De XXe Eeuw.
m. 208
Woensiig 4 September 1921$
172; jaargang.
Dit nummer bestaat uit
Twee bladen.
EERSTE BLAD.
Hoffelijkheid in de politiek.
LND.
BINNENLAND
HET NAUW VAN BATH.
DE ALASTRIM.
OPHEFFING VAN DE GEMEENTE
CROMVOIRT.
NEDERLAND EN BELGIE.
GEDENKTEEKEN VOOR RABEN
HAUPT.
HET CONFLICT IN HET ZAANSCHE
HOUTBEDRIJF.
DE COMMANDANT DER CURAgAO-
SCHE POLITIETROEPEN.
UIT STAD EN PROVINCIE.
KERKNIEUWS
lijk
MIDDELBURGSCHE COURANT.
De abonnementsprijs bedraagt, voor Middelburg en 't agentschap Vlissingen,
'ƒ2.30, elders ƒ2.50 per kwartaal. Week-abonnementen in Middelburg
18 cent per week. De advertentieprijs is, voor de gewone advertentiën,
30 cent per regel voor ingezonden mededeelingen 60 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager. Men vrage daarvoor de tarieven.
UITGAVE N.V. MIDDELBURGSCHE COURANT
Lange St. Pieterstraat, Middelburg
Telefoonnummers
Redactie 269 Administratie 139
Postcheque- en Girorekening 43255
Familieberichten en dankbetuigingen: van 17 regels ƒ2.10, elke regei
meer 30 cent. In de rubriek „Kleine Advertentiën" worden, mits uit
drukkelijk daarvoor opgegeven, advertentiën, tot niet meer dan 5 regels,
opgenomen a 85 cent bij vooruitbetaling. Advertentiën onder „Brieven"
„Bevragen bureau dezer courant" 10 cent extra. Bewijsnummers 5 cent.
ten
|tad
ren
in
ten
lich
|tad
In
iet,
de
/an
iog
|ru-
id-
Ibii-
lich
ten,
}rst
Éten
}er-
en
len
I rij-
lag
|og-
loo-
ien.
in
al-
Ich-
/an
/ol-
fkte
in
laar
|rer-
er
laar
ich
J-ige
|ne-
Irik-
end
(len.
ala-
Itel-
lche
te-
Istal
leb-
op
rds.
Ider
en
leen
leen
[laat
pgd
luis
Ier-
In onze verschillende hoogere en la
gere politieke colleges heerscht veel ver
schil van inzicht, maar omtrenit één punt
is men het toch wel eens: de goede
vormen dienen in acht genomen te wor
den.
Weliswaar is dat begrip rekbaar en
relatief: veel vain de vormen., die een
kwart-eeuw geleden als onontbeerlijk wer
den beschouwd, zijn nu overboord ge
worpen, maar een zeker quantum van
wellevendheids-regels pleegt me» in Raad
en Parlement .gélukkig toch nog te hand
haven. Ook de zeer democratische en
linksche partijen zijn gewoon, als be
schaafde menschen, zich jdaar aam te
houden, en de sociaal-democraat, die den
Raadsvoorzitter met ^voorzitter" aam-
spreekt, omdat het verbroederende „par
tijgenoot" op hem niet slaat en „m ij n-
heer de voorzitter" als kapitalistische
oogend ienerij beschouwd zou kunnen
worden vindt men nog slechts onder de
ImLnder ontwikkelden of meer eng van
geest en begrip zijnde leden dezer partij.
Dat is goed ook: hoffelijkheid be
hoeft nog niet hetzelfde te bateekenen
als onwaarachtigheid en loopen-met-de
stroopkwast; het is integendeel de Olie
die het parlementaire werk smeuïg doet
loopen, zonder op de resultaten daar
van ernstiger! invloed uit te oefenen.
Toch evert onze zeer democratische
eeuw in dit opzicht nog wel eens be
treurenswaardige schouwspelen op. Wan
neer leden van èen bepaalde partij de
monstratief blijven zitten wanneer ons
nationale volkslied gespeeld wordt
och, dan halen we de schouders op en
denken: dat stadium komen ze wel te
boven. Maar als men gevallen ziet als
het communistische Raadsincident te
Hoogjkerk, of wanneer men verneemt
hoe de Rotterdammer Van Burink (daar
weigert onze pen nu eens om „de heer"
voor te zetten) weer in den Raad aan
den gang geweest isdan vraagt men
zioh toch wel eens af, waar dat heen
moet?
In zijn opgewondenheid, boosheid, en
driftigheid heeft Yan Burink gisteren in
Rotterdams Raad den wethouder Nivard
verkeerd verstaan (het ging om een
quaestie van vier ontslagen werkloozen)
en meteen scheldt hij den heer Nivard
uit voor „smerige Jezuïet" trekt zijn
jasje uit en wil den wethouder te lijf,
nadat h ij hem een gjlas water (met glas
U1 al) niaar 't hoofd gooide! Enkele
Raadsleden en de bode moeten den ver-
bouvv-ereerden wethouder beschermen.
is nu in onze democratisch-parle-
mentaxre perioae de reactie op zulk een
onparlernentair-rev olutionair optreden
liberale voorzitter van den Rotter-
amschen gemeenteraad schorst de ver
gadering vijf minuten en dan gaat meln
gewoon door! Het is ons wel wat hl
e liberaal en de verder gaande machts
middelen die dezen Raadsvoorzitter in
dit geval toch stellig wel ten dienste
stonden hadden zoo dan hu {ote_
gepast behooren te worden Met de
enkele verklaring van Wethouder Nivard,
dat de heer van Burink zich bij ,al |zijta
handelingen laat leiden door zijn boeien-
den haat tegen het kapitalisme en dat
die haat de behartiging van de brijfcmoiein
der arbeiders overtreft', is deze herrie
schopper, die volslagen onbekwaam is'
'de werkelijke belangen van Wiem dan ook;
in den Raad. te behartigenonvoldoende
afgestraft.
Zooals boer Rra.at in het parlemeht
den goeden naam van den Nederland-
schen 'boerenstand schande aan doet,
zoo is Van Burink' een rotte appfell fft
Rotterdams Raads-appelenmand.
Dat het kiezersvolk toch eens wijzer
moge worden! j
iend
lie-
De baggerwerken om den pas van
Bath op een diepte van 9 M. te brengen,
zijn begonnen. De heele vaargeul zal op
dezelfde diepte uitgebaggerd worden tot
voor de zeesluis van de Kruisschans.
Deze werken zijn van groot belang
voor de toekomst van de Antwerpsche
haven en haar toegankelijkheid voor
schepen van gyoote tonuenmaat.
In de week van 25 tot en met (31
Augustus zijn in de gemeente Rotterdam
waargenomen 22 gevallen, terwijl inde
ziekenhuizen aldaar werden aangetast 9
personen van het personeel en 2 pa
tiënten; in totaal 33 personen.
Sterfgevallen kwamen niet voor.
Sedert het waarnemen van de ziekte
te Rotterdam zijn aldaar gemeld 206
ziekte- met 4 sterfgevallen.
Voorts zijn in genoemde week de vol
gende gevallen in andere gemeenten
waargenomen:
Hilversum 1, Leusden 1, Scherpenzeel
1, Delft 1, Hilllegersberg 2, Valburg 1
en Eindhoven 1.
Totaal-generaal 237 gevallen met 4
sterfgevallen.
„De Crt." verneemt, dat op bevel van
H.M. de Koningin, alle leden van de
hofhouding ten 'paleize Het Loo door
dr. Haverkamp zijn ingeënt ter voor
koming van alastrim. Tevens is door de
Koningin aan alle leveranciers van het
Hof, t.w. die welke zich dagelijks bin
nen het hek moeteln begeven, de ver
plichting oipgelegd zich te lalen inenten.
Voorts zijn in de afgeloopen week vijf
gevallen van encephalitis na inenting ter
kennis van hel Staatstoezicht op de
Volksgezondheid gebracht.
De gemeente Cromvoirt wordt mét in
gang van 1 Januari 1931 opgeheven. Aan
de memorie van toelichting bij het wets
ontwerp is het volgende ontleend:
De 1421 H.A. groote, ten westen valn
Is-Hertogenbosch en Vught gelegen gje-
meente CroTnvoirt wordt door de spoor
lijn van 's-IIertogenbosch naar Lage Zwa-
luwe in twee deelen gesplitst, welke bei
de deelen weinig aanraking met elkander
hebben.
Het eigenlijke dorp Cromvoirt, ten zui
den van die spoorlijn gelegen, telde op
31 Dec. 1929, 465 inwoners, meeren-
deels behoorend tot den landbouwers
stand; het zielental neemt niet toe.
Het ten noorden van die spoorlijn ge
legen gehucht Deuteren ,dat op 31 Dec.
1928, 174 inwoners telde, neemt in Zie
lental snel toe. en zal zich in de naaste
toekomst nog krachtiger uitbreiden.
In de onmiddellijke nabijheid toch van
Deuteren, dat geheel op 's Hertogen-
bosch is aangewezen en 'ook 'kerkelijk tot
die gjemeente behoort, bevinden
zich de industrieterreinen der gemeente
's-jHertogenbosch terwijl die gemeente
daar bezig is met den aanleg eener nieu
we veemarkt. Voor den bouw te Deute
ren van 71 nieuwe woningen is bereids
vergunning gevraagd aan het gemeente
bestuur van Cromvoirt.
Deze gemeente k'an niet voldoen aan
de eischen, welke deze uitbreiding met
zich zal 'brengen.
Voor politietoezicht, voor schoolbouw,
voar brandweer, voor wegaanleg en on
derhoud, voor rioleering ontbreken haar
de noodige middelen. Weliswaar bezit
Cromvoirt een niet-onaanzienlijk com
plex onroerende goederen, maar de
draagkracht der bevolking is gering.
Thans reeds zijn dientengevolge de fi-
nancieele zorgen valn Cromvoirt groot;
door de gewijzigde financieele verhou
ding tusschen 't rijk en de gemeentjen zul
len die zorgen niet worden verminderd.
In Cromvoirt zelf zijn daarom stemmen
opgegaan om te komen tot opheffing dier
gemeente.
Door die opheffing zal het algemeen,
belang worden gediendbezuiniging vloeit
voort uit de opheffing van een klein (en
dientengevolge kostbaar bestuursappa
raat; met 's-Hertogenbosch wordt veree-
nigjd, wat in de naste tcekoms|t wordéfn
zal 'n arbeiders-woonwijk dier gémeenlje;}
met Vught wordt samengevoegd 't lande
lijke dorp Cromvoirt, dat vroeger reeds
deel van Vught heeft uitgemaakt.
Een klein en onbewoond gedeelte der
gemeente Vught ligt ten noorden van den
spoorweg 's HerfcogemboschLage Zwa-
luwe. Daar die spoorweg thans als grens
tusschen de gemeenten 's-Hertogeubosich-
en Vught wordt aangenomen zal boven
bedoeld gedeelte der gemeente Vught
aan 's-Hertogenbosch moeten worden
toegevoegd. Eenige andere beteekenis
dan dat op deze wijze een goedie grens
wordt verkregen, heeft dit voorstel niej.
Cromvoirt heeft den eigendom van 95
H.A. 87 A. en 25 c.A. weiland; 47 H.A;.
64 A. en 5 c.A. hooi- en bouwland!; 17
H.A. 98 A. heide- en dennenbosch en
25 A79 c.A. hakhout
Hiervan zal overgaan aan 's-Hertogen
bosch 6 H.A. weiland. Alle overige ei
gendommen (ook het raadhuis, de open
bare lagere school en de woning vah
het hoofd der school) zullen overgaan
aan Vught.
Naar de Libre Belgique meent te we
ten, zou de aanwezigheid van verschei
dene leden van de Belgische regeering
te 's-Gravenhage wel iets gegeven heb
ben op het gebied van de Nederlandsch-
Belgische betrekkingen. In goed ingelich
te kringen blijkt men zulks te bevestigen',
zonder echter ook maar minste aanvul
lend detail te willen of te kunnen gpven.
Gister is in de Ned. Herv. kerk te
Coevorden een gedenkteeken onthuld ter
eere van Carolus Rabenhaupt, die in
1672 commandant van de stad Groningen
was en deze stad met zooveel succes te
gen de aanvallen van Munster en Keu
len wist te verdedigen, dat het beleg den
28sten Augustus van dat jaar werd op-
g'ebroken. Rabenhaupt moet in Coevor
den zijn begraven. Men heeft echter zijn
graf niet kunnen vinden.
In de gister te Zaandam gehouden ver
gadering van de vier bij het houtconflict
betrokken organisaties ter bespreking
van het resultaat der in de vorige week
te Amsterdam met de patroons gehou
den conferentie is met groote meerder
heid van stemmen besloten niet op de
voorstellen van den Bond van Werkge
vers in het Houtbedrijf in te gaan.
In „De West van Paramaribo" van
eind Juli wordt gemeld dat de comman
dant A. F. Borren op Curasao ziek is.
In verband daarmede is het commando
over de troepen in Curasao tijdelijk op
gedragen aan le luitenant A. P. J. Ber
ger.
E
Uit Middelburg.
Gisteren herdacht het echtpaar A
Carol wonende Turfkaai H T80 alhier
den dag, waarop het 50 jaar getrouwd
was, terwijl de heer Carol tevens zijn
80s ten (geboortedag vierde. Des avonds
had het muziekgezelschap „Excelsior" de
vriendelijke .attentie de oudjes een ser-
renade te brengen, welke natuurlijk; zeer
op prij's werd gesteld.
De Commissaris van politie verzoekt
de juffrouw, vermoedelijk gek)eed in
Zeeuwsch Costuum, die gisterenmiddag
tusschen 4 en 5 uur in het Magazijn „pe
Ooievaar" op de Markt alhier een
klein bedrag besteedde, zich aan het po
litiebureau te melden.
Betreffende de uitvoering door het
mondharmonicagezelschap „Crescendo'
op monglenavond, iin de Kade kan nog wor
den gemeld ,dat het gezelschap te half-
negen van den Buitentuin 'vertrekt. De
eigenaars van booten, die mede willein
varen en daar bijl voor een verlichting
willen zorgen, zijn zeer welkom.
LJit Walcheren.
Als verdacht van oplichting van ccp
aanzienlijk bedrag aan geld ten nadeele
van 'n bejaard echtpaar te Aagteker
ke is gearresteerd W. N. J., Raadslid en
oud-wethouder te O. en W. Souburg.
io
Uit Z uid-Beveland.
In de op 3 'September j.l. gehouden
vergadering van stemhebbende ingelan
den van den Noord-Kraaiertpolder, zoo
meldt men ons uit Goes, werden op
den staat van aanbeveling ter benoeming
van een dijkgraaf geplaatst de heerleh
G. de Jager (aftr.), H. van Gorsel en J.
Dekker Jz. allen wonende te 's H.
Arendskerke.
Den burgemeester van \V o 1 -
p h a a r t s d ij k is van 3 tot en met
14 Sept. verlof verleend.
Zaterdagavond j.l. ter gelegenheid van
den verjaardag van de Koningin ga,ven
de fluitclub en de beide zangvereeni-
gingen „Looft den Heer" en „Psalm en
lied," een uitvoering op het plein van
de openbare school aldaar. Een en ander
bracht veel volk op de heen.
Maandag j.l. heeft te W o 1 p li a a r ts-
dij k de burgemeester den eersten steen
gelegd van het nieuwe gemeentehuis. Aan
de daarbij gehouden toespraak outleenen
we het volgende:
Ik hied U leden van onzen gemeente
raad, met dit gewiChte oogenblik mijn
gelukwenschen aan, vergezeld van den
dank namens het Dag. bestuur van Wol-
phaartsdijk dat Uw Raad zijn volledige
medewerking heeft beloond voor het op
bouwen onzer plannen. Ik wehsch dit be
langrijke moment tevens te beschouwen
als een historische mijlpaal in de ge
schiedenis dezer gemeente, want op de
plek waar wiji thans door de feestelijke
zonnestralen beschenen, vertoefen, zal
straks het Bestuur onzer gemeente re-
sideeren naar ik hoop voor eeuwen. Ik
feliciteer u en de andere ingezetenen
dezer gemeente met het uiterlijk schoon
van dil eerste huis onzer gemeente, want
het belooft werkelijk, een sieraad voor
Wolphaartsdijk en van Zuid-Beveland le
zullen worden, een flagrante te gons telling
met ons bestaande bouwvallige gemeente
huis.
Spr. bracht vervolgens dank aan den
ontwerper, den heer Pothove en den
aannemer, den heer J. M. J. Schrijver,
om dan de plechtigheid te besluiten met
den wensch dat binnen deze murejn
steeds even prettig moge samengewerkt
worden als dit tot heden altijd geweest
is. Moge Gods onmisbare Zegen op dit
bouwwerk rusten aldus besloot spr.
Het bouwterrein was met vlaggen aar
dig versierd en vele belangstellenden wa
ren opgekomen om getuige te zijn van
deze gebeurtenis.
Na afloop van een en ander 'kwam
de gemeenteraad met den architect, aan
nemer, enz. nog even samen in de raad
zaal, waar ook nog een en ander gespro
ken is.
In de Maandag geiiouden raadsver
gadering van K a 11 e n d ij k e werd een
wijziging gebracht in de verordening op
de keuring van waren in deze gemeente.
Aan den heer Joh. Wisse Fz. werd!
toestemming verleend tot het plaatsen
van een antenne aan de scjhool te Kat
te ndijke.
Aan enkele personen werd afschrijving
verleend voor den aanslag hondenbe
lasting en het le suppletoir kohier hon
denbelasting 1929 werd vastgesteld.
De rekening 1928 eni begrooting 1930
van het Burgerl. Armbestuur worden vast
gesteld.
Bij de gemeente-rekening, die door een
Commissie bestaande uit de raadsleden
Van Kleunen, v. d. Kemp en Molhoek
was nagezien, merkte dhr. Molhoek, op»
dat hij zijne goedkeuring niet aan de re
kening kon geven, ofschoon de cijfers en
de rek. in orde waren, omdat hijl in de
vorige raadsvergadering zijn stem gege
ven bad om aan Huisstede een gedelelte
hondenbelasting over 1928 te geven en,
waar de meerderheid van den Rqad be
sloten heeft dat geld niet terug te geveus
wenschte hij zijn stem niet te geven aan
de voorloopige vaststelling van de ge
meente-rekening 1928.
Ook het raadslid Hundersmarck ging
daarmede accoord.
De overige raadsleden keurden de re
kening goed.
De gemeente-begrooting, nagezien door
een Commissie, bestaande uit de heeren
Feleus, Van der Kemp en Hundersmarck,
werd vastgesteld, op de stem van de
heeren Hundersmarck en Molhoek; na.
De heeren Hundersmarck en v.
d. Kemp hadden een schriftelijk rap
port ingediend, dat de post hondenbe
lasting volgens hun inzien, niet wettelijk
invorderbaar was.
Het heffingspercentage werd met al
le stemmen bepaald op 1 pet.
Met ingang van 15 Aug. is benoemd
tol directeur van het fanfarecorps
„Oefening Kweekt Kunst" te Borsse-
1 e de heer W. Harthoorn te 's-Heer-
Arendskerke.
O
Uit Schouwen-Duiveland.
Dinsdag 3 Sept. j.l. kwam de gej
meenteraad van Burgh onder voorzit
terschap van den lieer M. G. Boot Mz.
in voltallige vergadering bijieen.Daar is
toen een bespreking gehouden met dén
vertegenwoordiger der P.Z.E.M., den
heer Everwijtn.
In antwoord op verschillende Vragen
van den voorzitter, deelde de heer
Ever wijn het volgende mede:
Omtrent electrificatie van Westen-
Schouwen onder gelijke voorwaarden hls
Burghsluis kan hij geeri zekerheid geven;
de P.Z.E.M. Voert het werk der straat
verlichting uit en brengt de (gemeente
de kosten in rekening, het minimumbet-
drag voor eik lichtpunt van 32 Skaafcs?-
sterkte a f 12.80 exclusief den aanleg,
voor ge meen tegeb o uw en pl.rn. f 7iy2 'per
lichtpunt; over de kosten van een onder-
grondseh net kan eerst geoordeeld wor
den, wanneer de uitgestrektheid daarvan
bepaald is; de electrificatie dezer ge
meente zal dezen winter nog wel niet
plaats hebben, als gevolg van den tegen
slag door den afgeloopen winter, die .af
breuk deed aan het werk der electrifica
tie op Schouwen-Duivelanld. Enkele vra
gen zijn hierop gesteld en beantwoord.
Zee uw s c h-V 1 a a n de r e n O. D.
Dezer dagen vergaderde, de gemeen
teraad van C 1 i n g e onder voorzitter
schap van burgemeester J. W. Vienings.
Aan den heer J. P. Naessens, Uoofdl
der Openbare school te Kapellebrugj
Wordt op diens verzoek in verband met
'rijn vertrek naar Ned. Oos>t-Inldië, eer
vol ontslag verleend met ingang van 16
Oct. a".s.
Aangeboden worden de begrootingen
dienst 1930, van de gemeente van het
G. E. B. en van het Burg. Armbestuur
resp. in ontvang en uitgaaf ten bedrage
van f 63.415. (Gew. Diens» enl f 14.650
(Kap. Dienst), van f 16.812 ^Gew. dienst)
en f 5097 (Kap. Dienst) en van f 4158.
Aangeboden wordt de rekening dienst
1928 van het Burg. Armbestuur met
een totaal aan ontvangsten van f 5073
en aan uitgaaf van f 5207.
"Voor de derde maal komt thans aan
de orde de kwestie omtrent het eigen
domsrecht van een perceel grond achter
school en woning te Clinge (dorp;). De
Commissie, beslaande uit de heeren
Kindt, v. Du y s e en v. d. Bran
den, belast met het onderzoek hierom
trent rapporteert thans, dat zij, na de
verklaringen van de Pastoors J. Huygen
aldaar en Chr. Verbunt te Rijsbergen de
overtuiging" heeft gekregen, dat het des
tijds de bedoeling moét geweest zijn van
het gemeentebestuur de beide perceelen
2320 en 2321 in hun geheel in het
bezit te geven van het Schoolbestuur.
Zij meent geen verder onderzoek in deze
kwestie te moeten doen en vertrouwt dait
de Raad hiermee accoord zal kunnen
g&an.
Naar 'aanleiding hiervan stellen B. en
W. voor hun College te machtigen de
koopacten te doen aanvullen met ge
noemd perceel onder beding van vergoe
ding van de betaalde grondbelasting. Na
een heftige en soms scherpe gedachten-
wisseling, vooral van de zijde van de
heeren Ha ge man enLagay, die het
niet met de conclusie der commissie en
het voorstel van B .en W. eens' Yijn,
brengt de v o o r z. TLit voorstel in 'stem
ming; het wordt aangenomen m<?t 8 tegen
'3 stemmen, tegen de heeren'Bogaert, Van
den Branden en Lagay.
De heer V a n Duyse informeert bijl
de rondvraag nog eens naar "liet uitgraven
van de Gentsche Vaart door het polder
bestuur en de mogelijkheid van indijking
van schorren.
De voorz. zegt bijt het polderbestuur
nogmaals te zullen aankloppen en dat
volgens verklaring van ingenieur van het
Staatsdomein vóór 1931 aan indijking van
de schorren voor den Hedwighepolder
niet kan worden gedacht.
Zondagmiddag 2i/3 uur (8 Sept.)
zal ds. B. J. van Garderen van de Ne(l.
Herv. Gemeente te Nieuw- en St.
J o o s 1 a n a afscheid nemen.
Bevestiging en intree te Maassluis op
Zondag 15 Sept. d.a.v., bevestiger zal
zijn ds. J J. Kloots, Ned. Herv. plred.
te Maassluis.
Heden is het 30 jaar geleiden, Ö/at
ds. K. Oussoren, pred. bij de Ge|ref.
Kerk ie Broek onder Akkerwoude, zijn
dienstwerk (aanvaardde. Hij' stond o.a.
te Baarland.
In den ouderdom van 77 jaar is
overleden ds. Jan Quast J.Hizn. Hij wasl
,de oudste predikant bij de Ned. Herv.
Gemeente te Utrecht.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te St. Annaland ds. A. F.
P. Dop te Yaassen.
Aangenomen h et beroep naar de Lier
(Z.-H.) door ds. W. de Ram te Zoute-
lande.
Geref. Kerk.
Op het tweetal te Borger komt voor
ds. M. van Wijk te Oostburg.
Beroepen te Scharendijke J. SB'. Vo
gelaar, cand. te Heemse.
