De mond verzorging
met Odol
8 JJ VOEGSEL
De Plaatsvervanger.
Woensdag 10 April 1929 No. 84
KUNST EN WETENSCHAP
FEUILLETON
ONDERWIJS
LANDBOUW
RECHTZAKEN
is in één woord een weldaad. De
rottingsprocessen in den mond,
die de tanden langzamerhand ver-
woesten, worden met zekerheid ge
stuit, en na iedere spoeling met
'Odol verspreidt zich een verkwik
kende frischheid in den geheelen
mond. Wanneer U de tanden daaren
boven nog met Odol-tandpasta
borstelt, blijven ze wit en glanzend.
Handel, Nijverheid en Visscherij
VAN DE
VAN
Het archief en de Oudheid
kamer te (Middelburg.
Aan het jaarverslag over 1928 is het
volgende ontleend betreffende het ar
chief
In den toestand der archieflokalen
kwam in het afgeloopen jaar geen ver
andering; de materieele toestand der
daarin bewaarde verzamelingen werd,
voor zoover de beschikbare middelen
zulks toelieten, verbeterd.
De beschrijving van de archieven der
gilden enz. werd voltooid met de be
werking der archieven der schulterjijen.
Van de daarvoor in aanmerking komen
de stukken werden regesten gemaakt.
Voltooid werd ook de tklapper op de Re
gisters der overledenen opgemaakt inge
volge de ordonnantie op het recht van
successie, door de bewerking van 'het
tweede deel, loopende over de jaren
1809 en 1810. Eveneens werden klap
pers gemaakt op eenige trouwboeken van
geringen omvang, n.l. het trouwboek der
Luthersche gemeente 1795—1810, dat der
Doopsgezinde gemeente 1687—1810,. en
het trouwboek van Commissarissen der
huwelijken 1796—1810.
Het archief werd vermeerderd met
de volgende archivalia:
Grootboek van de lijkdienaars-gilde-
beurs 1736—1822, overgenomen van den
gemeente-ontvanger
Grootboek 1817—1820 en journaal en
kasnoek 1817—1851 van den gemeente
ontvanger, als voren;
AdministratieDoek van de Gemeene
schotel der Weeskamer 1811—1852, over
genomen van den griffier vah het Kan
tongerecht;
Archief der opgeheven vereeniging
„:Onsi Huis", 1894—1928, van het Be
stuur;
Film der Herdenkingsfeesten in Aug
1924, van den heer H. J. G. Hartman;
De bibliotheek van handschriften en
gedrukte werken werd door aankoop en
schenking, behalve met de gewone jaar
verslagen en vervolgwerken, vermeerl-
derd met 25 nummers; genoemd mo
gen worden een verzameling familiepa
pieren, afkomstig van J. G. de Marree
(1769—1813), diens echtgenoote C. M.
Visl en dr. L. 3. de Marrée (1810—1865),
geneesheer te Middelburg ,die door be
middeling van den archivaris der ge
meente 's Gravenhage zijn geschonke'n
door dr. G. Knuttel Wzn. aldaar De stuk
ken betreffende (vader en zoon de Marrée
bestaan voornamelijk uit gegevens aan
gaande hun medische loopbaan; die van
C. M. Vis uit eigendomsbewijzen enz. van
1640-1792,
De nistorisch-topografische atlas on
derging dit jaar geen uitbreiding.
Voor het gemeentebestuur en zijn amb
tenaren werden onderzoeknigen ingesteld
of rapporten uitgebracht omtrent een
vijftal onderwerpen, o.a. betreffende het
Weeshuis en den Walensingel
Het archief werd bezocht door 25
personen, waarvan 9 uit Middelburg en
2 uit het buitenland; bovendien werden
aan 29 personen waarvan 1 uit Middel
burg en 4 uit het buitenland,, inlich
tingen verschaft over verschillende on
derwerpen.
Ook dit jaar werden verschillende
archivalia naar andere archieven gezon
den, teneinde daar door de gebruikers' te
kunnen worden geraadpleegd.
Voor de Oudheidkamer werd een ge
schenk ontvangen van mej. M. G. A,
door
RIGHABD MARSH.
Vrij naar het Engelsch door 0. M. G. deW.
39).
Wilson zag den ander peinzend aan.
vJSkaines". zei hij, ,,ik ben op het
oogenblik uit het veld geslagen. Ik heb
als tegenpartij iemand,, dien ik moet
ontzien. Maar ik geloof niet dat ik mij
vergist heb in dien man ,|dat heb ik
niet, anderen hebben zich misschien ver
gist. Hij is een man die de Bank van
Engeland alleen zou kunnen besturen
en indien hij ooit tot de ontdekking
kwam dat hij zich vergist had, zou hij
zich zelf liever een kogel door het hoofd
jagen dan dit te erkennen".
„Maar nog iets, Skaines, en dat blijft
natuurlijk onder ons; het zou mij niet
verbazen of hij joeg een kogel door
het hoofd van onzen vriend John Eva."
De schrik van den jongeren compag
non werd er niet minder op.
„iMaar vergeet je niet Wilson, wat
het beteekenen zou voor ons als hij
ons door de vingers slipt?"
„Ik vergeet niets. Ik zeg nog eens
ik moet tijd hebben om over de zaak
de Man, het miniatuur-portret van J.
de Puyt, heel- en verloskundige en voor
zitter van het Collegium chirurgicum
(1741-1812).
Het aantal betalende bezoekers be
droeg in het afgeloopen jaar 5036, tegen
4917 in 1927 en 5008 in 1926, waar
mede een nieuw maximum is bereikt,
het totaal der bezoekers op een dag
sloeg met ruim 400 het record. Dank
zij de bereidwilligheid der beide bodes
kon ook dit jaar in de zomermaanden,
toen weer een politie-agent in dein be
nedengang werd geposteerd, op tamelijk
bevredigende wijze aan de drukte het
hoofd worden geboden. Blijft het bezoek
echter toeneemn, dan zal misschien op
den duur op andere wijze daarin moeten
worden voorzien.
0
Natuurkundig Gezelschap.
Voor bovengenoemd gezelschap sprak
j.l. Maandag dr. J. A. Vollgraff naar aan
leiding van de herdenking van den ge
boortedag van Ghrisliaan Iiuygens over
„Ghrisliaan Huygens en zijn werk".
Daar de inhoud in hoofdzaak overeen
komt met die van de lezing, die spreker
(voor eenigen tijd in het Zeeuwsch Ge
nootschap heeft gehouden, kunnen wij
[volstaan met naar het verslag dier le
zing te verwijzen.
Met zijne uitgebreide kennis op het
gebied van de geschiedenis der natuur
wetenschap, wist spreker vele bijzonder
heden ook van tijdgenooten van onzen
beroemden landgenoot te vertellen, zoo
dat het een leerzame avond werd, vooral
ook daardoor nog, dat duidelijk naar
voren werd gebracht ,hoe "den knapen
:van die dagen een geregeld, werkzaam
leven werd opgelegd, waarbij Ohristiaan
er prijs op stelde, steeds te trachten bij
het' bestudeeren van de werken van
groote mannen, er zelfs iels oorspron
kelijks bij te vinden, opdat kon blijken,
dat de studie wortel had geschoten.
Na kennismaking met de beginse
len eener wetenschap werden direct
de oorspronkelijke werken van de grond
vesters der natuurwetenschap en wis
kunde, als Archimedes en Appollonius,
ter hand genomen.
In onzen tijd \an Verslapping en
gebrek aan werklust ,kan het zijn nut
hebben zich eens te spiegelen aan maïi-
nen, die rusteloos zich toelegden op ont
wikkeling van hun geest en daarin al
leen bevrediging vonden. Moge de uit
gave van de werken van Christiaan Huy
gens tengevolge hebben, dat deze ook
veel worden gelezen en het komend
geslacht een prikkel zijn zich op te wek
ken tot zelfwerkzaamheid en een belang
stelling in alles wat een gezonden gees
telijken arbeid bevordert. Misschien zou
het uitgeven van eene verkorte volks
uitgave van de werken wel aanbeveling
verdienen.
Spreker mocht aan hpt einde een har-
lelijk applaus als dank oogsten.
Benoemd tot onderwijzer aan de
O. L. school te Eikerzee de heer C
van Gorsel, assistent aan die school. Met
hem stonden op de voordracht de heeren
J. A. Casteleijn, volontair te Vlissingen
en M. van Gorsel, onderwijzer te Voor
burg.
Te O ud-Vossemeer is tot tij
delijk onderwijzer henoemd aan de O. L,
school mej. J. J. Lindhout aldaar.
o
Inspecteur lichamelijke
opvoeding.
De Minister van O., K. en W. brengt
ter kennis, dat de inspecteur van de
lichamelijke opvoeding in de tweede in
spectie, met ingang van 1 Mei '29, zijné
woonplaats zal hebben te 's-Gravenhage.
Ol
Doctoraal examen Middel
eeuw s c h L a t ij n.
De Minister van O., K. en W. brengt
ter algemeene kennis, dat de faculteit
der letteren en wijsbegeerte aan de Rijks
universiteit te Leiden, in hare verga
dering van 2 October 1928 besloten heeft
een doctoraal examen in het middel-
eeuwsch latijn in te stellen.
Het hoofdbestuur der Kon. Nederl.
Vlaatschappij voor Tuinbouw en Plant
kunde heeft een commissie ingesteld, welke
onderzoek zal doen naar de gevolgen van
de strenge vorst. De commissie zal zich
voornamelijk bezig houden met boom-
kweekerijproducten en vaste planten en
nagaan, in hoeverre gewassen, welke tot
nu toe als winterhard werden beschouwd,
in dezen winter niet tegen langdurige
strenge vorst bestand gebleken zijn.
o
Uitvoer van vee naar België.
De Brusselsche correspondent der
Maasb. meldt:
De invoer van herkauwende dieren in
België is weer toegelaten langs de tol
kantoren Esschen (station en Dorps, de
Clinge (station en Dorp) en Caal (Kem-
seke.)
na te denken. Wij hebben ee!n harder
noot te kraken gekregen, dan ik ver
wacht had. Maar één ding wil ik wel
wedden, als hij zich op Monniksland in
stalleert en ziet hoe de zaken daar
staan, dan zal er iets zoo vreeselijks
gebeuren, als men op die afgelegen plaats
nooit beleefd heeft".
Percival Talbot keerde terug naar het
hotel; te voet, gedeeltelijk omdat hij
dacht dat de wandeling hem goed zou
doen en ook omdat hij over alles moest
nadenken. Zoover hij wist wachtte zijn
(vrouw op hem hij lw!as er niet zeker 'van,
maar 't was toch mogelijk. Zij ston
den op zulk een zonderlingen voet met
elkaar, dat hij eigenlijk nergens' zeker
van kon zijn, maar het was' mogelijk'
dat zij hem enkele vragen zou doen. In
dat geval moest hij op zijn antwoord
voorbereid wezen. Hij had een zonder
linge geschiedenis verwacht,, maar wat
hij gehoord had overtrof al zijn verwach
tingen. Hij wist niet wat hij er van
denken moest; dat herhaalde hij steeds
weer in zich zelf. „Ja, dacht hij, als
ik dat alles voorzien had, dan zou ik an
ders gehandeld hebben. Ik zou niets ver
teld hebben van Monnikslamdik zou er
zeker niet over gedacht hebben haar
voor te stellen mee te gaan naar dat
landgoed, 't Is anders mijn gewoonte
niet mij zoo voorbij te praten. Ik ge
Het gerechtshof te 's-Herlogenbosch
heeft A. E., te Gemert, ter zake dat hij
A. Hoebergen, onbezoldigd rijksveld
wachter, die in het jachtveld surveil
leerde, opzettelijk van het leven heeft
willen berooven, door een met. "hagel
geladen geweer op een afstand van, twee
meter op hem af te schieten, wegens
poging tot doodslag veroordeeld tot 4
jaar gevangenisstraf, welke straf ook de
rechtbank te Roermond hem had opge
legd.
Een Amsterdamsch magnetiseur is
door den Alkmaarschcn kantonrechter
wegens het onbevoegd uitoefenen aer ge
neeskunde te Limmen veroordeeld, con
form den eisch, tol "f300 boete, sub. 100
dagen hechtenis.
Deserteurs.
Dinsdag stonden voor den, krijgsraad
te 's Hertogenbosch terecht twee mili
tairen, die uit Indië gedeserteerd waren.
Toen zij den vaderlandschen bodem maar
wèer onder hun voeten gevoeld hadden
gingen ze zich samen inj Amsterdam aan
melden. Een van hen wist, dat zijn vader
in Holland stervende was en toen kon
hij hel in de Oost niet meer uithouden.
De auditeur-militair vorderde drie
maanden gevangenisstraf; de krijgsraad
legde beiden twee maanden op.
Een octrooi- kwestie.
De Ilaagsche rechtbank heeft Woens-
vonnis gewezen in een octrooi-
kwestie. De Octrooiraad had het octrooi
verleend voor een werkwijze voor het
prepareeren van den gron'd van suiker-
riettuinen zoodanig" dat na die werkwijze
alle verdere werkzaamheden geheel ma
chinaal zouden kunnen geschieden.
De Bond van Eigenareni van "Ned. Indi
sche Suikerondernemingen kwam echter
tegen deze oclrooiverleéning op en vroeg
aan de rechtbank vernietiging daarvan op
grond, dat de werkwijze niet zou strek
ken tot eenige uitkomst op het gebied
der nijverheid.
De rechtbank achtte de octrooiver-
leening juist en ontzegde de vordering
van den Bond.
De ramp van de „Prins der Ne-
'derlande n".
Dinsdagmiddag heeft de Raad voor
de Scheepvaart onderzoek gedaan naar
de oorzaak van het stranden op de Maas
vlakte van het Letlandsche stoomschip
„Valka" op '15 Januari 19291 en naar
de ramp,, op dien datum overkomen aan
de stoomreddingboot „Prins der Neder
landen" bij een poging tot redding van
de opvarenden van de „Valka", waarbij
de geheele bemanning, bestaande uit
acht personen omkwam.
De „Valka" was bemand met 25 per
sonen en vertrok 16 Januari te zevein
uur onder loodsaanwijzing uit de Waal
haven te Rotterdam, bestemd naar Hel-
singfors. De loods werd bij de Berg-
haven afgezet omstreeks negen uur. Het
loof nooit nu ik er meer van gehoord
heb, dat het daar een geschikte plaats
voor haar zal wezen. Maar als ik het
haar vertel, wat dan?"
Hij sloeg met zijn stok tegen de straat-
steenen, terwijl hij voortliep. Hij begon
langzamer te loopen en er kwam een
verhelderde blik in zijn oogen. Als hij
niet sprak was zijn gelaat gewoonlijk
hard en koud, maai- het was zonderling
hoe dit veranderde wanneer hij glim
lachte; al de koelheid en hardheid was
uit zijn gezicht verdwenen en hij werd
een bepaald knappe man.
„Er is niemand op de wereld zooals
zij; zij mag het misschien zelf nog niet
weten, maar ik geloof dat zij van mij be
gint te houden. Als ze mij een beetje be
ter kent en ze gewend is aan het denk
beeld dat wij man en vrouw zijn, dan
zo.u het mij niet verwonderen of zij
begon werkelijk van mij te houden. Ik
heb gehoord, dat als een vrouw weet,
dat een man haar lief heeft, zij niet
kan nalaten van hem te houde'n, al
bemint zij hem nog niet. Ze is een vlug
gertje, dat dametje; ik geloof niet dat
er veel ontgaat aan die mooie, grijze
oogen en de vlugge hersens daar achter.
Het zal niet lang duren of zij weet
dat ik haar lief heb, ofschoon ik een
leelijke dief ben. En als' zij weet dat
dat ik haar lief heb, zal ze mij wel ver
(Ingez. Med.)
weer was' slecht en er stond een hooge
zee toen het schip het Noorderhoofd pas
seerde. Na het passeeren van de gas-
boei brak plotseling de stuurketting. Het
gelukte niet dadelijk het handstuurgerei
in gereedheid te krijgen; het roer lag te
stijf aan boord. Het schip dreef door
wind en stroom naar lager wal. On
danks het laten vallen van beide ankers,
die niet hielden, strandde het schip om
streeks tien uur op de Maasvlakte
Even na 12 uur kwam de „Prins
lier Nederlanden" langszij aan bakboord.
Door een zware grondzee werd de red
dingboot tegen de „Valka" gesmeten. Zij
stoomde naar dieper water, keerde bui
ten de brekers en kwam weer bij de
„Valka'Deze manoeuvre werd nog eens
herhaald, doch thans in de brekersl
Daaroij sloeg de Prins der Nederlan
den" plotseling om.
Ahorens met de behandeling te begin
nen bracht de voorzitter m'r. B. M. Ta
verne, eerbiedige hulde aan "de redders,
die hier het leven hebben gelaten.
Verder bracht de voorzitter hulde aan
dr. Knip, van Hoek van Holland en aan
kapitein Slis v an de „President van Heel"
Ten [slotte bracht spr. hulde aan de
bemanning van, de „Koningin der Neder
landen" ,die er tenslotte in -slaagde de
bemanning van de „Valka" te redden.
Dat de „Valka" in nood verkeerde,
daaromtrent kon, volgens den voorzitter,
geen twijfel bestaan. De vraag is echter
of de omstandigheden zoo waren dat
reddingspogingen effect zouden kunnen
só'rteeren en of het doen van die red
dingspogingen wel verantwoord was.
Als getuige werd het eerst gehoord de
(binnenloods Bruining, van Rotterdam.
Deze verklaarde dat, toen hij1 tegen zes
uur op de „Valka" kwam, het weer buiig
was, doch niet zoo dat men van uitva
ren zou moeten afzien. Hij heeft daar
om het schip uitgeloodst. Eerst des mid
dags vernam hjj door de radio d'at de
„Valka" in nood verkeerde.
De secretaris van de Mij. tot redding
van Schipbreukelingen, verklaarde dat de
„Valka" aanvankelijk sleepboothulp
vroeg. Schipper v. d. Klooster van de
„Prins der Nederlanden" en de loods-
commissaris te Hoek van Holland waren
echter van meening dat de bemanning
van dc „Valka", andere hult) noodig had;
11 O 7
daarom is de reddingboot uitgefvaren. De
ze verkeerde in volkomen zeewaardigen
toestand. Schipper v. d. Klooster heeft
zeer goed genavigeerd, doch hij heeft
niet kunnen verhinderen dat zijn boot
dwars sloeg en kapsijsde. Hoe dat ge
komen is, kan niet met zekerheid ge
zegd worden; een z.eer groote roller kan
daarvan de oorzaak geweest zijn. doch
ook een mac'hinedefect.
Dc expert bij de scheepvaartinspectie
verklaarde dat hij de reddingboot ..Prins
der Nederlanden" heeft onderzzocht en
volmaakt in orde bevonden.
giffenis schenken voor sommige van die
dingen."
Hij sloeg zoo hard met zijn stok op
ae straatsteenen dat de voorbijgangers
keken wat er aan de hand was
„Maar dat is alles achter den rug;
de rol van dief of boosdoener afgespeeld;
daar doe ik een eed op."
Een invallende gedachte scheen hem
van stemming te doen verandereh.; ee,n
minder opgewekte en een droevige mis<-
schien.
„Ten minste ik zou er een eed op
doen als die vent 'met zijn geslepen ge
zicht mij niet juist dat verhaal had
gedaan. Als1 ik nog niet getrouwd was
zou ik meenen, dat dat huis' Monnikslahd
juist geschikt voor mij was; het schijnt
dat daar altijd wat te doen is en 't 'mij
genoeg werk zal geven om 's nachts goed
te kunnen slapen. Maar voor een vrouw
is het volstrekt geen geschikte woon
plaats. Ik wou dat ik wist hoe ik haar
daar van daan zou kunneki houden. Ik
heb gezegd, dat. ik haar mee zou nemen;
ik heb het haar beloofd en zij zal graag
willen. Ik moet zien of ik haar kan over
tuigen en trachten een andere woon
plaats op te scharrelen maar ik ver
trouw er niet vast op. Ik moet er
in ieder geval naar toe. En zij' zal ee|nj
verklaring wenschen anders is ze* er
niet van overtuigd en ik zou niet
De inspecteur-generaal van de scheep
vaart, vice-admiraal C. Fock, was van
oordeel dat wel nooit geheel zal worden
opgehelderd wat er met de reddingboot
eigenlijk gebeurd is. Hel is begrijpelijk
dat, als een vreemd schip een S.O.S.-
sein geeft, men met de reddingboot uit
vaart, hoe gevaarlijk dat ook is. In dit
geval was de reddingboot van Stellen
dam eigenlijk aangewezen om Trulp te
bieden, doch te Hoek van Holland zag
men het schip in nood voor eigen oogen.
Geen wonder dat men hulp wilde ver-
leenen". De loodscommissaris heeft zich
dus volkomen terecht laten overtuigen
dat hel noodig was dat de „Prins der Ne
derlanden" hulp bood, aangezien er groo
te kans bestond dat de opvarenden van
het vreemde schip in levensgevaar ver
keerden. 1 jT[j "~i j
De Raad zal te zijner lijd uitspraak
doen. 1 i j j»| J~j
De oester verzending.
De oesterjverzending bedroeg over de
maand Maart 1929 uit Ierseke
Nederland 211.169
Engeland 1.719.580
Belgë 321.084
Duitschland 440.445
Diversen 43.100
Totaal
Vorig jaar
2.735.378
2.049.622
Coöp. C r e d i e t-, Spaar- en Depo-
sitobank voor Zeelaöfd (G.A.)
Wij ontleenen aan het jaarverslag over
het 53e boekjaar der bovengenoemde
bank, dat de resultaten over 'het afge
loopen boekjaar zeer bevredigend waren
en toe laten een dividend uit te kee-
ren van 6 pet.
Bij hel einde van het boekjaar bjedroeg
hel saldo der spaar- en depositie-rieke-
ning f 9523,03 (v.j. f 8002.62), een ver
meerdering dus van f 1520,41.
De i|ente voor spaargelden bedraagt
3.3 pet.
Op 31 December 1928 bedroeg 'het
door de leden bijeengebrachte kapitaal
f 5339,991/2 t.w.47 volgestorte aandee-
len f 4700 en stortingen op aandeelen
te goed f 639,991/2
Dc voorschotrek. bedroeg f 18397,21
(v.j. f 18320) verdeeld over 42 voorschot
ten. Bijna het geheele jaar door had men
de beschikking over kasmiddelen voor
het verleenen van voorschotten door in
lagen van spaargelden en deposito's ver
kregen, waardoor men slechts in geringe
mate gebruik behoefde te maken van lipt
bij de Bankassociatie geopende crediet.
Volgens de balans en verlies- en winst
rekening bedraagt de totale netto winst
weten hoe ik haar kon overtuigen."
De bewuste dame wachtte op hem,
ofschoon dat in het eerst niet duide
lijk was. Het electrisch licht was niet
opgedraaid, het was pikdonker in de
kamer; toen hij binnen kwam zag hij
niets. Maar een stem klonk hem tege
moet u;it de richting van de kachel.
Hij zag de jonge dame op haar ge
mak in een fauteuil zitten dicht bij den
haard, tevreden, met haar eigen gedach
ten en geen ander licht dan het haard
vuur en de dansende vlammen.
„Ik dacht dat u nooit terugkwam."
Die toon scheen hem eenigszins ver
wijtend. Hij maakte dadelijk zijn excuus.
Het spijt mlij dat u mij eerder ver
wacht had, maar ik kom te voet van
Bedford Row. Zal ik het licht opdraai
en?"
„Liever niet als het u niet schelen
kan. Ik houd zoofveel Van schemeren,
yporal bij haardlicht. Ik ben blij dat
u temjgkomt; mijn eigen gedachten be
gonnen mij te vervelen."
„Als ik dat geweten had, had ik mij
wat meer gehaast, maar die advocaat
die praatte maar door ik geloof
dat ik veel langer ben weggeblevjëtn
dan ik dacht".
„Uw stem is vermoeid".
y' (Wordt vervolgd!.
