geóchejihen
No. 284.
MAANDAG 2 DECEMBER 1929
172e Jaargang
it summer bestaat uit
Twee bladen.
EERSTE BLAD.
De Doodstraf
BINNENLAND
GERO-ZILVER
en G ER O-TIN
De abonnementsprijs bedraagt voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De abonnementsprijs is, voor de gewone advertentiën
30 cent per rogel; voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE: N.V. MIDDELBURGSCHE COURAN?
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139
Postchèque en Girorekening 43255
bamilieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels 2.10; elke regel
meer 30 cent. In de rubriek .Kleine Advertentiën" worden, mits uitdruk
kelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels opge
nomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven" ol
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
Bij de behandeling van de begrooting
van justitie in de Tweede Kamer hebben
enkele leden van de rechterzijde aange
drongen op wederinvoering van de dood
straf. In antwoord daarop heeft minister
Donner, die naar men weet, zelf ook tot
de rechterzijde behoort, verklaard, dat
hij in beginsel daar wel voor was, maar
dat er thans toch geen meerderheid voor
te vinden zou zijn.
Wij mogen het dus zoo formuleeren:
als er eens, op welke wijze dan ook, een
andere groepeering van Kamerleden ten
opzichte van dit punt zou ontstaan, dan
hing ons thans de wederinvoering van de
doodstraf boven het hoofd!
Mocht dat eens gebeuren, dan zouden
velen van rechts misschien juichen, maar
naar ons bekend is, ook de hoofdredac
teur van een liberaal Nederlandsch dag
blad, iemand, die overigens de beminne
lijkheid, vriendelijkheid en zachtmoedig
heid zelve is, maar die ten opzichte van
gruwelijke misdrijven een zoo hevig ont
wikkeld opstandigheidsgevoel heeft, dat
hij meent volkomen rechtvaardig te mo
gen eischen: „de kop d'r af bij zulke
beesten!"
Wij kunnen ons dat indenken: wanneer
men zelf vader is van jeugdige kinderen,
en men leest de ontstellend-aangrijpende
bijzonderheden als van dien kindermoord
in den Blijdorper-polder, of men herinnert
zich den anarchist Yje Wijkstra, die,
scherpschutter als hij was, koelbloedig
vier veldwachters neerschoot.... dan is
het een volkomen verklaarbare, natuur-
lijk-menschelijke reactie, wanneer men,
redeneerende volgens het talio-beginsel,
zegt: „die vent moest opgehangen wor
den" of „zoon kerel moesten ze ont
hoofden."
Edoch: wij leven niet meer in een tijd
en in een omgeving, waarin aan zulke
primitieve ,,rechts"-gevoelens den vrijen
loop gelaten pleegt te worden. De mis
daad moge bedreven worden in de war
reling der opkokende hartstochten en
onder velerlei bewustzijn-vernauwende
omstandigheden en -invloeden, maar de
berechting die daarop volgt en behoort
te volgen, wordt uit de sfeer der harts
tocht overgebracht naar de koele zalen
waar de geblinddoekte vrouwe Justitia,
vaak onmeedogenloos, vaak streng, maar
altijd zooveel mogelijk naar den maatstaf
der objectieve rechtvaardigheid oordeelt.
En in die sfeer hebben wij ook de quaes-
tie van de doodstraf te beschouwen.
Nu is het merkwaardige dit: men beziet
de doodstraf-quaestie van allerlei kanten:
theologisch, practisch, sociaalmen
spreekt over de al-of niet preventieve
werking ervan, men maakt statistieken
en bedenkt meer of minder vernuftige
apparaten en methoden, om de doodstraf
ten uitvGer te leggen, maar: men ver
geet als regel den strafrecht-philosofi-
schen kant der zaak in aanmerking te ne
men.
En toch is dit de eenvoudigste weg,
om tot absolute klaarheid ten opzichte
van dit cardinale en capitale punt te ko-
mei1 zooals wij aanstonds zullen zien.
Vooraf echter twee opmerkingen van
eenigszins theologischen aard. De eerste
is deze: beschouwt gij de doodstraf als
een stellige ordonnantie Gods, dan is ver
der redekavelen uitgesloten. Daartegen is
geen enkel argument opgewassen noch
ook geoorloofd men kan ten hoogste
zeggen: ik denk er anders over.
Maar de tweede opmerking luidt: zelfs
in dat geval zal men het met ons eens
zijn, dat het menschelijk streven naar het
doen geschieden van Recht, bij het graf
ten einde loopt. Zelfs een op grond der
Goddelijke ordonnantiën uitgesproken en
voltrokken doodvonnis, zal gelden tot
aan den rand des grafs niet verder;
m. a. w.: de menschelijke rechter zal niet
pogen, zijn rechtspraak uit te strekken
tot aan gene zijde des doods. Wanneer
men er geen profanatie in wil lezen, dan
zouden we kunnen zeggen: dat gebied
behoort niet meer tot zijn competentie.
Na deze opmerkingen gaan we over tot
de bepaling van het begrip straf. Dat
is te omschrijven in den zin waarin thans
van de doodstraf sprake is, als: „een bij
de wet voorgeschreven leed, dat den
wetsovertreder wordt aangedaan."
En ziet, voor wie goed leest, is met
deze bepaling, waaraan wel niemand zal
willen tornen, het wijsgeerig vonnis over
de doodstraf reeds uitgesproken, omdat,
bij nauwkeurige overweging blijkt
dat de doodstraf géén straf is! Hoe dwaas
dat op 't eerste gezicht ook lijken moge,
.toch is het volkomen juist, immers: straf
is een leed, dat den wets
overtreder wordt aange
daan, dus: er moet een wetsovertreder
zijn, en een 1 e v en d e nog wel, om dat
leed te ondergaan, te gevoelen. En die
is er bij toepassing van de doodstraf im
mers niet meer, nademaal men, zoodra
de eigenlijke bedoelde bewuste leedtoe
voeging gaat beginnen, uit een oogpunt
van humaniteit, er naar streeft met blik
semsnelheid den man te dooden!
Anders gezegd:
Als een Arabier steelt, dan hakt men
hem de hand af. Dat is leedtoevoeging,
naar den Koran verdiend: een korte
spanne tijds zeer hevige pijn, en dan ver
der levenslang verdriet, geteekend zijn,
als de man die stal.
Als een Nederlander steelt, dan gaat
hij in de gevangenis: bewuste en bedoelde
leedtoevoeging, door de wet, den rech
ter en den rechtvaardigheidszin als juist
gevoeld en soms ook door den dief als
rechtvaardige straf voor bedreven zonde
aanvaard.
Dat is straf.
Maar: nu zal de bedrijver van een
schandelijk-wreeden moord terechtstaan.
Wij nemen aan, dat onze wet de dood
straf weer zou bevatten gelijk vroe
ger het geval was verder, dat alles
juridiek volkomen klopt en dat recht
bank en Hof niet anders kunnen doen
dan naar eer en geweten den schuldige
ter dood veroordeelen. Gronden voor
cassatie zijn er niet en: het doodvonnis
zal voltrokken moeten worden.
Tot zoover klopt alles. Maar beschou
wen we nu den wijsgeerig-psychologi-
schen kant der zaak.
De straf in feitelijken zin, dat is de
leedtoevoeging aan den wetsovertreder,
is al lang aangevangen, op z'n minst ge
nomen al bij het requisitoir van den offi
cier van justitie. Toen deze de doodstraf
eischte, begon de marteling voor den ver
dachte, toen de rechtbank het doodvon
nis uitsprak, nam zij toe, en toen het
Hof dit vonnis bevestigde en het cassa
tieverzoek geen succes opleverde, be
reikte zij haar hoogtepunt. Alleen de
hoop op gratie bleef toen nog bestaan.
In sensatie-romans en ook in levens-
ware geschriften zijn deze laatste mo
menten voldoende beschreven wij
gaan dat zonder meer voorbij.
Nu komt de ontknooping van het ge
val. Zij lijkt vreemd, doch is niettemin als
volkomen ernstig gedachte-experiment
bedoeld.
Stel u voor:
De gratie is geweigerd, de gevangene
wordt naar de executiezaal geleid, men
doet hem den blinddoek over de oogen,
den strop om den nek, en al wat bij dit
lugubere bedrijf verder hoort; dan wordt,
op een wenk aan den beul, het hennep-
touw doorgesneden, het valluik
opent zich en.... de veroordeelde valt,
zonder strop, in een donsen bedje! De
blinddoek wordt hem afgenomen en
vrouw en kinderen rijden met hem in
een Fordje huistoe!
Vraag: welk verschil is er in d e s t r a f,
dit is i n de hoeveelheid on
dergaan leed, tusschen het bo
venstaande geval en het gewone, waarin
de beul zijn handwerk consciëntieus ten
einde brengt, zoo, dat de dood er op
volgt?
Wanneer wij het onderdeel van een
seconde, dat het intreden van den dood
gewoonlijk duurt, uitschakelen, dan is de
hoeveelheid leed, die de delinquent in
bovenomschreven farce onderging, ma
thematisch precies even groot als de hoe
veelheid ziele-marteling, die de werkelijk
ter dood gebrachte ondergaat.
En al dat door den levenden mensch
geleden leed dat versterkt ons betoog
niet weinig behoort n i e t tot de straf,
is immers slechts het gevolg van den tijd,
die de rechterlijke machine van noode
heeft, om de verschillende instanties te
doorloopen, voor zij het uiteindelijke en
onherroepelijke fiat executia op een
doodvonnis gezet ziet.
Kort gezegd staat de zaak dus zoo:
Straf is leed, rechtmatig toegevoegd.
Leed kan slechts door een levenden
mensch ervaren worden.
Voor het toebrengen van straf is dus
een levenden mensch noodig, om de straf
te ondergaan.
De doodstraf doodt den levenden
mensch.
Dus is de doodstraf.... geen straf,
maar een hoogst pijnlijke uiting der men
schelijke onmacht, een adequate straf
voor het misdrijf moord te vinden
DE ZIEKTEWET.
Dezer dagen is gehouden een bestuurs
vergadering van de Algem. Bedrijfsver-
eeniging voor ziekengeldverzekering, die
in September j.l, is opgericht in overleg
tusschen werkgevers- en arbeiderscen-
tralen.
Bevestigd werd het reedis eerder
door de centralen ingenomen standpunt,
dat met kracht dient te worden bevor
derd een volwaardige uitvoering der
Ziektewet, d.w.z. een uitvoering door
bedrijfsvereenigingen, die zijn opgericht
in samenwerking tusschen bij centralen
aangesloten werkgevers- en arbeiders
organisaties.
In verschillende takken van nijver
heid zijn reeds volwaardige vakbedtrijfs-
vereenigingen opgericht, of verkeeren
zij in staat van oprichting.
Werkgevers in wier tak van nijver
heid geen volwaardige vakbedrijfsver-
eeniging tot stand komt, of di^ om an
dere redenen bij een dergelijke vakbe-
drijfsvereeniging geen onderkomen vin
den, kunnen zich aansluiten bij voor
noemde Algemeene Bedrijfsvereeniging,
waarvan als voorzitter optreedt de heer
E, Kupers, tevens voorzitter van het
Nederl. Verbond van vakvereenigingen,
en als secretaris mr. ,P. W. J. H. Cort
van der Linden, tevens algemeen secre
taris van het Verbond van Nederl.
Werkgevers, terwijl de directie en ad
ministratie voorloopig is opgedragen
aan Centraal Beheer, Zeestraat 71b,
Den Haag, president-directeur dr. F. E.
Posthuma.
DE VLIEGTOCHTEN NAAR EN VAN
INDIE.
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen,
dat net zevende postvliegtuig de PH-AEN
Zondagmorgen omstreeks 8 uur uit Con-
stantinopel is vertrokken en om 15 uur
te Aleppo aangekomen. Aan boord is
alles wel.
Wybert-tabletten on
der het oefenen ter
bescherming van de
keel, vóór het op
treden ter zuivering
van de stem.
(Ing©z. Med.)
ZEELAND
DE BiOND VAN HAÉMONIE- EN FAN-
FAREVEREENIGINGEN IN ZEELAND.
Zaterdag hield in hotel „Centraal" te
Goes de Bond van Harmonie- en Tani-
f.arevereenigingen in Zeeland zijn alge
meene jaarvergadering. Tegenwoordig
waren met den eerevoorzitter en het
bestuur (1 vacature) de afgevaardigden
van 27 aangesloten vereen, en ver
schillende belangstellende leiden.
'Van den voorzitter, den beer H. van.
Iwaarden ie Heinkenszand was bericht
ingekomen, dat hij wegenis gezondheids
redenen genoodzaakt is zijin bestuurs
functie neer te leglgen.
Uit het jaarslag bleek, dat op 't oogen-
blik bij den Bond zijn aangesloten 35
vereenigingen met samen 970 werkende
leden. Uit den bond waren getreden
het fanfaregezelschap ..Soli Deo Gloria"
te Grijpskerke, wegens ontbinding en
„Vroolijk Voorwaarts" te Bath. Toege
treden zijh„Oefening na den Arbeid" te
Nieuw- en St. Joosland en „Luctor et
Emerge" te Zoutelande.
De rekening van den penïüinjgmeester
gaf als ontvangsten f 2058 en als uitga
ven f :1079.
De periodiek aftredende bestuursleden
de heeren J. Huisson te Colijnsplaat en
F. H. Mannhardt te Goes werden herko
zen. In de plaats van d!en heer H. van
Iwaarden werd' gekozen de heer H. Blok
le Kapelle.
De vergadering besloot in 1930 een
wedstrijd te houden te Wissenkerke. Ge
tracht zal worden dit te doen in liet
bosch van de buitenplaats „Sorgwijck"
aldaar.
'Een voorstel van „Excelsior" te Mid
delburg om in 't vervolg de bonds
wedstrijden niet op tweeden 'Pinkster
dag te houden, kon geen meerderheid
wer werven.
MIDDELBURG.
PAKKETPOST ST. NICOLAAS.
De directeur van het Post-, Telegraaf-,
en Telefoonkantoor te Middelburg ver-!
zoekt ons de navolgende wenken, in acht
te nemen bij de verzending van postpak
ketten, onzen lezers mede te deelen.
Men dient
1. de pakketten doelmatig en stevig
te verpakken, verpakking in slap karton
of dun hout is meestal niet voldoende.
2. Er moet vooral op gelet worden,
dat de adressen op pakketten en kaar
ten duidelijk en gelijkluidend zijn.
3. Een afschrift van het adres dient
men in het pakket te sluiten.
4. Naam en adres van den afzender
vermelde men op pakket en kaart; op
het pakket echter zoodanig, dat geen
verwarring met het adres van den ge
adresseerde kan ontstaan.
5 De adressen schrijvenien op het
pakket, of indien deze op papierslrooken
zijn geschreven, dan moet men deze
deugdelijk met goede lijm vasthechten
(niet met lak).
De z.g. label-adreskaarten stevig be
vestigen!
6. De verzending stelle men niet
uit tot 4 en 5 December, doch pakket
ten biede men reeds op 2 en 3 Decem
ber aan,
ZEEUWSCHE BLINDEN.
In de Vrijdag gehouden vergadering
van de Vereeniging tot werkverschaf
fing aan Zeeuwsche Blinden werd het
jaarverslag uitgebracht.
De algemeene toestand gaf ook dit
maal geene aanleiding tot opmerkingen.
Het vorige jaar scheen het, alsof in de
resultaten van den winkelverkoop eene
kleine wending ten gunste was geko
men, doch thans is de opbrengst weer
ruim 200 achteruit gegaan. Het be
stuur doet een beroep op allen, die voor
het werk der vereeniging sympathie ge
voelen. Laten zij den winkel, die, ge
lijk bekend, aan de Beestenmarkt, dus
niet zoo ver van het centrum der stad,
is gelegen, niet voorbijgaan, zonder iets
van hun gading te koopen. Zij steunen
daarmede daadwerkelijk eene vereeni
ging, die, zoover het in hare krachten
ligt, zich beijvert de belangen der blin
den te dienen.
De heer P. Koole, die volgens den be-
staanden rooster, met 1 Januari 1929
als bestuurslid aan de beurt van aftre
ding was, werd als zoodanig herkozen.
Kon ten vorigen jare eene vermeer
dering van het aantal geplaatste loten
met bijna 300 worden geconstateerd,
thans moet, jammer genoeg, op een ach
teruitgang met een getal van 540 wor
den gewezen, waardoor dit aantal is ge
daald tot 23.260. Al is dit cijfer op ziph
zelf, vergeleken bij vroegere tijden, toch
nog respectabel, het ware het bestuur
aangenamer geweest, wanneer het in-
plaats van eene vermindering eene
vermeerdering had kunnen boeken. Ook
hier zij een beroep gedaan op hen, die
sympathie gevoelen voor het werk der
vereeniging; laten allen door het nemen
van loten er toe medewerken, dat het
volgend jaar het verlies op zijn minst
wordt ingehaald.
Uit de nalatenschap van wijlen mej.
M, W. Koole ontving de vereeniging
een bedrag van 200, terwijl aan an
dere giften ongeveer 36 werd ontvan
gen.
De traditioneel geworden opwekking
aan het adres der winnaars van prijzen,
had weer tot resultaat, dat een bedrag
van ruim 50 onder de blinden kon
worden verdeeld.
Het aantal contribuanten verminder
de met een 5-tal en liep daardoor terug
tot 401.
De rekening van den penningmeester
sloot in ontvang en uitgaaf met een be
drag van 22.256.80 h>.
Thans kan nog mededeeling gedaan
worden van het van wijlen den heer
J. H. Blum ontvangen aanzienlijk legaat
van 2000. Ook hieruit blijkt weer, dat
de belangstelling in het werk der ver
eeniging allerminst is verflauwd, een
feit, dat met erkentelijkheid zij gecon
stateerd.
De Zaterdag alhier gehouden collecte
van het Nederl and sic'h Roocle Kruis heeft
f 262.11 Va op-gebracht.
De uitgebreide collectie
biedt keus voor iedere
beurs. Elk artikel muut
uit door superieure kwa
liteit, schoonheid van
lijn en practische ge
bruikswaarde. Vraagt
onze' speciale brochure
GEROGESCHENKEN
(Ingez. Med.).
VLISSINGEN.
Te Voorburg is overleden in den
ouderdom van bijna 68 jaar, de heer
Ph. J, Guttig, in leven gepens. commis
saris van het Loodswezen aldaar.
De heer Guttig was ridder in de Orde
van Oranje-Nassau.
Tijdens den voetbalwedstrijd Vlis
singen— Diongen werd een speler uit het
veld verwijderd. Dit tnaa'kte, dat een
gespannen houding tegenover den. scheids
rechter ent s tond en de bescherming van
de politie tijdens den verderen duur van
den wedstrijd: en ook op w'eg naar het
station noodzakelijk was.
WALCHEREN.
AAGTEKERKE. Vrijdagavond hield
de afdeeling van den Bijz. Vrijw. land
storm haar jaarvergadering, onder voor
zitterschap van den burgemeester J.
Bosselaar. Hierbij was ook aanwezig de
heer Laernoes uit Vlissingen, secretaris
van het Prov. Verband,
De voorzitter herdacht het plotseling
overlijden van den heer Umbgrove, in
leven voorzitter van het Prov. Verband,
alsmede het overlijden van een inge
zetene uit deze gemeente, den beer J. H.
Blum, bij wien w'ij als plaatselijke af
deeling ook nooit tevergeefs aanklop
ten, Vervolgens hield de heer Laernoes
een opwekkende rede, feliciteerde de
vereeniging met het groot aantal leden,
en overhandigde hij de vereeniging een
photo-album van den Landstormdag te
's-Gravenhage.
GRIJPSKERKE. Met de Staatscou
rant van 30 Nov. zijn verzonden afdruk
ken van de statuten betreffende de
Landbouwvereeniging „Nooit Gedacht",
gevestigd aldaar.
O, EN W. SOUBURG, Vrijdagavond
gaf de Chr, gemengde zangvereeniging
„Soli Deo Gloria", directeur de heer G.
de Ru, ter gelegenheid van haar 10-jarig
bestaan een uitvoering in de Geref.
Kerk aan de Kanaalstraat alhier, met
medewerking van een strijkorkest van
mej. De Hondt.
Na een kort openingswoord door den
voorzitter, den heer F. Huson, die in het
bijzonder welkom heette de bescherm
vrouwe der vereeniging, mevr. van
Doorn—van Lookeren Campagne, werd
het programma, bestaande uit êen 17-