ïMÊsÊk
Jongeren Ms lelie. Yer. r. folkenbond ee Me.
Waterlander De Stoppelaar
Mavr ides'
V/2 ceni
8P'
het
ruste X
h.dt
hen
met
ming
inder
vier-
wil-
d jer
uden
uit
eping
et in
si in
niet
den
een
oord
been
oetig
twee
oord
ld
olijk
EGYPTIAN CIGARETTES
Met 1 Coupon bij 10 Sigaretten.
In Marken bracht Omar ook z'n PRINCE sigaret,
Hij had met de Markers daar reuze veel pret!
(Ingez. Med.)
Salomon Liebermann, wiens uillevering
was verzocht, wegens verschillende xnal-
ivexsaties, welke door hem in Neder
land zijn gepleegd binnenkort aan de
Nederlandsche justitie zal worden uit
geleverd.
Hij zal dan, naar het blad ter oore
kwam voor de Amsterdamsche rechtbank
terecht staan.
'ft/'"
(Ingez. M'.rX)
BUITENLAND
BRIEVEN UIT BERLIJN.
(Van onzen correspondent).
Berlijn, 17 November
De belangstelling der Berlijners, die
slechts door de geweldige artikelen in de
veel te vele kranten over crisis en nog
eens crisis te lezen krijgen zonder zich
van al die (tingen in het Huis met den
Gouden koepel al te veel aan te trekken
concentreert zich od de groole inter
nationale auto-tentoonstelling, die als
deze beschouwingen in druk verschijnen,
alweer tot het verleden zal behooren,
Ik denk er dan ook niet aan, ,u van
deze show. die inderdaad alles over
treft, wat Europa op dit gebied tot nu
toe te zien gegeven heeftj een beschrij
ving te gaan geven. In de eerste plaats,
jomdat ze ten einde spoedt en ik u
thans niet meer kan gaan opwekken,
een kijkje te tomen nemen, maar ook
omdat het in de allereerste plaats een
technische tentoonstelling was; en ïk tot
de gelukkige massa 3er leekèn behoor^
die nog nimmer het stuurrad van een
auto in handen gehad heeft en de kans
zoiu ïoopen, eenige honderden malen op
de vingers getikt te worden als ik rujj
inderdaad aan technische beschouwingen
zou willen wagen
Ed toch over deze tentoonstelling
eenige woorden
In de eerste plaats, omdat we weer
eens gezien hebben, op welk een bewon
derenswaardige wijze het Duitsche volk
aan zijn herstel werkt; hoe onder om
standigheden, welke andere volkeren
wellicht tot'wanhoop zouden drijven, de
Diuitschers niet alleen het hoofd omjhjoog
houden, maar prestaties te zien geven,
die zelfs in normale tijden als bijzonder
zouden geteekend moeien worden.
Natuurlijk mag men deze verschijnse
len niet verkeerd zien. Men zou. anders
allicht tot de opmerking verleid wor
den, dat het met de armoede, waarover
de Dwitschers zelf zoo klagen, toch blijk
baar niet zoo heel erg gesteld is. Nu,
beter dan bij gelegenheid van deze auto
show, kon nauwelijks gedemonstreerd
worden, hoe het er in werkelijkheid mee
staat, Duitschland heeft de ingenieurs,
de werkkrachten, de energie, maar ze
ker niet de noodige duiten! Men ziet hier
in vier grootsche hallen naast vele pro
ducten van buitenlandsche fabrieken van
wereldreputatie, in hoofdzaak Duitsche
auto's en motorrijwielen, keurig van uit
voering, en zeker niet meer bij het bui
tenland ten achter staande, gelijk dit
nog weinige jaren geleden inderdaad het
geval was. Maar het groote publiek, dat
zich in bewondering langs de stands ver
dringt, weet niét, dat buitenlandsch
('Pransch, Italiaansch en vooral Ameri-
kaansch) kapitaal in van Duitsch stand
punt gezien verontrustende mate in deze
„Biuitsche" productie betrokken is. Men
leest wel hier en daar van aandeelcn-
pakelten, die in vreemde handen zijn
overgegaan; van Duitsche autofabrieken,
die eigenlijk geheel in buitenlandsche
handen zijn; maar het naadje van de
kous krijgt de massa toch niet te zien
De fabrikanten zelf, die in de eerste
plaats geld verdienen willen en de ar
beiders, die werk vragen, trekken zich
natuurlijk weinig van deze „Ueberfrem-
dung" aan Ja, men ziet zelfs ongaarne,
dat er over gesproken en geschreven
wordt, omdat daarin ten slotte geen re
clame gelegen is. Maar de politieke krin
gen hebben er zich toch al rr.?e bezig
gehouden, zonder natuurlijk veel te kuu-
nen veranderen. Wie kapitalen heeft, kan
meer. doorzetten dan wie alleen maar
idealen in de firma brengen kan.
Ter beoordeeling van de beleekenis
van de autoindustrie in Duitschland en
kele cijfers:
Over het jaar 1927 (intusschen zijn
deze getallen voor '28, voor zoover zich
dit heden laat overzien, alweer belang
rijk toegenomen!) werd geproduceerd en
gerepareerd voor een gezamenlijke waar
de van 907.626 000 mark; er werden
125.000 auto's en 84.000 motorrijwielen
gebouwd en afgeleverd. Ruim 88 000 per
sonen werkten verleden jaar in deze
tak van industrie. Aan loonen en trak
tementen werd 195.880,000 mark uitgege
ven.
Op 1 Juli 1928 wareü in Duitschland
933.312 auto's in het verkeer, wat 29
pet. meer is dan in 1927. Maar ook deze
vergelijking is nog onjuist. De toename
is in werkelijkheid veel grooter Het bui
tenland had aan Duitsche afnemers op
1 Juli '28 geleverd: 11 pet. der motorfiet
sen, 19.8 pet. der personenauto's, 18.4
pet. der lastauto's en 23 7 pet. der sleep-
wagens (zoogenaamde ijzeren paarden).
'Belangwekkend is voorts na te gaan.
hoe het verbruik per aantal inwoners
van het Duitsche Rijk toenam. In 1907
één auto- op 2300 inwoners, in 1910 op
1400, in 1913 op 850, in 1914 op 710, in
1921 op 500, in 1922 op 380, 1923 350,
1924: 220, 1925: 150, 1926: 110, 1927: 90
en 1928 reeds 68, welk laatste cijfer in
tusschen weer belangrijk lager gewor
den is.
Amerikaansche toestanden heeft men
nog wel niet bereikt, maar hel' is toch
duidelijk genoeg te overzien, dat qp den
duur Duitschland een der m<?est voor
aanstaande landen op verkeersgebied zal
worden.
Wie de laatste jaren, vooral het' 'laat
ste jaar, de toename van het autover
keer in Berlijn alleen gadegeslagen
heeft, en de haast wanhopige pogingen
van 'de stad, om slraten en pleinen zoo
om te bouwen, dat geen opstoppingen
ontstaan die begrijpt, voor welke pro
blemen de menschen hier gesteld zijn.
-
Intusschen is de auto in Duitschland
toch nog altijd te duur om gemeengoed
te worden. De middenstand is verarmd'
blijft verarmd. De nieuwe rijken
schaffen zich natuurlijk aileen auto's aan,
maar dan ook de allerduurste, en in geen
land ter wereld zijn op het oogenblik
'zooveel luxe-auto's te zien als in de
groote Diuitsche steden, Berlijn natuur
lijk in de eerste plaats
De geweldige afstanden in deze stad,
die de grootste oppervlakte beslaat
alle metropolen, zou de menschen er
stellig toe brengen, kleine auto's te koo-
pen, Indien de prijzen niet zoo hoog
waren, de belasting zoo drukkend en
de garagekosten zoo onbetaalbaar voor
kleinere beurzen.
De goedkoope auto's, die op deze ten
toonstelling te zzien waren, kosten altijd
nog t usschen 2200 en 2800 mark, en of
schoon ze er tegenwoordig veel beter iult-
zien dan in vorige jaren, weet de koo-
per toch, dat hij op zulke wagentjes) niet
al te lang staat kan maken
De Duitscher koopt ook niet gaarne
goedkoope wagens. Hier onderscheidt hij
zich duidelijk van 'den veel practischer
en nuchterder denkenden Amerikaan.
Voor den Duitscher is de atito altijd nog
een soort prestige-kwestie. Zijn „crediet",
meent hij, is er eenigszins mee gemoeid.
Hij schaamt zich tegenover zijn kennis
sen, met e;en al te goedkoopen wagen
voor te komen Tijden, inplaats van zich
alleen af te vragen, of liïj met zoo'n goed
koop wagentje zijn werk beter en nro-
ductiever kan afdoen. Dit wetend, en'ook
al. omdat er ten slotte toch geld moet
binnenkomen, zijn de fabrikanten er ili
den laatsten tijd vrijwel zonder uitzon
deringtoe overgegaan om afbetaling toe
2500 mark moet kosten, 5 lol 700 mark
te (Staan Men stort op een wagen, die
in eiens en betaalt dan verder met 200
tot 300 mark per maand af Meer
90 pet. der in Duitschland 'loopenuo
wagens zijn op deze wijze in het bezit
van de eigenaars gekomen. Maar na
tuurlijk brengt deze methode ook heel
wat bedrog met zich en is het aanta
processen over niet-betaaide auto's een
voudig niet meer te overzien
Maar al heeft men dan zijn wagen op
afbetaling, daarmee zijn de kosten na
tuurlijk nog niet afgeloopen. Ih Berlijn
lieerscht een groot gebrek aan garages
en vele architecten die in alle dee.en
•der stad Ruizen bouwen, zijn er dan
ook toe overgegaan in de binnenplaatsen
tusscb.en de huizenblokken ondergrond-
sch,e garages aan te leggen. De bewoners
van het blok hebben de voorkeur bij het
buren, daarna komen buitenstaanders
aan de beurt. Maar ook hier worden
prijken tot 100 mark per box en per
maand verlangd Rekent men de hoqgc
belasting, het onderhoud en het verbruik
aan benzine en olie er bij, dan komt meai
al heel gauw op 250 lot 300 mark zelfs
voor kleine wagens. DaL zijn sommen,
•die de gemiddelde burger ook in de
naaste toekomsi nooit zal kunnen dra
gen. En daarom is ook niet te verwachten
dat in Duitschland voorloopig het auto-
erkeer Amerikaansche afmetingen zal
aannemen.
Zoo is dan ook de noodzakelijkheid
te verklaren om het buitenlandsch kapi
taal op zoo onrustbarende wijze in de
Duitsche productie te betrekken
Pogingen van Duitsche zijde, om tot
een naliouale trustvorming lc komen wor
den blijkbaar door de at te vele reeds
afgesloten overeenkomsten met het bui
tenland voorloopig verijdeld.
Maar ziet men van al deze dingen af
en beoordeelt men de Duitsche wagens
'uilsluitend van technisch oogpunt (en
hier word Ik haast verleid, toch even in
bijzonderheden af te dalen!) dan moet
men als leek toch wel opmerken, dat
hier keurig werk geleverd wordt. Duitsch
land beschikt bovendien ook op dit ge
bied over uitvinders, die op den duur
de buitenlandsche concurrentie toch har
de noten te kraken zouden kunnen ge
en! De halfautomatische koppeling bij
voorbeeld, het snufje van deze tentoon-
telling, is een Duitsche uitvinding, die
lellig internationaal opgang zal maken,
en die weer heet -wat nieuwe klanten
oor bet autoverkeer trekken zal.
Denken we eens even aan wat de
Duilschers den laatsten tijd op technisch
gebied gepresteerd hebben. Oceaan-
vlucht van Europa naar Amerika per
vliegtuig, heen- en terugreis van den
tweeden Zeppelin, de groote luchtvaart-
tentoonstelling, en nu weer deze auto
show. En dan te bedenken, dat deze
menschen nog steeds ouder bijina boven-
menschelijllfe lasten gebukt gaan!
Het is zoo nu en dan wel eens noodig
daarover de gedachten te laten gaan èn
respect voor onze buren op te wekken
Misschien prikkelt dat ook óns, op een
weg voort te gaan, dien wij zeker niet
minder eervol ingeslagen zijn Men lioort
hier in Duitschland helaas niets van on-
ivijf vliegtuigen, die zoo nuchtertjes
naar Indië gevlogen zijö Wij plegen in
stilte le werken. Maar wij onderschatten
daarom '.niet. wat Duitschland bereikt.
Al is de wijze waarop men hier vaak
voor zichzelf reclame maakt ook niet bij
voorkeur onze metbode.
ROLAND.
BURGERLIJKE STAND.
Middelburg
Van 2123 Nov. "Ondertrouwd M.
Hoek, 22 j. en E. S. van der Weel 19
I. Joziasse, 21 j en M. Torbijn, 19
j.; J. van Hemert, 27 j. en J. J. Goeman.
22 j.
Bevallen: S. de Jonge, geb. Hoekman,
z.; J. A Burgs, geb. Douw, d.
Overleden: A. S C. van der Heijdt,
ongeil, d. 64 j.
O. e a W. Souburg.
Van 15—22 Nov. Ondertrouwd- Wi.
iDaniêlse, 22 j. en A. Simonse, 22 j.;
Kaljouw, 22 j. en M. A Sanderse,
22 j.
Getrouwd: G. V. A. Geestman, jm. 27
en C. T. Goedbloed, jd. 23 j.
Overleden C. M. Noordhoek. vvedr.
van J. Abrahamse 65 j
Vlissinge n.
Van 15—22 Nov Ondertrouwd J. A
van Gelder, 33 j. en E. van den Broeke,
39 j.; II. G Spapé 43 j en M. Voer
man 38 j.; A. van Biemefa 29 j, en M.
Calebout 23 j.; A. II. van Erkel 32 j
en A. Dörschel 43 j; P J Roos 25 j.
en P. C. van de Velde 25 j.; L. H. den
Boer 25 j. en C. Theune 24 j.
Getrouwd; G. L Celant 26 j en M.
Hillen 26 j.; A. D. de Visser 23 j.
J. IJ Fregeres 23 j W' van Nek 28 j.
en J. H. van Beusicliem '18 j
Bevallen: H. J. Bakker geb. van Stee-
ne d.; E. Stroo geb Luitwieler d J.
van Gemert geb. de Nooijer z.; C. M
van der Graaf geb. van Dijk z
Overleden: J. Kosten z. 8mnd
A. Krug vrouw van J. Bode 58 j.; G.
Quaars d. 17 j.; A. Belfroad man van
C. J. Slootmaus 70 j.
VERKOOPINGEN - VERPACHTINGEN
IN ZEELAND.
Nov.
27-28 Middelburg, Inboedel enz.,
Notarishuis.
28 Vrouwepolder, Huis en Erf, Struve.
28 Vlissinggn, Huis Paap.
28 Koudekerke, Inboedel, Loeff.
29 Middelburg, Land enz. De Neeling.
29 Middelburg, Huis, enz, v. d. Harst.
30 N en St. Joosland, Huizen, V, d Harst.
Dec.
1 Mi'iuelburs Inboedel, Struve.
Donderdag 29 November as. spreekt
mej. Marguerite de Goeyen
Secreta esse J. V. A., over:
„Waarom wij voor den Vrede moeten werken",
aan de hand Tan Llchtb* elder, onmiddellijk na den oorlog
aan 't Westfront opgenomen, en
de beer A. Hoytink
Secretaris J. V. A., over:
„Dus mobilisatie van alle krachten voor den Vrede".
Schuttershof, Middelburg. Aanvang 8.15 uur.
Toegang 20 cent. Scholieren Ï0 cent. Leden vrijen toegang.
De keur op het goud
en de naam
„IDEA L-"
op de
NAAIMACHIME
geven waarborg I
Eenige Importeurs
FIRMA GEBRS. KAAM - MIDDELBURG
Agent voor MIDDELBURG
Bi. P. DEKKSR, Lange Giststraat
Verkrijgbaar bij
de Fa JACQ FRANK
M i d d e l.b u r g.
Ls. BADRDDUX
Algemeene Boekhandel Lange Burg C 95
is ruim voorzien van Jongens- en Meisjesboeken Kinderwerken
Kleur- en Teekenboeken Panorama- en Prentenboeken
Vulpenhouders als Parker, Swan, Waterman e a.
Briefkaarten-, Poëzie- en Postzegelalbums, doozen Post, Mecanodoozen
"Winteravondspelen als Slabber jan e. a
Magazijn van Huisvlijt- en Fröbelartïkelen Kinderspelen,
WIJNK00PERS, Kuiperspoort, MIDDELBURG
OPGERICHT ANNO 1765.
Zijn importeurs van prima Bordeaux-, Port-,
Rijn- en Champagne-Wijnen
betrokken van eerste klas oude Buitenlandsche huizen
Verder Fransche Cognac, Holl. Brandewijn
en fijne Bols Likeuren.
VRAAGT PRIJSCOURANT
