minister zich voorhands
wenscht te bepalen fot de bij de behan
deling van de rijksbegrooting voor 1930
aangekondigde regeling van het onder
zoek van scheepsrampen in de 'binnen
vaart. Het bedoelde wetsontwerp zal'
eerstdaags zijn departement verlaten.
Het agentschap der N.V. Stoomvaart-
Maatschappij „Nederland", de firma Kuy-
per, Van Dam-Smeer, te Rotterdam
meldt, dat de boottrein van het s.s. „Prin
ses Juliana", hetwelk 25 dezer te Genua
wordt verwacht, Zaterdagmorgen 26 Apri
a.s., te 9.52 uur aan het Maasstation
te Rotterdam zal aankomen. Aankomst
te 's-Gravenhage (S. S. station) 9.45,,uur
zorg voor een goede
spijsvertering door
Sinds 100 jaar onovertroffen bij moeilijke spijsver
tering, maagpijnen enz 250 gr. fi. 0,60 Tabletten fL
0,25 en fl. 1,20. Slechts echt in blauwe verpakking
met het portret van den uitvinder. Monsters
gratis en franco van dfcn hoofdvertegenwoordiger
R-de Grain. Ani9ten3aat-OMt. LSnnaeusssartiweo 18
(Ingez. Mod-)
Ged. Staten van Zeeland hebben aan
de besturen van de gemeenten en van
de polders of waterschappen in Zeeland
een circulaire gericht, waarin zij aanha
len een schrijven van het bestuur van den
Bond van Bedrijfsautohouders in Neder
land (B. B. N.) betreffende het onder
houd van steenslagwegen.
In dit schrijven wordt er op gewezen,
dat het onderhoud zich meermalen een
voudig beperkt tot het op ongeregelde
tijden uitspreiden van grof steenslag op
de wegen, welke steenslag dan verder
door de passeerende voertuigen moet
worden ingereden. Vroeger was dit mo
gelijk toen alleen door paarden getrok
ken voertuigen met ijzeren banden "van
de wegen gebruik maakten, nu steeds
meer automobielen op die wegen zijn ver
schenen, is het een bron van onnoemelij
ke schade voor de ingezetenen der pro
vincie. Hoewel het opheffen van het
euvel naar de meening van den B. B. N.
alleen kan worden verkregen door een
streng doorgevoerde centralisatie van het
beheer der wegen in de handen van den
Prov. Waterstaat, begrijpt het bestuur,
dat de geschiedkundige ontwikkeling van
dit wegbeheer en de financieele conse
quenties, aan een dergelijke centralisa
tie verbonden, ernstige hinderpalen daar
tegen vormen, dat daarvan nog in een
lange reeks van jaren geen sprake zal
kunnen zijn.
Echter zou reeds het euvel belangrijk
worden verminderd, indien de betrokken
gemeente-, polder- en waterschapsbestu
ren door den volkomen competenten
Provincialen waterstaat in technisch op
zicht worden voorgelicht omtrent het ge
bruik van het voor bet onderhoud der
wegen geschikte verhardingsmateriaal,
waarbij een dergelijke abnormale slijtage
van automobielen niet zal optreden.
Ged. Staten hebben advies gevraagd
legen en verderop vindt u uw kamers."
Zijl wierp een Mik in alle kamers,
die inderdaad ledig waren.
„De kamers -zijn werkelijk keurig" ver
klaarde zij, „maar ik begrijp er niets'
van, dat mijn oom er niet is1."
„Over een paar minuten zal hij wel
komen opdagen", stelde de klerk haar
Igerust. „Kan ik nog iets voor u doert,
juffrouw? Zal ik het kamermeisje ol
een loellner voor u bestellen?"
„Neen, noig' niet. Ik wil wachten tot
mijn oom komt. Wilt u misschien bene
den de 'boodschap afgeven, dat hij -mij
een zeer groot genoegen zlal doen, wan
neer Wijl 'bij zijn komst onmiddellijk naar
boven gaat?" I
„Zeker juffrouw" antwoordde de klerk',
tzich -naar :de deur begevend. Ik wilde met
hem meegaan, maar zij' hield mij terug,
zeggendef
„U zou- 'mij1 een igrooten dienst bewij
zen, wanneer u nog niet wegging. Het is
misschien erg mal van mij, maar ik hen
hanig."
„Natuurlijk blijf ik" antwoordde ik,
mij naast haar op de sofa zettend, „maar
Laat ik u verzekeren dat er -geen en'kjele
reden bestaat om' u ongerust te maken.
Er kan uw oom) een ongelukje met zijn
rijtuig zijn [overkomen, of wel hij kan een
vriend zijn tegengekomen, met wien hij
een paar 'minuten heeft staan praten.
In ieder geval kunt u hem hier binnen
korten lijd verwachten. Londen is geen
stad van geheimzinnige gebeurtenissen
OEERSTE KW.
©V0LIE MAAN
3 LAATSTE KWARTIER
NIEUWE MAAN
VENUS
MARS
JUPITER
SATURNUS
De maan is om 9 uur nog niet op.
De nachten zijn nu maanloos, enkel
den 29en vindt men deNieuweMaan
aan den hoofdingenieur van den Prov.
Waterstaat en deze kan niet ontkennen,
dat het onderhoud van vele wegen plaats
heeft op een wijze, welke voor het ver
keer met motorijtuigen met rubberbanden
ongeschikt moet worden geacht, vooral
door het uitspreiden van een laag onder -
houdssteenslag op den weg om die ver
volgens door het verkeer te doen vast-
rijden. In het algemeen is gebruik van
fijne steenslag te verkiezen, te meer waar
de kosten met grof steenslag geen ver
schil maken. Ook wordt dikwijls het
spreiden verricht in een daarvoor vol
strekt ongeschikt jaargetijde. Ten slotte
wijst de hoofdingenieur er op, dat er de
laatste jaren meer in het bijzonder van
wege den Zeeuwschen Polder en Water-
schapsbond op gewezen is, dat in walsen
noodig is, dit niet slechts in het belang
van de weggebruikers, doch evenzeer
van de onderhoudsplichtigen.
Ged. Staten noodigen de gemeente- en
polderbesturen uit te bevorderen, dat
zooveel mogelijk fijne steenslag, 1 tot 3
c.M., gebezigd wordt en deze wordt in-
gewalst.
„Paaschdrie" heeft gisteren dank zij
het mooie, doch nog frissche weer aan
honderaen gelegenheid 'gegeven nng eèn
dag of althans een 'middag van de vrije
natuur te genieten of op andere wijze,
dezen, alleen op Walcheren, met uitzonde
ring van Vlissingen, bekenden feestdag,
maar eigen wensch door te brengen.
Ook nu was "het vooral het jonge
goedje van het platte land, die op hun
wijze de bloemetjes buiten, zette en dat
speciaal op de Markt en de omgeving.
Alles bijeen genomen kan van deze Pa
schen [getuigd worden, dat zij' noig is: me-
degevallen.
ZOUTELANDE. Dinsdagvoormiddag
vergaderde de gemeenteraad om de ver
ordening op de heffing van siachtrechten
een weinig te wijzigen. Deze Wijziging ge
schiedde op verzoek van den minister
van binnenlandsche zaken.
Igelijk Parijs. Tusschen het Charing Cros
station en het hotel Milan kan een
mensch moeilijk iets ernstigs overkomen."
Zij boog zich voorover en verborg
haar gelaat in de handen.
„Neen, wat ik u bidden fm'aig, doe dat
nu niet"., zeide ik. ,|Het is- werkelijk waar
w;at ik zeg, er is geen enkele redfejn lom
u ernstig ongerust te miaken. Uw oom
sprak er over om even bij een apothe
ker binnen te gaan. Denkelijk is men nu
bezig zijn Destelling klaar te m'akten. Er
kunnen nonderlei kleinigheden gebeuren
die verhinderen dat uw oom' direct naar
zijn hotel is gegaan."
„Och, u weet het niet" prevelde zij
tusisehen haar vingers.
HOOFDSTUK XI.
Er viel niet aan te twijfelen dat De
lora was verdwenen. Ik vfigde na een
'paar minuten den hotelknecht naar be
neden en stelde een nauwkeurig onder
hoek in ;alle vertrekken van het hotel
in. Het duurde niet lang of ik had! tie
absolute zekerheid, dat hij. niet in het
gebouw was en dat niemand van liet
personeel hem had g|ezien. Ik "begaf mij
zelfs naar den voortuin voor het hotel
en keek zoekend het strand af. Op den
(afstand van eenige honderden! meiers tus
sehen het station en de plek waar ik
nu stond was er dus iet gebeurd, dat
hem' verhinderd had hét hotel te berei
ken. Het kon een 'klein ongeluk van)
niet. de minste beteekenis geweest zijn,
het kon wel iets zeer ernstigs gewast
in het N.W. vlak bij Venus. Recht
en hoog boven ons hoofd staat de G r o o-
t e beer nu.
GOES. Bij Kon. besluit is bevorderd
tot technisch hoofdambtenaar van den
Rijkswaterstaat, te rekenen van 1 Janu
ari 1930, de technisch ambtenaar P. Mul
der alhier.
Zooals reeds gemeld, zal Woensdag 30
Apiril in den (gemeenteraad het nieuwe
iamb te narenreglement aan de orde ko
men en hadden de leden en betrokken
organisaties gelegenheid Vooruit schrifte
lijk amendementen in te dienen. Van de
(gelegenheid is gebruik gemaakt door de
heeren Cornelisse, Wondergem, V. d.
Weel en Paul, nader aan te duiden
met S.D.A.Pj; door den heer Jeroni-
mus; door de dames Weijl— Snuijf en de
Graaf—Bloemendal, aan te duiden met
V.D.; door den heer mr. baron V.. d.
Feltz; door den heer Vertregt en door
den Centr. Ned. Ambt.bond enden Ned.
Bond van pers. in overheidsdienst, aan te
duiden door de Bonden.
Opgemerkt zij, dat onder ambtenaren
ook werklieden worden 'bedoeld.
Bij de vermelding van de amendemen
ten hebben wij ons beperkt tot de voor
naamste en principieel ste en die, welke
ons van minder belang voorkomen, of uit
sluitend redactiewijzigingen betreffen,
weggelaten.
Bij art. 1, dat voorschrijft wie onder
ambtenaren worden verstaan' en op- wie
het reglement van toepassing is, wil de
beer Jeromimus het reglement niet van
toepassing verklaren op diegenen, die in
gemeentedienst zijn op arbeidscontract.
De I.S.D.A.P. stelt voor achter art.
1 een nieuw artikel in te voegen, dat be
doelt voor eiken tak van dienst mogelijk
te maken een dienstcommissie in te stel
len.
De heer Jeronimus' wil achter art.
2 een nieuw artikel invoegen, waarin
wordt bepaald, dat behalve die salaris
sen, welke door de Kroon of Ged. Sta
ten worden vastgesteld, of die, welke aan
de goedkeuring van de Kroon of Ged.
zijn, maar de mogelijkheid bestand ook,
gelijk ik genoopt was zelf te erkennen,
dat het nooit zijn plan was .geweest
naar het hotel te gaan. Ik begaf miji
vervolgens weer naar de vertrekken op
de vijfde verdieping, om aan juffrouw
Delora verslag le doen van tmijh Itevindin-
igen. Ik trof haar kalmer aan dan ik' had,
gedacht en minder zenuwachtig ook. In-
tusschen betrok haar gelaat weer, toen
ik haar verzekerde dat ik tot mijn spijt
niet nieuws kon médedeelen.
,,'t Is wel verdrietig het u te moeten
Imedeideelen, dat er geen twijfel meer
over is, ff tot op dit ooigjetoMik is) ,uw
oom! nog niet in het hotel (geweest. Niet
temin 'ben ik volkomen overtuigd, dat
er geen rteden is om zich ernstig ongerust
te maken. Er kunnen zich velerlei klei
nigheden hebben voorgedaan, olm) hem
een half uur vertraging te berokkenen."
Ziji keek naar de pendule en zei zacht:
Het is al meer dan een half uur."
„Mag ik u eens vragen, zou u het niet
goed vinden, -als ik mij met de politie
in verbinding stelde? Zij kan navraag
doen bij alle ziekenhuizen en indien, wat
ik nog -steeds onwaarschijnlijk acht, uw
oom' een ongeluk mocht zijn overkomen,
dan zouden wij er onmiddellijk van op
de hoogte kunnen worden gesteld."
Zij schudde heftig ontkennend het
hoefd. Dm Ide een of andere reden scheen
het denkbeeld haar volstrekt niet toe te
lachen.
(Wordt vervolgd).
