J
S. WIENER Co.
No. 90
Woensdag 17 April 1929
172* Jaargang
KAMEROVERZICHT
BINNENLAND
H. M. DE KONINGIN-MOEDER
NAAR SOESTDIJK,
DE BRUSSELSCHE DOCUMENTEN
KWESTIE.
(Ingez. Med.)
UIT STAD EN PROVINCIE
Zeeuwse h-Y laanderen O. D.
KERKNIEUWS
KUNST EN WETENSCHAP
RECHTZAKEN
ONDERWIJS
DELBUR
OURANT.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Eerst een interpellatie Gerhard over
de o*de schoolkwestie. Te Murmerwoude
is ia October 1924 ontslag gegeven aan
hel hoofd van een school met den Bijbel.
Drie jaar lang zijn er toen beroepen
aanhangig geweest om. uit te maken,
wat ten slotte door de Leeuwarder recht
bank is geschied, dat het ontslag in laat
ste instantie ten onrechte gegeven werd
door de provinciale commissie, en niet
door het schoolbestuur. De vraag is dus
kan de provinciale commissie ontslag
verleenen'? „Neem' zeiden verscheidene
Kamerleden. En de Minister verwees
naar de regeling der rechtspositie van
het personeel aan bijzondere scholen,
die bij de Ambtenarenwet aan de orde
komt. Hiermede toont ieder zich content.
Toen begon het ontwerp-v. d. Heuvel
voor tijdelijken steun aan de suiker
bietenteelt: een waarborgpremie van
f 1.50 per 100 K.G. suiker voor de vol
gende campagne, zoolang de Amsterdam-
sche suikerprijs beneden 17 gulden blijft
Men weet uit verscheidene berichten de
actie die er tegen dit ontwerp gevoerd
wordt. 1
■Verschillende Kamers van Koophandel,
de Maatschappij van Nijverheid, ge
meentebesturen, die belang hebben bij
de werkgelegenheid in desuikerraffina
derijen, en anderen hebben tegen dit
voorstel hebben.
Steun kwam eigenlijk alleen van de
Brabantsche Maatschappij v. Landbouw,
en van de Z.L.M., die zich er voor Ver
klaarde in haar onlangs gehouden al
gemeens vergadering.
Gisteren waren twee R. K. voorstan
ders aan het woordde heeren V o s en
v. Voorst tot Voorst.
De heer Vos wees er daarbij op dat
overal in de suiker-produceerende lan
den de industrie beschermd wordt. En de
heer v. Voorst tot Voorst vond dat het
heele land belang heeft bij de bescher
ming van dezen cultuur.
En twee tegenstemmers de heeren v.
d. S1 u ij s en E b e 1 s (v. d.)
"De heer v. d. S 1 u ij s vestigde er de
aandacht op, dat dit voorstel geen re
kening houdt met de opbrengst per ha,
met het gehalte der bieten en met de
waarde der bijproducten. Andere cultu
res, zeide hij, hebben ook slechte tijden
gehad.
'Hij wees verder op de hooge accijns.
De heer E b e 1 s geloofde, dat de pro
ductiekosten van de bietsuiker omlaag
kunnen door intensiveering der cultuur
en betere bemesting.
Heden voortzetting.
Eerste Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Indische begrooting, waarbij tegelijk
behandeld worden wijzigingen van een
aantal artikelen der Indische staatsre
geling. Deze eerste middag waren twee
tegenstanders aan het woord: prof. De
Savomin Lohman, die namens zijn
geheel© fractie het wetsontwerp en de
Indische regeeringspolitiek in het alge
meen bestreed, en de heer Blomjous,
die eveneens een tegenstander bleek,
maar die blijkbaar niet namens zijn
groep sprak.
De heer Lohman had de bekende
.bezwaTen tegen wijziging in de zetel
verhouding in den Volksraad in de bree-
de uitgemeten. Doch de hoofdvraag, of
de nieuwe voorgestelde zetelverhouding
■op zich zelf redelijk is, bleef onbespro
ken. De kwestie zit zoo:
De Tweede Kamer nam inl 1925 dus
eerst ruim drie jaar geleden, het amen-
öement-Feber met 42 tegen 15 stemmen
aan, waarbij de dertig inheemsche Volks
raadleden in het ontwerp-de "Graeff tot
25 werden teruggebracht.
In den herfst van 1928 werd deze be
slissing ongedaan gemaakt, met 68 tegen
10 stemmen. Feitelijk'het eenige argu
ment Is, „de ontstemming in Indië".
Komt die ontstemming van welgezinde
inheemsche kringen of is 't een wijken
voor intimidatie?
„De regeering leidt niet. maar laat
zich leiden, remt, wanneer men tiaar
dringt i"n radicale richting; alleen een
krachtige regeering kan het evenwicht
tusschen gezag en vrijheid consolidee-
ren" dat Was de toon, die gister ge
hoord werd.
De eenheid van „Indonesië", thans ook
door enkele inheemsche Volksraadsle
den uit de buitenbezittingen reeds' be
twist, 'het defaitisme in sommige kringen
de bewust op losscheuring aanstrevende
politiek van anderen, werden door den
heer Blomjous scherp gecritiseei-d.
Heden voortzetting.
Naar V.D. verneemt is H. M. de
Koningin-Moeder voornemens voor Pink
steren haar verblijf te Den Haag te
beeindigen. H. M. wordt Vrijdag 19 'Mei
a.s. ten paleize Soestdijk verwacht om
naai' gewoonte daar de zomermaanden
door te brengen.
Naar Belga uit Brussel seint is Ward
Hermans gisterenmiddag door de Brus-
selsche Justitie aan een verhoor onder
worpen, waarbij hij geen der hem ge
stelde vragen wilde beantwoorden, ver
klarende dat hij slechts in een openbare
zitting zon spreken. Hij verklaarde dat
hij Donderdag in België was aangeko
men.
Ward Hermans is toen in voorloopige
hechtenis gesteld.
Frank Heine is naar het Paleis van
Justitie gebracht, waar hij gedurende een
Uur werd geconfronteerd met Hermans,
die in zijn stilzwijgen volhardde.
Hermans werd daarna voorloopig op
vrije voeten gesteld.
^"stoomen van Heerenkleeding-
N V. Ververij H0EKSEMA, j
M'burg, L. Burg C 111, Tel. 121.
Vlissingen, Walstraat 51.
Uit Vlissingen.
Het Hoofdbestuur van het Nat.
Verbond van Gemeenteambtenaren heeft
aan den gemeenteraad van Vlissingen
verzocht, in verband met het ontwerp
ambtenaren-reglement, de daarin ver
vatte bepalingen ook voor het perso
neel van het Gasthuis te doen gelden.
In een bakkerij in de Molenstraat
te Vlissingen is een buis in den
oven gesprongen. De ruiten sprongen stuk
en een ijzeren deur Van den oven sprong
open. Een bakkersjongen werd daarbij
vrij ernstig verbrand en 'is in het Gast
huis opgenomen.
In de Breewaterstraat te Vlissin
gen waren twee jongentjes van vier
jaar onopgemerkt op een stilstaande auto
geklommen. Toen deze aan liet rijden
ging, viel één ,der kinderen in genoemde
straat en het andere op het Bellamy-
park en wonder bofen wonder bleven
de jongens ongedeerd.
Uit Walcheren.
Gister werd in de consistorieka
mer der Herv. kerk te Serooskerke
(Wi.), de verpachting gehouden van oaf-
roerend goed.
Toen dit afgeloopeii was, is de heer
Li., kort nadat hij als borg voor ee!n pach
ter geteekend had, onwel geworden,. De
dood trad onmiddellijk in.
o
Uit Z u i d-R e v e 1 a n d.
De Minister van Financiën maakt
bekend, dat ten behoeve van 's Rijks
schatkist, wegens over vorige jaren te
weinig betaalde belastingen n,aar inko
men en-of vermogen (geweten.sgeld), is
ontvangen bij: den ontvanger der directe
belastingen te Goes f150, f113.56; den
inspecteur der directe belastingen te
H a n s w e e r t f 20.
Maandagavond werd te S c h o r e
onder leiding van dhr. B. Holtrop, pro
pagandist van het Alg. Nederl. Vakver
bond, een afdeeling Schore opgericht Van
den Neutralen BouwVakarbeidersbond in
Nederland.
Tot bestuursleden werden gekozen: M.
Meijer, voorzitter. M. Kaijser, secreta
ris, P. Philipse Wzn., penningmeester,
Jb. Mieras en G. Franje, leden. Het ligt
in de bedoeling om het bestuur bij een
spoedig te verwachten uitbouw aan te
tvullen en te reorganiseeren.
Te Kruiningen is een comité ge
armd voor het a.s. concours van Mu
ziekgezelschappen dat bïj gelegenheid
Van het 65-jarig bestaan van
aldaar zal .^gehouden Worden op tweeden
Pinksterdag.
"Gelden zullen worden verzameld met
een lijst om de 28 deelnemende vereenl-
gmgen leesteTtjic te ontvangen.
Uit Noord-Beveland.
De vacature in den Gemeenteraad
van Coiijnsplaat, ontstaan door het
«verlijden van den heer W. Flipse, zal
worden vervuld door den heer Joh. Van
Dis, no. 4 der reehtsche lijst.
Voor de afd. „Het Groene Kruis"
te Kortgene hield de heer mr. Mes van
Heinkenszand een rede over „Zieken-
huislyerpleging" waarop- eene geanimeer
de gedachten wisseling ontspon.
"In principe werd besloten om eene
zelfstandige vereeniging op te richten, in
gaande 1 Mei a.s.
Staande de vergadering gaven zich 54
personen op.
0
De R.K. Werkliedenfrereeniging te
Westdorpe vierde haar tienjarig be
staan. Er werd een feesipergadering ge
organiseerd, waarop o.m. het woord werd
gevoerd door den heer Loerakker, lid
der TweedeKamer.
Door bereidwilligen werd het aangena
me aan het nuttige gepaard door muziek
en voor dracht ten. Den Voorzitter werd uit
erjjentelijkheid, voor het goede, dat hij
,voor de vereeniging heeft gedaan, een
gouden horloge aangeboden.
-
(Voor verder Stad en Provincie zie
men het Bijvoegsel).
Met een enkel woord willen wij
herinneren aan de inwijding van het
geheel gerestaureerde kerkorgel in de
Luthersche kerk, welke morgenavond zal
plaats hebben en waarofcer een adver
tentie in dit nummer nadere bijzonder
heden brengt.
Ds. G. Th. van Beusekom, Ned.
Herv. pred. te Ierseke, herdacht giste
ren zijn 25-jarige ambtsbediening. Ds.
v. Beusekom werd op 16 April 1899 te
Bleiswijk in het amnt bevestigd. In 1904
.vertrok hij naar Ochte'n en vandaar naar
Ierseke, waar hij 12 Nov. 1922 zijn in
trede deed.
Als blijk van sympathie met het
door diakenen der Nederl. Herv. Ge
meente te Bergen op Zoom beoogde doel,
mochten dezen van de K o n ingin!-M o e der
een aanzienlijke bijdrage ontvangen ten
behoeve van het bouwfonds voor het te
bouwen rusthuis voor ouden van dagen.
Ver voor I n >s t r. M u z i e k.
Jo van IJzer—Vincent. Concert
zaal.
Een aantrekkelijk, niet te lang pro
gramma; vóór de pauze de namen ver
meldend van Beethoven en "Schubert,
daarna die van Delibes, Berlioz en Du-
parc. Als voornaamste orkestwerk de le
Symphonie van eerstgenoemden meester.
Dit toch zoo bekende werk geeft
steeds weer nieuwe bekoring. Is er (om
slechts dit eene voorbeeld te noemen)
zangeriger en boeiender muziek te be
denken dan het verrukkelijke- Andante?
Muziek van zulk een bekoorlijken een
voud en tegelijkertijd zoo diep aangrij
pende werking? Daarbij een werk, dat in
al z'n deelen, zoowel in melodie als in
harmonisatie, maar ook in de uitwer
king der gegevens, en in "ds instrumen
tatie zoo geheel en al ds meesterhand
verraadt.
De Ver. voor Instr. Muziek gaf van
dit aantrekkelijke werk een vertolking,
die op vele plaatsen blijk gaf van mu
zikaal begrijpen en uitbeelden. Voor alles
een verklanking, die boeide en als
vanzelf tot luisteren dwong. Datzelfde
kon ook gezegd worden van de door Léo
Delibes gecomponeerde Airs de danse
dans le style ancien, met als titel „Le
Roi s'amuse". Hett is in vele opzichten
een merkwaardig werk, met somtijds bi
zonder muzikale schoonheden.
Ook voor de door het orkest uitgevoer
de Marche Militaire no. 3 van Schubert
(voor orkest bewerkt door den heer Joh.
H. Caro), valt niets dan goeds te zeg
gen.
Soliste voor dezen avond wasl de so
praanzangeres mevr. Jo< van IJzer—Vin
cent, 'die, behalve 3 liederen van Schu
bert (Suleika's erster und zweiter Ge-
sang en Standchen) voordroeg L'Absence
'van Berlioz en Lamento en Chanson
triste van Duparc. En op welk een
wijze! Begaafd met een prachtig getim-
breerd geluid van groeten omvang, met
prachtige hooge toonen, een onberispe
lijke dictie, technisch in alle opzichten
verzorgd, muzikaal van opvatting en uit
beelding, heeft zij zich op uitnemende
wijze van haar taak gekweten. Voor de
zangeres waren er veel applaus en fraaie
bloemen.
Jammer alleen ",dat mevr. van IJzer
van Schubert, het overbekende uitvoer
de. "Waarvoor toch? Er zijn nog zooveel
liederen ,die wij niet kennen en 'ten volle
waard zijn uitgevoerd te worden. Schu-
bert (hij componeerde niet minder dan
600 liederen) is "de liederen-componist
)bij uitnemendheid. Brahms getuigde:
„Der wahre Nachfolger Beethovens ist
'nicht Mendelssohn, auch nicht Schu
mann, sondern Schubert. Es ist imglaub-
lich was für Musik in dessen Liedern
steekt."
De begeleiding der Schubertliederen
door het orkest verdient in veel geprezen
te worden.
De heer Joh. H. 'Caro leidde alles
nauwgezet; een groote voldoening zal het
hem zijn, dat deze ayond naar wensch
slaagde. Het vrij talrijk opgekomen: pu
bliek bracht al de uitvoerenden en in het
bizonder den leider, veel en hartelijk ap
plaus.
0
Een nieuw S c h o u vv b u r g p 1/ a n.'
De directeur Van de onlangs opgerich
te N.V. „De Groote Schouwburg', de
heer G. R. Koopman, heeft een adres
gezonden aan den gemeenteraad van Am
sterdam, waarin hij eeh plan uiteentóef
met nelrekking tot dén bouw vani een!
groot modern ingericht theater in de
hoofdstad. Na eenige technische details
te henben aangegeven, licht adressant-
de finahciëele zijde van zijn plan toe.
Van de gemeente wordt volgens dit plani
geen flnanciëel offer gevraagd. De kos
ten va!n nouw en inrichting bedragen
f 2i.500.000. Hiertoe zal dan eeh leeninlg
worden aangegaan voor den tijd van 50
jaar tegen eeh rente van 43/4 pet. Van
de gemeente wordt gevraagd, of zij de
rente en .aflossing van deze leening wil
garandeeren.
Als plaats voor het toekomstig schouw
burgterrein wijst adressant het Tweede
Weteringplahtsoen aan.
De Minister van Waterstaat brengt
ter kennis', dat nij vonfois van het kan
tongerecht te Goes aan P. J. Demmers,
chauffeur, wonende te Bergen op Zoom.
de bevoegdheid om motorrijtuigen te be
sturen is ohtzegd voor een termijn van
drie maanden. Deze termijn is ingegaan
op 5 April 1929.
De moordte Giesen-Nieuwkerk
Een aantal vertegenwoordigers dem
pers heeft een onderhoud met mr. Van
Meerten te 's-Gravenhage over de be
kende kwestie van den moord te Giesen-
Nieuwkerk gehad.
De advocaat deelde o.a. mede dat
beide veroordeelden hem destijds ver
zochten voor cassatie te zorgen, en zich
in verbinding te stellen met den aanne
mer Stuy te Baarn. Bij dezen Stuy. die
de reparatie van de spoorlijn Bulder-
steeg-Dordrecht had aangenomen, waren
Tennissen en Klunder in dienst, de eerste
als uitvoerder van het werk, de an
dere als timmerman. Tevens is Stuy een
zwager van Teunissen. Echter niet als
zondanig heeft de heer Stuv zich voor
deze zaak gespannen, doch omdat hij
absoluut van de onschuld zijner onder
geschikten overtuigd is.
Mr. van Meerten is toen de stukken
gaan bestudeeren, en daarbij werd hij
direct getroffen doordat elk motief voor
een moord door Teunissen en Klunder
ontbrak.
Volgens de justitie zou de opzet dief
stal zijn geweest en inderdaad werd ook
een bedrag van ongeveer f 5 gemist,
maar mr. Van Meerten kan zich niet
voorstellen, dat men voor een "dergelijk
gering bedrag dat er weinig te halen
was, kon iedereen weten, want Giesen-
Nieuwkerk is een zeer onbeduidende
halte, waar weinig kaartjes worden ver
kocht een diefstal zou plegen.
Getuige Vermeer heeft op Mr. van
Meerten een absoluut betrouwbaren in
druk' gemaakt, en ook" de verschillende
recherches van Mr. van Meerten hebben
hem zeer versterkt in zijn overtuiging,
dat Teunissen 'en Kluntler onschuldig
zijn veroordeeld.
„Het Volk" meldt uit Dordrecht:
Mr. Roobol heeft van den procureur-
generaal bij den Hoogen Raad een spoed-
brief ontvangen, waarhij hem verzocht
wordt zijn revisieverzoek aan te vullen
met de hem na 30 Maart j.l. ter beschik
king gekomen gegevens, o.a. de bekente
nis van het echtpaar Kroon.
Mr. Roobol was verder door den pro
cureur-generaal in overweging gegeven
daarbij de onmiddellijke invrijheidstelling
van Klunder en Tennissen te verzoeken.
Het revisie-verzoek zal zoo spoedig
mogelijk in behandeling worden geno
men.
D e z a a k—V. Burink.
De Hoo«e Raad uitspraak doende in
zake het cassatieberoep van den pro
ieureur-generaal bij het Gerechtshof te
Den Haag tegen het arrest van dat col
lege, waarbij het Eotterdamsche gemeen
teraadslid van Burink is ontslagen van
rechtsvervolging met betrekking tot de
hem ten laste gelegde ordeverstoring
in een vergadering van den gemeente
(Ingez. Med.)'
raad, heeft den procureur-generaal niet
ontvankelijk verklaard het door hem in
gestelde beroep.
Door den Minister van O., K. en W.
zijn in de Commissie in 1929, belast met
het examineeren van hen, die eene akte
jvan bekwaamheid wenschen te verkrij
gen tot het geuren van Middelbaai* On
derwijs in het Boekhouden en .het ge
lven van lager onderwijs in beginselen!
handelskennis benoemd: de heer W. Kos-
tent, directeur eener H.B.S.A. (Hoogere
Handelsschool) te Middelburg en de
lieer mr. dr. H. Schmidt Degener, leer-
aar aan dezelfde inrichting te Middel
burg.
Voor het eindexamen van de Avond
school voor N. O. te Vlissingen
slaagden 31 leerlingen.
Geslaagd voor het machinisten di
ploma C (theoretisch gedeelte) de heer
I. van Oudenaarde, leerling van de „de
Ruyterschool" te V1 i s s i n g cn.
Benoemd aan de Dhr. School te
Oostkapelle tot kweekei. mat akte,
mej. A. J. Vroon, thans als zoodanig te
St. Laurens. 1
St. Laurens. (de Z.)
Tot onderwijzer aan de Chr. school
te Nieuw, en St. J o o si a h d is be
noemd de heer J. Djrohkers te Ierseke.
Gestaagd te Leiden voor het candi-
daatsexamen 'In de Wis- en Natuurkunde
letter X, de heer J. C. Gelderblom tel
Nieuwdor p.
Voor de betrekking van onderwij
zeres aan de O. L. school te Noord-
gouwe hebben zich slechts 15 solli
citanten aangemeld, langzamerhand be
gint dus het aantal liefhebbers te dalen
eenigen tijd geleden waren) "bijna overal
een honderdtal sollicitanten voor één be
trekking.
De Brusselsche correspondent der
N. R, Crt. meldt:
Al de Rijkskweekscholen voor onder
wijzers en onderwijzeressen zijn thanjs
in hel bezit gesteld va!n een gramafoon
en eeh aantal platen voor de studie der
talen. Er bestaan verschillende reeksen.
Nederlandsche e'n Fransche platen, voor
beginnelingen en verder gevorderden; an
dere platen nog zijn vooral bestemd voor
het volmaken der uitspraak.
Aan des choolbesturejn' is het vergund
deze verzameling plateln aan te vullen met
opgenomen voordrachten van Nederland
sche en Frahsche looneelkunstenaars, als
ook me te nkele Duitsehe en Engelsche
platen.
o
Eindexamen H. B. S.
De Minsiter van O., K. en W. heeft
vastgesteld de data der eindexamens der'
H. B. S. en heeft aangewezen de deskun
digen (gecommitteerden', .met wier mede
werking deze examens zullen worden af
genomen
I. B-afdeelingen: bij de eindexamens
der R. II. B. S. te Zierikzee 26, 27,
28 Juni; te Goes 29 Juni. 1, 2, 3 Juni:
te Vlissingen 19 en 20 Juni; te
Middelburg 6, 8, 9, 10 Juli; te
Oostburg 11, 12. 13 Juli; te Neu
zen 15, 16 Juli.
Deskundigen: ir. H. C. Volkers, Delft;
dr. J. Coops, 's-Gravenhage; mr. dr. A.
Fontein, Rotterdam; ds. J. B. Netelenbos,
Roermond: C. Timmerman, Wassenaar.
II. A-af deelingenbij de eindexamens
der: R. H. B. S. te Zierikzee 2, 3 Juli;
te Goes 4, 5, 6 Juli; te Vlissingen 8, 9,
10 Juli; te Middelburg 11, 12, 13 Juli;
te Oostburg 15, 16 Juli.
Gecommitteerden dr. II. E. van Gel
der, 's-Gravenhage, en tot diens plaats
vervanger dr. J. J. II. Jacobs, 's-Grayen-
hage; G. J. Landweer, Soestdijk; dr. J.
P. van Melle, 's-Gravenhage; dr. A. R.
van Hattum, 's-Gravenhage.
Voor het eindexamen der II. B. S. td
Rotterdam (Rotlerd. Lyceum, 3de Gem.
H. B. S. en R. K. H. Bi. S.), is tot
deskundige o.a. benoemd de heer ds. R.
Blommaert, alhier en voor dat de
H. B. S. te Stadskanaal, Veendam, Ter
Apel, Dragten en Heerenveen, de heei
ds. J. P. Enklaar te Kattendijke.
