AUTOMOBIELE»
No. 5
Maandag 7 Januari 1929
172" laargang
BINNENLAND
UIT STAD EN PROVINCIE
KERKNIEUWS
RECHTZAKEN
MOTORRIJWIELEN
LANDBOUW
MIDDELBURGSCHE COURANT.
Jij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
CBPEMNG TELEFOONVERKEER MET
INDIË.
Nadat hedenmiddag te pl.m. 2 uur
H. M. de Koningin-Moeder de hulde
der Indische vrouwen bij monde van
mevrouw de Graeff in ontvangst had
"genomen en beantwoord, vond in de
studio van het gehouw van het Hoofd
bestuur der Posterijen en Telegrafie aan
de Kortenaerkade de officieele opening
van het telefoonverkeer met Indië te on
geveer 3 uur plaats.
De min. va n Waterstaat open
de de verbinding met het uitspreken
van een redevoering.
"Wie, zoo zei hij, voor ©enige jaren zOu
hebben voorspeld, dat mondei'nge ge-
dachlenwisseling tusschen personen, die
12.000 K..M. van elkaar verwijderd zijn,
binnenkort mogelijk zou zqn, zou toen
maals het verwijt van al te groot opfimisp
me in de technische mogelijkheden van
de radio niet zijn onthouden. En toch,
de feiten heoben dit optimisme gerecht
vaardigd en 't vervult mij met rechlmatigen
trots, dat het Nederlanders zijn geweesfc,
die hel eerst den weg hebben gebaand
yoor het tot stand brengen van eed.
communicatiemiddel over zoo'n grooten
afstand. Immers het was van Nederland
uit de korte-golfzender van de N. V.
Philips' Radio die in het voorjaar van
1927 voor het eerst in Nederlartdsch-Iip
dié wera gehoord en daardoor een aan
wijzing gaf van de mogelijkheid van een
recntstreekschen radio-telefonischon ge-
sprekkendlenst tusschen het Moederland
en hel landsgebied in het verre Oosten.
Het groole nationale belang 'dat bier
bij betrokken is was spoorslag zoowel
voor de Indische als voor de Nederland
sche Radiodiensien om zich met alle
energie te werpen op de verwezenlijking
van deze telefoonverbinding, die wel
reeds op het programma van werkzaam*
heden dezer diensten stond, doch tot dien
tijd door de eischen, welke de ontwik
keling van het telegraafverkeer stelde
nog op den achtergrond was gebleven
Dit had tol gevolg dat op 31 Augustus
1927 uit Indië het verblijdende bericht
werd ontvangen, dat de speciaal daarvoor
door hel eigen bedrijf gebouwde en te
Koolwijk opgestelde radio-telefoniezerder
in Indië was gehoord, nadat tevoren hier
te lande met goed gevolg de uitzendingen
van Indië uit konden worden beluisterd.
Op deu 22 Seplember d.a.v. vond het
eerste kruisgesprek plaats Sindsdien is
met onverflauwden ijver voortgegaan met
het nemen van proeven, Teneinde er
varing te verkrijgen van de grill ge atmos-
pherische- en andere hinderpalen, welke
de goede overkomst van het stemgeluid
beletten. Hoewel op dit oogenblik al deze
beletselen nog niet volledig uit den weg
geruimd zijn geworden is door die
proefnemingen toch vastgesteld geduren
de welke tijden zij niet of nagenoeg niet
aanwezig zijn, zoodat het mogelijk ge
worden is met voldoende vertrouwen
vast Ie stellen, gedurende welke uren
pludiek verkeer kan plaats vindien
Het is nu het oogenblik om huidje te
brengen aan tfc mannen van de beide
raajio-ctienslen, die door hun kennis en
voortvarendheid de totstandkoming van
deze verbinding hebben bevorderd, waar
bij ik met weemoed gedenk wijlen Dr.
Ir. C. J. de Groot, den man die door
zijn stuwende kracht zooveel heeft hij
gedragen tot de ontwikkeling van de
radio-techniek in Nederl nd ch-Indië, en
wien het door zijn te vroeg ver ..cheidon
helaas niet vergund geweest is getuige
te zijn. van dit historisch oogenblik.
Met het uitspreken van den wensch,
dat deze nieuwe verbinding er toe moge
bijdragen, dat de banden tusschen beide
landsgeoieaen nog nauwer worden aan-
ggehaald, verklaar ik dit nieuwe ver-
keersmidael tusschen Nederland en Ne-
derlandsch-Indië voor geopend.
Daarop antwoordde de Gouverneur-Ge
neraal die van zijue warme hulde getuig
de voor den Nederlandschen Radiodienst
welke onder de voortreffelijke o-pper-
leiding van, den Directeur-Generaal den
hem- Damme met zijn staf van op weten
schappelijk als op practisch terrein eerste
rangs krachten niet alleen de Nederland
sche radiotelegrafie maar ook de Neder-
landsche radiotelefonie in korten tijd op
zoodanig peil heeft welen te brengen,
dat de vergelijking met de prestaties
op dat gebied in andere landen met glans
kan worden doorstaan. Daarna voegde
spr. gaarne toe een woord van waar
deering en dank voor den geest van har
telijke samenwerking welke de verhou
ding tusschen den Nederlandschen en
den Indischen radiodienst heeft geken
merkt.
VVelke vlucht dit nieuwe middel van,
gedachtenwisseling tusschen Nederland
en Nederl.-Indië zal nemen Iaat zich niet
schatten. Ik geloof dat onze verwach
tingen te dien aanzien niet te hoog ge
spannen kunnen zijn. Ik denk hierbij niet
alleen aan de aanrakingen tusschen de
Nederlandsche en Indische Regeeringen
en tusschen Nederlandsche en daarmee
correspondeerende Indische diensttakken,
niet alleen aan de behoefte aan een
spoediger en nauwer contact tusschen de
Nederlandsche en Indische zakenwereld
maar ook aan de gelegenheid, welke het
radiotelefonisch verkeer verschaft aan
ouders, verwanten en vrienden in beide
deelen van het rijk om zich viva voce
met elkaar te verstaan, een contact dat in
dagen van vreugde maar, vooral in da
gen van leed het besef van scheiding veel
van zijn schrijning kan ontnemen. Ik
dank Uwe Excellentie voor hare woor
den en voor het bewijs dat U daarmede
heeft willen geven van de warme be
langstelling van de Nederlandsche Re
geering voor deze nadere schrede op den
weg welke het besef van saamhoorigheid
tusschen Nederland en Nederlandsch-In-
dië slechts zal kunnen bevorderen en
verlevendigen.
Hierna wijdde de Minister van K o
loniën de nieuwe verbinding in met
een toespraak tot den Gouverneur-Gene
raal.
„Daer can in Indien wat groots ver
richt" schreef Uw groote ambtsvoorgan
ger Jan Pieterszoon Ooen op 29 Septem
ber 1618 aan de „Heeren XV33".
Onwillekeurig denken wij in dit his
torisch oogenblik, nu de telefonische ge
meenschap met Indië voor het publiek
geopend is, aan dit kloeke woord van
den man, die getoond heeft dat hij een
ver-zienden blik had.
Maar wat hij ook voorzien heeft, zeer
zeker niet, dat het eens mogelijk zou
worden op den afstand van ruim 12000
K.M. tusschen Indië en het Moederland!
met elkander te spreken.
Dit is te danken aan het vernuft, de
energie en de volharding van de technici
in Indië en hier en aan de goede samen
werking tusschen den Nederlandschen en
den Indischen .post-, telegraaf- en 'telc
foondienst.
Aan allen, die daartoe hebben mede
gewerkt breng ik bij deze gelegenheid
mijn hulde en ik meen dit niet beter
te kunnen doen dan door de woorden
van Jan Pieterszoon Goen tot de mijne
te maken, in dezen zin gewijzigd:
Daar i s door samenwerking van Ne
derland en Indië wat grootsch verricht.
De Gouv.-Gen. antwoordde nauwelijks te
behoeven te zeggen; met hoeveel vreugdiet
en voldoening ook hij dit oogenblik heeft
begroet. Er werd en woHdffc ;welcen,s met
bezorgdheid gesproken over een dreigen
de vervreemding tusschen beide deelen
van het Rijk. Het gevaar daartoe heeft
inderdaad gedreigd maar juist in een
periode in de oorlogsjaren en n.1. toen
de communicatie tusschen Nederland en
Nederl.-Indië was verstoord en belem
merd. Nu sinds dien die communicatie
weder volkomen is hersteld; niet alleen
maar zelfs aanmerkelijk is verbeterd dioor
versnelde stoomvaartverbinidlingen met
versnelde mailcorrespondpntie als onmid
dellijk gevolg en door de radiotelegrafie
en nu weder met sprongen vooruitgaat
door de radiotelefonie en' straks door
geregeld luchtverkeer zijn de voor
naamste factoren welke vervreemding in
de hand zouden kunnen werken geëlimi
neerd. Maar die versnelde én verbeterde
middelen van communicatie zouden op
zich zelve niet vol doen,dp zijn om de
banden tusschen Nederland en Nederl.-
Indië nauwer toe te halen, indien niet
tevens aan beide zijden werd voldaan
aan den juist bij het telefonisch verkeer
zoo op den voorgrond, tredenden cisch
van duidelijk spreken en goed verstaan.
Evenals de steeds voortschrijdende tech
niek in* het telefonisch verkeer mogelijke
atmosferische storingen, zal overwinnen,
zal mogelijke verwijdering tusschen Moe
derland en deze Gewesten kunnnen wor
den voorkomen door een steeds levendi
ger besef dat de wil tot goed begrijpen
en verstaan de eerste voorwaarde is voor
een harmonische
Deide deelen van het Rijk.
Met groote dankbaarheid, mag ik hier
constateeren dat die voorwaarde zoo ten
volle is vervuld in de betrekkingen tus
schen Uwe Excellentie en mij en de
thans geopende telefonische gemeen
schap zal ongetwijfeld'aan onze verdere
harmonische samelnwterking sleets ten
goede komen. -
HET JUBILEUM DER KONINGIN-
MOEDE B.
Van het programma der eerstvolgende
dagenzij 't volgende kort vermeld.
Zooals men weet heeft hedenmiddag te
kwart over vier de ontvangst plaats,ge
had van het comité dat het huldeblijk
van de Nederlandsche vrouwen komt'
aanbieden.
Morgen, Dinsdag, 12 uur: aanbie
ding van het dooi- W. B. Tholen ge-
verhouding tusschen
aanbieding van een
scihilderd portret van Prinses Juliana,
aangeboden door leden en directie van de
Kunslzaal Kleijkamp.
'sNam. 4 uur:
bloemenhulde namen,s de dames en hee
ren die tot de dienstdoende hofhouding
hebben behoord of nog behooren van de
Koningin-Moeder, "de Koningin en de
Prinses.
Daarna verleent H. M. audiëntie aan.
den voorzitter en den algemeenen se
cretaris van de Synode der Ned. Herv\
Kerk.
Te 5 uur worden eenige opper- en
vlagofficieren van leger en vloot ont
vangen. i
Des avonds te half aéht heeft het gala
diner plaats, dat H. (M. de Koningin,
ten Koninklijken paleize in het Noord
einde, zal geven.
Woensdag des ochtends" 10 urn- 15
zal mej. H. van der Harst, directrice der
Muziekschool van Toonkunst te Leiden
(oorspronkelijk uit Middelburg) met
enkele leerlingen van die school ten
paleize in het Lange Voorhout een klei
ne zanghulde aan de jubileerende vor
stin brengen.
Te 4 uur 's namiddags zal het hoofd
bestuur van de Maatschappij voor Nij
verheid en Handel de Koningin-Moeder
komen gelukwenschen, onder aanbieding
van een plaquette.
Te half zes zullen de hoofden der
builenlandsche gezantschappen met hun
dames worden ontvangen.
D o n d e rd a g te half twaalf 's voor
middags zal 't gemeentebestuur v. 's Gra-
venbage in audiëntie worden ontvangen.
Te half vijf 'smiddag svan dien dag
zal een ontvangst plaats hebben van het
Haagsche Comilé-1929, ter aanbieding
der gouden gedenkpenning van het co
mité.
GEWIJZIGDE TELEGRAFISCHE
POSTWISSEL VOOR BOVEN-DIGOEI
Het Tweede Kamerlid de heer Sten-
huis heeft aan den minister van Koloniën
gevraagd
1. Is den minister bekend, dat het
Nationaal Arbeids-Secretariaat op 22
December een telegrafischen postwissel
heeft gezonden aan den Gouverneur-Ge
neraal te Buitenzorg, als Kerstgave aan
üe nannelingen aan den Boven-Digoel?
2. Is den minister bekend,, dat de Gou
verneur-Generaal dezen postwissel heeft
geweigerd te ontvangen, zonder den af
zender inede te deelen;, aan welk adres
hij dezen wissel dan: heeft te zenden?
3. Is de minister n,iet van oordeel, dat
deze houding van den Gouverneur-Ge
neraal ontoelaatbaar moet worden ge
acht, en is hij bereid, alsnpg die maat
regelen te treffen,, welke kunnen bewerk
stellingen, dat het Nationaal Arbeids-
Secretariaat alsnog de voor de banne
lingen bestemde Kerstgave aa!n hen kan
doen toekomen?
DE NIEUWE FRANSCHE GEZANT.
Naar gemeld wordt, zal' do lieer de
Marcilly, wiens overplaatsing naar Bern
reeds werd medegedeeld, als Fransch
gezant te 's Gravenjhage worden ver
vangen door den heer F. A. Kammerer,
thans Fransch gedelegeerd,e bij, de
Cfcisse de Ia dette Egyptiennje.
DE AANNEMERSSTAKING.
Te_ Zwolle heeft Zaterdag het eerste
treffe'n plaats gehad tusschen den Rijks
waterstaat en de Aannemersbonden in
verband met het besluit der laatste oinf
niet meer in te schrijven. Bij de aanbe
steding van een aarden baan waren
slechts twee biljetten ingekomen, en wel
van J. F. Schanpele te Bussum voor
f 106.700 en N,V. Mabuad te Willemstad
van f 125.768.
Er was een buitengewone groote be
langstelling van de zijde der aannemers,
en de voorzitter van den Ned. Aanne-
mersbond, hield een betoog over de on
billijkheid van borgstelling zonder arbi
trage bij geschillen, doch de hoofdinge
nieur bracht hem aan het verstand, dat
het niet de plaats was voor propaganda.
Ook in den Rolterdamschcn raad zal
de kwestie een onderwerp van bespreking
uitmaken, naar aanleiding van een voor
stel van B. en W. om:
1°. den eisch van voorafgaande borg
stelling bij aanbestedingen te doen ver
vallen, zulks met dien verstande, dat daar
mede bij de regeling van de betalingster
mijnen rekening zal worden gehouden
en dat het College in bepaalde gevallen
achteraf nog persoonlijke dan wel zake
lijke zekerheidstelling zal kunnen ver
langen;
2o. in de regeling in zake beslechting
van geschillen voorshands geen wijzi
ging te brengen;
3o. de bepaling in zake verlenging
van den opleveringstermijn in geval van
werkstaking voortaan uit d« bestekken
weg te laten.
Uit Middolburg.
Van verschillende zijden is ons de
opmerking gemaakt, dat wij Donderdag
schreven dat de heer Peek 1 Januari
1903 als regent van de Godshuizen op
trad, inplaats van 1 Januari 1904. Dit
is juist, wij trokken nog van 1928 de
25 jaar af. Maar bij de critiek op dezen
vergissing bewijst een opmerker van bui
ten Middelburg weer eeus, dat men daar
mede voorzichtig moet zijn. Hij spreekt
van den heer Peek als Voorzitter
en nergens in het verslag iS daarvan»
sprake. Dus ook een vergissing.
Gisteren werd ontdekt, dat de ther
mometer aan de Beurs, die daar uu reeds
65 jaar ten dienste van iedereen hangt,
dank zij het initiatief van het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen in 1873
geheel scheef was geslagen. Heden
morgen is het nattige instrument weer
in de goede richting teruggebracht. Men
vraagt zich vergeefs af, wat de daders
met. zulk een domme baldadigheid voor
hadden.
Uit Vlissingen.
Door de politie te Vlissingen
werden in 1928 in totaal 61 vreem|de
lingen, voor het grootste deel aan wal'
gezette verstekelingen, over de grens ge
zet.
De politie te Vlissingen heeft
op verzoek van de ouders een 19-jarigein
jongen uit den Haag aangehouden, die
na een oneenigheid met zijn patroon, die
stad had verlaten. De jongen is onder
de ouderlijke macht teruggebracht.
o
Uit S cao u we n-D u vel a n d.
Als bijzonderheid kan worden ge
meld, dat, in de gemeente O uw'er
ker k (Zld.) c.a. 850 inwoners, in het
jaar 1928 niemand is overleden.
Zeeuwseh-Vlaandereo O. D.
Dezer dagen vervoegde zich bij den
Landbouwer II. te Hulst een persoon
die opgaf te zijn genaamd zekere Wal
lenburg, landbouwer te Naaldwijk, die
over 11 warmbloedpaarden beschikte, en
daarvan vijf stuks ging verkoo-pen, om
in plaats daarvan vier koudbloedpaar-
den in Zeeland te koopen. Bij zekeren
landbouwer L. aldaar had hij ook al
een paard gekocht, dat evenwel nog niet
geleverd was. Dit zou met de andere nog
le koopen paarden te Walsoorden aan
de boot geleverd moeten worden. Aanger
zien de paarden voor zeer hoogen prijs
werden aangekocht, besloot men het te
lefoonnummer dal „Wallenburg" had op
gegeven eens op te zoeken, meu kon dit
echter niet vinden, waarom: lie politie
gewaarschuwd werd, en de koopman
aan den praat werd gehouden. Vóór
dat de politie evenwel ter plaatse kwam,
was de man weggevlucht. Een achter
volging geschiedde door slooten, over
weilanden enz., en ten slotte gelukte
het de politie den man te arresteeren. Het
bleek toen te zijn zekeren A. afkomstig
uit Oostkapelle, arbeider, thans zwerven
de, doch tot voor korten tijd vertoevenj-
de in de rijkswerkinrichting, waaruit hij
gevlucht was. De man is Zaterdag j.l. ter
beschikking van de justitie gesteld.
Zondagmiddag nam ds. G. G. Piost-
rna afseneid van de Ned. Herv. Gem.
te Biggekerke, teneinde zijn werk
te aanvaarden als Alg. Secretaris van
het Ned. Jongelingsverbond te Amster
dam. Hij sprak de gemeente toe naar
aanleiding van Hand. 20 24 en richtte
zich daarna in het bijzonder tot den Ker-
keraad, Kerkvoogdij, het personeel der
Kerk, den Burgemeester, het hoofd der
openbare school en de ringcollega'l.
Ouderling J. Moens sprak den pre
dikant namens de gemeente toe, waar
na hem werd toegezongen Psalm 121 4.
Ds. D. Bremmer hoopt 17 Februari
afscheid te nemen van de Geref. Kerk
te Bruinisse-Oosterland ooi 3
Maart intrede te doen te Hoek van Hol
land. Bevestiger is Ds. F. A. den; Bioeft)
te Amersfoort.
De afd. Tholen van 'den Ned.
Protestantenbond, wier vergaderzaal aan
de Oud-Geref. Gem. aldaar verkocht is,
heeft een lokaal in de vroegere wo
ning van het hoofd der openbare school
tot haar beschikking gekregen.
De heer H. L. G. Ouwerkerk, cand.
te Amsterdam zal Zondag a.s. zijn in
trede doen bij- de Luthersclie gemeente
te Groede, na bevestigd te zijn, door
ds. C. C. G. Visser te Rotterdam.
De rechtbank te Assen veroordeelde
J. G. H. de J. koopman te Groningen,
(Ingez. Med.)
thans te Siltard, wegens het uillokkea
van frauduleus vervoer van een groold
partij gedistilleerd 'lot f 45.243 boete of
6 maanden hechtenis, met verbeurd ver
klaring van het in beslag genomen ge
distilleerd en het vaartuig waarmede hef
vervoerd werd.
Kantongerecht te Middel
burg.
De Kantonrechter Se Middelburg heeft
in de zitting van 2 Jan. veroordeeld we
gens
Langs de openbare straat tieren en
schreeuwen: E. M. te Arnemuiden f 10 b,
s. 1 m. tuchtschool.
Openbare dronkenschap: P. H. te
Westkapelle, J. B. te Middelburg, beide
f 15 b. s. 15 d. h.
Met een rijwiel rijden terwijl men ver
keert onder zoodanigen invloed van Rel
gebruik van alcoholhoudenden drank, dat
men niet in staat worden geacht het rij
wiel naar behooren te besturen: P. L. te
Zoutelande f 25 b. s. 25 d.
Met een rijwiel rijden zonder licht; R.
D. le Meliskerke, f5 b. s. 5 d. h.
Met een rijwiel buiten noodzaak de
linkerzijde van den weg houden: G..de M.
te O. en W. Souburg f5 J>, s. 5d.-h.
Ver. v. Oud-Leert, aan de
L a n d b o u w w i u, t e r c u r s u s s e u
te O o s t b u jrjg.
Zaterdag hiel de Ver. van Oud-I.eerl.
aan de Lapdbouwwintercursusscn t«
Oostburg, iu Hotel Mabesoome eeu tame
lijk druk bezochte alg. vergadering, die
door den voorz., de heer Joh. Ie Clercq
werd geopend met eenj woord van wel
kom en een gelukwensch bij de jaar
wisseling.
De rekening wera goedgekeurd in ont
vang ad f 859.291/2, in, uitgaaf ad f 304,56,
De voorzitter complimenteerde den se
cretaris der vereen., de heer J. A. Risj-
seeuw Johz., die 8 Sept. vorig jaar be
noemd is tot Ridder in! de Orde van
Oranje Nassau.
Voorts memoreerde de voorzitter -hef
feit dat het voor den penningmeester,
den heer E. II. L. de Millianp, 19 Dec.
1928, 25 jaar geleden was dat hij in het
bestuur zitting nam als penningmeester,
De voorzitter schetste in 't kort op
waardeerende wijze hetgeen de Miliary*
voor de vereeniging is geweest en zei
dat het bestuur gemeend heeft als bewijs
van waardeering en erkenning van ver
diensten een oorkonde te moeten aan
bieden en een stoffelijk geschenk in den
vorm van een rooktoestel (applaus)
De heer de Milliano betuigde voor
de hem gebrachte hulde dc vergadering
zijn dank.
De secretaris wees vervolgens nog op
de goede verstandhouding welke steeds
tusschen den penningmeester en hem
heeft bestaan en hoopt op een nog lang
samenwerken.
Bij acclamatie werden ais 'bestuurslid
herkozen de heeren Joh. le Clercq en J,
A. Risseuw Johz.
Tot algevaardigden naar dë algeiö,
bonasvergaering werden benoemd de
heeren R. Risseeuw, P, J. Leenhouts en
L. v. Wijhe; plaatsVerv.G. A. Bats, E.
v. Waes, J. Risseeuw Pz. en A. J. Pro.-
voost Johz.
Blijkens het jaarverslag van deü -se
cretaris zijn de financiën der vereeniging
gezond en blijft het ledental stafttounair
100 a 110. Voorts werden in het verslag
de verschillende behandelde kwesties
aangeroerd. i i 4
Vervolgens hield de heer R. D i e I e-