No. 188
Maandag 8 Juli 1829
172* Jaargang
BINNENLAND
UIT STAD EN PROVINCIE
as
9K
MIDDELBUR6SCHE COURANT.
ir
is
IS
r.
KOERS HOUDEN
Geruimen tijd vöor de verkiezingen
wezen we er op,; hoe sommige bladen,
bij de voorbereiding van den stembusslag,
vaalt met dikke woorden plegen te scher
men. Na dien dag valt een -dergelijk
verschijnsel waar te nemen en men
schrijft dan in hoogdravende termen
over den uitslag, en wat men al niet
won
:Men z.al zich zeker neger-republiekje
herinneren, waar het leger bestond uit
200 man, 100 generaals en 100 korpo
raals want beneden de korporaals-
chevrons was geen neger totdienstnemen
te verleiden. Toen wilde een pretén-
dent naar den presidentzetel den toen-
in aligen occupant daarvan afstooten en
zichzelf er nestelen, hetwelk hem ge-
lik te, door de resteerende 100 korpo
raals óók tot generaals te bevorderen
Daarop lijkt het wel eens wat na de
verkiezingen: van welke richting of men
ook 't partijblad leest op - enkele
gunstige qitzonderingen na de een
heeft al meer gewonnen dan de ander.
Haar. H moet toch ergens vandaan ko
men? En verliezers daarvan spreekt
men niet, zoomin als in 't huis va(n»
den gehangene van den strop gerept
wordt.
Haat ons daaraan niet meedoen en
ronduit erkennen.- het is leelijk tegen
gevallen.
Onze optimistische verwachtingen, het
zij hier nogmaals verklaard, waren niet
als (gangmaker voor de verkiezingsactie
bedoeld en zij hadden niet den onover-
wogen louteren wensch. doch wel dege
lijk een weloverwogen beschouwing van
den politieken toestand tot vader. Her
haling van die .argumenten kan thans
beter achterwege blijven zij. hebben
hun kracht niet verloren, doch' zouden
niettemin slechts een spijtigen indruk
vermogen te vestigen.
IVlat wel mag en moet, is: den toe
stand rustig onder de oogen te zien
en dan blijkt het nog al mee te vallen.
De groote tegenslag, waar we pver heen
moeten, is, dat we geen zetelwinst en
helaas stemmenverlies kregen te boeken.
Maar wanneer we daar overheen zijn,
dan blijkt het, als gezegd, mee te
vallen. p[?jj
Formeel blijft het zeteltal van de
Liberale staatspartij De Vrijheidsbond
gelijk; het wais 8 in 1925 en is nu fcveer
8. Weliswaar hebben we feitelijk het
verlies van één zetel te aanvaarden;
de met onze verbonden lijst Staalman-
Ter Hall bracht het aantal onzer zetels
in het vorige parlement op 9., 'maar
daar mag, zij het met eenige vrijmoedig
heid', de Muider tolbestormer misschien
te gelégenertijd voor in de plaats ge-
'steld worden. Wel hebben de liberalen
dezen slemmensnoeper vóór de verkie
zingen geducht bestreden, en het ware
ons ook liever geweest, zoo Floris V
niet, en b.v. ir. De Muralt, of de mid
denstander Schürmann wel in de Kamer
gekomen was, maar dat alles neemt
niet weg, dat deze der drie Vossen
stellig tot links gerekend moet, en dan
naar den aard van 't beestje, wel zoo
min of meer als onafhankelijk- libe
raal gerubriceerd kan worden. Wel wist
het „Hbl.dezer dagen te vertellen dat
de heer Vos zich tot de Vrijz.-demo
craten aangetrokken gevoelde, maar in
't parlement zal deze liefde wel niet
ÜtU lailgen duur blijken te zijn en mis
schien is het zelfs niet meer dan een
voorproefje van des Vossen, opportu
nisme, dat hij, blijkens eigen uitlating'
van plan is zich te veroorloven. Ten
opzichte van de liberalen zal hij dn
den beginne uiteraard wel wat kop
schuw zijn wat niemand hem euvel
duiden kan maar op den duur zal
deze après tout kwieke kerel en flinke
zakenman toch wel in liberale richting
werkzaam zijn. En hij is ons in elk geval
voorioopig heel wat liever dan de ex-
revue-koning Henri ter Hall
Om zelfs den schijn te vermijden, dat
we in het vorenstaande der liberalen
verlies hiebben willen verbloemen, zij
hier dat verlies in cijfers duidelijk voor
oogen gesteld.
In 1925 bedroeg het aantal kiezers
3.543.058.
J?_ *929 bedroeg het aantal kiezers
3.825.503.
Dat is een vermeerdering van 282.445,
of, uitgedrukt in procenten van het aan
tal in 1925, een toename van ongeveer
8 pet. 5
De liberalen kregen in 1925 226.409
stemmen; de bijlijst Staalman-Ter Hall
er 155 dat is dus totaal
2Ö9.5G4.
Om verhoudingsgewijs niet achteruit
te gaan, moesten wij dus ditmaal 8 pet.
meer, d.i. ongeveer 291.200 stemmen
halen.
Het behaalde aantal was 249.102.
.^Verlies 42.100.
Wanneer we het op z'n allerongun
stigst berekenen, dan verloren de li
beralen dus ruim 42.000 stemmen.
Een andere berekening is echter niet
geheel ongeoorloofd en dat temeer
niet, wanneer zij voorafgegaan is door
de bovenstaande.
De bijlijst Ter Hall-Staalman in 1925
was tenslotte niet meer dan een bij
lijst, en het losse verhand van die
heeren met de libérale partij is nu wel
heel duidelijk gebleken. De, laten we
zeggen, principieel-liberale stemmen wa
ren er verleden keer 226.409; met 8 pet.
vermeerderd is dat 244.500 en ditmaal
waren de eveneens beginselvaste libe
rale stemmen 249.100; de zakén zoo
beschouwende zouden we warempel nog
een zuiver winstje van 'bijna 4.600 stem
men er uitgerekend hebben!
Maar genoeg van die Spielerei vol
staan worde met de constateeren, dal,
althans voorzoover dit de liberalen be
treft, de heele verkiezing wel achter
wege had kunnen blijven; de zaak wordt
onzerzijds op denzelfden voet voortgezet.
En de andere partijen? De grootste
partij in den lande, de R. K. Staatspar
tij, komt met evenveel zetels uit den
strijd te voorschijn; het parool „om den
31sten zetel" is niet verwezenlijkt. De
man van de R. K. Volkspartij is smade
lijk verdwenen; maar 23.821 wist hij te
behalen en, omdat 3/i van den kiesdeeler
25.350 is, kon er voor den heer Arts
zelfs geen zetel „op overschieten". Maar
als zijn plaatsvervangend enfant terri
ble mogen we den hoofdredacteur van
het R. K. dagblad De Morgen, den heer
M. J. M. van Poll, wel beschouwen;
hoewel netjes lid van de R. K. Staats
partij, is hij een uiterst radicaal man.
Mgr. Nolens zal nog wel eens last met
hem hebben.
Van de sociaal-democraten zullen we
ditmaal niet veel zeggen; tegenover het
bulderende opschrift in Het Volk, waar 't
heet,: „Wij marcheeren onweerstaan
baar op", stellen wij het nuchtere feit,
dat,ondanks onmiskenbare stemmen
winst, het aantal S. D. zetels op 24 ge
handhaafd 'bleef terwijl toch 'n 7000
stemmen boven den kiesdeelerwinst een
extra-zetel beteekend zouden hebben!
De Anti-Revolutionnairen verloren één
zetel, de Chr. Historischen, schoon aan
slemmental vooruitgegaan, handhaafden
zich op 11; de Vrijz.-democraten boekten
wel stemmen-, doch geen zetelwinst. Al
leen in de keinere partijen kwam voor
deze belangrijke verandering: de Staat
kundig gereformeerden klommen van "2
op 3 zetels (behalve door 2 dominees
zijn ze nu ook door een ingenieur ver
tegenwoordigd)
Staalman werd gewipt en Floris Vos
kwam er in en last-least: de communis
ten wonnen een zetel, d.w.z. naast Loutje
De Visser komt nu zijn bestrijder, tegen
stander en medecommunist Wijnkoop ïn
de Kamer weerom. Dat kan tusschen die
twee infra-roode broeders nog wel eens
op bakkeleien uitloopen!
Rijst tenslotte de vraag: hoe komt het,
dat de liberalen het er niet beter af
brachten, terwijl de teekenen der tijden
toch wel een gunstige constellatie voor
de doorwerking of opleving der liberale
beginselen schenen "en schijnen, aan te
duiden?
Van de externe oorzaken moeten we,
naast de stemmenversnippering op de
prutspartijtjes, wel noemen de o. i. niet
geheet zuivere ontwapeningsquaestle,
waarmede vooral de Vrijz. democraten,
door haar tot een schijnleuze te maken,
stemmen gelokt en gevangen zullen 'hete
ben.
Ook in de toename van de stemmen
der, niet zoo heel ver van ons af staande,
Chr.-Historischen mag een reden van
verlies voor de liberalen gelegen zijn.
Maar of er niet ook redenen van in
ternen aard zijn?
Daarover zullen we misschien te ge
legener tijd nog wel eens een en ander
kunnen opmerken.
Voor 't oogenblik volstaan we hierme
de- wij moeten en zullen koers houden.
De zuiver liberale beginselen blijven
de zeilstreep, waarop de roerganger het
oog voortdurend gericht moet houden
de liberale opvattingen winnen noch
verliezen aan waarde of aantrekkelijk
heid door een zetel meer of minder in
het parlemënt een stelsel kan falen
en omvergeworpen' worden, maar een
beginsel b 1 ij f t.
En daarom: wij houden koers!
DE TWEEDE KAMERVERKIEZINGEN'.
In de Zaterdag gehouden zitting van
het Centraal Stembureau voor de ver
kiezing van leden van de Tweede Kamer
•zijn alle leden, die reeds in "de voor-
loopige opgaven ^genoemd zijn, gekozen
verklaard.
DE UITVOERING VAN DE ZIEKTE
WET.
Dezer dagen heeft opnieuw een ver
gadering plaats gehad van de commis
sie, bestaande uit vertegenwoordigers!
van het Nederlandsch Verbond van Vak-
vereenigingen, het Roomsch-Katholiek
Werkliedenverbond, het Chr. Nationaal
Vakverbond in Nederland, het Verbond
van Nederl. Werkgevers, de Alg. R. K.
(Werkgever svereeriiging, het R. 'K. Ver
bond van Werkgeversverenigingen, de
Chr. Werkgeversvereeniging, de Loöp.
Vereen. Centraal Beheer en "Centraal
Overleg in arbeidszaken voor werkge
versbonden, ter bespreking van de uit
voering van de Ziektewet door op te
richten bedrijfsvereeniginigen. In deze
vergadering werden "de conceptstatuten
voor de bedrijfsvereenigingen, de federa
tie van bedrijfsvereenigingen en de af-
("deelingskas, nadat daarin 'nog enkele
wijzigingen' waren aangebracht, voor-
fóopig vastgesteld.
De besturen van genoemde vakcentra-
Ien hebben zich "zondfer uitzondering be
reid verklaard, onder nadere goedkeu
ring van de daarvoor door elke centrale
te raadplegen instanties, samen te wer
ken om gemeenschappelijk de Ziektewet
uft te voeren. Binnenkort zullen Thans
ne bij de vakcentral en van werkgevers
en arbeiders aangeslotenen geraadpleegd
worden om in deze aangelegenheid een
(definitieve beslissing te nemen. Indien
deze beslissing in gunstigen zin uitvalt,
zal met bekwamen spoedi tot de op
richting van bedrijfsvereenigingen, door
de werkgevers- en arbeidersorganisaties
worden overgegaan.
De organisaties voornoemd dringen er
bij de werkgevers tem sterkste op aan'
■niet te treden in de aanbiedingen van
personen of instellingen, die thans, bui
ten het overleg tusschen de georgani
seerde werkgevers em arbeiders, leden!
trachten te werven! voor de vóór 1 dezer
buiten het overleg tusschen de georga
niseerde werkgevers en arbeiders over
haast opgerichte bedrijfsvereenigingen.
DE OVERVAL OP WILLEMSTAD.
Op 19 Juli a.s. vertrekken naar Cura
cao de heeren A. Hoorweg, oud-hoofd'
van de algemeene politie in Neder-
landsch-Indië, en A. H. Bennewitz', oud
kolonel van het Nederl.-Indische leger,
oud-militair commandant van Atjeh (aan
wien toegevoegd wordt de inspecteur
le kl. der Haagsche politie W. A. Rie
ken), ten einde ter beschikking van
den gouverneur te worden gesteld voor
een administratief-technisch onderzoek
naar het optreden van de militaire en
politioneele autoriteiten op Curasao tij
dens den overval in de vorige maand
en aangaande de functionneering van den
ijnlichtingen-dienst over dit incident.
De „Kortenaer" zou heden weer te-
rugkeeren, nu de „Hertog Hendrik" te
Willemstad is gearriveerd.
RIJKSCOMMISSIE ONTWATERING.
Rij Kon. besluit is aan ir. A. de Kan
ter, te Rotterdam, op zijn verzoek eer
vol ontslag verleend als lid van de
Rijkscommissie voor de ontwatering, on
der dankbetuiging voor de door hem
als zoodanig bewezien diensten
is benoemd tot lid van genoemde com
missie mr. dr. F. L. G. 25. M. Vonk ide
Both, voorzitter van eren Noord-Brabantt-
schen waterschapsbond, te Tilburg.
DE WERF TE HELLEVOETSLUIS.
Op de vragen van den heer Hiemstra,
betreffende een door de directeur van
de Rijkswerven en den directeur van
scheepsbouw ingediend schriftelijk rap
port nopens het rendabel maken van de
werf te Hellevoetsluis, heeft de beer
Lambooy, Minister van Defensie o.a. ge
antwoord, dat na de besprekingen met
de directeuren van de Rijkswerven en
den directeur van scheepsbouw, vermeld
in het antwoord op de door den heer
Hierfistra op 28 Mei 1929 ingezonden
vragen, door deze directeuren een schrif
telijk verslag is uitgebracht, waarmede
zij onder meer beoogen aan te toonen,
dat de werf te Hellevoetsluis wel renda
bel zou zijn te maken, doch in welk doel
zij naar het oordeel van den Minister
niet zijn geslaagd, omdat volgens hun op
zet het bedrijf nagenoeg op dezelfde
wijze zou worden voortgezet als tot nu
toe het geval geweest was en de Mi
nister zich met een zoo oneconomi
sche wijze van werken niet kan ver
eenigen.
Een uittreksel uit bedoeld verslag n.l.
voor zoover dit betrekking heeft op bo
vengenoemd doel, legt de Minister over,
twaaraan hij zijn opmerkingen heeft toe
gevoegd.
DE BELGISCHE LOODSEN TE
VLISSINGEN.
De correspondent van de N. Rott. CM.
te Brussel meldt, dat 't aantal te Vlissin-
gen blijvende Belg. loodsen, ingevolge 'n
besluit van den bevoegden minister, 33
zal bedragen. Ook de zoogenaamde „vas
te loodsen" blijven te Vlissingen. In de
toekomst zullen als zee- en rivierlood-
sen, zooveel mogelijk, officieren van dc
koopvaardijvloot worden aangeworven.
HET LEIDSCHE STADHUIS EN DE
PILGRIM FATHERS
De Pilgrim Fathers Society heeft Za
terdag, na een rede van prof. Eckhof
een motie aangenomen, waarin het Ge
nootschap, gedenkende den grooten
godsdienstigen ijver en geestdrift der
Pilgrim Fathers, mede uit hun piëteit
voor hun nagedachtenis, de hoop uit
spreekt, dat de gevel van het stad
huis zooveel mogelijk zal worden her
steld.
HET EEUWFEEST VAN DE
GRENADIERS EN JAGERS.
Zaterdag zijn te 's-Gravenhage de fees
lelijkheden voor het eeuwfeest van Gre
nadiers en Jagers geopend met een re
de van den brigade-commandant jhr.
van Holthe, en van den majoor clei' Ja
gers G. H. J. Gijsberli Hodenpijl, in de
vereienigmgszaal van. het Rarakkenkorps
te Waalsdorp. Daarna werd een rond
gang gemaakt door het versierde kamp.
's-Middags was er een reünie van offi
cieren ien oud-officieren in de turnzalen
van den Dierentuin en receptie van de
feestvierende regimenten in de Roton
de. Deze receptie was zeer druk be
zocht en getuigde van de groote sym
pathie, die bij Leger en Vloot en Bur
gerij voor de regimenten bestaat, 's-
Avonds recipieerde het gemeentebestuur
van Den Haag.
De dag werd besloten met een taptoe
en een vuurwerk te Scheveningen. On
danks het slechte weer waren hiervoor
duizenden menschen op de been. Heden
morgen zou een groole parade op het
Malieveld worden gehouden.
UIT DE PERSt
De Verkiezingsuitslagen.
Uit Het (s.d.) Volk:
Dit is voor ons het groote resultaat
van deze verkiezingsstrijd, de duidelij-;
ke vertrouwensuitspraak van het kie-r
zerskorps van onze politiek, die wij dan
ook slechts hebben voort le zetten. Ze
ker hadden wij gaarne gezien, dat de
otzaglijke stemmenwinst zich ook dui
delijk naar buiten in zetelwinst zou heb
ben gedemonstreerd, maar de hoofdzaak
is dit niet. De hoofdzaak voor ons in den
verkiezingsstrijd is voor het socialisme
te werven, deu steun voor de socialisti
sche politiek in het kiezerskorps, in het
volk te versterken. Daarin zijn wij' gje-
slaagd. Meer dan van één andere partij
steeg in verhouding tot onze grootte on
ze aanhang. Het is een lust hierop voort
te bouwen. Gesterkt door deze kiezers
uitspraak gaan wij den dag na de ver
kiezing nieuwen strijd tegemoet, die
slechts voortzetting behoeft te zijn van
den ouden strijd, waaraan meer dan
800.000 mannen en vrouwen hun zegel
gehecht hebben.
Uit de (R.K.) Maasbode:
Dit is het merkwaardige in deze uit
komst, die per slot slechts een vrij on
beduidende verschuiving in de Tweede
Kamer te wieeg brengt, dat aan de roode
begeerte .een energiek „halt" is betee-
kgnd, vóór alles door liet kloek stand
houden der katholieken.
Tegen den somberen achtergrond van
den aldoor "hooger rijzenden rooden
vloed, straalt in des te glorieuzer con
trast het lichtend kruissymbool, in
fiere getuigenis voor de wereld van de
onbezweken vaandel-trouw van Neer-
lands Katholieken!
Voor de belagers van allerlei slag),
die staag onze eenheid tot mikpunt kie
zen, beteekent deze soliede handhaving
onzer positie een geduchte misrekening.
De uitslag zelf noodt vierder voor het
oogenblik niet tot bijzondere nabetrach
ting.
De anti-revolutionairen moesten op 't
altaar hunner beginselvastheid opnieuw
een offer brengen) aan 'de Kerstc(n-par-
tij, die met een derden man in de K|ar
mer terugkeert. De Vrijheidsbond zag
een zetel verloren gaan aan de dissi
denten-groep, welke op instigatie van
DE ELECTR. RIJWIELLAMP.
It
i-
a-
le
ï-
s.
ce
Verkrijgbaar bij eiken rijwielhandelaar.
Voor den handel bij de Firma
GEBR. KAAN, - Middelburg
(Ingez. Med.)
den uitgebannen middenstander Staal
man in den heer Floris VioS eeu| nji^t!
te verwaarloozen trekkracht vond; al
ligt het vodr de hand,, (dat deze afge-i
vaardigde het de Liberale partij nietj
lastig zal maken.
Aangaande de kabinetscrisis schrijft de
N. Rolt. Crt. o.a. het volgende:
Indien bij de kabinetsformatie, die we
gens het aftreden van het kabinet De
Geer ja waarlijk', niet wegens den uit-
slag der verkiezing! noodig is, geenl
zwaarwichtig politiek spel wordt ge
speeld; indien Hare Majesteit dus niet
wordt gesuggereerd, opdrachten tot kabi
netsformatie te verleenen, alleen len ein
de de onmacht van den aangeweziejne,
om aan de opdracht te voldoen, aan den
dag te doen treden; kortom, indien bij
de adviseurs van de Kroon het verlan
gen voorzit, de crisis niet slee pende te
houden, dan behoeft inderdaad de ka
binetsformatie niet veel tijd in beslag
te nemen.
Dit is duidelijk genoeg. Een ouder-
wetsch coalitie-kabinet moet uitgesloten
geacht worden. Zulk een kabinet zou
vierkant in strijd zijn met de goede H
trouw tegenover de kiezers met name
voorzooveel de C hr i s telij lc-his tor i s che
partij betreft. Niettegenstaande de anti
revolutionairen en de Roomsch-katholie-
ken, zooveel zij maar goede gelegenheid
zagen, hebben uitgebazuind, niets liever
te verlangen, dan na deze verkiezing
weer een coalitie-kabinet tot stand te
brengen, zijn de christelijk-historischen
dit denkbeeld niet bijgevallen. De op
lossing van de crisis zal dus moeten!
worden gezocht in een Zakenkabinet.
En degeen, die tot samenstelling daar
van als geroepen schijnt, is de heer de
Geer. Deze heeft zich, door zijn positie,
de laatste jaren van het politiek kra
keel verre kunnen houden, en het lei
dersschap van 'n ministerie is hem goed
toevertrouwd. Hij geniet het persoon
lijk vertrouwen van het overgroot deel
van de Kamer, in niemand zal afgunstig
kunnen zijn, zoo de lieer De Geer, zij|
het met een ander of met een gewijzigd
kabinet, zijne oude functie behoudt. De
tijd voor het intermezzo is naar de mee
ning van den heer De Geer voorbjj.
Het is om het even, de beer De Geeirl
is inventief genoeg, om eene nieuwe,
sprekende aanduiding voor zijn tweeden
termijn te verzinnen.
Of de heer De Geer dan een geheel
nieuw kabinet zal samenstellen, dan wel
eene reconstructie van zijn aftredend
ministerie beproeven, kan worden afge
wacht. Veel zal natuurlijk afhangen van
het program, dat hij zich ten doel izlal
stellen, 1e verwezenlijken. Het aftredend
kabinet was vrijwel programloos, van
homogeneïteit ten aanzien van de behan
delde onderwerpen is, behalve in de
laatste twee jaren ten opzichte van het
Belgische vraagstuk, nooit veel gebleken.
Verwacht mag worden, dat de heer De
Geer, zoo hem de formatie van een ka
binet opgedragen wordt, in het kabinet
zelf meer eenheid van denken en rich
ting zal willen tot stand brengen, dim
in zijn thans ter ziele gaand ministerie
bestond, en dus tot formaiti.e van een
nieuw kabinet zal willen overgaan, dat
althans ten opzichte van het te behan
delen zakenprogram geestesovereenstem-
ming vertoont. Doch hoe dit zij, vast
staat wel, dat de kabinetscrisis, die i
nu ingetreden is, geen maanden, ja, als
er geen politieke intrigen op touw wor- j
den gezet, geen drie weken zal behoe- S
ven te dur.en. 5
Uit Middelburg.
Het wordt de automobilisten steeds
makkelijker gemaakt. Alom vinden zij
de automaten langs den weg, die hun
benzine-reservoirs in een nfinimum van
tijd vullen. Maar öu komen daar nog ft
