AMSTEL- BATTERU Verkeerswezen, Post en Telegrafie LEGER EN VLOOT DE JOHANNES-PASSION. GEMENGD NIEUWS. Financiëele Berichten PERSKRONIEK. BURGERLIJKE STAND Fnjs_pj?r stuk 25 et. ovetxU vec/uzüfbaatr. HV.Sebr. Peters Prinsengracht220/224 r AMSTERDAMTEL.48882 AFLOOP AANBESTEDINGEN Van onze adverteerders, BEKENDMAKINGEN Verkuijl, Haarlem; I. de Hullu, Schoon dijke; A. H. de Milliano, Oostburg; F. H. E. Modde, Oostburg; P. de Regt, Axel; P. J. Melsen, Woensdrecht; M: J. Mol, Zierikzee; C. A. Boogerd, Noordwelle; S, J. de Regt, Wissenkerke; A. C. Schaap, Beverwijk, Wijkermeerpolder; C. Bie- rens, Tholen, Opheffingen: Zeeuwsche Eilanden (Middelburg). C. W. Paardekooper Co., Kapelle, A 33ee, vrachtrijders. Werkloosheid. Zaterdag stonden bij de Arbeidsbeurs alhier als werkloos ingeschreven; 1 ty pograaf, 5 grondwerkers, 1 metselaar, 6 opperlieden, 3 meubelmakers, 1 kleer maker, 2 schoenmakers, 1 bankwerker, 1 klinker, 2 smeden, 3 stokers, 12 vor mers, 1 kernmaker, 1 slijper, 2 banket bakkers, 10 bakkers, 1 molenaar, 2 sla gers, 14 boerenarbeiders, 3 tuinlieden, 1 reiziger, 11 winkelbedienden, 2 chauf feurs, 2 kellners, 2 loopknechten, 12 kan toorbedienden, 1 leerling-bankwerker, 1 kok, 7 van andere groepen, 54 met vak kennis zonder bepaald beroep, 200 zon der vakkennis (ongeschoolden). Verder 5 vrouwen, w.o. 1 costuumnaai- ster, 1 huis- of verstelnaaister, 1 steno typiste, 1 werkvrouw, 1 waschvrouw voor wasch aan huis. Totaal vorige week 322, bijgekomen 77, afgegaan 29, over 370. In de overeenkomstige week van vo rige jaren was het aantal: 1922: 215; 1923: 254; 1924: 125; 1925: 253; 1926: 327; 1927: 409; 1928: 282; 1929: 244. Men ziet uit deze opgave, dat het aan tal werkloozen sedert 1922 alleen in 1927 het huidige overtrof en dat het pessi misme in de jongste raadsvergadering maar al te zeer gerechtvaardigd was. Verplaatst met ingang van 1 Mei a.s. de Commies bij den post-, telegraaf- en telefoondienst It. A. van. Meeuwen van hel post-, telegraaf- en leefoonkanloor te Hansweert naar het postkantoor te It o t terdam. Van Lear Ëlack te Tokio. Be Neder!. Vliegtuigfabrieken te Am sterdam ontvingen Maandag een telegram uit Tokio, meldende dat het d'rie-motori- ge Fokkervliegtuig1 van den heer Van Lear Black, bestuurd door de piloten Geys'jSendorfer en Scholte, n,a een voor spoedige reis aldaar is aangekomen. De autoriteiten hebben de vliegers een grootsche ontvangst bereid. Bij beschikking van den Minister van Defensie is de officier van den Ma rine -S tooml va a r tdien s t 1ste kl. G. den Har- to,g, den Ilea April geplaatst hij de 'Rijks werf te Willemsoord. Voorts is de officier van den Marine- S.loomvaartdienst 2de kl. H. C. Timmersi, den lOdcn April overgeplaatst a. b. van Hr. Ms. „Z 5" id. T A. Bi zoo. den 24isteii April a.b. van Hr. Ms. „Van Spey'k1"; id B. de Bruyn den 28sten April a.b. van Hr. Ms. „Z 7" en id. J. Moerer a.b. yan Ilr. Ms. „Hydra" bij indienstslelling van dezen bodem. Hr. Ms. lorpedobooljager „\Mille de Wiltli" zal op uitreis naar Curapao tengevolge van zwaar weder in de Golf van Biscaye, in stede van j.i. Zaterdag eerst heden op Las Palm as aankomen. Toelating als cadet tot de K. M. A. He Minister van Defensie brengt ter kennis van belanghebbenden, dat in 1930 voor toelating als cadet lot de Kon. Mi litaire Academie de volgende aantallen plaatsen worden opengesteld: (a. voor het leger in Ned.-Indië: 25 voor de infanterie; 2 voor de cavalerie, 5 Voor de artillerie; 3 voor de genie; !5 voor de militaire administratie; 'Iv. voor het leger in Nederland: 31 voor de infanterie; '3 voor de cavalerie, 12 voor de artillerie; 8 voor de genie; 4 voor de militaire administratie Voor nadere bijzonderheden wordt ver wezen naar Staatscrt. No. 68. In verband met de uitvoering door de zangvereeniging ,,Tot Oefening en Uit spanning" op 14 en 15 April a.s., van de Johannes-Passion, schrijft de heer Joh. H. Caro ons het volgende: In de kerk der middeleeuwen was het gebruikelijk, de gebeurtenissen,„die op de Christelijke feestdagen werden her dacht, dramatisch voor te stellen. Het oorspronkelijke doel van die voorstelling was, den voorgelezen Evangelietekst voor het volk, dat geen Latijn verstond, aan schouwelijk te maken. De priester reci teerde den tekst op Gregoriaansche ko- raaiwijze; zoodra een persoon sprekende werd ingevoerd, wisselde een andere priester met hem af; waar meerdere per sonen handelend optraden, werd de tekst door een koor voorgedragen. Uit dit reeds in de 11e eeuw bestaan de gebruik ontstonden de geestelijke schouwspelen; na de 13e eeuw gingen deze uit de handen der priesters in die der leeken over, en ze ontwikkelden zich daarna buiten de kerk zelfstandig. De gewoonte, het Evangelieverhaal op muzikale wijze weer te geven, en de daar bij gevolgde „rolverdeeling" bleven ook in de Hervormde Kerk behouden, en in den loop der tijden leidde een en ander tot het ontstaan der „Passionsmusik". Men kan de „Passionsmusik" in 4 be- standdeelen verdeelen: le den Evangelie tekst; 2e. de groote koren, waarmee de „Passion" wordt aangevangen en beëin digd; 3e. de solo-aria's met daaraan voor afgaande recitatieven, en 4e. de koralen. le. De Evangelietekst. Deze is de grondslag van liet geheel; rondom het Evangelieverhaal groepeeren zich de Neemi voor dc dagelijksdhé reiniging van Uw tanden slechts de bepfoefde fijnkorrelige O dol-tandpasta. Ze is heerlijk van smaak, en reinigt e- bescheri de tanden. Prijs25 en 45 cent Let U er op, dat U ook werkelijk Odol- tandpasta ontvangt, wanneer U deze vraagt. Er is maar één Odol-tandpasta. (Ingez. Med.) Ongelukken. Opi hel spoorwegemplacement IJs- selmonde le Rol ter dam is gevonden hel lij'k van den 38-jarigen remmer L. J. S., 'iji-et verbrijzelden schedel. Men weet niet, op welke wijze. S. onder een l re in is geraakt. Tc Uitgeest is het twee-jarige zoontje van den heer B. in aanraking gekomen met een ketel kokend water, waarvan het ventje den inhoud over zich fcreeig. Het is aan de gevolgen over leden. Dc 17-jarige E. v. G., leerling van het R. K. Lyceum le Haarlem, was Zaterdagmiddag op hel sportterrein ach ter die school aan het hockeyspelen. Hij zakte plotseling ineen en is kort daarna tengevolge van een hartverlamming over leden. HET MISDRIJF TE BENNEKOM. - Aan de doctoren Schnilzler en van Erp Taalman Kip, heiden te Arnhem, is een onderzoek' opgedragen naar de geestver mogens van cteii verdachte in de Ben- nfekömsche moordzaak. In verband hier mee i s de voorloopige hechtenis met 30 dagen verlengd. RIJPAARD OP HOL. Maandagmiddag is op den Vv' a a Ksidto r pe r w eg te 's Gra ven hagc een rijpaard op hol g|esi!a0en. De berijdster werd met een hersfenschud- overige deelen van het kunstwerk. Voor de voordracht van den verhalenden tekst werd reeds heel vroeg de tenorstem ge kozen. Dat Bach de bewerking van den Evan gelietekst wel tot den hoogsten trap van volmaaktheid heeft opgevoerd, zal ieder, die zijn Passionen kent, wel volmondig be amen. 2e. De groote begin- en eindkoren. Bij de oudste „Passions musik" werd, vóórdat met het Evangelie verhaal zou worden begonnen, de aan dacht daarop gevestigd door het zingen van een koor op de woorden; „Das Le- ben und Sterben unseres Herrn Jesu Christi nacli den heiligen Evangelisten". Verder bestond de gewoonte, na het Evangelieverhaal een danklied aan te heffen: de z.g.n, „gratiarüm actio". We hebben hierin den oorsprong te zoeken van de groote koren, waarmee Bach zijn Passionen als het ware omlijst. 3e. De solo-aria 's met voorafgaand recitatief. Zij kunnen worden aangemerkt als beschou wingen en bespiegelingen, die door het Evangelieverhaal worden opgewekt; hier in treedt dus het individu meer op den voorgrond. 4e. Het Koraal, is zeker niet het minst-gewichtige bestanddeel der „Passionsmusik". Dat aan het kerkelijk gemeentelied een plaats in die kunst werken werd gelaten, is evenzeer histo risch te verklaren. In den ouderen vorm der protestant- sche „Passionsmusik" liet men onder de voordracht van het Evangelieverhaal, bij wat men zou kunnen noemen rustpunten in dat verhaal, de gemeente toepasselij ke koralen aanheffen. Toen later, onder den invloed der wereldlijke muziek, de Passionen zich tot kunstwerken vorm den, ging het koraal daarin als bestand deel over. Dat Bach juist het koraal met bijzon ding en met lendenpijn naar Bronovo gie- brach t. GOEDERENWAGENS ONTSPOOR D Tengevolge van een cerkeerden. wissle! stand zijn Zaterdag op het emplacement der Ned. Spoorwegen le Utrecht twee goederenwagens ontspoord. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor, en, door dat hel déraillement op een zijspoor plaats vond, heeft het ook geen storing in den dienst veroorzaakt. Heer (op 't punt in de bus te stappen voor de dorpsherberg): „Wanneer ver trekt ze?" Oude dame: „Ik weet het niet precies. De bestuurder heeft een half uur gele den mijn twee kwartjes ontvangen, en hij is nog niet uit de herberg terugge keerd. (Passing Show). Ccöp. Crediet-, Spaar- en Depositobank veor Zeeland (G, A.) te Middelburg. Aan het jaarverslag van bovengenoem de bank over het 54ste boekjaar is het volgende ontleend: De resultaten over het afgeloopen boekjaar waren niet onbevredigend en laten toe een dividend uit te keeren van 5 54 pet. In den loop van dit boekjaar overleed de heer mr. J. A. Fokker, die sedert ja ren lid van het bestuur was. De heer Fokker droeg de Coöperatieve een warm hart toe en met waardeering zal, 'l be stuur zijn nagedachtenis herdenken. Iinl 'zijn plaats werd tot lid v.'an den i;aad van bestuur benoemd dhr. mr. G. J, Spren- ger, agent van de Nederlandsche Bank alhier. Bij het einde van het boekjaar be droeg het saldo der spaar- en deposito rekening 5886.53 (v. j. 9523.03), een vermindering dus van 3636.50, een ge volg van de omstandigheid, dat even voor het sluiten van het boekjaar een paar deposito's werden opgevraagd. De rente voor spaargelden bedraagt 3.3 pet. Uit de balans blijkt dat op> 31 Dec. 1929 het door de leden bijeengebrachte kapitaal f 5781.385 bedroeg, t.w.50 vol gestorte aandeelen 5000 en stortingen op aandeelen te goed 781.3854- De voorschot-rekening bedraagt een Som van f 16845 v. j. f 18397.215 ver deeld over 42 voorschotten. Bijna het geheele jaar door had de Bank de be schikking over kasmiddelen voor het ver- leenen van voorschotten door inlagen van spaargelden en deposito's verkre gen, terwijl de vraag naar voorschotten niet groot was. Daaruit is ook te verkla ren de kleine teruggang van het winst cijfer. dere voorliefde behandelt, is bekend. In de wijze van bewerking maakt hij een buitengewoon groote verscheidenheid. Daar, waar Bach het koraal als zoodanig uitsluitend vierstemmig bewerkt, wordt de melodie aan de sopraan gegeven, en de andere stemmen harmoniseeren die melodie. Bach heeft 5 „Passionsmusiken" ge schreven; één daarvan is spoorloos ver dwenen; van een andere is vermoedelijk een gedeelte der muziek bewaard geble ven in een „Trauerode auf die Königin Christiane Eberhardine". Blijven de Lu cas-, Johannes- en Matthaus-Passionen. De Matthaus Passion is de beroemdste, belangrijkste en meest omvattende. De Johannes- is heelemaal op minder groo te schaal geconcipiëerd dan de Matthaus- Passion; misschien is dit voor een deel wel te verklaren uit de grootere uitvoe righeid van het Evangelieverhaal volgens Matthaus boven dat volgens Johannes. Zeker is de Matthaus-Passion door zijn ontzaglijk breeden opzet, met dubbel- kocr, kinderkoor en dubbel-orkest de meest grootsche van de twee; Rob. Schu mann en meer toonkunstenaars echter, stellen de Johannes- boven de Matthaus- Passion. Dr. Albert Schweitzer, een autoriteit op het zoo groote gebied van Bach's wer ken, houdt de Johannes-Passion voor de eerste, die Bach geschreven heeft. Op den Goeden Vrijdag van het jaar 1724 werd zij voor het eerst uitgevoerd. Daar Bach niet spoedig genoeg een librettist kon vinden, stelde hij zelf den tekst samen. Wat het verhaal zelf aan gaat, hield hij zich natuurlijk aan den bij beltekst (Evangelie van Johannes, hoofd stukken 18 en 19, beginnende dus, hoe Jezus wordt gevangen genomen). Voor de ingevoegde lyrische gedeelten (aria's en koren) schreef hij zelf de woorden, zich Volgens de balans en verlies- en winst rekening bedraagt de totale netto winst j 832.93 en oyerdeeld saldo A. Po ƒ48.82, totaal ƒ881.75. Nat en droog in Amerika. De New-Yorkselie correspondent vian „De Tijd" schreef onlangs: „Na jarenlang als neutraal toeschou wer de literatuur dei- beide k'ampien en de praktijk van natten en drogen be studeerd te lieblben, achten wij de weit zelve grondig verkeerd e,n ook een fabu leuze mislukking ,een no odeloos vergrijp1 tegen de vrijheid, waarop dit land zoo Sgroot igiaat. Verkeerd is de verklaring, dat wij in de "Nederlandsche pers aaniroffenv dat wij in de Nederlandsche pers aantroffen, dal Amerika zijn welstand aan de prohi lh tie te danken heeft en dat de wet niet in de steden ,doch wel opi heit jjJabte- land mei goede .resultaten gevolgd wordt. Beslaat de prohibitie dan werkelijk? Sinds vijf jaar woonachtig in een dorp in den Slaat New-York op vijf en dertig mijlen afstands v'an de grootstad en bereisd in .alle gewesten vlaini dit groote land bovendien uit den aard van ons ambt steeds in contact met diegenen die wel hel beste de toestanden van het volk kennen, weten wij te verzekeren, dat in alle gewesten van Amerika thans na Lien jaren prohibitie, vele dorpen meer „speakeasies", geheime kroegen. Lellen dan er .gewettigde saloon®'" of herber- gigen waren in den voor-prohibilietijd. Vervolgens, dal het alcohol trekken uit suiker van granen en bieten, en het distil- leeren van vruchten sin-mis dc prohibi'tie- daigen geen vakkunst meer i.s, doch ge bruikelijk in nagenoeg! alle huizen v'an het platteland evenals het broodbakken in Vroegere dagen. Een der allervoornaamste kopstukken bishop Canon, wiens Methodistische,, kerk het bahkspeculeere.n en het drank gebruik verbiedt, werd verleden jaar poor overtredingen op heide punten, na een ergerlijk kramtengetwist door zijn volgelingen aan de kaak gesteld en met met het smetje der hypocrisie gedeco reerd Dat droge1" Kamerleden in dronken toestand het parlement binnenkomen! en dat door grens- en draimkweerbeamlbten uroge parlementariërs worden aangehou den, daarom ergert zich reeds niemand meer. Vandaar dat het in theorie over- Iwegend droge katpiilooL v'aaik genoemd wordt: het omroeipstaition PD-PYV. ofwel „publicly dry, privately welt'" droog in het opyenbaar ,nat in particulier." Middelburg. Van 4—7 April. Getrouwd: C. West- dorp 29 j. en M. Goedhart 29 j Bevallen: N. Sturm geb. Breel d.; N. de Bart geb. de Nooijer z.; C. J. Li cor geb. Pluijmers cl. Overleden: J. L. de Brandt 77 j. wed. van B. Timmerman; N. van Hollhuij- sen ongeil, d. 75 j.; A. B. Geelhoed, ongeh. d. 15 j. Zierikzee. Van 31 Maart5 April. Bevallen: A. P. van West-enbrugge, geb, Peute, z. J. J. Kosters, geb. v. Beek, z. Overleden: M. J. Kosten, 80 j„ man van A. H. Berrevoet. J. Hodde, 74 j„ man van P. Landman. A. Roskam, 70 j„ weduwnaar van M. de Graaf. C. daarbij tamelijk getrouw aansluitende bij den destijds beroemden o.a. door Han del op muziek gezetten tekst van Broches. Bach, blijkbaar voor het dramatisch element in het algemeen, en in de „Pas sionsmusik" in 't bizonder, veel gevoe lend, heeft, waar het verhaal van Jo hannes hem le weinig dramatisch voor kwam, enkele verzen uit het evangelie van Matthaeus in den tekst overgeno men; b.v, die, welke spreken van het be rouw van Petrus en van de aardbeving, die op Jezus' dood volgt. Naar het schijnt was Bach zelf niet geheel met zijn werk tevreden; hij heeft het althans viermaal omgewerkt. Oor spronkelijk begon het werk met het koor: „O Mensch, bewein' dein' Sünde gross" (het koor, waarmee hij het eerste deel van de Matthaeus-Passion eindigt). Dit sloot zich echter, meende Bach, in het geheel niet aan bij den wijsgeerigen be- schouwingstrant die het Johannes-evan- gelie kenmerkt; hij verving het dus door het thans aan het begin staande koor: „Herr, unser Herrscher", waarin hij dit tot uitdrukking tracht te brengen. Schweitzer zegt: „We hebben hier te doen met een muziek van een zeer bizonder symbolisch karakter; de zes tienden van de violen, die als het ware in de lucht zweven, wekken een stemming van een doorschijnende en mysterieuse klaarheid en symboliseeren den godde- lijken geest, die in zich zelf is gekeerd. De bassen, die steeds in achtsten voort gaan, zijn niet anders dan de vertegen woordigers van de idee der oneindig heid, en de fluiten en hobo's drukken het lijden uit; zij vormen geen bepaald thema, het zijn niet" dan onophoudelijke zuchten. Verder, als de zin begint: „Zeig' uns durch deine Passion, dass du, der wahre Gottessohn. zu aller Zeit, auch in der grössten Niedrigkeit, verherrlicht worden bist", zwijgen de violen, en het r (Ing. Med H. J. Mommaas, 71 j„ man van A. A. de Mooij. Levenlooze zoon van J. den Boer en N, B, Berrevoets. Het bestuur van het Waterschap „De Vrije PoLders oncler Tholen" heeft Vrijdag aanbesteed het maken van een muur van gewapend beton, lang 3691.50 M. op den kruin van den zeedijk van den Razernij- en Schakerloöpolder. Laagste inschrijver was J. P. üeurloo te Tholen voor f 31.400. Simplex rijwielen. In ons land meL zijn vochtig klimaat gaal oen rijwiel, dal niet zorgvuldig on derhouden Worclt, er spoedig onooglijk uitzien; de Simplexfabrieken brengen echter thans een rijwiel in den handel, waarvan de nikkelen deelen verchroomd en daardoor legen roest beschermd zijn. D.e chroomhuid kan door de groote hardheid geen krassen krijgen, blijft al tijd glimmend en behoeft nimmer 'ge poetst le worden. Een uitkomst voor hen die ook slecht weer van hun rij wiel gebruik maken en weinig tijd heb ben voor poetsen. De geïllustreerde prijscourant, welke wij ontvingen vertelt er meer van. SLUITING GEMEENTE-ARCHIEF. Burg. en Weth. van Middelburg bren gen ter openbare kennis: dat het Gemeente-archief van 17 tot en met 27 April 1930 voor het publiek zal gesloten zijn. Middelburg, den 4 April 1930. Burgemeester en Wethouders voornoemd, P. DUMON TAK, Voorzitter. M. VAN DER VEUR, Secretaris. OPENBARE KENNISGEVING. De Burgemeester der gemeente Mid delburg brengt ter openbare kennis, dat bij zijn besluit van heden aan H. B. WIJTMAN vergunning is verleend, om gedurende één jaar in zijne broodbakkerij Heeren straat H 170 bakkersarbeid te verrichten tusschen 8 uur des namiddags en 6 uur des voormiddags. De aandacht van belanghebbenden wordt er op gevestigd, dat van deze be slissing binnen 14 dagen na heden be roep kan worden ingesteld bij den Mi nister van Arbeid, Handel en Nijverheid. Middelburg, 5 April 1930. De Burgemeester van Middelburg, P. DUMON TAK. motief in zestienden daalt naar de bas sen." De aandacht zij hier gevestigd op en kele nummers, die door hun buitengewo ne schoonheid nog weer boven hun reeds zoo prachtige omgeving uitstralen. We bedoelen het trioso (no. 31) voor bas- solo, den dialoog tusschen de dochter Zions de solobas en de geloovige zielen koor zonder bassen met hun telkens herhaalde angstige vraag: „wo- hin?" (no. 48), de altaria „Es ist vol bracht" (no. 58) met violoncelsolo, en de aria voor bas met koor (no. 60), een ko raal: „Jesu, da warest todt", slechts be geleid, behalve door orgel, door een en kele baspartij; boven het bange: „bin ich vom Sterben frei gemacht" van den bassolist het koraal, hoopvol en troost rijk. Tot werkelijke toonschildering komt Bach in no. 18 bij „und weinete bitter- lich", in no. 30 bij „und geisselte ihn", en in no. 61 bij het scheuren van den voor hang des tempels en het beven der aarde. Bach typeert de volksmassa zoo rea listisch als het voor zijn tijd mogelijk was, en hij het in de omlijsting van het gewijde geheel passend vond; in de groo te volksscènes, die zich afspelen tijdens de ondervraging van» Jezus door Pilatus, zijn de koren van een verschrikkelijke fel heid; die heftigheid bereikt wel haar top punt in de koren: „Kreuzige!" (no. 36) en „Weg, weg mit dem, kreuzige ihn!" (no. 44) beiden met den ontzettenden woedekreet der bassen aan het slot. Het spreekt vanzelf, dat men van een zoo belangrijk werk als de Johannes- Passion het meest geniet, als nien daar toe voorbereid is. Dat was het doel van bovenstaande vluchtige uiteenzetting. JOH. H. CARO.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1930 | | pagina 6