Mantel-Stoffen
J. F. WOLSKY,
lio. 223
172" Jaargang'
De Herfst breekt aan
Z&tepiag 21 September Ü28
Dit nummer bestaat uit
DRIE BLADEN.
EERSTE BLAD.
Bevordering des
vreemd elingenverkeers.
BINNENLAND
Het Speciale Stoffenliuls
Lange Delft I 18 - Middelburg.
ZEELAND
MIDDELBURGSCHE COURANT
De abonnementsprijs bedraagt, voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen,
ƒ2,30, elders 2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week, De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën,
30 cent per regel voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
JBij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers:
Redactie 269 Administratie 139 N.
Postchèque- en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels ƒ2.10, elke regal
meer 30 cent, In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit«
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regel®,
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling, Advertentiën onder „Brieven" of
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra, Bewijsnummers 5 cent.
Het ware uilen naar Athene dragen,
te willen beweren of aantoonen, hoe be
langrijk het vreemdelingenverkeer wel
voor Middelburg, Walcheren en Zeeland
is.
Dat weet een ieder hier, en menigeen
gevóélt die belangrijkheid in zijn geld
buidel wanneer des Donderdagsavonds
de cassa wordt afgesloten en deze dan
een bedrag aanwijst, dat vele malen
grooter is, dan de gewone door-de-week-
sche ontvangsten.
Inderdaad: het vreemdelingenverkeer,
vroeger een aardige bijkomstigheid, is
nu tot industrie geworden, en de seri-
euse staathuishoudkundige zal in zijn
economische beschouwingen zeker niet
nalaten, vreemdelingenverkeer te noe
men: onzinchtbare export noemt men
daar dezen import van kijklustigen wel
eens-
De Amerikanen nemen een zeer voor
aanstaande plaats in, wanneer men het
vreemdelingenverkeer in z'n geheel be
schouwt: een Amerikaan, die het oude
Europa nooit zag, schijnt tegenwoordig
z'n opvoeding niet meer als voltooid te
beschouwen. Een merkwaardig verschijn
sel doet zich daarbij den laatsten tijd
voor: de verschuiving in het soort der
toeristen. Vroeger gingen enkel men-
schen met 'n zak vol dollars op reis, te
genwoordig gaan ook zij, wier portemon-
naie wat vlakker is, een trip naar den
overkant maken.
Vóór den oorlog, in 1913/14, kwamen
er ongeveer 250.000 Amerikaansche toe
risten naar Europa: alles eerste- en twee
de klaspassagiers. In 1927 was dit getal
tot ruim 330.000 aangegroeid, doch ruim
75.000 daarvan waren menschen met,
naar Amerikaanschen maatstaf, geringe
geldmiddelen; de derde klasse, waarin
voor den oorlog uitsluitend emigranten
reisden, had in 1925 al een 20.000 toe
risten naar ons werelddeel gebracht; zij
heet nu dan ook, overeenkomstig haar
nieuwen status „toeristenklasse"....
In 't afgeloopen jaar is het getal der
Amerikaansche derdeklas-passagiers tot
100.000 gestegen; dat is mede een gevolg
van verschillende organisaties in Ameri
ka, die him meer dan 1000 filialen over
al hebben en b.v. dezen zomer 3000 stu
denten van een 250 Universiteiten naar
deze contreien brachten. Merkwaardig is
nog, dat 60 pCt, der Amerikaansche toe
risten uit vrouwen bestaat.... de aan
geboren nieuwsgierigheid of weetgierig
heid der zwakke sekse openbaart zich
dan hier in een sympathieke richting.
De Amerikaansche sociologen, die zich
met dit verschijnsel bezig hielden, zijn
van meening, dat Europa goed zal doen,
aan deze eenvoudige toeristen alle aan
dacht te gaan schenken; ze moeten vroe
ger zoo hier en daar in Europa wel eens
minder vriendelijk ontvangen zijn, dan de
dollarprinsen en dat is niet verstan
dig.
Het vreemdelingenverkeer, dat onom
streden zulk een belangrijke plaats in 't
Zeeuwsche economische leven inneemt,
vormt uiteraard nog al eens een onder
werp van bespreking, terwijl het werk
der vereenigingen, die zich de bevorde
ring van dat nuttige vreemdelingenver
keer ten doel stellen, vaak kritisch be
schouwd wordt. Een enkele maal schiet
er dan misschien wel eens wat waar
deering op over meestal zal deze ar
beid echter niet al te hoog geprezen
worden.
Onze taak is niet, wanneer hier en
daar detailkritiek wordt uitgeoefend,
daarin te treden; V. V. V. kan zich, des-
noodig, zelf wel verdedigen en wanneer
de buitenwacht het beter weet laat
"ij het zeggen. Opbouwende kritiek kan
nooit kwaad en mag nooit kwalijk geno
men worden. De volstrekt ontoelaat
bare overtuiging dat zij volmaakt is en
e wijsheid in pacht zou hebben, ver
onderstellen wij trouwens bij V. V. V.
nie i vermoedelijk zal een ieder, die iets
en beste kan bijdragen, er welkom we
zen.
Op één ding is echter wel eens eerder
gewezen en mag nog wel eens weer ge
wezen worden: men beschuldige V. V.
V. er niet van „dat het niets doet". Dat
zou zeer onjuist en grof ondankbaar we
zen. De gidsen van Walcheren, de vouw-
kaarten, de artikelen over Walcheren in
dagbladen en geïllustreerde bladen om
maar eens een paar dingen zoo te hooi-
te gras te noemen, dacht u, dat die er
allemaal vanzelf komen?
In 1927 zijn er 5000 fransche folders
gemaakt, in 1928 2000 fransch-engelsche,
1000 nederlandsche, 1000 duitsche, 3000
fransch-engelsche.... en ze zijn alle
maal verdwenen als Maartsche sneeuw
voor de lentezon!
Tijdens de nu weer achter ons liggen
de Olympiade, zijn er 24.400 folders ver
strekt, mooie albums over Walcheren
werden gemaakt.... V. V. V. zorgde
voor de ontvangst der buitenlandsche
journalisten hier....
Het zich als lady- of gentleman-gids
beschikbaar stellen van Middelburgsche
dames en heeren, voor vreemdelin
gen van standing, zooals onlangs weer
die Spaansche journalist, die Zeeland
kwam zien, is ook zéér te waardeeren.
Trouwens: dacht u, in gemoede, dat al
die toeristen die we met veel genoe
genover de Markt en Burg, door Abdij
en Langedelft zien kuieren, hier zoo maar
als vanzelf heenkwamen? Neen toch im
mers: ze moeten hier heengehaald wor
den en daaraan doet V. V. V. het zijne;
men heeft het nog onlangs in ons blad
van een onverdachten getuige uit Ame
rika kunnen lezen, hoe goed er voor ons
gewerkt wordt!
Dit is geen apologie voor V. V. V.; het
kan zeer wel zijn, dat daar nog te ver
beteren valt; het denkbeeld van een al-
gemeene Zeeuwsche Vereeniging voor
vreemdelingenverkeer, een federatie of
iets dei'gelijks, is der overweging waard;
de vraag, of particulieren genoeg doen
ter bevordering dezer voor Middelburg
zegenrijke vreemdelingenindustrie is on
langs publiekelijk gesteld en nog niet vol
ledig of afdoende beantwoord en zoo
kan er nog meer zijn.
Ook is nog aanhangig het verzoek aan
onze vroedschap, de gemeentelijke sub
sidie, die tot dusverre 450.bedroeg,
te verhoogen tot ten minste het bedrag
der contributies. Liefst hooger, vraagt
men.
Wij zijn er vóór: en moet het hooger
worden, dan make men het hooger door
opdrijving van den post contributies!
Het lijkt ons geld, dat zijn rente zéér
wel zal opbrengen.
;l i I i
HET 75-JARIG BESTAAN VAN HET
KON. INSTITUUT VAN DE MARINE.
Gisteravond had een reuniemaaltijd
plaats, die gehouden werd in de amu
sementszaal van het Kon. Instituut voor
de Marine. Hieraan ging een kleine
plechtigheid vooraf op de bovenzaal van
de Marineclub, waar door den eere
voorzitter aan den voorzitter der Ma
rineclub, kap. ter zee J. de Graaff, een
geschenk werd aangeboden namens alle
reünisten, bestaande in een nieuwe ver
lichting voor de gerestaureerde feestzaal,
mede ter gelegenheid van het 25-jarig
bestaan van het clubgebouw, dat tijdens
de reuniefeesten in 1904 werd ingewijd.
An de hoofdtafel zaten behalve Z. K.
H. Prins Hendrik, de eere-voorzitter en
andere leden van het comité, nog ver
scheidene autoriteiten.
Voor den maaltijd was door den oud-
luit, ter zee J. W. Bloem een speciaal
menu ontworpen, waarop voorstellingen
„Herinneringen aan den slag bij Water
loo" waren geteekend. Hetzelfde menu
diende gisteravond voor een reünisten-
maaltijd, die in Nederlandsch-Indië werd
gehouden.
Gedurende den maaltijd, aan welken
een zeer opgewekte stemming heersch-
te, werden verschillende redevoeringen
gehouden.
Prins Hendrik herinnerde er in een
zeer geestige rede aan dat hij'
reeds drie keer gedurende het laatste
jaar Den Helder bezocht heeft, dankte
den praeses voor zijn verwelkoming en
noemde zich zelf „reünist" tusschen aan-
halingteekens: de rang immers, waarin
spreker in de Nederlandsch Marine het
eerst is opgetreden, die van schout bij
nacht, v/as voor hem wel een beletsel
om het Instituut te bezoeken (daverend
gelach).
Vice-admiraal Quant bracht namens de
reünisten hulde aan de reünisten-com
missie, speciaal aan kolonel Hartkamp,
en den heer Klaassen, officier van admi
nistratie.
De avond werd besloten met een hul
de aan de burgerij der gemeente Den
Helder bestaande uit een muizekuitvoe-
ring op het Havenplein en een vuur
werk.
Velen vereenigden zich ten slotte te
gen middernacht voor een gezellig sa
menzijn op de Marineclub.
De tweede dag der feesten werd he
denmorgen ingeluid met een reveille. De
tamboers en pijpers maakten reeds te
half acht een „overal" op de „Oranje
Nassau" van de Maatschappij „Zeeland",
die ter gelegenheid van de feesten te
Den Helder ligt, en op de „Buffel". Ver
volgens maakten zij een wandeling door
de stad met het stafmuziekkorps.
Op de reede van Texel waren alle
schepen gepavoiseerd. Behalve de vele
jachten lagen daar geankerd H. M.
„Heemskerck" en „Kortenaer" en de Z
5, de Z 6, de O 9, de O 10 en de O 11.
Om negen uur scheepten de reünisten
zich in. Voor zoover zij niet aan de zeil
wedstrijden deelnamen, voeren zij mede
op de sleepbooten Drente en Limburg.
Intusschen waren H. M. de Koningin,
Prinses Juliana en Prins Hendrik mét ge
volg, vergezeld van den commandant der
Marine met zijn adjudant, den burge
meester en den garnizoenscommandant,
van den Koninklijken trein, per auto aan
de Buitenhaven aangekomen, waar het
gezelschap zich inscheepte op de „Van
Meerlant".
Te kwart voor tien vertrok de „Van
Meerlant" uit de haven, gevolgd door de
overige schepen.
Ter reede van Texel werden zeilwed
strijden gehouden, die te kwart over tien
aanvingen en tot half drie in den middag
duurden. Tegen het einde van den voor
middag keerde de „Van Meerlant", ge
volgd door de booten met de reünisten,
naar de haven terug.
De Koninklijke Familie reed, na de
ontscheping, onmiddellijk naar den Ko
ninklijken trein terug, waar he.t noen
maal gebruikt werd.
De reünisten dejeuneerden in het ge
bouw van de Marineclub.
Des middags brachten verscheidene
deelnemers aan de reünie een bezoek
aan de vliegkampen De Mok en De
Kooy. Anderen voeren met eenige ma
rine-vaartuigen weer naar de reede van
Texel voor het bijwonen van de zeilwed
strijden.
Te twee uur in den middag zou de Ko
ninklijke Familie per motorboot naar den
torpedobootjager „Kortenaer" gaan. De
Koningin inspecteerde het schip en de
bemanning, waarna met dit oorlogsvaar
tuig een vaartocht gemaakt werd.
OPBRENGST RIJWIELBELASTING
IN AUGUSTUS.
De rijwielbelasting heeft in Augustus
f 2.952.287.50 opgebracht, zoodat voor
1.180.915 rijwielen de verschuldigde be
lastingpenningen zijn voldaan, die 1 Aug.
moesten worden betaald.
DE POSTVLUCHTEN NAAR INDIE-
'Btij de K.L.M. is bericht ingekomen,
dat het tweede postvliegtuig gisteren om
16 a. 1 te Ronstantinopel is aangeko
men. Alles was wel o,an boord.
DE WERELDTENTOONSTELLING TE
ANTWERPEN.
©;ij Kon. Besluit van 18 September:
is ingesteld een eere-comité voor de
'dleelneming van Nederland aan de in
1930 te Antwerpen te houden wereld
tentoonstelling voor koloniën zeevaart en
(Vlaamsche kunst; en zijn in genoemd
comité benoemd de minister van buitenl.
zaken, onderwijs, K. en W., Waterstaat,
Arbeid en Kolonie, de Nederlandsche
gezant te B'russel en de Belgische gjef-
zant te den Haag; de bu'rgemeester van-
Vlissingen; de voorzitters der Ka
mers van Koophandel en Fabrieken voor
Rotterdam, Dordrecht e.a., voor He
Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht en
e.a., voor de Zeeuwsche eilanf-
üen, en de voorzitter van den Midden-
^landsraad.
DE ALASTRIM.
Te Zutphen heeft zich h|et perste
geval van alastrim voorgedaan !>ij een
kind. dat nog niet was ingeënt.
OOok te Nieuwerkerk a. d. IJ S|e 1
doet zich een geval van alastrim voor.
Laat U tijdig een
WINTERMANTEL makeD, OBze collectie
is dit Seizoen buitengewoon uitgebreid.
i I (Ingez. Med;)
OP EEN BEWAAKTEN OVERWEG.
Gisterenavond is door de tegenwoor
digheid van geest van den autohandelaar
Kievit uit Middelburg een ernstig on
geluk voorkomen.
Toen de heer K. tegen half negen
den bewaakten overweg, bij wacht
post 23, bij 't station Rilland-Bath nader
de, waren de boomen niet gesloten en
reed dhr. K., die bij het station een trein
had zien staan, met een kalme vaart
verder. Reeds was de auto tusschen de
boomen, toen de trein, die te 20.21 van
Rilland in de richting Goes vertrekt,
kwam aanrijden en alleen door zóó he
vig remmen, dat de passagiers tegen el
kaar rolden, kon de bestuurder zorgen,
dat de auto nog juist bijtijds stopte om
een aanrijding met den trein te voorko
men, anders waren de gevolgen weer
niet te overzien gev/eest.
De overwegwachter zeide geen klok-
signaal te hebben gehoord.
Men vraagt zich af, wat nu eigenlijk
onveiliger is: een onbewaakte overweg,
waar men in elk geval wéét ,dat de dood
om een hoekje ligt te grijnzen, of een be
waakte overweg, die niet behoorlijk be
diend wordt.
MIDDELBURG.
'PATRIMONIUM.
Gisterenavond bield de pfd. Patrimo
nium, in samenwerking met deter Ghr.
Besturenbond alhier, een lezing, waar
in door vertegenwoordigers' van de fir
ma Van Houten te Weesp, een voor
dracht,, verduidelijkt met Jichtbefelden,
werd gehouden over cacao en chocola
de.
Na dat de bijeenkomst door den voor
zitter van Patramonium op de gebrui
kelijke wijze was geopend riep de heer
W. A. den Hollander aan de talrijk op
gekomen belang/stellenden-, namens bei
de organisaties het welkom toeJ waarbij
hij er op wees' dat deze avond medie
belegd was: om hen die nog! niet waren
toegetreden tot dp Ghr. sociale- en vak
beweging ,op te wekken, zich daarbij aan
te sluiten. Hoofddoel voor hedenavond
was echter aldus spr., om nader kennis
te maken met tie ontwikkfeling van het
bedrijf der firma Van Houten en harie
producten: cacao en chocolade.
In een helder bietoog werd' den aan
wezigen eerst de cultuur (plantage, enz.)
getoond; daarna werd de herleiding (in
dustrie) behandeld. Het eerste deel
toonde hoe de weg van den cacaoboon
van de plantage uit naar de fabriek was,
waaruit zij. na verschillende 'bewerkin
gen door vernuftige machines, in poe-
d er vorm (in de bekende busverpakking)
te 'voorshijn kwam. Na de pauze werd
de vervaardiging der chocolade gede
monstreerd alsmede die bereiding der
cacaoboter. Hierbij werd tevens1 een in
druk ontvangen van het groote, bedrijf
in zij'n verschillende, afdejelingen. Ook
werden nog eenigie heelden vertoolnld van
het in 1928 gehouden felest ter herden
king van het 100-jariig bestaan der fa
brieken van de firma Van Houten to
Weesp.
Een luid applaus vertolkte de gevoe
lens der aanwezigen voor d(3 duidelijke
uiteenzetting en voor het getoonde beeld
van deze voor on's land zoo belangrijke
industrie.
De voorzitter bracht in zijn slotwoord
hartelijk dank aan <Jo firma Van Hou-!
ten voor dezen leierzamen aVond eiaj
sprak de hoop uit dat de aanwezigen'
de ontwikkelmgsavonden, welkie door
beide organisaties dezie'n winter weder
zullen gehouden worden, druk zullen be-'
zoeken.
WALCHEREN.
O. en W. SOUBURG, Om ook zij, die
wegens hun werkzaamheden des namid
dags verhinderd zijn zich te laten revac-
cineeren, hiertoe in de gelegenheid te
stellen, zal de kostelooze revaccinatie
tegen Alastrim niet Dinsdagnamiddag 2
uur, doch Maandagavond a.s. 'half acht
uur ten gemeentehuize plaats hebben.
ZUID-BEVELAND.
HANSWEERT. Met ingang van 24 de
zer is de kommies A. F. de Looff te
Hansweert gedetacheerd in de Coop.
Beetworlelsuikerffabriek „Zevenbergen"
te Zevenbergen.
KAPEL'LE. Alhier is de vlekziekte
onder de varkens geconstateerd.
RILLAND-BATH. Gisterenavond om
streeks half acht is de 28-jarige v. N.
alhier, die zonder licht per rijwijel reed,
tegen hel achterwiel van een hem te
gemoet komende aulo bestuurd door de
B. uit Oostdijk. aangereden, waardoor hij
kwam te vallen en een lievige hoofd
wonde bekwam. De man werd naar hlet
ziekenhuis te Bergen op Zoom gebracht,
waar hij hedennacht is overleden. De
auto is door de politie in bejslag gen'o-
men
Den autobestuurder de B. te Oost-
dijk treft geen schuld. Hij reled met klei
ne lichten. De auto is' vrij gegfeVen.
Gemeld wordt dat de aangebedene pias
3 maanden fietsen kon.
BORSSEI.E. Donderdag kwam de
Raad voltallig bijeen. Aanwezig was, op
uitnoodiging, de directe ur der Zuid-
Bevelandsche Waterleidingmaatschappij,
de beer Van Poelgeest, die op duidi©-
lijke wijze de voorwaarden uiteen zette,
waarop 'Borssele zich daarbij zou kun
nen aapsluiten. Jaarlijks moet vi,tyr a
vijfduizend Igulden (vijfduizend is vol
gens den spreker, aan den Injsogen kant
geraamd) aan water verbruikt worden,
m.l. 10 pet. van de aanlegkosten. Er zijn
220 perceelen, die aangesloten kunnen
worden in de kom en aan de singels.
Het bedrag voor elk perceel te betalen
zou alzoo 22 a 23 gulden bedrage|n.
Wordt voor het genoemde bedrag aan
water verbruikt, aan kan de zaak ren-
deeren, (evengoed als in andere gemeen
ten 'het geval is. Het gemeentebestuur
heeft dus maar te zorgen, dat voor dit
bedrag gebruikt zal worden en daarna
'kunnen plannen uitgewerkt worden, hoe
verder te handelen valt.
De heer De Regt vroeg, of, als
iemand inplaats van één kraan ech
ter 'ae deur, deze elders,, of mieter
kranen Iwenschte, de kosten daarvan in
mindering 'konden tomen van de ge
noemde isom, doch de directeur zei, dat
dit piets ter zake deed.
De heer Rottier wenscht te weten
boe de buizen igelegd zouden worden en
vroeg iook, of de afstand van meer dan
10 (M. van de hoofdleiding bij sommige
perceelen hooger kosten zou meebrehgen.
Dit blies bleek' echter in dezen van 'geen
belang vain de dircctieur wenschte ook niet
wat gevraagd werd, nog eens een uit
voerig rapport uit te brengen over de
Iwijze, waarop de aanleg zou geschieden
enz. enz.; de hoofdzaak was. zoo zei hij,
dat |de gpnoemde s!om er kwam en of hu
de [waterleiding|.naatschappij of de ge
meente den aanleg voor haar rekening
nam, (aat komt er niet op aan. Hij raadde
aan, thans in beginsel te besluiten tot
aansluiting
De heer De Re gi vond dit over
haast lianaelen en de fajeer Rottier ver
klaarde bet hiermee volkomen eens te
zijn, men moest er 'nog eens over na
denken, wamt, zoo zei hij, als men dat
nu idoet, heeft men A gezegd en motet
'men ook B zeggen, waarop de heer
van Poelgeest opmerkte, dat het indezien
niet gaat, als bij een boer,, die vandaag
een paard koo'pt en morgen weer be
sluit het te verkoopen; als men de
waterleiding heeft, houdt men ze. Nog
werd daarna opgemerkt, dat de Raad
toch in iet tegen aansluiting bleek te zijn,
waar (de leden toch op deze vergadering
gekomen jwaren.
Ten laatste hakte de voorzitter den
knoop door, door op te merken,, dat allem
er dus voor waren, zich in beginsjel
voor aansluiting te verklaren. Dit werd
door tniemand ontkend. Nu zullen B.
en !W'. de kadastrale huurwaarde der
aausluit'bare perceelen nagaan en dan.
zal in de volgende Raadszitting aan "die
hana 'van deze huurwaarde worden vast
gesteld, boe men voor de verschillend/a
perceelen den prijs van 't watergebruik
bepalen 'zal.
Daarna kwam aan de orde de bemoe-