172" Jaargang
Vrijdag 3 Mei 1939
KAMEROVERZICHT
BINNENLAND,
UIT STAD EN PROVINCIE
KERKNIEUWS
KUNST EN WETENSCHAP
ONDERWIJS
BUITENLAND
Algemeen Overzicht
i x
—ggafe
Kt nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Tweede Kamer.
Xitting van Donderdag.
Afcloemng van eenige hamerstuk
ken, a. de conclusie van het ver
slag der commissie omtrent de inlich
tingen op het adres van de Coöp. Vee
voederfabriek „Zeeland en Westbra-
bant" te Goes, houdende verzoek
om schadeloosstelling in verband met
een door die fabriek met den regee-
ringsadviseur voor veevoeder gesloten
overeenkomst.
Hierop kwam spoedig de krankzin
nigen- en armenwet er door, over wel
ke beteekenis wij het gister hebben
gehad.
Toen een wijziging van de Leer
plichtwet. Met eenig debat over een
amendement-Tilanus om in de wet
vast te leggen, dat een kind, dat ze
ven jaar leerling is geweest van een
lagere school of twee aaneensluitende
lagere scholen, waarvan de klassen of
gezamenlijke klassen een leertijd van
7 jaar omvatten, en deze zeven leer
jaren doorloopen heeft, bij het berei
ken van den 13-jarigen leeftijd de
school mag verlaten. Het had weinig
sympathie maar zooals minister
Waszink de Kamer deed slikken
„Onderwijswetten schijnen niet zon
der discussie te kunnen passeeren."
Het ontwerp ging er zonder hoofde
lijke stemming door.
Op het daarop volgende ontwerp
tot wijziging van de Lager Onderwijs
wet 1920 met betrekking tot de her
plaatsing van op wachtgeld gesteld
onderwijzend personeel, waren ver
schillende amendementen ingediend
door de heeren Zijlstra, Suring en
Gerhard. De bedoeling van het amen-
dement-Zijlstra, waarop door den heer
Suring een sub-amendement was in
gediend, was, duidelijker in de wet
te laten uitkomen, dat het Rijk voor
een zelfde onderwijzersplaats niet te
gelijkertijd onderwijzerssalaris en ook
wachtgeld betaalt. De Minister nam
deze amendementen, die ongetwijfeld
een verbetering waren, over. Het
zelfde geschiedde met het amende-
ment-Gerhard, dat van geheel andere
strekking was en betrekking had op
het uitkeeren van gelden door een ge
meente aan een school, gelegen in een
andere gemeente, en welke bezocht
wordt door kindereiyuit eerstbedoelde
gemeente.
Aan ket einde van den middag kwa
men nog de drie belangrijke ontwer
pen van Minister Donner aan de orde,
betreffende het strafstelsel.
Het eerste der drie ontwerpen be
doelt enkele leemten weg te nemen
uit en eenige verbeteringen aan te
brengen in de instituten der voor
waardelijke invrijheidstelling en der
voorwaardelijke veroordeeling.
't Tweede heeft een drieledig doel
het beoogt een beperking aan te bren
gen in den maximumduur der afzon
derlijke opsluiting van veroordeel
den ket wil trachten het celstelsel
voor de veroordeelden, die daarvoor
in aanmerking komen, te verzachten
een derde gevolg van de aanneming
van dat ontwerp zal zijn, de invoering
der jeugdgevangenissen.
Het derde voorstel houdt zich in 't
bijzonder bezig met straf en reclas-
seermg van beroeps en gewoontemis
dadigers, Het wil den rechter de be
voegdheid geven aan een veroordee
ling vaa dergelijke misdadigers een
bevel toe te voegen, dat zij na hun
straf v«or ten minste vijf of ten hoog
ste tien jaren tot beveiliging der maat
schappij in bewaring worden genomen.
Ontwerpen, die zich voor een groot
deel aansluiten bij het advies aan den
Minister door het Centraal College
voor de Reclasseering.
Een mooie stap verder bij de mo
derniseering van het strafstelsel. Dat
daarbij nog wenschen onvervuld blij
ven, spreekt vanzelf.
Mevrouw Bakker-Nort (v.d.)
zou meer eerbied wenschen in den ar
beid der twee lichamen, die den Mi
nister over voorwaardelijke invrij
heidstelling adviseeren de Gestichts-
raad en Reclasseeringsraad, en vond
de maximum-duur der celstraf veel te
lang.
Mr. Van Sasse van Ys-
s e 1 t wil jeugdgevangenissen voor
katholieken, en achtte hier dan ook
noodig een algeheele technische her
ziening van het Wetboek van Straf
recht.
Ook de heer Kleerekoper
wenschte den Minister met deze ont
werpen geluk. Hij vroeg overleg van
dezen minister met zijn collega van
onderwijs over de vraag in hoeverre
de opleiding der rechterlijke macht ge
wijzigd kan worden, zoodat ook aan
psychologische kennis aandacht be
steed wordt. Ook de vorming en aan
passing van het gevangenispersoneel
aan zijn nieuwe taak dient te worden
voorbereid.
Heden voortzetting.
Avondzitting.
Begrooting van het Wegenfonds.
Een traag tempo, vond de heer
K r ij g e r, dat de wegenverbetering
had. Bovendien weinig systeem in de
werkverdeeling. Hij wenscht dus meer
eenheid, meer concentratie. Ook voor
een spoedige oplossing van 't vraag
stuk eener vaste verbinding van Zuid-
Holland met Noord-Brabant.
Ook de verbinding van de Hoeksche
eilanden met het vaste land van Z.-
Holland behoeft dringend verbete
ring. Hetzelfde geldt voor de ver
bindingen met Zeeland via West-
Noord Brabant, De prijzen, welke de
Rotterdamsche Tramweg Mij. bere
kent, voor het vervoer van auto's, mo
torrijwielen e. d. met haar veerdiens
ten, zijn te hoog, in elk geval behoort
de verbinding WillemsstadNumans-
dorp te worden verbeterd.
In verband met een en ander vroeg
de heer DroogleeverFortuyn,
dat, wanneer hetere verbinding met
de R. T. M. meer offers eischt, die
niet alleen van de maatschappij zui
len worden gevraagd.
De heer F e b e r (R. K.) vroeg o. a.
of de verbinding van Willemsstad
naar Bergen op Zoom met aansluiten
de verbindingen met veren naar de
eilanden thans in het rijkswegenplan
zal worden opgenomen. Er moet be
halve bij den Moerdijk ook een brug
komen bij Keizersveer.
DE KONINGIN EN PRINS HENDRIK
NAAR ZWITSERLAND.
H. M, de Koningin en Prins Hendrik
zijn gisteravond uit Utrecht naar
Zwitserland vertrokken. De Konin
gin heeft gistermiddag eerst nog een
afscheidsbezoek gebracht aan Prinses
Juliana te Katwijk. Vandaar werd per
auto naar Utrecht gereden, waar aan
't Centraal Station veel publiek aan
wezig was, dat de vorstelijke perso
nen hartelijk toejuichte. De reis wordt
medegemaakt door jhr. van Swinde
ren en graaf en gravin Du Monceau,
en gaat over Basel naar Bern, en la
ter over Brugge naar Sieze.
De directeur van het Kabinet der
Koningin brengt ter algemeene ken
nis, dat, gedurende H. M.'s verblijf
in het buitenland, de aan H. M. ge
richte brieven in gesloten omslagen,
voorzien van een adres aan Hare Ma
jesteit, op de gewone wijze per post
kunnen worden ingezonden of be
zorgd bij het Kabinet der Koningin
te 's Gravenhage.
WIJZIGING ZUIDERZEE-
STEUNWET.
Bij de Tweede Kamer is ingeko
men een wetsvoorstel van den heer
Duys c, s. tot wijziging van de Zui-
derzee-steunwet van 29 Juni 1925.
NEDERLAND EN BELGIE.
Men bericht uit Brussel aan de N.
R. Crt., dat de heer J. C. L. van der
Lande, lid der Eerste Kamer, de vo
rige week in België besprekingen heeft
gevoerd met vooraanstaande politie
ke personen over de Schel de-kwestie
en de scheepvaartverbindingen tus-
schen Schelde en Rijn.
JHR. MR. F. X. A. VERHEYEN.f
In den ouderdom van rüim 77 jaar
is gistermorgen te 's-Hertógenbosch
overleden jhr. mr. F. X. A. Verheyen,
lid der Eerste Kamer, jagermeester
en kamerheer i. b. d. van H. M. de
Koningin.
HULPREDDINGZUIL.
De handelmaatschappij Mercator heeft
een eerste hulp-reddingzuil geconstru
eerd, waarin een opvouwbare brancard,
verbandstóffen, enz. zijn, geborgen. Ze
levert en plaatst deze zuilen geheel kos
teloos en neemt ook het onderhoud en de
aanvulling voor haar rekening.
De eerste zuil in Nederland wordt
thans geplaatst aan den Leidschen. straat
weg bij het viaduct der Electrische Spoor
RotterdamScheveningen. De in gebruik-
stelling van deze zuil zal Zaterdagmiddag
11 dezer plaats hebben onder de auspi
ciën van het Nederl. Roode Kruis en met
medewerking van leden der transportco
lonne van de afd. 's-Gravenhage van het
Nederl. Roode Kruis, die een demonstra
tie zullen geven van het doel en de ge
bruikswijze van de zuil.
Uit Middelburg.
Woensdagavond is op de Honings-
brug alhier, een wielrijder, die blijk
gaf geen voldoende macht over zijn rij
wiel te hebben, tegten een autobus aau;-
gereden. Het rijwiel werd deerlijk geha
vend.
Gisterenmiddag werd in de Heerenstr.
een vrouw door een wielrijder omver ge
reden en in bewusteloozen toestand bij
een der omwonenden binnen gebracht.
De politie stelt een onderzoek in, of de
wielrijder, afkomstig uit Souburg, schuld
lieeft aan deze aanrijding.
Op den jongsten fotografendag ter
eere van het 10-jarig bestaan van de
Ned. Fotograaf Patroonsjver.eeniging,
waaraan ook een tentoonstelling was
(verbonden, heeft o.a. de heer Kees Hel
der alhier een eersten prijs behaald
in de afdeeling Portretfotografie.
Uit Vlissingen.
Te Vlissingen is door de poli
tie een vrouw aangehouden die met een
lijst langs de huizen ging om gelden, bij
een te brengen zgn. voor een stichting.
Tegen de vrouw is proces-verbaal op
gemaakt wegens oplichting en poging lot
oplichting.
Hedennacht werd in de Vrouwen,-
straat te Vlissingen het geroep van
moord gehoord. De politie ging er op af,
en bleek, dat een paar mannpn ruzie
hadden, waarbij een hunner met een
mes werd bedreigd. De messentrekker
werd ter kalmeering naar het politie
bureau overgebracht en na kalmeering
weer op vrije voeten gesteld.
In de te Haarlem gehouden verga
dering van den Nederl. Centr. Bond van
Chr. arbeiders en arbeidsters in de be
drijnen van Voedings- en Genotmiddelen,
werd o.a. tot bestuurslid gekozen de
heer Jac. van Soelen te Vlissingen.
0
Uit Z uid-Reveland.
Woensdag was het 25 jaar- geleden
dat de heer S. Beenhakker als gemeente
werkman in dienst der gemeente K a-
pelle kwam.
In verband hiermede w'erd hij des1
voormiddags ten jgemeentehuize door
den burgemeester, in 't bizonder van de
wethouders, alle raadsleden, den Secre
taris en eenige ambtenaren der gemeen
te geluk gewenscht.
Tevens werd hem door den Burge
meester namens het gemeentebestuur,
door den Secretaris namens de ambte
naren der gemeente en door den wet
houder Zegers een geschenk aangebo
den.
o
Zeeuwseü-Ytasuderen O. D.
Met de Staatscourant ,van 2 Mei
zijn verzonden afdrukken van de akten
betreffende de N.V. Terneuzensche
Scheepsbouwmaatschappij, te Terne u-
z e n.
Zeeuwseh Vlaanderen W.D.
Woensdag werd te B i e r v 1 i e t de
vergadering van; ingelanden van den
Beukelspolder gehouden. Van de 41
Stemhebbenden waren er 39 aanwezig.
Het dijkgeschot, da,t in 1928 f 16 per
H.A. bedroeg, werd voor 1929 begroot
op f 15.
Herkozen werd als gezworene de heer
W. P. Verplanke Az. niet 29 van de
39 uitgebrachte stemmen.
Men meldt ons uit Aardenburg
In verband met de behandeling van
het voorstel van B. en W. tot aanslui
ting aan de Z. VI. Waterleiding, in de
(eerstvolgende raadsvergadering} zal de
schrijver van de bekende brochure ,,De
voorgenomen Z. VI. Waterleiding een
volksramp" notaris H. A. van Dalsum
uit Hulst, a.s. Zaterdagavond ..over dit
onderwerp een lezing houden. We ver
nemen dat ook nog andere tegenstanders
de schaduwzijden en eventueel finanti-
eele gevolgen eener aansluiting ter spra
ke zullen brengen. Voor de enkelingen,
die als voorstanders het request aan den
raad niet teekenden 'n mooie gelegen
heid o mi in debat te treden en o. a.
de verplichte aansluiting te verdedigen.
(Voer verder Stad en Provincie zie'
men het Tweede Blad.)
Krishnamurti en de Orde
van de Ster.
Lady Emily Lutyens, die onlangs in
ons land lezingen heeft gehouden,
schrijft in het maandblad „De Ster",
dat de heer J. Krishnamurti op Zon
dag 24 Februari in Bow Baths Hall,
een gebouw in Oost-Londen, een re
devoering gehouden heeft.
De groote zaal was practisch ge
heel vol. Het publiek luisterde met in
gespannen aandacht, die opmerkelijk
was. Na afloop wachtten zij drie kwar
tier, een stille, zwijgende menigte, om
Krishnamurti te zien vertrekken.
Het Sterkamp-Congres te Ommen
wordt dit jaar gehouden op het land
goed Eerde van Donderdag 1 Augus
tus tot 8 Augustus.
Een derde kamp-centrum zal wor
den gesticht (als wereld-centrum dan);
behalve in Ommen en Ojai (Amerika)
zal er ook een centrum te Benares in
Britsch Indië worden gesticht.
In dit groote centrum in het Noorden
van Indië zal een school worden ge
bouwd, v/aar de jeugd zal kunnen wor
den opgevoed in overeenstemming met
de principes, door den Wereldleer
aar neergelegd.
Het land, hetwelk te Benares ver
kregen is, ligt op de plaats van het
oude Kashi, aan de oevers van den
heiligen Ganges en binnen twee mij
len afstand van Saranath, waar de
Boeddha zijn eerste preek hield.
Vólgens ditzelfde bericht, van den
heer D. Rajagopal, zullen deze inter
nationale kampen voortaan ook voor
niet-leden van de Orde openstaan.
Bij de restauratie van de Ned. Herv.
Kerk te Neede zijn in den grond be
langrijke fragmenten van Middeleeuw -
sche beelden gebonden, o. a. een
levensgroot© lijdenden Christus met de
doornenkroon, een figuur waarschijnlijk
voorstellende Ilerodus of Pilatus, enz.
Telkens komen er weer nieuwe stukken
te voorschijn. Ze worden gevonden aan
den Dinnenkant van den zuidelijken muur
der in 1848 afgebroken pilaarkerk. Het
maakt den indruk, dat men indertijd
een diepen kuil heeft gegraven, waar
men de stukgeslagen beelden in heeft
geworpen.
Tekstboekjes
„Oefeningen Uitspanning'.
Ons werd gevraagd waarom de Zang-
vereenigiing „Tot Oefening en Uitspan
ning" de tekstboekjes van Jupiter Amans
niet te voren bij den 'boekhandel be
schikbaar stelt. Bij informatie bleek ons,
dat deze verkrijgbaar zijn bij de firma's
Gebr. Wagenaar, Markt en Van Benlhem
Jutting, Lange Burg.
Het klokkenspel te Vee re.
Men meldt ons uit Vee re:
Veere is ook in het bezit van een
klokkenspel, wat feitelijk het doodsche
in het plaatsje opvroolijkt. Wegens res
tauratie aan den Stadhuistoren, is men
er echter eenige jaren van torenmuziek
verstoken geweest.
Bovendien liet de klank voorheen wel
wat te wenschen over, zoodat een goed
nazien eranv niet overbodig was.
Nadat de raad ten vorige jare hier
toe besloten had, is dat werk opgedra
gen aan de firma Addinks te Amster
dam.
Deze heeft dit voorjaar dat werk uit
gevoerd, door er de noodige (verbeterin
gen aan te brengen.
Eenige dagen geleden is door den Fer-
Werda uit Middelburg de toonzetting op
de trommel voltooid, zoodat thans het
spel zich dagelijks opi tijd doet hooren,
doch met dien verstande dat het spel
veel beter, en de klank veel schooiter;
is don voorheen.
Dat de .aanwezige klokken gegoten zjjn
in 1735 en 1790 door de van de Gbjeijns
te Deuiven, en deze goede vaklui waren,
is alom hekend, doch Vnede mag dit hier
ook gezegd worden van de Firma Ad
dinks te Amsterdam.
De G.entsche' Poort te
Hulst.
Met de restauratiewerkzaamheden van
de Gentsche Poort te Hulst is men
thans zoover gevorderd, dat de poort
weder voor het verkeer is opengesteld
kunnen worden, meldt „Zelandia". De
opstand dezer poort, die in elkaar dreig
de te vallen, is geheel recht gezet. Ook
de vleugelstanden en de door het schu
ren van door de poort gereden vrachten
ontstane gleuven aan de binnenzijde der
wanden van de poort', zijn geheel her
steld.
itaHll IMI' TBnTTitflWWTilTn-ir-nr
Geslaagd te 's-Gravenhage voor cou
peuse mej. G. H.Peemam, van de mo
de; vakschool Bogardstraat alhier
In verband met plannen tot op
richting eener R. K. School te Groe-
d e, heeft de daar gevestigde afdeeling
van Volksonderwijs aan de ingezete
nen een circulaire uitgereikt, waarin
wordt aangetoond,
le. dat de oprichting van een R. K.
School voor de godsdienstige vorming
der kinderen niet noodzakelijk moet
worden geacht
2e. dat bij eventueele oprichting
daarvan de geest van verdraagzaam
heid en de goede verhouding tusschen
Katholieken en niet-Katholieken zeer
ernstig gevaar loopt
3e. dat het onderwijs ontegenzeg
gelijk voor verreweg de meeste kinde
ren achteruit moet gaan en
4e. dat bovendien groote financi-
eele lasten èn gemeente èn ingezete
nen voor talloos vele jaren zullen
drukken.
In een uitvoerige toelichting'wordt
n.l. berekend, dat de inkomstenbelas
ting (die in de begrooting 1928 in to
taal opbrengst is geschat op 25.000)
met ruim 2500 verhoogd moet wor
den, dat is circa 10 pCt. Dat betee-
kent, dat hij, die volgens de begroo
ting 1928 aan gem. inkomstenbelas
ting 100 betaalt, dat bedrag tot
110 zal zien stijgen bij doorvoering
'der R. K. School.
Naar het „Hbld." verneemt, is dr.
A. Grevenstuk, assistent aan het labo
ratorium voor pharmacotherapie te Am
sterdam, benoemd tot hoogleeraar in de
pharmacologic aan de Geneeskundige
Hoogeschool te Batavia.
De Ontwapenings-Commissie.
Gisterenavond zouden de delegaties
van Engeland, Frankrijk, Japan en de
Ver. Staten bijeenkomen om als verte
genwoordigers der groote zeemogendhe
den te beraadslagen over de beste wijze
van voortzetting der besprekingen.
Men. neemt aan, dat Gibson den overi
gen delegaties zal voorstellen, voor 't
materieel in dienst de methode der 'di
recte beperking te aanvaarden, en wat
betreft het opgeslagen materieel toe te
stemmen in volledige openhaarheid. Zoo
doende zal althans eenïgermate nagegaan
kunnen worden .over welke hoeveelhe
den oorlogsmaterieel een land beschikt
Het is echter duidelijk dat deze oplossing
vrij aanzienlijke concessies zal Vorde
ren van Frankrijk, Italië en Japan. Thans
is uus nee uogenöïTK voor (leze xanOen
die nog s leeds geen concessie van eeni
ge beteekenis hebben gedaan gekomen
om de beloften .die zij na de concessie
van Gibson inzake de geoefende reserve
spontaan hebben afgelegd gestand te
doen.
De Schadevergoedingskwestie.
Naar aanleiding van de beweringen in
Fransche bladen .dat dr. Schacht Imet
nieuwe voorstellen naar Darijs zou 'te-
rugkeerein wordt van bevoegde zijde Ver
klaard ,dat dit oïnjuist is. Er is geen
aanleiding om aan te nemen, dat er in
den toestand althans voor wat de cij-
lers üeirert ,ee,mge verandering zou zijn
gekomen.
Va,n een spanning tusschen dr. Stre-
semann en dr. Schacht kan geen sprake
zijn. De geruchten daaromtrent zijn zon
der ee.nigen grond. I
Relletjes.
De relletjes te Berlijji hebben zich niet
ibeperkt tot 1 Mei
De geheele nacht hebben de gevech-
