No. 125
Doiidepdag SO Mei 1929
172* Jaargang
BINNENLAND
HET JONGSTE VERBLIJF VAN DE
KONINGIN IN ZWITSERLAND.
DE DROOGTE EN HET BRAND
GEVAAR.
NEDERLAND EN BELGIE.
RAAD BERGEN OP ZOOM.
DE RIJKSWERF TE HELLEVOET-
SLUIS.
ALG. TECHN. VER. BEETWORTEL-
SUIKERFABRIKANTEN EN
RAFFINADEURS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Ee „Tribune de Lausannè", schrijft
naar aanleiding van de 'terugreis van Ko
ningin Wilhelmina, dat de Koningin drie
weken lang in het Golf Hotel te Cransi
boven Sierre gebleven is, langer dan zij
ooit in Zwitserland heef! Tertoefd. Tiet
blad verklaart, dat de Koningin bij de
geheele bevolking der streek een onuit-
wisbaren imdrük heeft achtergelaten. Zij
heeft op "de meest beminnelijke wijze
afscheid genomen van "haar gaslheeren
te Thans en tlaarbij in het bijzoifder
haar voldoening er over uTtgesprökeii,
dat zij 'iederen dag zonder eenige moei
te met'haar familie in Nederland heeft
kunnen spreken, aangezien er een eigen
telefoon met eigen nummer in haar ap
partementen was aangelegd. De Koningin
heeft talrijke uitstapjes ondernomen en
was bijna iederen dag in de onmiddel
lijke omgeving van het hotel aan "het
schilderen te zien, 'Zij heeft dagelijks AI-
penbloemen naar Nederland gezonden:
blauwe gentianen, rose primula veris,
witte anemonen en andere.
In verband met de langdurige droogte
heeft de Minister van Defensie bepaald,
dat, met het oog op brandgevaar, de on
derdeden der landmacht in bosch- "en
heideterrein geen schietoefeningen meer
mogen houden met losse patronen en
met 9ein- en lichtmunitie.
De correspondent van de N.R.Grt. te
Brussel meldt:
In de Woensdagmiddag gehouden bij
eenkomst van den Ministerraad heeft
de Minister van Buitenl. zaken de heer
Hijmans, aan zijn collega's meegedeeld,
dat hij aan den Nederlandschen gezant
te Brussel het Belgische antwoord op
het verzoek der Nederlandsche regee
ring om publicatie van zekere diploma
tieke documenten betreffende de herzie
ning van de tractaten van 1839, heeft
overhandigd. De Belgische regeering aan
vaardt deze publicatie, welke zij' gaarne
gelijktijdig in beide landen zag geschie
den. Aan de Nederlandsche regeering
heeft zij een breeder opgevatte open
baarmaking voorgesteld, naar het heet
met het doel, de publieke ojilnie zoo
volledig mogelijk 'in te lichten.
De raad heeft in zijn jongste vergade
ring óór de behandeling van de ge-
meentebegrooting een wijziging van de
begrooting van de gezondheidscommissie
goedgekeurd, terwijl de rekening voor
1928 van die commissie een batig
slot van f 480.13 vertoonde.
Wegens het zeer laat indienen van de
begrooting hebben enkele leden liet be
leid van B. en W. becritiseerd, vva.arop
de voorzitter namens B. en W. heeft
meegedeeld, dat hij tien raad beloofde
voor het volgend dienstjaar zorg te
dragen, dat de begrooting tijdig kan
woraen ingediend.
Bij het punt onderhoud aan de ge
meentelijke gebouwen vroeg de heer Wal-
der waar de gelden door verschillende
personen in de gemeente samen gebracht
voor restauratie van den voorgevel van
het stadhuis die thans berusten bij het
dagblad de Avondster, gebleven zijn. De
voorzitter antwoordde dat de raad moet
verklaren voor restauratie te \ijn, waar
door dan gesteund met subsidie en wel
licht met de bijeengebrachte gelden, de
voorgevel van het stadhuis in zijn ouden
toestand zou kunnen worden hersteld.
In principe is besloten een brandvrij
archief te bouwen. Namens den burge
meester is medegedeeld, dat het in zijn
bedoeling ligt den raad voor te stellen
te benoemen een inspecteur van politie
le klasse en een dito 2e klasse terwijl
de functie van adjunct-inspecteur dan
zal komen te vervallen.
Besloten is den post havengelden niet
te verlagen, niettegenstaande de coöpera
tieve suikerfabriek dit jaar niet werkt.
Het lid der Tweede Kamer, de beer
Hiemstra heeft den Minister van De-
ensie gevraagd of 't juist is dat door t>f
vanwege den Minister met particulieren
onderhandeld wordt over den 'verkoop
van de rijkswerf te Hellevoetsluis en hier
uit moet worden afgeleid, dat de Mi
nister niet bereid is uitvoering te ge
ren aan de mo'tie-Hiemstra waarin de
wenschelijkheid wordt uitgesproken, dat
nog nader zal worden onderzocht of op
heffing van de werf te Hellevoetsluis
voorkomen kan worden. Gevraagd wordt
of de Minister bereid is, als een on
derzoek is ingesteld het resultaat daar
van ter kennis van de Kamer te brengen.
De Algemeene Technische Vereeniging
van Beetwortelsuikerfabrikanten en Rafii-
nadeurs heeft naar 2e algemeene ver
gadering na de afgeloopen campagne te
Den Haag gehouden, onder leiding van
haar eere-voorzitter den heer M. G.
Hummelinck.
Deze memoreerde in zijn openings
woord het belangrijk verlies dat de
suikerindustrie geleden heeft door het
overlijden van baron Collot d'Escury,
waarvan de verdiensten door den voor
zitter in warme bewoordingen werden
herdacnt
Door dr. Prinsen Geerlings werd het
bijeenroepen van de commissie voor
unificatie der analyse-methode ter spra
ke gebracht. Prof. Herzfeld, die tot
voorzitter voor het leven benoemd was
geworden, is intusschen overleden, zoo-
ciata een nieuwe voorzitter gekozen zal
moeten worden.
De campagnebesprekingen, die op de
vorige vergadering afgebroken waren,
worden door den voorzitter beëindigd,
waarbij nog verschillende bijzonderheden
genoteerd werden.
Op de middagvergadering hield Ir.
Hirschfelder uit Berlijn een lezing met
lichtbeelden over de behandeling van het
afvalwater onzer suikerfabrieken en het
rationeele transport van de modder uit
de bezinkvijvers.
Met behulp van een groot aantal licht
beelden verduidelijkte ir. Hirschfelder de
installaties, zooals zij reeds daadwerke
lijk in gebruik zijn genomen. Zijn lezing
vond algemeenen bijval.
Morgen zal, daartoe door de be
slissing van den Kroon gedwongen, de
autobusdienst van de N.V. „de Nieuwe
Onderneming" voor den laatsten dag
worden uitgeoefend. Met een enkel
woord, willen wij, wetende uit naam van
duizenden bewoners van Walcheren te
spreken,dit verdwijnen van ëen dienst
die gedurende meerdere jaren op zeer
prijzenswaardige wijze is uitgevoerd,
vastleggen en daarbij dank brengen aan
de leiders der onderneming en hun per
soneel. Met groote voorzichtigheid is de
dienst steeds uitgeoefend en alle betrok
kenen hebben zich de symphatie der rei
zigers verworven. Moge dit eenige troost
zijn in deze dagen nu het hen hard
moet vallen een bedrijf door hen zoo
goed verzorgd, te moeten opgeven.
Bovenstaande was reeds geschreven,
toen wij het volgende schrijven ontvin
gen:
„Nu met 1 Juni a.s. de N.V. „de Nieu
we Onderneming" hare autobusdienst
MiddelburgDomburg beëindigt, mag
nog wel herinnerd worden aan de goe
de en coulante wijze waarop deze dienst
in de belangen van het verkeer geduren
de eenige jaren heeft voorzien. Het uit
stekende materiaal dat deze dienst bezat
en dat steeds meer werd vernieuwd om
op de hoogte van den tijd de blijven, de
manier waarop zooveel mogelijk met de
wenschen van de reizigers werd rekening
gehouden en de prettige wijze waarop
het personeel steeds het publiek hielp
bezorgde haar een groote populariteit.
Een woord van dank voor wat zij
deed voor hare passagiers en ook voor
.de vlotte wijze waarop zij bereid bleek
steeds bij concerten, voorstellingen enz.
extra bussen te doen loopen mag haar
zeker wel gebracht worden door de be
woners der dorpen aan den Noordweg."
Uit Middelburg.
Met eenige verbazing hebben wij.
vastgesteld, dat de jaarlijksche paarden
markt alhier dit jaar samenvalt met
de belangrijke landbouwtentoonstelling te
Goes. Heeft men dit niet bemerkt? Aan
opzet van een of andere zijde kunnen
wij niet denken.
Moge het mogelijk blijken het een
of het ander alsnog te wijzigen.
Gisteravond sprak in de kleine zaal
van het Schuttershof alhier mevrouw
Dr. A. E. J. de VriesBruins, lid der
Tweede Kamer over: „De vrouw en de
verkiezingen."
Na een kort openingswoord van den
voorzitter en declamatie van een lid der
A. J. 0. mej. de Jong, (Der Vrouwen
moed) zeide mevrouw de Vries—Bruins.
dat eigenlijk haar bedoeling was pro
paganda te maken bij de vrouwen, en
niet zoozeer om te spreken uitsluitend
over die punten van het partijprogram
die alleen van beteekenis zijn voor de
vrouwen. Zij wil zich richten tot mannen
en vrouwen beide. Spr. wil eerst een
overzicht geven van de standpunten der
andere partijen. Zij noemt dezen verkie
zingsstrijd ietwat eigenaardig, in 1925
had men een „hoofd van Jut", n.l. de
denkbeelden van Minister Colijn. Het
ging er om Colijn weg te krijgen, wat niet
is gelukt, al is zijn regeering spoedig
na haar optreden verdwenen. Want de
meerderheid, waarop de regeering steun
de was wel heel zwak. Van het gemeen
schappelijk ideaal dor rechtsche partijen
komt in de praktijk niets-, dat bleek
ook toen in November 1925.
Er volgde toen een extra parlementair
kabinet. Deze Ministers zijn los van de
partijen, dus ook deze kunnen| "niet bij
een verkiezingsstrijd worden aangevallen
Spr. zal zich daarom bepalen tot de hou
ding der partijen die in de kamer verte
genwoordigd zijn.
In het kort behandelde spr. de klei
ne partijen. Daarop de Ckr. Historischen
en Anti-Revolutionairen^ zij zijn en blij
ven conservatief. De Vrijheidsbonders en
de vrijz. democraten staan dichter bjj
de s. d. a. p. in de practische politiek.
De v ,d. verwijten de V. b. dat ze hoe
langer hoe meer naar rechts gaan: de
laatste verwijten de eerste dat ze steeds
meer naar de Soc. Bern. gaan. Spr. ge
looft dat inderdaad de v. f>. steeds con
servatiever wordt, wat spr. breedvoerig
aantoont door hun houding op onder
wijsgebied, o.a. bij het zevende leer
jaar.
Ook t. o. v. de ontwapening gaan, ze
gèheel mee met rechts, ook deden ze dit
hij de subsidie aan de burgerwachten,
toen Minister Kan die bij de begrooting
van 1928 wilde verminderen ten behoeve
van meer steun aan het landbouwonder
wijs. En is dan ook hunnerzijds uitge
sproken, dat een samengaan met rechts
zeer wel mogelijk was.
Een dergelijke versterking der recht
sche elementen is ook voor "de vrouwen
van veel belang, o.a. t. o. v. de-huwelijks-
wegeving.
Loopen de v. d. achter de soc. dem.
aan, zooals de v. b. de v. d. en ook hun
eigen partij genooten verwijten? In de
practische politiek stonden zeker de
v. d. en de s. d. a. p. in veel op
zichten dicht bij elkaar. In 1925 was
er zelf een kwestie van coalitie. Doch
de laatste jaren is er een zekere geprik
keldheid tusschen heide: de v. d. loopen
de s. d. a. p. telkens tusschen de ben
nen. De v. d. geven verschillende voor
beelden, dat de s. d. a. p. het standpunt
der democratie verlaten. O. a. t. o. v.
de kwestie van de Marinewerf te Helle
voetsluis. Spr. gaat deze kwestie nader
na, en concludeert dat dit voorbeeld in
bet geheel niet opgaat.
Een samengaan van v. d. en s. d. a. p.
zou op het oogenblik wanneer dit werd
voorgesteld, haast niet mogelijk zijn Het
noodwendig gevolg is, dat de v. d. dik
wijls door de zelfstandige politiek die ze
willen voeren, conservatiever zijn, dan ze
zouden willen. Ze willen een beetje
minder ver gaan dan de s. d. a. p.,
waarvan wij de uitingen der laatsten tijd
telkens vinden. Van toenadering is veel
minder sprake dan vroeger.
De R. K. is de sterkste partij wat het
ledental betreft, niet wat hun invloed
aangaat. Er is wel een sterke discipline
daarom 1 ij k t er wel een eenheid, doch
innerlijk is die er niet. Spr. is overtuigd,
dat ÉAf innerlijke verdeeling zal blijven.
Zij wijst op de democratische strooming
zoolang die er is, is er van eenheid
geen sprake. Eenig initiatief is in de
laatste parlementaire periode vrijwel
nooit van hen uitgegaan.
Er is ook nog de R. K. Volkspartij, die
echter geen leider van beteekenis heeft,
zoodat die weinig invloed heeft.
Tenslotte de communist, de heer de
Visser, die tegenover de s. d. zeer vijan
dig staat, de s d. wel bestrijdt met woor
den, doch niet tegen durft te stemmen:.
Na de pauze zei spr. le meenen dat de
s. d. a. p. zeer sterk staat voor deze
verkiezingen. Zij wijst op de twee groote
punten nationale ontwapening en de ver
zorging van ouden van dagen, in het al
gemeen om de onzekerheid voor het be
staan van het arbeidersgezin weg te ne
men.
In de afgeloopen jaren heeft de ka
merfractie ook telkens deze twee groote
punten in de Kamer verdedigd.
Zoo heeft de s. d. a. p. wat de ontwa
pening betreft ook getracht die in de
Kamer te verwezenlijken. Dat dit niet
lukte lag aan de meerderheid der Kamer.
Van groote beteekenis is hoe de nieu
we regeering t. o. v. de ziektewet en
de verzorging van ouden van dagen staat.
De ouderdomsrente f 3 per week van
thans is absoluut onvoldoende. Ook wor
den lang niet overal geregeld zegeltjes
geplakt, waardoor de wet ook onvol
doende werkt. Daarom moet er ook
komen premievrij staatspensioen, èn
voor niet-loonarbeiders, die het noodig
hebben. Dat zou, naar een deskundige
berekening kosten 25 millioen gulden, t
eerste jaar, 't volgende iets meer. Dit
is een hoog bedrag, doch gebleken is dat
veel meer is bezuinigd, dan noodig is.
Daarmee gaat de s. d. a. p. de ver
kiezingen in. Spr. gaat na hoe de an
dere partijen tegenover het staatspen
sioen staan. De v. d. willen staatspen
sioen, zonder de f 3 ouderdomsrente, de
v. b. hebben er zich heel eigenaardig in
gehouden, en de rechtsche partijen heb
ben zich fel gesteld tegen staatspensioen,
zij noemen dit pensioen vernederend.
Spr. is echter overtuigd, dat een re
ferendum. zoo dat gehouden werd, zeker
een meerderheid zou vinden.
Spr. zegt dat de s. d. a. p. gerust de
toekomst tegemoet gaat. Er wordt ge
klaagd over de weinige belangsteling bij
de verkiezingsactie, doch de s. d. a. p.
'is best tevreden. Zij gaat voort met
haar actie, en hoopt op 3 Juli tenminste
evenveel zetels te krijgen als thans.
Nadat mej. de Jong het bekende „Te
Wapen" van Adama van Schellema heeft
voorgedragen, sloot de voorzitter de ver
gadering, na een krachtige opwekking
propaganda te maken voor de eischen
der s. d. a. p. en óp 3 Juli zijn stem
uit te brengen op de lijst der partij.
Hedenmorgen schrok een paard, ge
spannen voor een wagen met melkbus
sen, op den Kinderdijk en sloeg op hol.
Met den wagen achter zich holde het
dier langs Kinder- en Korendijk,
Koningsbrug en zoo van de verboden
zijde de Segeerstraat in, stak de Lange
delft over en holde verder de Oude
Kerkstraat in, aan het einde waarvan
de wagen achter den ijzeren paal bleef
vastzitten en "het paard door een politie
agent kon worden gegrepen, die nog een
trap op zijn voet kreeg van het paard
Eerst had een burger het paard be
reikt en de teugels gepakt, trouwenjs
meerdere burgers hielpen aan het ach
terhalen van het paard.
Wonder bovenwonder is het daarmede
afgeloopen, want het paard vyist alle
gevaarlijke punten zooals tusschen twee
voertuigen in zonder ongelukken te
nemen. Wel is uit de bussen veel melk
her- en derwaarts geslingerd en was
de wagen beschadigd.
Door de politie werd gisteren aan
gehouden een man, die enkele malen in
het Algemeen politieblad gesignaleerd
stona omdat hij nog hechtenisstraffen
moet ondergaan en tevens omdat de
Commissaris te Baarn zijn opsporing ver
zocht. Daar de man zich "tegen zijn aan
houding verzette, moest assistentie wor
den ingeroepen, waarna de aangehoudene
naar het bureau kon worden overge
bracht. Hedenmorgen is hij aan den amb
tenaar van het O. M. voorgeleid.
Het onverantwoordelijke harde rij
den per fiets door de Langedelft heeft
gisteren weer eens een ongeluk ver
oorzaakt, waarvan een hond de dupe
werd, aie een groote wonde op liep
en onder vee artsenijkundige behande
ling moest worden gesteld.
o
Uit Walcheren.
Voor de A. R. kiesvereeniging te
St. Laurens trad Woensdagavond op
het Tweede Kamerlid de heer J. J. C.
van Dijk.
Spr. stelde de vraag waarvoor wij'
ons in den verkiezingsstrijd negeven, dat
dit niet is met het doel om een coaliti^-
regeering te krijgen, ook niet voor be
houd van het tegenwoordige extra-par
lementair kabinet, waarmede de Anti-
Rev. niet tevreden kunnjen zijn. In het
program van actie wordt met nadruk
aangegeven, dat de verkiezingsstrijd voor
de A. R. is een strijd om de beginselen,
beginselen welke ontleend zijn aan Gods
woord. Spr. verklaarde die beginselen
nader en wekte allen op daaraan trouw
te blijven en er ijverig propaganda voor
te maken. Nadat enkele vragen waren
gesteld, die door den spreker werden
beantwoord, eindigde de heer Van Dijk
met dankzegging.
De gemeenteraad van B igg eker-
ke kwam Dinsdagmiddag 'in Voltallige
zitting bijeen.
Van Ged. Staten was bericht ingeko
men, "dat de tijdelijke diensttijd van den
gemeente-ontvanger mede-telt voor het
toekennen zijner periodieke verhoogin
gen.
De raming door den inspecteur der
directe belastingen van de opbrengst der
gem. inkomstenbelasting bedraagt f 7700
en van de opcenten der rijksinkomsten
belasting f 2000
Door Ged. Staten is aanmerking ge
maakt op de in het besluit tot verleening
der bijdrage voor verbreeding van den
weg MiddelburgWestkapelle gestelde
voorwaarde 'tot het beschikbaarstellen
der oude steen, aangezien "dit een baat
is welke eigenlijk den geheelen weg ten
goede komt. B. en W«. stellen evenwel
voor deze voorwaarde te handhaven,
aangezien dit aanvankelijk beloofd is. en
er bij de verdere behandeling van dit
punt steeds rekening mede is gehouden,
bovendien is de steen voor de gemeente
jjieel wal waard, terwijl ze voor de
groote wegsverbetering weinig waarde
heeft. Besloten wordt Ged. Staten jn
dien geest te antwoorden en het besluit
onveranderd le laten.
Door den Pensioenraad is de inkoop
som voor K. Melis als keurmeester, graf
delver e n los Wegwerker vastgesteld op
f 833 in 15 amuïteiten te betalen.
Aan de gemeente Koudekerke is ver
schuldigd een bijdrage van f6814 voor
alhier wonende kinderen, die aldaar een
bijzondere school bezoeken.
Ee bijdrage aan de gemeente Mid
delburg voor alhier wonende leerlingen
der ambachtsschool bedraagt f 330.45.
Het aandeel in het nadeelig slot van
den Vleeschkeuringsdienst Ylissingen 'be
draagt f 14.18.
Opheffing openbare
school.
Gelezen wordt het gister gemeld ver
zoek van de vereeniging voor Chr. Volks
onderwijs om gelden toe te staan voor
stichting eener bijzondere school of de
openbare school ter beschikking van de
vereeniging te stellen. B. en W. stellen
mitsdien voor de openbare school met
ingang van 16 Nov. a.s. op te heffen,
zulks behoudens goedkeuring van Ged.
Staten, aan H. M. de Koningin afwij1-
king te vragen van de verplichting tot
het instandhouden eener openbare sch.
en in overleg te treden met het bestuur
der vereeniging en den inspecteur van
het lager onderwijs omtrent het beschik
baar stellen der openbare school. Z. h.
s. worden deze voorstellen aangenomen.
B. en W. stellen voor het percentage
der pl. inkomstenbelasting voor 1929
'30 te handhaven op 2.8 pet., doch in
verband met het besluit inzake de bij
zondere school, acht de voorzitter het
gewenscht, 'dit percentage te verlioogen.
Hoewel nog niet bekend is wat een en
ander zal kosten, kan met zekerheid
worden aangenomen, dat kosten zullen
moeten worden gemaakt, waarom eenige
verhooging wel gewenscht is.
Besloten wordt het percentage te be
palen op 3.25 pet..
De pensioensgrondslag voor mej. Ris-
seeuw wordt met ingang van 1 Novem
ber 1928 vastgesteld op f 1785.
Goedgekeurd wordt de rekening van
het Burgerlijk Armbestuur in ontvangst
op f 4205.86, in uitgaaf op 2012.571/»
De voorzitter rapporteert, dat de trap
over de duinen bij Groot-Valkenisse Is
hersteld en in goeden staat is gebracht,
zoodat de toegezegde subsidie van f 25
kan worden uitgekeerd, wat wordt goed
gevonden.
Aan B. en W. wordt een crediet toege
staan voor eventueele te nemen maatre
gelen, wanneer verzoeken binnenkomen
om te voorzien in de behoefte van drink
water.
In de rondvraag wijst de heer Cop-
poolse op den slechten toestand van den
Molenweg, waarop de voorzitter toezegt
zoo spoedig mogelijk verbetering te doen
aanbrengen.
De heer Janse vraagt wie onderhouds
plichtige is van de z. g. „Kaasboerbaan"
waarop de voorzitter antwoordt, dat dit
rust op de belanghebbende grondgebrui
kers. Voorts wijst de heer Janse op een
boom in het dorp die vermoedelijk aan
iepziekte lijdt, waarop de voorzitter een
onderzoek toezegde.
De heer Janse wijst op de sloot in de
stationstraat, die zoo vol zit, dat wateraf
voer niet goed mogelijk is.
De voorzitter belooft in B. en W.
dezen toestand te bespreken en maatre
gelen te nemen tot verbetering.
o
Uit Z u i d-E e v e 1 a n d.
Hedennamiddag werd te K I o e t i u-
ge bij- de Wed. N.'een begin van brand
ontdekt, welke door buren bijtijds werd
gebluscht. De oorzaak hiervan was een
stoof met vuur welke aan het branden
was gegaan.
Eenig huisraad verbrandde.
In de Maandag j.l. gehouden raads
vergadering van K a 11 e n d ij k e werd
besloten adhaesie te betuigen aan een
brief aan stad Hardeniberg, dat geen
Rijksbelastingkanforen ten plattelande
opgeheven zullen worden.
Een besluit tot wijziging der veror
dening op de heffing van schoolgeld
voor het vervolgonderwijs z z. buitenwet
telijk vervolgonderwijs werd genomen.
Toen het besluit van niet ontvanke
lijkheid van G. van Huisstede in zake
reclame hondenbelasting Werd medege
deeld, genomen 'door den Raad van Be
roep, en de heer Felius mededeelde, dat
dat anders was, als van Huisslede hem
bericht had, noemde de heer Hunders-
marek n iet-ontvankelijk, op de vraag van
den Voorzitter, afhankelijk, wat niet be-'
grepen werd door de leden.
Voorzitter en Wethouders werden zeer.
