,£MINDET\DLAD£?
De Stoel van den
TWEEDE 3 L A D
Zaterdag 20 April 192S No. 93.
BINNENLAND
DB SCHELDE-RIJNVERBINDING EN
HET KANAAL DOOR Z.-BEVELAND.
KERKNIEUWS
KUNST JEN WETENSCHAP
TABLETTE N
RieVprettig,
migraine misschien"
ProbeerH maar eens -
met een ASPIRIN
RECHTZAKEN
{Ingez. Med.j
r-iVAN dc n'
/AIDDCLDVRCac=ME
CONAfWHANT-
E3.
E3
arcfoiM
Koopman.
wekL^teï'Tertiokïie1!06 Tl TT
KLEUR- EN KNIPPLAATiE
ifp
•VAN DE
KAN
Prof. dr. C. Gerretson schrijft aan dei
N. Rott. Crt.i
Onlangs in het Record Office te Lon
den «en onderzoek instellend naar de
door Baron E. Rolin Jaequemyns in
zijn bekend artikel aangehaalde nota van
Thorbecke do. 6 Maart 1862 ojwer den
Schelde tol. vond ik een vrij aanzienlijk
aantal bescheiden, betrekking hebbende
op de moeilijkheden met België tusschen
1880 en 1867. Deze bescheiden bleken mij
van zoodanig niet slechts historisch, maar
ook van actueel belang, dat ik besloten
heb de belangrijkste, van eene inleiding
voorzien, nog dezen zomer in het licht
te geven.
Onder de door mij geraadpleegde bun
dels befrindt zich een drietal folio's miet
bescheiden omtrent .„.The Scheldt Na
vigation", waaronder veel materiaal over
de afsluiting van het Kreekrak etc. 1866-
1867).
Het bleek mij, dat België (aangemoe
digd door het succes van de politiek
wan 1862-'63, toen Van de Weyer, ita
in oyerles met Russell, door bedreiging
met het samenroepen van een „inter
nationale conferentie" Nederland heeft
geprest om', den Schelde-tol tegen veel
lageren prijs dan billijk was, te latcnj
afkoopen) ook in 1866 gepoogd heeft,
hetzelfde spelletje te spelen, en den
inMoed der Mogendheden te mohiliseeren
om zijn protest tegen de afdamming ivan
het Kreekrak, Nederlands onbetwist
baar conventioneel recht kracht bij
te zetten. Maar ditmaal stootte België het
hoofd, omdat het te doen kreeg met
een Hollandsch.cn Premier-Minister van
buitenjandsche zaken, van Zuylen van
Nyevelt. die de geschiedenis van het
Verdrag van 1839 door en door kende
en die zich, zonder zich te laten inti-
mideeren, stelvig op het Nederlandsche
rectitsslandpuut stelde daarbij den ga-
randeerenden mogendheden alle facili
teiten biedend, om na te gaan, of Ne
derland zijn verplichtingen krachtens het
verdrag van 1839 al dan niet nakwam.
De Britsche regeering, door die flinke
houding geimponeerd, besloot daarop een
zelfstandig onderzoek naar de juistheid
van de met zooveel aplomb voorgedra
gen Belgische grielven te doen instellen.
De resultaten van dit Britsche onder
zoek zijn neergelegd in een uilfvoerig
memorandum, getiteld:
Verslag van de voorgestelde afdamming
Iran de Oostelijke- en Sloekanaleu van de
Schelde. Gericht aan den Right Hon.
Lord Stanley, Z.M's minister van bui-
teplandsche zaken.
Hel draagt tot opschrift: Gedrukt ten
dienste van het ministerie van buiten-
landsche zaken, 5 April 1867.
Zooals gezegd, hoop ik spoedig het
voornaamste eruit te publiceeren, maar
het kan wellicht geen kwaad, reeds aan
stonds de conclusie openbaar te maken,
zoodat deze c.q. nog bij het samenstellen
van de Nederlandsche nota gebruikt
kan worden.
Om de bovengemelde redenen hen ik
van meëning, dat het kan/aal van Zuid-
Beveland een beter verbindingskanaal
tusschen Antwerpen en Holland en den
Rijn en omgekeerd is dan de weg door
de Ooster Schelde en het Sloe-kanaal.
Terwijl punt 5 van de „Summary"
leest: dat voor zoover betreft de mid
delen van verbinding te water tusschen
België en Holland en den; Rijn, het ka
naal van Zuid-Beveland ten volle ge
lijkwaardig is aan de Oostelijke en de
Sloe-takken van de Schelde^ welker slui
ting in het voornemen' ligt.
Doch niet alleen een Engelsch, ook een
Pruisisch, deskundige, G. Hagen, heeft
2ijn oordeel gegeven. Ook van zijn rap
port, gedateerd Berlin, Maart 29, 1687,
wordt een exemplaar, ik vermoed een
.vertaling, in het Record-Office bewaard,
De conclusie van dit rapport luidt„In
overeenstemming met het voorgaande,
kan ik alleen als mijn meening geven
dat het kanaal door Zuid-Beveland een
ten minste „even veiligen', even goeden
en even gemakkelijken verbindingsweg
vormt" als de Ooster-Schelde, die nu af
gesloten is".
De burgemeester van Antwerpen heeft
onlangs laten verluiden, dat ook hij,,
wanneer Nederland en België het om-
ttrent de vraag1 of Nederland zijn ver
plichtingen ten aanzien van de Rijn-
Schelde-verbinding is nagekomen: niet
met elkaar eens konden worden, wel
eens het onpartijdig oordeel van Europa
zou willen vernemen.
Met het bovenstaande wordt hij op
zijn wenken bediend.
Ds. P. van. Djjk, predikant bij de
Ger. kerk. te Se r o'o sker ke(W.), die
hel beroep naar Zaandam heeft aangeno
men, is voornemens Zondag "9® Juni af
scheid van zijn tegenwoordige gemeente
te nemen.
Op 18 Juni'zal ds. van Dijk te Zaan
dam bevestigd worden door ds. C. J.
Wielenga, terwijl de intrede is bepaald
op Donderdag 20 Juni.
Wijlen mej. T. 'Huijsman wed. G. P.
Besuijen overleden te Roudekerie
heeft aan de Theologische Faculteit der
Vrije Universiteit f 2000 en aan de Geref.
kerk te Koudekerke f 1000 gelegateerd.
(de Z.)
N e d H e r v. Kerk.
Aangenomen het beroep naar Wehe-
Zuurdijk (Gr.) door ds. J. P. Scholte te
te St. Anna ter Muiden.
Geref. Kerk.
Bedankt voor het beroep naar Anna
Jacobapolder ds. J. Maaskant te Ech
ten (Fr.)
Een vast Pa as ch feest.
Er liggen dit jaar niet minder dan 25
dagen tusschen den Paaschzondag (31
Maart) en den eersten dag van het Jood-
sche Paaschfeest (25 April). Dit ver
schijnsel zal zich herhalen in 1932, in
welk jaar de genoemde dagen op 27
Maarl en 21 April vallen. De oorzaak
ligt in het feit, dat 1929 en 1932 gedeel
telijk "tot Joodsche schrikkeljaren be-
hooren, die een maand langer zijn dan
een gewoon jaar.
De traditie der Grieksch-orthodoxe
kerk wil, dat haar Paaschfeest altijd later
geyierd wordt dan dat der Israëlieten.
Vo.or dit jaar is het op 5 Mei bepaald
De. internationale liga. voor den vasten
kalender heeft een verklaring gepubli
ceerd, waarin .op deze afwijkeude data
wordt gewezen en het wensclielijk wordt
genoemd-, dat voortaan alle religies haar
Paaschfeest op denzelfden datum vieren.
Volgens de reeds vroeger voorgestelde
kalenderhervorming zou de. 9e April alr
tij.d op een Zondag vallen en, de liga staat
het denkbeeld voor, dat van 1933 af
Christenen en Joden hun Paaschfeest
op dezen datum zullen bepalen.
Het Keizerlijke (kinder) Koor van
Weenen hetzelfde Waarvan Pranz
Schubert als kind deel uitmaakte zal
ivoor het eerst sinds eeuwen, Weenen
Verlaten om een tourneé door de wereld
te maken. Den 2en Mei zal het te Pa
rijs zijn medewerking verleenen aan twee
uitvoeringen.
Hierna gaat het koor naar Spanje,
en vandaar naar Amerika.
Instituut voor preventieve
geneeskunde te Leiden.
Men meldt aan de Maasb. uit Leiden:
Alhier is opgericht het „Instituut
•voor Preventieve Geneeskunde te Lei
den". Het voorloopig bestuur bestaat
uit de heeren prof. mr. dr. jbr. W. J.
M. van Eysinga, mr. P.. J. Idenburg,
prof. dr. A. J. Barge en prol. dr. E,
Gorter en dr. M. D. Horst, directeur1
van den Gem. Geneeskundigen Dienst
te Leiden.
Omtrent het doel van het instituut!
Vernam het blad. dat dit beoogt de stu
die van de preventieve geneeskunde op
lallerlei gebied, zooal's bij' zuigelingen,
moeders, bij tuberculose, beroepsziekten,
besmettelijke ziekten enz.
Het Instituut, dat het eerste van de
zen aard in den lande is, zal in nauW
verband staan met de Leidsche Univer
siteit, zulks ten dienste van de aanstaan
de geneeskundigen. Bcf/endien zal het
ook zelfstandig onderzoekingen kunnen
instellen naar de 'mogelijkheden van voor
komen van ziekten.
De Haagsche rechtbank heeft den
makelaar C. G. K., uit Overschie, aan
wiens schuld het te wijten zou zijn ge
weest dat hij op den avond van 6 No
vember j.l. op den. Benoordenhoutschen-
weg met een door hem bestuurden auto
mobiel den lsten luitenant der cavalerie,
P. Forbes Wels, heeft aangereden, tenge
volge waarvan deze een hersenschudding
bekwam en gedurende geruimein tijd zijn
ambtsbezigheden niet kon verrichten, ter
zake van het veroorzaken van lichamelijk
letsel door schuld, veroordeeld tot f 1000
boete subs. 30 dagen hechtenis.
De Vijfde Kamer der rechtbaink te
Amsterdam, hepft Donderdag den 33-ja-
rigen boekhouder, d' ie zich ten nadee-
le van zijn firma, een dirukkerij te dezer
stede, naar schatting f 90.000 heeft toe
geëigend doch wien verduistering van
twee bedragen, resp. van f 5000 en van
f 3250 was ten laste gelegd, schuldig .ver
klaard aan verduistering in dienstbe
trekking tweemaal gepleegd, en hem des
wege twee jaren gevangenisstraf opge
legd. Het OM. had anderhalf jaar ge
vangenisstraf geëischt.
Donderdag stond voor de Bossche
rechtbank terecht de 61-jarige koop-
LET OP ORANJE bah®
Weiger namaak en let er op dat op elke
tablet het woord „BAYER" staat. Prijs75cts
HBMi
man F. v. B. te 's-Hertogenbosch, ver
dacht van poging tot moord op zijl
echtgenoote op wie hij op 31 Dec. j.l
een revolverschot loste.
Ver<j. verklaarde, dat hij haar alleei
schrik had willen aanjagen.
Het O. M. eischte wegens poging to
moord vier jaar gevangenisstraf met be
vel tot onmiddellijke gevangenneming'vak
verdachte.
Voor dit laatste achtte de rechtbaul
geen termen aanwezig.
Voor de rechtbank te Groninger
heeft Donderdag terecht gestaan d«
Spanjaard M. V. B„ die in den nach
van 13 op 14 Aug. heeft ingebroken k
den goud- eu zilverwinkel van de firms
P. Kiestra, aan de Poelestraat te Gronin
gen. De man is den 9den Sept. te Ant
werpen gevat en vandaar toen naar Ara
hem overgebracht. Gebleken is, dat hij.
behalve aan de inbraak bij de firma K.|
waar hij zich meester maakte van eeij
buit ter waarde van pl.m. f 10.000, schul
dig is geweest aan inbraken, die in
Juni zijn gepleegd te Arnhem, Utrechi
en Amsterdam. Eisch: drie jaar ge
vangenisstraf. i
De Goesche stoepenkwestie.
Naar de Zeeuw verneemt zijn de Goe
sche winkeliers, die vorige week voor he
Kantongerecht terecht stonden, omdat zi
op de stoepen voor hun peroeelen arti
kelen ten verkoop hadden uitgestald
Nadat Columbus Amerika ontdekt had,
werd de handel in nieuwe banen geleid.
Zeilschepen voerden goederen uit Indië en
de Nieuwe Wereld aan en de vraag naar
deze goederen steeg met het jaar. Toen
brak de dertig-jarige oorlog uit, die den
handel verlamde en menig voorheen rijk
nas k>t den bedelstaf bracht.
Een zeker koopman slaagde er echter
m zich langer staande te houden, dan de
meeste. Maar op zekeren dag kwam hij
toch tot de ontdekking, dat zijn zaken on
rustbarend achteruit gingen. Hij! liet zijn
meest vertrouwden ondergeschikte, Pie-
tersen, komen en deelde hem mede, hoe
slecht de zaken stonden.
Deze was in het minst niet verbaasd.
Integendeel-, hij was reeds van den toe
stand op de hoogte en liep sinds gerui
sen tijd rond met het in gedachten- uit
kerken ran een plan-, dat in hem opge-
ome* was en waardoor hij het kantoor
ho°PW te redden.
scheopD één van uw grootste zeil-
ianr Yoor den tijd van een geheel
öeld »Geef mij verder zooveel
ik zal nam Ten' alS gij' missen ktmt eT1
meer geweest^6"1^ gaan' Ik ben daar
zal aanvallen uf,Weet' hoe ik de zaak
ran dienst te' ,?p die mamer
vrienden
boot. Sommigen schudden w i
zooreel vermetelheid het hoofd over
„Heeren," zei Pietersen, weest t
bezorgd. Ik hoop stellig te zullen slagen
en u pllen terug te zien.
Negen maanden waren er verstreken
en in ai dien tijd "had Pietersen's chef
niets van hem gehoord. Met den dag
werd het gelaat van den koopman sonw
herder en eindelijk brak het oogenblik
aan, waarop hij! zijn eigen faillissement
aanvroeg.
Hij was een algemeen gezien man en
het speet iedereen voor hem. Zijn schuld-
eischers zeidenL dat zij! hem een half jaar
uitstel wilden getven.
„Misschien", zoo spraken zij', „is Pie
tersen vóór het einde van dien termijn
uit Amerika terug."
Er verstreken echter acht maanden
en nog altijd had Pietersen geen enkel
sein van leven gegeven. Eindelijk zon de
koopman zijn geheelen inboedel laten
verkoopen.
Op den dag van de verkooping zat
de ongelukkige man vóór het raam van
zijn achterkamer, waar hij de stem van
den vendumeester duidelijk verstaan kon.
Zijn vrouw zat naast hem. Zij schreide en
de beide kleine jongens speelden met
den hond.
Plotseling kwam de knecht van den
vendumeester in de kamer.
„Meneer," zei hij, „ik moet de leuning
stoel komen halen."
Nu kwamen er ook tranen in de oogen
van den koopman. Vanaf het droevige
oogenblik, dat zijn vader in dezen leu
ningstoel den laatsten adem uitgeblazen
had, werd hij in hooge eere gehouden.
Nu moest ook hij; onder den hamer ko
men. De geheele familie volgde met den
hond het meubelstuk.
„Een goede, sterke, met zwart leer be-
kleede leuningstoel," riep de vendu
meester met luider stem.
Iemand bood drie gulden.
„Die gulden!" herhaalde de vendu
meester.
„Drie honderd gulden!" klonk het n,u
plotseling door het open raam.
Iedereen keek om en de hond rende
opgewonden blaffend dwars tusschen
de menigte door de straat op. In het
volgend oogenblik naderde een man, luid
herhalend
„Drie honderd gulden!"
„Het is Pietersen!" riep de koopman
plotseling uit.
„Ja, ik ben het!" zei Pietersen, „en ons
schip ligt in de haven, gevuld met goud
en andere goede zaken. De verkoop moet
onmiddellijk worden stopgezet. Morgen
zullen onze schudeischers hun geldj ver
meerderd met de rente, uitbetaald krij
gen. Gaat nu allen heen en laten "mijn
chef en zijn vrouw hun vriend Pietersen
verwelkomen, die blij is eindelijk weer
thuis te zijn."
„Kinderen", zei meneer van Dam, toen
de bel luidde, „neemt allen je atlas en je
.aardrijkskunde-schrift mee. Jullie moet
de Zeenwsche en Zuid-Hollandsche wa
teren leeren, die we vanmorgen "hebben
opgeschreven."
Allen zochten atlas en schrift op. En
hier en daar klonk gemopper. „Zooveel"
zei de één. „Zoo moeilijk" zei de ander.
In alle geval viel het hun tegen, want
Dinsdags hadden ze gewoonlijk geen huis
werk. Maar mopperen hielp niet, 't moest
gebeuren.
Bert stapte ook naar huis met zijn
boeken onder zijin arm. Hij had er niets
geen zin in, al die moeilijke namen te
leeren. Maar op eens lachte hij en maak
te een paar dolle sprongen. "Hij! hoefde 't
vandaag niet te leeren. Hij' had gisteren
juist de laatste beurt gehad. Dus morgen
begon meneer met den jongen na hem,
met Kees Evers. Neen, dan kwam hij
vast niet aan de beurt. Hij! kon die na
men dan van de week wel eens leeren,
als hij er zin in had. En als hij dan1
morgen onder de les goed oplette, kende
hij ze al een heel eind.
„Bert, Bè-èrt!" hoorde hij achter zich
roepen. Bert keek om en zag zijn buur
jongen aankomen. Hij: bleef even staan
en wachtte tot Jaap bij hem was.
Samen liepen ze verder.
„Gisteren is mijn grootmoeder er ge
weest," vertelde Jaap, „en 'k heb zóó'n
doos soldaten gekregen." Hij wees', hoe
groot de doos wel was. „En 'k zal aan
mijn moeder vragen, of je bij me mag
komen spelen."
„Ja fijn zeg, laten we hard loopen,"
zei Bert. En samen holden ze naar huis.
'Jaaps moeder vond het goed.
„Maar ga even zeggen dat je hier
bent," zei mefFouw, „anders wordt je
moeder ongerust."
Bert legde zijn atlas en schrift op den
paraplubak en ging even naar huis. 't
Was natuurlijk goed, dat hij bleef spélen
bij Jaap.
Ze hadden veel pret met de soldaten;
er waren muiters bij en muzikanten. En
Jaap had ook een fort en kleine kanon
netjes, waar je echt mee kon schieten,
als je er een erwt in deed. De jongens le
verden helle veldslagen en 't was zóó
etenstijd. Bert had aan de Zeenwsche
wateren heelemaal niet meer gedacht.
Hij dacht er ook niet aan, toen hij naar
huis ging. Daardoor vergat hij zijn werk
Gerrit, de oppasser, en Betsie, de oli
fant, zijn beste vrienden,. Betsie vindt het
niet meer dan een staaltje van -haar
plicht, Gerrit bij verschillende bezighe
den niet een 'handje of een pootje, maar
een slurfje te helpen. Eén van haar
liefste werkjes iskoffie zetten.
W,e zullen het tweetal maar eens
netjes opzetten.
Eerst de—plaatjes en driehoekjes op
doorzichtig papier overtrekken. Daarna
op dun carton plakken en! de, plaatjes
kleuren.
Olifant
grijs',
slagtanden wil,
koffiemolen: hout bruin,
knop geel (koperkleurig).
mee te nemen. Hij zag de 'boeken niet,
omdat er jassen over den paraplubak
waren gehangen.
Moeder vroeg hem niet naar huiswerk,
't Was Dinsdag en hij! had ook trouwens
niets bij' zich.
Toen hij den volgendenl morgen zijn
vrindje ging afhalen, gaf die hem zijn
£tlas en zijn schrift. Jaap zat een klas la
ger en had nog niet vaak huiswerk.
Bert voelde zich heel veilig, toen me
neer de blinde kaart ophing. Hij kreeg
immers toch geen beurt.
De bel ging en alle kinderen zaten
recht. Meneer van Dam nam zijn lijst en
keek, wie er aan de beurt was'. Hij was
gewoon een cijfer te geven.
„Bert Enthoven, kom voor de kaart,"
zei meneer.
Maai- Bert kwam niet.
„Bert, jij! zei meneer nog eens.
veldje, waarop de olifant staat
licht groen.
Oppasser
pet zwart,
gezicht en handen vleeschkleur,
haar geel,
jas blauw,
broek bruin,
klompen wit,
veldje, waarop de oppasser staat
licht groen.
Vervolgens plaatjes en driehoekjes uit
knippen. De driehoekjes op de stippel
lijnen omvouwen en ten slotte de smalle
reepjes met lijm of gluton bestrijken en
tegen Gerrit en Betsie aan plakken. Het
kleine driehoekje moet den oppasser en
het groote den olifant steunen.
Bert was geschrokken. Daar had hij
heel niet op gerekend. Maar hij vatte
moed.
,,'k Heb den vorigen keer net een
beurt gehad, meneer," zei Bert haperend.
„Geen kwestie van," zei de onderwij
zer. Het laatste cijfer staat bij Anna ran
Diemen."
„Heusch waar, meneer, 'k heb alle
plaatsen in Noord-Holland moeten op
noemen."
,,'t Doet er ook niets toe," zei meneer
„jij hebt nog geen cijfer, dus je komt in
alle geval hier."
Met looden schoenen kwam Bert voor
de klas. O, wat voelde hij zich ellendig.
Wat een pech, dat meneer vergeten had,
zijn cijfer op te schrijven. En nu juist de
eerste beurt!
„Vooruit begin maar", zei de onder-
