eerste blad.
zeeland
in onze
staten-generaal.
binnenland
bioscopen.
No. 247.
ZATERDAG 19 OCTOBER 1929
172e Jaargang
Een roofvisch in ons
goud o is se henvijver tje.
lie onza Spscsals Etalages.
HIDDELBURGSCHE COURANT
De abonnementsprijs bedraagt, voor Middelburg en 't agentschap Vlissingea,
2.30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
13 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën,
10 cent per regel voor ingezonden .mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT.
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers
Redactie 269 Administratie 139
Postcheque- en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 11 regels ƒ2.10, elke rags;
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, snits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regvls
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder Brieven" «i
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 «ssD,
J5V*
Dit mummer bestaat, uit
DRIE bladen.
Wij hadden aanvankelijk boven deze
regelen willen schrijven: de knuppel in
het hoenderhok. Dat laatste woord kon
er, zooals men zien zal, wel bij door,
maar ten opzichte van het eerste zouden
wij aan de internationale courtoisie te
kort doen, indien wij dat machtige voort
brengsel der menschelijke techniek, het
welk laatstleden Zondag een groot deel
van ons Nederlandsche volk in letterlij
ken zin „de oogen naar omhoog deed
heffen", den „Graf Zeppelin", een knup
pel zouden durven noemen. Vandaar: een
roofvisch. Want dat is zoo hetgeen
wij dachten, dat een hoffelijkheidsbezoek
van een mooien zilverbaars aan het naast
gelegen Nederlandsche vischvijvertje zou
de zijn, is gebleken de rooftocht van een
gruwbaarlijken snoek naar ons vreed
zame goudvischkommetje te wezen.Wiens
rooftocht maar al te zeer gelukt is: roof
de hij niet de zielerust en de gemoede
lijkheid van wat mr. Heemskerk noemt
„het aanzienlijk deel van ons volk, dat
prijs stelt op Zondagsheiliging, en be
paaldelijk op kerkgang?"
Het spreekt vanzelf, dat de vragen, die
mr. Heemskerk o zeker: zoo hoffelijk
als 't maar kon y— tot den minister richt
te omtrent de, 'door den Zeppelin, ge
pleegde Zondagsontheiliging, een min of
meer verwante snaar in de rechtzinnige
pers doen medetrillen. Wij kunnen ons
dat indenken: Zondagsheiliging betee-
kent aan den overkant nu eenmaal: an
deren, die er niet zoo over denken, dwin
gen den Zondag op dezelfde wijze door
te brengen als zij, die dien dag, op hunne,
en dat is klaarblijkelijk de eenig toelaat
bare, wijze heiligen.
Op de gesteldheid des harten komt het
daarbij, naar het schijnt, gansch niet aam:
men mag wel, hunkerend naar het zonne
licht, of de zeelucht, of naar welk ander
wereldsch vermaak ook, in de kerk zit
ten als men er maar zit. Da's hoofd
zaak.
Daarom moeten we strenge Zondags
wetten hebben en handhaven, wetten,
dat zijn gebiedende overheidsbepalingen,
waaraan men zich goedschiks of kwaad
schiks te onderwerpen heeft. Hoe een
morrende onderwerping aan zulk een
overheidsvoorschrift in verband kan
staan tot een heiliging, hetwelk toch,
naar wij meenen, een zaak des gemoeds
is, vermogen wij niet te begrijpen en ver
moedelijk weten zij, die voor zulk een
verplichte heiliging zijn, dat al evenmin.
Als ze hun zin maar kunnen doordrijven,
dan is het wel zelfs als heiliging tot
schijnheiligheid wordt.
De Standaard laat echter een geluid
hooren, dat hoezeer wij het met heel
deze anti-Zondag-Zeppelin-actie oneens
zijn sympathiek aandoet en van eer
lijkheid getuigt:
„Het is niet zoo, aldus dit blad, gelijk
een onzer lezers ons schreef, dat door
deze rondvlucht vele godsdienstoefenin
gen moesten mislukken. De gods
dienstoefening, waar schrijver dezer re
gelen tegenwoordig was, mislukte geens
zins. De trilling van een seconde, toen
het geluid der motoren tot de kerkruim
te doordrong en het gevaarte door het
kerkraam duidelijk zichtbaar werd, was,
na weder een seconde, tot rust gebracht."
Dat is volkomen juist en geeft aanlei
ding tot de formuleering van ons stand
punt: wij zouden het niemand, die daar
aan in gemoede behoefte gevoelt, willen
beletten, den Zondag te vieren en te hei
ligen op de wijze, die hem goeddunkt. En
wanneer een Zeppelin lang boven een
kerkgebouw zou drijven en door het ron
ken zijner motoren den goeden gang van
zaken in dat kerkgebouw zou storen,
dan zouden wij dat gaarne als onge-
wenscht en zelfs als ongepast verklaren.
Maar daarmede is het dan ook uit.
Een betrekkelijk kleine minderheid van
ons Nederlandsche volk want den r.
katholieken gaat zulk een Zondagsheili
ging toch stellig ook véél te ver poge
niet ons te dringen in het keurslijf hun
ner opvattingen, die wij nu eenmaal niet
deelen.
Want zij zullen het zelve toch moeten
erkennen: dat heeft immers geen zin?
Wat zouden zij, voor ons zieleheil berei
ken, zoo zij ons dwongen te doen,
wat zij, naar we willen aannemen, op
grond hunner diepgewortelde overtuigin
gen, doen en laten?
Neen: het was toch geen roofvisch. De
(groote zilveren „Graf Zeppelin" heeft
ons een beleefdheidsbezoek gebracht, dat
door tienduizenden in den lande zeker
zéér op prijs gesteld is, En zij, die den
Zepp niet zien en hooren wilden wel,
die konden hun oogen toch van den he
mel af, naar de aarde richten?
Het bovenstaade was reeds geschreven
en gezet, toen wij in „De Zeeuw" een
driestar aantroffen, waarin onze Goesche
collega (naar aanleiding van een elders
verschenen critiek op mr. Heemskerks
vragen) den liberalen en hun opvatting
inzake de Zondagsheiliging aan de kaak
stelt.
„Het is weer de oude geschiedenis, al
dus dat blad.
Men stelt niet naast elkaar het ge
bod Gods en de menschelijke ver
langens, maar men stelt tegenover de
genen, die van geen Zondagsheiliging
willen weten, de opvatting „van hen die
den Zondag als rustdag gehandhaafd wil
len zien.
En dan zijn de laatsten de onverdraag-
zamen.
Degenen die de wereld in beroering
brengen.
De lastige menschen die altijd wat heb
ben te kankeren, die altijd roet in het
eten gooien, en die men, als men slechts
de gelegenheid had, zoo gaarne onmon
dig zou verklaren.
Intusschen komt hier de oude anti
these weer voor den dag.
De vraag of Gods Woord richtsnoer
zal zijn voor ons leven of dat de mensch
zelf zijn weg zal bepalen."
Inderdaad: het is weer de oude ge
schiedenis en polemiseeren daarover is
vrijwel onmogelijk, eenerzijds omdat het
allicht in theologiseeren ontaardt en
dat worde in het dagblad toch liever ver
meden andererzijds en nog veel meer,
omdat het, juist in deze en dergelijke
vraagstukken, ontzettend moeilijk, zoo
niet onmogelijk schijnt te zijn, den tegen
stander van de logica van ons standpunt
te overtuigen.
Naar aanleiding van bovenstaand ci
taat, dat aan duidelijkheid van bedoeling
niet te wenschen overlaat, zij het echter
nog eens beproefd. De zaak, waarom het
hier gaat, is een strijd tusschen men
schen, tusschen bevolkingsgroepen. Te
genover elkaar staan niet: een
gebod Gods eenerzijds en een
menschel ij k verlangen ande
rerzijds. Ware dat zoo, dan zouden wij
zwijgen.
Maar tegenover elkaar staan de twee
volkomen gelijkwaardige en gelijksoorti
ge menschel ij ke opvattin
gen omtrent de wijze, waarop de Zon
dag in Nederland doorgebracht zal wor
den.
De eene opvatting is: dat zullen we
doen op de wijze, die ons goeddunkt,
zonder anderen, die er anders over den
ken, te hinderen. Dat inzicht steunt
op, heeft tot logischen ondergrond, de
algemeen liberale gedachte.
De andere opvatting is: de Zondag
moet geheiligd worden. Dit inzicht
steunt op de overweging, dat Zondags
heiliging een gebod Gods is.
Maar men mag dien logischen of the-
ologischen grondslag van een over
tuiging niet met die overtuiging zelf
identificeeren.
Wanneer gij zegt: Zondagsheiliging, en
Wanneer wij zeggen: Zondagsvrijheid,
dan zijn dat twee menschelijke over
tuigingen, die volkomen gelijksoortig te
genover elkaar staan en dus met elkaar
vergeleken mogen worden
Maar het voordeel ligt dan aan onzen
kant: wij willen de wederpartij niet ver
hinderen den Zondag op hare wijze door
te brengen, doch zij late ons ook met
rust om onzen Zondag te vieren of te ge
bruiken op de wijze, die ons goeddunkt.
Daarmede hebben zij niet van doen.
Kiest een beroep, niet voor Uw
kind, maar met Uw kind. Inlichtin
gen geeft de Vereeniging
voor Beroepskeuze
S H A A S B O K K f S
SPAARBUSJES
MIDDELBURG.
TWEEDE KAMER.
De ambtenarenwet
Wie de bijzittende rech
ters zal benoemen.
Na 's heeren W ij nk o o p interpel
latie ie hebben toegestaan en een dito
aanvrage van mevr. De V r i e s
Bruins over de alastrimbestrijding in
ontvangst te hebben genomen, heeft de
volksvertegenwoordiging de behandeling
van de ambtenarenwet voortgezet.
Veel belangrijks heeft dat niet opge
leverd; alleen de vraag, wie de bijzitten
de rechters zal benoemen, gaf nogal wat
last. Er waren verschillende amende
menten: van soc.-dem. kant wilde men
de commissie van georganiseerd overleg
zeggenschap in deze materie geven; de
heer Boon (lib.) wilde deze commissie
wel een aanbeveling die niet bindend
zou zijn laten inleveren, maar ten
slotte is het hierop uitgeloopen: dat de
minister van justitie de heeren ambte
naren-rechters zal benoemen. Zoolang
onze ministers van justitie met het ge
voel voor alzijdige rechtvaardigheid be
zield zullen zijn, dat men van hen in de
allereerste plaats mag verwachten, zoo
lang zullen die benoemingen ook wel ge
schieden met de gewenschte onpartijdig
heid.
Aardig was de hierbij ter sprake ko
mende quaestie van de onpartijdigheid,
niet van den benoemenden minister, maar
van de in andere scheidsgerechten
benoedme scheidslieden.
Ook in de scheidsgerechten zoo
zeide de s.d, afgevaardigde S a n n e s meenen bond van handels- en kantoor
verrichten de rechters, door de organi-1 bedienden. Ook niet-leden en winkeliers
4LOS pCt.
BANK-ASSOCï&TIE N.V. - MIDQEL8URG
Viaamarkt K I4ó\
(Icgez. Med.)
DE ALASTRIM. (Wij. komen op een en ander nader
Te Delft is een geval van Alastrim terug),
geconstateerd.
ZUID-BEVELAND.
Raad van Heinkenszand.
HEINKENSZAND, Vrijdagmiddag ver-
gaderde de Raad dezer gemeente, onder
voorzitterschap van den burgemeester,
i Afwezig de heer van Iwaarden wegens
ziekte.
Op voorstel van B. en W. wordt met
In een bijeenkomst van het feest- algemeene stemmen besloten een stukje
comité met inwoners van Het Zand op
17 Oct. j.l. werd als datum van het Ko-
grond aan de P.Z.E.M. te verkoopen voor
den bouw van een transformatorgebouw-
ninginnefeest voorloopig bepaald Zater- i tje aan het steenensiop voor de som van
dag 6 September (1930. Vaststelling van f 25.—. Besloten wordt den termijn van
een programma zal plaats hebben, zoo- ontruiming van eenige onbewoonbaar
dra het Comité weet over welk bedrag verklaarde woningen te verlengen. De
het zal kunnen beschikken. voorzitter doet eenige mededee-
lingen in verband met een vernieuwing
Het Leger des Heils (van William
Booth) houdt, ook hier ter stede, Maan
dag en Dinsdag zijn jaarlijksche nationale
collecte ten behoeve van haar werk in
Nederland.
vergadering van handels- en kantoorbe
dienden gehouden worden, uitgaande van
de plaatselijke afdeeling van den Alge-
saties aangewezen, hun taak over het
geheel volkomen onpartijdig en niet als
pleitbezorgers van belanghebbenden.
Maar daartegen kwam zijn partijge
noot, de heer Schaper, dan toch op:
ik heb, aldus deze spr., op één uitzonde
ring na, overal waargenomen, dat bij de
scheidsgerechten de voorzitter steeds de
beslissing moest nemen, aangezien de bij
zitters altijd de zijde kozen van de par
tij, door hen vertegenwoordigd.
Slechts eens heeft spr. met den heer
Van Braambeek gezeten in een spoor-
van het Claraspad en de vijf wegen en
vraagt het oordeel van den Raad bij
eventueele vernieuwing van rijweg en
voetpad.
De heer S i m o n s e vraagt, wat de
bedoeling is van het schrijven, dat aan
Woensdag a.s. zal hier ter stede een j tal van bewoners der dorpsstraat is ge
richt betreffende tuinen en hekjes en
boomen voor of naast de woningen. De
voorzitter zegt, dat dit schrijven
bij sommige bewoners onnoodige veront
rusting teweeg heeft gebracht, want dat
het alleen de bedoeling is te weten, in
hoever tuinen of hekjes op gemeente
grond liggen, om, wanner zulks noodig
mocht blijken, de gemeente weet, wat
gemeente- dan wel wat particulier eigen
dom is. De burgers die vragen zijn ge
steld, kunnen dus gerust zijn.
zijn daar welkom: de bondsvoorzitter zal
er komen spreken over het Werktijden
besluit.
VLISSINGEN-
Die gemeenteraad lieeft (gisteren do ge-
mleiente-bagjro oting voor 1930 behandeld
in een middag- en avondzitting. j JHOLEN
Bij de algemeene beschouwingen heeft
de heer de jMeijl (S.'D A.P.)_ zeer uitvoe- j SCHERPENISSE. Het gemeentebestuur
11 g :,lgcmcene beschouwingen gehou- zal ,binn.enkort de boom=en op het voor_
den en den uitslag der Tweede Kamer-
wegscheidsgerecht en dit verklaarde: deVerkiezingen in verband gebracht met
man is schuldig, hij moet inderdaad weg.j de samenstelling van den gemeenteraad
Het feit, dat men een bepaald ambt i mi er daarbij op gewezen, dat de raad
bekleedt, of zelfs een bepaalde politieke
richting is toegedaan, rechtvaardigt nog
niet de verwachting, dat men ook in staat
zal wezen recht te spreken daar, waar
echt of vermeend onrecht is geschied!
Het wetsontwerp schiet intusschen
mooi op: men is al aan artikel 57,
j. F, WOLSSCY.
Lange Delft 1 18 Middelburg.
Bijzonder groote sorteeriüg
(Ingez. Med.)
(Ingez. Med.)
,Dr, J. TH. DE VISSER.
Tot lid van den Raad van Commis
sarissen der Maatschappij tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen en der Holland-
sche IJzeren Spoorweg Maatschappij is
als gedelegeerde der regeering benoemd
dr. J. Th. de Visser, oud-minister van on
derwijs, kunsten en wetenschappen.
PRINSES JULIANA.
Gistermiddag heeft Prinses Juliana
met een klein gevolg de fabrieken van
de Koninklijke Nederlandsche Edelme-
taalbedrijven te Voorschoten bezocht.
DE ANNEXATIE DOOR HAARLEM.
De gemeenteraad van Bloemendaal be-
geen afspiegeling is van de uitspraak
der 'burgers bij de Kamerverkiezingen.
Hij' hielreurt het, 'dat B.urg. en Weth. de
plannen tot oprichting van een gemeen-
tjelij'ke schooi voor voorbereidend on
derwijs en een school voor achterlijkej brand van Donderdagavond. Dien mid-
kindenen op financieeie gronden niet wil- j dag was een aanvang gemaakt om een
iden steunen. j hoop veldvruchten, bestaande uit tarwe
Door den heer 'Die Meiji werden ver- j en haver, welke toebehoorde aan den
malige kerkhof van Westkerke verkoo
pen, zoodat het vrijkomende land alsdan
voor bouwland verpacht kan worden.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN W. D.
ZUIDZANDE. Wij vernemen nog de
volgende bijzonderheden omtrent den
dfer inlichtingen gevraagd over de plan
nen tot exploitatie Van de haven, over
hieit bunkerstation van de S. H. V. en over
de plannen ten 'opzichte van het elec-
krisch trambedrijf Middelburg-'Vlissingen.
De "Voorzitter deelde mede,, dat ten
(opzichte van de plannen tot exploitatie
van de haven toog geen definitieve beslis
sing is genomen. ,Het bunkerstation van
d(e S. H. V. beantwoordt aan de verwach
tingen
Met de stoomtram "Walcheren worden
Onderhandelingen gevoerd over de over
name van de 'electrische tram. Over
name van de tram door de gemeente
zou niet in het financieel belang der ge
meente zijn.
De Visschershaven zal verbeterd moe
tien worden en aan den Minister van 1
Waterstaat zal worden verzocht daar
voor een bijdrage te verleenen. ij
Van de rechterzijde werd aan de alge- ELECTRO,
jmeene beschouwingen deelgenomen j
door den heer 'Soreldie zeide dat bij j
die Tweede Kamerverkiezingen )heel an- j
landbouwer J. de Jonge, aldaar, en welke
stond op de gemeente Nieuwvliet, vlak
bij de grens der gemeente Zuidzande,
machinaal te dorschen. Omstreeks 4 uur
liep een der onderdeelen van de machine
warm met het gevolg, dat er brand ont
stond. In korten tijd stond stroo, veld
vruchten, graan en machine met stroo-
binder in brand. Aan blusschen viel niet
te denken. De materieele schade is aan
zienlijk. Alleen de dorschmachine schijnt
verzekerd te zijn.
WATERLAND KERKJE. De verkoop
van het Roode Kruisfoloempje, ten bate
van de t.b.c.-bestrijding, heeft hier f 7.15
opgebracht.
De Kozakken.
Gisterenavond heeft de Electro-bios-
diere invloeden werken (dan bij1 de raads- C02P haar nouveau régime ingezet: een
vjeirkiezingen. vertooning per ,avond, van 8 tot 11 uur,
IHet beleid van jBurg. en Weth. werd twee dusgenoemde noofdfilms en een
tegenover den heer De Meij door den trio. bestaande uit de heeren Bopman,
voorzitter en de wethouders verdedigd.Baethe en Vleugets, dat voor de ipuzikale
Bij de arti'kelsgewijze behandeling wer- j illustratie zorjt.
den verschillende opmerkingen van meer Zonder ons oordeel over de veran-
'ondergeschikL belang gemaakt fen daar- "tariuc ook voor de toekomst vast te leg-
door geen veranderingen aangebracht. De
post sübsidie aan de burgerwacht werd
'behouden met 11 tegen 5 stemtonen.
De begrooting werd tenslotte met alge
meene stemmen aangenomen, waarbij de
voorzitter er op wees, dat Vlissingen van
de groctere gemeenten de eerste is, die
aan het verzoek van den minister van
gen, zij gaarne verklaard, dat gisteravond1
stellig een succes te boeken 'viel. De
opkomst leek ons heel bevredigend
en het zit toch altijd gezelliger in een
volle, dan in een min of meer leege 'bios
coopzaal, nietwaar? de muzikale il
lustratie had niet alleen aan quaintiteit,
maar ook aan qualileit en vooral ook aan
'hinnenlandsche zaken heeft voldaan om begeleidings-nquwgezetheicl een hoogst
belangrijke factor! gewonnen en ten
slotte kjan het systeem der twee hoofd-
de begrooting voor 1 November vast
sloot in zijn zitting van Donderdagmiddag te stellen,
met Haarlem een overeenkomst aan te Op voorstel van den voorzitter werd j films, mits met inzicht gehanteerd, groote
gaan inzake de door Haarlem te betalen j f 500 toegestaan voor de herdenking van voordeelen bieden boven dat der hoofd
schadeloosstelling krachtens de annexa- het 60-jarig bestaan van de Avondschool plus bijfilm.
tie, voor Nijverheidsonderwijs. In dat laatste gerat, zooals het tot
