No. 253
Donderdag 25 October 1928'
17s* Jaargang
M
1
DDE
His L V;_J H H W V.W
H pi
lbs ^3
RINT.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel,
KAMEROVERZICHT
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
"Minister Lambooy heeft alwéér tegen
spoed geliad met een ontwerp, ditmaal
met dat tot wijziging der bevorderings-
wet van de Landmacht. Het verzet daar
tegen was zoo censtemming, dat liet lot
reeds dadelijk vóór de eerste stemming
bezegeld scheen. Toen heeft do Minis
ter eenige wijzigingen toegezegd, en.daar
op is de beraadslaging geschorst.
Tiet voornaamste verzet was gericht
tegen hel schrappen uit de wet van de
nou-actiefstelling van officieren- der land
macht ingeval van overcompleet en liet
daarvoor in de plaats stellen vau een
ontslag met wachtgeld en mogelijkheid
van terugplaatsing. De meeste sprekers
wilden niet de daaruit voortvloeiende ver
zwakking der rechtspositie der officieren
Voorts waren er bezwaren legen de
z.g „buitengewoue" bevordering bij keu
ze, n.l. het bij keuze op een hpogere
plaats op de ranglijst zetten.
Er zal nu worden afgewacht wat de
Minister doet.
Door die intrekking kwam onverwacht
snel de heer v. d. Heuvel aan de beurt
tsoor zijn interpellatie betreffend/ den
toestand in de s u ik e ri n, (d'us-
br i e.
Het was echter een beelje raar om
te beginnen zonder dat de Minister van
Financiëner was, en de voorzitter, die
eerst wilden doorgaan, moest tenslotle
wol een vijf minuten schorsing toestaan,
toldat Minister de Geer er was.
De heer v. d. Heuvel zei dal een
reden voor deze inlerpelatie is gelegen
in den noodtoesland der indiuslrie en
het uitblijven na 2 jaar van eenige me-
dedeeling omtrent de resultaten van
het onderzoek der interdepartementale
commissie die het vraagstuk zou bestu-
deeren.
"De toestand der suikerindustrie ïs in
derdaad uiterst precair. De suikerprijs
is niet loonend meer. Gaat het zoo voort
dan zullen geen beetwortelen worden
uitgezaaid en zullen de fabrieken niet
kunnen werken omdat er geen grond
stof is. Te voorzien is dat het volgend
jaar de beetwortel-teelt, die nu 05 000
II.A. iu ons land beslaat, met de helTt
zal worden ingekrompen. De suikerprijs
\is gedaald Lot f 14.— terwijl de verwer
kingskosten dezelfde blijven Verschillen-
lende fabrieken zullen moeten worden
stilgezet, ook coöperatieve fabr eken. Ten-
zij de regeering helpt ot' de toestand
verandert, zal er dus het volgend jaar
geen grondstof zijn. De aandeelen van
de Centrale Suikermaatschappij ston
den vóór drie jaar 120, thans 60.
De oorzaak zit niet in de achterlijk
heid der Nederlandsche industrie, maar
in de bescherming die alle landen, be
halve Nederland en Ned.-Indië aan de
suikerindustrie geven.
Ten stotle stelde de spreker de vol
gende dragen:
1. Is de Itegeering in staat en bereid
mede te dee ten, tot welke conclusie dc
interdcpartementale commissie is geko
men, welke blijkens -de Memorie van
Antwoord op hoofdstuk I der Staalshe-
gnooüng voor 1927, der Itegeering ten
aanzien van de moeilijkheden in de sui
kerindustrie, van advies zou dienen?
2. Is de Regeering, afgedacht van het
rapport dezer commissie, op andere wij
ze niet reeds tot de overtuiging geko
men, dat de toestand uiterst moeilijk
is en voor 1929 op een belangrijke in
krimping der beehvörlelteelt moet wor
den gerekend?
3 Is dc Éegeering niet van oordeel',
dat een halveering der \Nedcrlaudsche
bcetworlelindustrie voor verschillende
plattelandsgemeenschappen zeer ernstige
gevolgen zal hebben?
4. Is de Éegeering, afgedacht van den
inhoud van het rapport van bedoelde
commissie, bereid krachtig te bevorde
ren het tot stand komen eencr inter
nationale regeling ita den zin der suiker-
conventie van 1902?
5. Is de Éegeering bereid, in afwach
ting van het tot stand komen van zulk
een internationale regeling, als lijdelij-
ken maatregel de ernstig bedreigde sui
kerindustrie te lijuljp te komen door een
van de navolgende middelen:
a. een verschil te maken tusschen
den binnen- en builenlandschen accijns
door, hetzij den binnenlandsclicn accijns
te verlagen en van de buitenlandsche
suiker een invoerrecht te heffen, gelijk
aan db verlaging van den binnenland-
schen accijns, hetzij door den bestaan-
den accijns te handhaven en de buiten
landsche suiker met een invoerrecht te
belasten; hetzij eenig verlaging) van ac
cijns en een weinig invoerrecht op de
buitenlandsche suiker
b. door het weder invoeren van de
in 1903 door de suikerconventie verval
len productiepvemic, vermenigvuldigd
inet het algemeen indexcijfer;
c. een tijdelijk-facultatief varieeren-
de garantie-regeling Waarbij een ze
kere prijs wordt gegarandeerd al dan
niet met een maximum voor den te
vevleencn steun?
G. Indien de vegcering gjecn van deze
middelen wil loepassen, heeft zij dan
een ander middel, Om aan de sudkerindu-.,
slrie hulp le verleenen?
7. Indien de Éegeering door middel
van invoevrechten bescherming zoui wil
len verleenen, is zij dan met het oog op
de /belangen der raffinaderijen bereid een
klein verschil te maken tusschen ruw
en wit suiker?
8. Indien de Éegeering bereid is hulp
te verleenen, is zij dan tevens bereid
voorstellen daartoe zoo' tijdig aanhangig
le maken, dat hij den uitzaai in 1929
er mede gerekend kan worden?
Minister de Geer deelde in zijn ant-
wooi'd allereerst mee dat de interde
partementale commissie deze week haar
rapport heeft uitgebracht, dal de re
geering echter nog niet heeft kunnen
bestudeereii.
De commissie heeft eenige maalre
gelen die do regeering ook thans zou
kunnen nemen, overwogen. Verschillen
de maalregelen heeft de commissie een'
slemmig verworpen, een productie-pre
mie is verworpen met 5 legen 2 stem
men.
Op dc tweede vraag antwoordde dp
Minister, dal er inderdaad thans een
soortgelijke werkloosheid is als in 1926.
Dat deze echter noodzakelijk zal moe
ten leiden tol een aanmerkelijke inkrim-
ping van den bietenteelt in 1929 acht de
regeering nog twijfelachtig. De deskun
digen zijn het er over oneens. De Cen
trale Suikex-maatschappij die de helft
der fabrieken heeft, gelooft niet dat
1929 de bietenteelt belangrijk zal moeten
worden ingekrompen.
Op de derde vraag luidt het antwoord
bevestigend. Op de vierde vraag is het
antwoord eveneens bevestigend. De re
geering zal niets nalaten zulk een inter
nationale regeling te bevorderen.
Op de vijfde vraag antwoordt spr.
dal do daarin genoemde middelen in
liet rapport der commissie zijn verwor
pen. Spr. wit het rapport nog wel eens
overwegen. Wal het eerste middel betreft,
sleït spr. de vraag, of uit een marge tus
schen invoerrecht en accijns het doel
zou worden bereikt dat de heer Van
den Heuvel zich stelt. Bij andere ac
cijnzen dient die marge immers alleen
om dc industrie een tegemoetkoming te
geven vcor de administratieve moeilijk-
lijkheden die de accijnsheffiug voor
haar oplevert.
Op de zesde vraag is het antwoord:
andere middelen behalve herstel der
Suikerconventie kent de regeering thans
niet.
Op de zevende vraag antwoordt de
regeering. Mocht het komen tot toepas
sing van het eerste middel, dan zal zij
dit verschil maken
Op de achtste waag luidt het ant
woord, dat de regeering niet zeker is
of een spoedontwerp zal raoetea wor
den gemaakt als daarin wordt voorge
steld. De regeering zal haar onderzoek
echter zoo vïug instellen dal Zij, moelil
zij tot de conclusie komen dat hulp
noodig is voor Maart 1929 roet een ont
werp zal kunnen komen.
De verdere behandeling der inter
pellatie wordt verdaagd tot hedenmid-
BINNENLAND
DE FINANCIEELS l EKIïOURING
TUSSCHEN KIJK EN GEMEENTEN-
De commissie van voorbereiding voor
liet wetsontwerp tol liprziening van dc
financieele verhouding tusschen het Rijk
en de gemeenten heeft aan den voorzitter
der Tweede Kamer medegedeeld, dat zij
gereed is haai- vergadering aan te vangen.
Een leidraad voor liet afdeelingsondcr-
zoek is gisteren onder de leden der Ka
mer rondgedeeld.
.MR. MR. V. F. O. VAN SASSE
VAN YSSFXT.
Jlu'; Mr. A. E. O. van Sasse van Ysselt,
R. K. lid der Tweede Kamer, zal zich'
'voor de volgende zittingsperiode, niet
meer beschikbaar stellen.
VOOR EEN MAANDELIJKSCHEN
VLIEGDIENST OI» INDIE-
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp, tot aanvulling en verhoo
ging van het hoofdstuk Waterstaat der
StaalsbegreoLing voor 1928, terzake van
deelneming in het aandeelenkapitaal der
Kon. Luchtvaart Mij.
IIcl lag n.l. aanvankelijk in de bedoe
ling. de 4000 aandeelen. welke het Eijk
nog heeft le nemen ingevolge de sub
sidie-overeenkomst met de KLM voor
Nederland en Koloniën, niet eerder tc
nomen, dan in den aanvang van 1929,
1930 en 1931
Het is thans evenwel wepschelijk ge
bleken, die aandeelen eerder le ne
men en wel de helft zoo spoedig mo
gelijk en de overige in den loop van
1929, zulks (er vrille van do ontwikke
ling van het postvervoer naar Ncd-
Indië, welke ontwikkeling sneller blijkt
le moeten worden bevorderd, dan zich
bij het ontw-erpen van de overeenkomst
liet voorzien. De K.L.M. is voornemens
gedurende 1929 maandelijks
postvluchten naar Ned.-Indië
en terug uit le voeren en heeft thans
voor die vluchten noodige vliegluigmate-
riaal behoefte aan kapilaal.
Voorgesteld svordt nu de helft der
aandeelen reeds thans tc nemen en
daartoe tlie begrooting voor 1928 met
f 200.000 le verli/oogen
DE SOC- DEM. TE AMSTERDAM.
Gisteren zoo meldt het Hand. heb
ben de sociaal-democraten bijna den ge-
heelen dag besteed aan het beraadsla
gen over een uitvoerig urg'cnlieprogram
voor de eerstvolgende drie jaren, waar
over met de burgerlijke fracties zou
worden onderhandeld.
Is het blad goed ingelicht, dan zullen
op dal werkprogram o.m. prijken punten
betreffende bet van gemeentewege doen
fcoiuwen van 10.000 woningen met toe
slag op de luuren; het in snel tempo
afwerken van liet badhuizenpl'an van
den vroegeren wethouder De Miranda;
hel bouwen van vvasjchhuizen en markt
hallen voor den 'kleinhandel in verschil
lende deelen dor stad, en bepaalde pun
ten inzake de aanstaande loononderhan
delingen van het geineenlepersoneel
In de gisteravond gehouden vergjade-
ring van de /Federatie heeft de meer
derheid zich er mee vereenigd dat twee
wclbiouderszetels zouden worden aan
vaard, wanneer over een uitvoerig werk
program voor de rest van deze raads
periode overeenstemming met de bur
gerlijke groepen zou worden verkregjen.
Heden wordt een algemeene ledenver-
gaderi ng gjehouiden .-
IN IIET DRUKKERSBEDRIJE.
In een gister door den Alg. Ned. Typ.
Bond belegde vergadering te Amsterdam
heeft de Bondsvoorzitter V. v. d. .Wal
een overzicht gegeven van den stand van
zaken Hij heeft daarbij- o.a. in 't lichtf
gesteld dat dc uitgetreden, patroons over
het algemeen zonder hulp of met gerin
gen hulp werken, wat later door den lei
der der vergadering werd aangevuld met
de meedeeling dat te Amsterdam zijn
uitgetreden 20 patroons met samen drie
volwassen gezellen en dertien jongens.
De spreker drong er op aan de C.A
O. niet los te laten, alles te doen "dm
do bedrijfsgemeenschap te handhaven,
die aan de gezellen financieel eai moreel
veel goeds heeft gebracb,t. En mochten
de patroons de prijstariefregeling niet
handhaven, dan zal ook zonder zulk een
tariefregeling een bedrijfsovereenkoms 1;
met de goedwillende patroons mogelijk
zijn.
UIT STAD EN PROVINCIE
Uit Middelburg.
- Zooals uit eene advertentie in dit
nummer blijkt, zal morgen een deel der
stad van 12 tot 3 van water uit de
leiding versloken zijn.
TVe hebben de laatste dagen hier
vaak Zuidenwind gehad! Je had er niet
eens je hoofd voor buiten de deur te ste
ken. Je róók hel ook binnenskamers.
Gisteravond was 't weer bijzonder walge
lijk
Met genoegen hebben we gèlezen dat
ook in de jongste raadszilljng van dc
tafel van B. en W. opmerkingen werden
gemaakt die getuigden een volledig be
sef van de hinderlijkheid van dien Vlis-
singschen olie-stank. Moge dit een in
leiding zijn tot een actie, die meer suc
ces heeft dan dc vroeger reeds door den
Gezondheidsdienst gedane poging!
Hedenmorgen werden 2 ossen naai
de st-id gebracht cn zouden in een stal
worden gewogen. Een der dieren kou
niet op zijn beurt wachten en ging een
wandeling maken. In de Seisslraat bleek
de os eerst van plan le zijn zich te
laten scheeren en slapte een barbiers-
zaait in, waar bij veel vernielde. Het
volgende bezoek gold een winkel in de
zelfde straal, waar ook niet alles on
geschonden er afkwam. Het dier werd
verder opgejaagd en kwam tenslolle in
eene weide hij den Griffioen terecht,
waar hij nu. naar men hoqpt, wel tol
rust zal komen.
Uit Walcheren.
Vermoedelijk door hel nemen van
een le korte draai, kantelde Dinsdag
avond op den N. Vliss. Weg, nabij het
vliegveld le Souburg een woonwagfen
om, waarhij de wielen braken en aan
zienlijke schade aan liet huisraad teweeg
werd gebracht
Persoonlijke ongelukken kwamen niet
voor.
Dinsdagmiddag had le N e n w-
en St. Joosland. bel officiëele be
zoek plaats van den nieuwen burgemees
ter aan de Openbare-, de "Bewaar- en
dc Bijzondere school. De burgemeester
was vergezeld door de wctliouders en
secretaris. Op alle scholen waren ver
sieringen aangebracht en werd een wel
komstlied gezongen. Voorts werd aan den
burgemeester dank gebracht voor de
traetatie der kinderen,
Uit 7t ui d-B e v e 1 a n d
Naar de Goesche Crt. verneemt
wordt ceu groot gedeelte van de gol
den, die indertijd geschonken zijn voor
de oprichting van een Proleslantsch zie
kenhuis te Goes aan de gevers, die be
kend zijn, terugbetaald
Vrijdag 9 November a.s zal' Jef
van Dongen le Goes in de Prins van
Oranje" een lezing met lichtbeelden
houden over zijn ervaringen in liet
Noordipool-gebied
Herbenoemd tot burgemeester van
Kruin in gen de heer J. N. F.lcn-
baas.
Uit Noor d-B e vel and.
Maandagmiddag werd 'op het ge
meentehuis te Colijnsplaat een ver
gadering gehouden van ingelanden van
den polder Nieuw Noordbeveland. Er
werd besloten toestemming te verleenen
tot de uitvoering van een door den Oud-
Noordbevelandpolder voorgesteld delf-
werk in dien polder. De kosten worden
geraamd op ongeveer f 10 000, waarvan
een vijfde deel komt ten laste van den
Nieuw-Nioordbeveljand polder.
Op de aanvraag om een verhoogde
bijdrage in de onderhoudskosten van we
gen. die door de polders Yëissekcrke en
Yliefe worden stuk gereden, is door deze
polders afwijzend beschikt Door het ver
strekken van nadere gegevens zal ge
tracht worden hen van opvatting te doen
veranderen
De gemeente Colijnsplaat heeft afwij
zend beschikt op het verzoek den Mid
denweg in overeenstemming te brengen
inet de eischen van het prov wegenpfan
Thans werd 'besloten een bijdrage aan de
gemeente te vragen in de onderhouds
kosten van dien weg
ONDERWIJS
Bevorderd aan dc Universiteit le
Amsterdam, na verdediging van proef
schrift en stellingen, tot doctor in dc
geneeskunde, de heer dr. W. E. Sleur,
directeur van hel ziekenhuis le Noord
gouw e.
Bevorderd aan de Universiteit te
Amsterdam lot doctor in de wis- en na
tuurkunde op proefschrift: „De herse
nen van Polvodon folium lacép" mej
K. J Hocke Hoogeboom, gel), te Z o n n c-
maire. zij verkreeg daar bij bet pvea-
dicaat „cumi lande".
Groot-diploma a u I orb e s t u ur cl e r.
De examens voor liet gro)ot-diploima ajs
autobestuurder ingesteld door den A.N.
W.B., BB:N, K.N A.C., K,N,M,V.. V.O L
en de V. D. N„ waarvoor door de ge
noemde vereeniging eeu^Centrale-Com-
missie en door den minister een rijks-
gedelegeerde is benoemd, zijn dit jaar
te Utrecht gehouden én Woensdag be
ëindigd.
Voor dit examen hebben zich in 1928
21 candidaten aangemeld, van wie 12
het diploma verwierven
Verder beslaat bij de centrale-commis
sie het voornemen, aan ongeveer 18 cur
sisten van de nijverheidsscholen in den
Haag, Amersfoort, Haarlem en Utrecht,
die een zeer goed einddiploma hadden
verworven, het groot-diploma eershajvo
toe te kennen. In totaal werden dus
in 192S dertig diploma's uitgereikt.
Thans bereiden zich reeds een hon
derd candidaten voor liet examen "1929.
In de laatst gehouden vergadering heeft
de centrale commissie besloten aan de
bezitters van het groot-diploma tepens
een herkenningsleekeu uit le reiken.
RECHTZAKEN
Bij Kon. Besluit is benoemd tot of
ficier van Justitie bij de Arr Rechtbank
te Maastricht rar. N. J. L. Brantjfels1,
oud-advocaat generaal bij bet gerechtskof
te Amsterdam en Oud-Gouverneur van
Curasao. I
T u s s cb en t ij dschc opzegging
b ij dienstbetrekking voor be
paalden l ij d
De rechtbank te "s Gruvenhage heeft
beslist dat ook Inj een dienstbetrekking,
voor onbepaalde» tijd aangegaan, be
dongen kan worden, dal zij met inacht
neming van zekeren termijn lusschcn-
tijds kan werden opgezegd Dit beding
is geldig, ook al is dit recht slechts
aan één van de partijen toegekend; ech
ter zal men dan moeten aannemen, dat
ook de wederpartij dezelfde bevoegd
heid bezit, daar dc rechten van 'heide
partijen gelijk behooren [e zijn."
LEGER EN VLOOI
- Bij Kon Besluit is. met ingang van
27 Nov aan den officier-zeewaarnemer
2e kl. bij de Kon. Marine-reserve "W.
A. Meiseri, eervol ontslag uit den reser^
ve dienst verlieeud.
Hr. Ms. torpedoboolen Z 5 en Z 6,
zijn, onder bevel van luitenant lev zee
le kl. J. C. H H. Mackay, commandant
van eerstgenoemden bodem, van Am
sterdam naar Zeeland vertrokken io$
het heuden van oefeningen in het Zui-
derfrontier.
RADIO
Nutslezingen per radio.
Evenals in vorige jareu zal de Maat
schappij lot Nut van 't Ugemeen een se
rie Nutslezingen per radio geven en wel
op de Vrijdagavonden, te beginnen Vrij
dag 26 October telkens van S 50 tot 9.35.
Ditmaal zullen een twaalftal lezingen
lot gezamenlijk onderwerp hebben de
Vereenigde Stalen van Amerika.
Dr. N' B Tenhaoff te YGravcnhage zal
in vier avonden de grondleggers van de
Vereenigde Staten behandelen. De twee
eerste avonden zullen zijn gewijd aan
do Kolonistenperiode .terwijl de twee
volgende zich bezig zuilen houden met
de leidinggevende figuren die de „"ko
lonie" hebben gevoerd naar "tot Ameri
ka van den legenwoordigen tijd.
Daarna zal mr Marius Levenbach' te
Amsterdam vier avonden geven jjeveu
over de sociaal-economische toestanden
van liet tegenwoordig Amerika
vervolgens spreekt dr. J. L Snethlage
tc Gyen (X -Br twee aVonden over op
voeding en onderwijs in Amerika en ten
slotte zal Prof. dr. M. C. van "Mourik
Brocivinan te Breda in twee avonden een
beeld trachten te ontwerpen van het
geestelijk teven
Een belangrijke steun voor hel volgen
xan deze zoo niet lichte ,dan *toch/ voow
ieder beschaafde leek begrijpelijke lezin
gen zijn de geïllustreerde korte uittrek
sels, die het Nut telkens tijdig van te
voren zal toezenden aan icderon belang
stellende ,die daartoe zijn adres opgeeft
en f 1 voor loezendingskoslen stort per
postwissel of per giro aan de Maatschap
pij tot Nut van 't Algemeen, Centraal Sta
tion, Kamer 58 Amsterdam, rijksgiro tio.
58082.
De Indische Radio
Ter bevordering van het radioverkeer
is door de Nederl|andsch-Indische P. T.
T. Administratie een Loelcje uitgegeven
met foto's van de installaties van liet
radiostation tc Malabar en de overige
stations op dc Bandoengschc hoogvlakte.
Het is inderdaad een nuttig hoekje,
want de meesten hier te lande zullen
niet weten dal die draadllooze dienst
van hel Indische gouvernement zulk een
indlruJcwekkenden omvang heeft als uit
dit hoekje blijkt.
RADIO-PKOGkAMMA.
Vrijdag 26 October
Hilversum, 1071 M-
12.30—2.00 Trio Sjouwerman. G 00—
7.15 Kwartet Rentmeester. 7 15—7 15 Le
zing vanwege bet onderwijsfonds voor
de Binnenvaart. 8.05— S 50 Kamermuziek.
Trio 8.50—9 35 AVRO-Nut's lezing, 9 35
Voortzetting Kamermuziek 10.00 Pers-
ber 10.10 Aansl. v. d. Soc. „De Hari
mooie" le Groningen Omroep-orlcesl o.
l.v. Nico Treep Loüi Muskens—SHeüi's,
sopraan.
Huizen, 340.9 M Na 6 uur 1870 M.
12.30-1 30 K.R.O-lrio 3.00-4 00 KRO
Vrouwen uurtje 1.00—5.00 NCRV. Grumo-
foonmuzick. 5.00—6.45 Amsterdanisch Vo
caal Solistcnkwarlel, piano. NCRV.
7 00—7.30 KRO Cursus paedagogie. 7 35
VPRO Catechisatie. 8.15 Scliubert-cyclus.
viool, piano S.45 Spr Prof. Dr. J.
Lindeboom: De Hervorming 9.45 Schu-
berl-cyclus, zang, piano, waldhoorn.
Da ven try, 1600 M.
10.35 Kerkdienst. 11.20 Gramofoonmu-
ziek. 12.20 Sonatenconcert 12.50 Or
gelconcert. 1.20—2 20 Orkestconcert. 2.45
2 50 Berichten. 4 20 Balladenconcert.
Sopraan, alt. 4.50 Orkestconcert. 5 35
Kinderuurtje. 6.20 Actueele causerie 6.35
Nieuwsberichten. 7.05 Schubert's Win-
terreise, voor tenor. 7.20 Muzik. criliek.
