kaken en uilenbrilmaskers memoreert en
daarbij bedenkt dat daar aan den over
kant van ïïen grootsten vijver in sommige
hoeken een oneindige massa dollars ge
stapeld liggen voor handelsdoeleinden aan
te wenden. Trouwens in Engeland is het
ook welletjes en bleek een re&amemake-
rij op een stationsmuur van den Under
ground, voor een welvarende Hollandsche
.zuivelfabriek, makend o. a. condensed
milk for babies (wat er absoluut na&st is)
een uitputting van de brandkast. Het
„frappez toujours" kent den zwierigen en
werkzamen Franschman eveneens
denkt maar aan dien prachtigen Cin-
zanoman op het eenzame ros de laan-
dacht in Parijs opeischend voor vermouth!
Cinzano, een pendant van ,,du bonnet",
waarmee de Belgische muren je achterf
volgen tot er eentje besteld wordt en de
ze „vin tonnic" inderdaad snihke^jk en
opwekkend blijkt Reclame bestond al
lang voor het leekendom gehoord had
van massa- en andere suggestie en wellicht
rustiger, in ieder geval onbewuster leef
de Is de sprong van reclame tot brood
wonderlijk gezocht om niet te zeggen
ongerijmd? Wel neen, vooral niet met
bet volgende in opgewekt geheugen.
.Verleden zomer in Juli, 't was waflhtje
mooi weer (zou wijlen Peter Stastokius
gezegd hebben) fietste een eenzame, dus
gelukkige toerist den prachtigen weg af
van Doorn met het doel naar Arnhem,,
waar hij een dokter wilde consulteeren
over de wenschelijkheid caffeinevrije kof
fie te nuttigen. (De tocht was hoofdzaak,
het doel zeer bijkomstig, zooals wel in
^acantietijd meer voorkomt).
Het was dus prachtig weer, een zomer-
sche zuid-oosten wind, die het jasje op
gewekt deed klapperen en wat mBci,-
duwde in dpn rug, een veerend^ nieuw
■Perryzaael, een oagagedrager met een
zak vol goede gaven kortom Pallieter
was op pad en zong voor zich heen van
„de dikke dahlia" en „Marleentje blond"
als vlas toteen oorverdoovend ge
toeter claxons in actie, afstappen dus
en angstig terugwijken tot de groote boo,-
menrij en diep verbaasd aanschouwen
wat voorbij rende. Tien autobussen he
vig bevlagd en bezet met naar later
bleek een geweldig aantal bakkers eq
bakkerinnen De sloet, die waarlijk in
drukwekkend was, werd geopend, door
een enormen horen des overvloeds waar
uit onwaarschijnlijk gele en bruine luxe
broodjes tuimelden, het geheel bewaakl
aoor een meisje in een wydmouwige
nachtjapon, blijkbaar Oeres uitbeeldend;
haar blonde haren vlogen in den wind
voor een godin was het tempo wei
nig aannemenlijk, maar de bakkertjes ge
noten zichtbaar van hun glorie, die haar
hoogtepunt bereikte in den laatslen we
gen, gereden door een chauffeur-bak
ker in hagelwit pak, meevoerend een
enorm blikken brood, waarin een slagmes
stak waarmee een geheel weeshuis viel
door te zagen. Pallieter groette beduusd,
betastte het oudbakken cadetje in zijn
binnenzak en besteeg dan weer maar
zijn eveneens verwonderde fiets en zoo
togen ze samen verder als bescheiden
.achterhoede door al die vriendelijke
dorpjes die uilliepen ter eere van het
vervaarlijke reuzenbrood en bakkers,-
overdaad en den eenzamen fietser groet
ten als onschadelijk aanhangsel, (,,'t Is
de pers", zei de schoolmeester van Amc-
rongen), maar de pers pleegt niet ach
teraan te tippelen, maar waardevol
voorop te schrijden!
Op den Wageningschen Berg kwamen
Ceres, die een wannier blousje aantrok,
het geweldige brood en al de bakkers
lijdelijk tot rust en op het terras aan
lange tafels verschalkten zij tweehon
derd biefstukjes met sla en aardappelen
en geen kruimel brood viel er te be
speuren. Maar ze hadden allemaal ple
zier, wat geen wonder is op een mooien
Julidag op een van de mooiste plekjes
van ons goede vaderland, en ze bemerk
ten niets van den lichten wrevel die ze
opwekten bij de échte gasten van het
hotel, die nu eenmaal het land hebben
aan dagjesmenschen die biefstukjes eten
en biertjes drinken.
Maar Pallieter vond het allemachtig
aardig.
Maar warempel datzelfde brood, de
horen des overvloeds, de wille nachtja
ponjuffrouw, kortom de heele maskerade
rijdt me daar ovesr het natte asfalt van
een in lale October nevelien gehulde
handelsstad en Pallieter nu zonder fiets
en met een gehate parapluie (ter eeine
van zijn nieuwen hoed) aanschouwde het
•wederom en telefoneerde vervolgens
„Schrijf over bjrood, goed of kwaa'd, doet
er niet toe. Schrijf over brood en laat
't me lezen, opdat ik de nachtmerries
kwijt raak. Dat verroeste brood reist me
achterna en dat vreeselijke mes erbij!"
Nu er is werkelijk veel goeds van
brood te zeggen, waarin de modejtne
voedingsleer voorlicht maar ook zonder
baar weten wij allen de fundamenteel^
waarde in de eeuwenoude bed©: „Geef
ons heden ons dagelijksch brood." Maar
het voegt niet hierop verder te gaan,
daar men met religieuze, diepe waarden
niet luchtig mag omspringen en we
ons dus nu wenden naar brood als een
der allerbelangrijkste voedingsmiddelen.
Voor ons Nederlanders is brood een
produkt bereid uit tarwemeel of bloem of
uit grof gemalen roggemeel. In bet brood
beschuit van 1925 is toegestaan een men
ging van tarwebloem en roggebloem waar
de Drentsche stoeten en bollen een
smakelijk voorbeeld van opleveren. De
begrippen bloem en meel worden meest
al slordig verward en toch is het ver
schil groot daar meel alle zemelen (ver
groeide zaad- en vruchthuid) bevat en
bloem op de moderne wijze, door „hoog-
malen" behandeld, daarvan vrij is, dien-
\tengevolgo het witte brood oplevert, dat
weer te verdeelen valt in de "twee groo
te rubrieken: water- en melkbrood (het
laatste moet een bepaalde hoeveelheid
melk of volle melkpoeder bevatten en
wordt duidelijk M. B. gemerkt.) Een fa-,
ditioneele menging is de volgende: 100
kilo bloem, 56 liter vocht (water, melk
of beide), 2 kilo gist, 2 kilo zout, waar
van oen behoorlijk aantal brooden of
broodjes gebakken kan worden, allen van
vastgesteld gewicht, waarover de keu
ringsdienstcontrole (Warenwet) toezicht
houdt. Algemeen apprecieert het publiek
meer 't wittebrood dan 't bruine en toch
is dit een oppervlakkige voorkeur, gegeven
de hoogere eiwitwaarde, 8.10 tegen
6,81 o/o in witte brood, waar tegenover
staat dat de zemelen, dus cellulose aaqf*
wezigheid, de verteerbaarheid verminde
ren, doch de peristaltische beweging der
darmen bevorderen, wat voor vele men-
schcn bijzonder wenschelijk blijkt. Het
zetmeelgehalte bearaagt in wit brood
57,80 o/o, in bruin 47,56 o/o', terwijl weer!
do zouten in laatst genoemd produkt
grooter (1.02 o/o) zijn. Maal" „the man
of the street" laat zich leiden door zijn
smaak envooroordeel en veror
bert welgemoed wittebrood, terwijl in do
noordelijke provincies, speciaal Drente,
rogge op den eersten rang komt; een min
derwaardig graan vergeleken bij tarwe
dat een belangrijk hooger eiwitgehalte^
gluten bevat. We mogen een levens
middel aanbevelen wanneer het een ber
hoorlijkc, liefst hooge voedingswaarde
vertegenwoordigt gecombineerd met goe
de, liefst lichte verteerbaarheid, daaron
der te verstaan de snelheid waarmee h|et
chemisch omigezet door spijsverterings
fermenten osmotisch in het bloed kan
overgaan.
Brood, speciaal oudbakken, voldoet aan
dezen eisch: vooral het laatste, waaraan
we sinds het verbod van nachtarbeid, in
het bakkersbedrijf ons hart kunnen op.-!
halen, daar alle spijsverteringsvochten
beter kunnen intrekken en ontleden (b.v.
de ptyaline uit bet speeksel, vormend
glucose). De hoogste verteerbaarheids!!-
graad wordt dus logisch bereikt in be(-
schuit en toast, doch de gezonde mensch
zonder maag- of darmstoornis, mag zich
hoeden tegen te veel licht vertéérbaar
voedsel, daar d,it tot organenverslapping
lijdt en waarschijnlijktandenbedorf in
de hand werkt. De steenharde broodjen
der Noorsclie boereu zouden hen voor
gebitmisère bewaren, doch een tandarts
zal allicht prevelen: „Vergeet de here
diteit niet".
Feitelijk is de bakkerij een chemisch
laboratorium, waar de levende gist het
zoo waardevol bijproduct der spiritus-
bereiding, de hoofdrol vervult.
De zymase, een krachtig ferment in
versche gist, vormt uit de druivensuiker
die vanzelf in het zetmeel ontstaat als
lauw warme temperatuur en vocht (melk,
water) voorhanden zijn, alcohol en kool
zuurgas, die willen opstijgen en het deeg
dat door de gluten taai en soepel heidp
is, uiteenrekken, waardoor de gewensch-
te luchtigheid ontstaat. Vandaal* dat er
zonder gluten, dus zonder tarwe nooit
een behoorlijk brood, naar onzen lich
telijk verwenden smaak ontstaat, begrip,
dat we in het laatste oorlogsjaar wel
moesten wijzigen en de gierstbrood eten
de Kaffers er nooit op nahouden.
Over de buitengewoon intressante veran
deringen in het deeg, bakkend tot brood
ondergaat, over het chemisch proces
„oudbakken brood", waarover Dr. Katz
een belangwekkende dissertatie schreef,
wellicht een volgende maal. Hutchinson
zou zeggen „mijn vulpen is leeg" een
andere overweging kan zijn: Doceer nooit
tè lang.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Natuurkundig Gezelschap.
Lezing van prof. dr. H. Aldershof van
Utrecht over „De onvatbaarlieidsleer,
nieuwe inzichten en behandelingswijzen".
Dc ontdekking van de pathogene bac
teriën door Pasteur heeft een groote
omwenteling gebracht in de behandeling
der ziekten. De verdere waarneming
heeft echter aan het licht gebracht, dat
men nog met iets anders moest rekening
houden, namelijk met den weerstand,
die hel organisme tegen de inwerking
der smetstof biedt. Was de aanwezigheid
van een bacterie voldoende om de ziekl|e
teweeg te brengen, dan moet 98 pet.
der mensenheid aan tuberculose lijden,
want een zoo groot deel herbergt tuber
kelbacillen, zooals zoowel bij secties op
lijken als uit de reacties van levenden op
tuberculine blijkt.
Vreema eiwit in een organisme ge
bracht, geeft aanleiding tot de vorming
van antistoffen, die een vei'nieuwde in
spuiting afweren, doordat ze het vreem
de eiwit wegens de opwekking van
antistoffen ook antigeen genoemd coa-
guleeren en afbreken. Hebben zich nu
echter zeer veel van die antistoffen ge
vormd, dan kan het groote aantal ont-
ledingsproduclies, waaronder zich ver
giftige bevinden, onder asthmatische
verschijnselen den dood in enkele mi
nuten tengevolge hebben. Zoo kan men
een met paardebloed ingespoten konijn
ongestraft na 3 dagen een nieuwe inspui
ting geven. Na 14 dagen echter, in.
welken tijd zich een groot aantal anti
stoffen heeft gevormd, is de inspuiting
dooaelijk.
Op deze wijze wordt een antigeen,
die in het algemeen slechts van het or
ganisme een fabriek van antistoffen
maakt, een zoogenaamd allergeen (al-
los anders, erg stam van werken)
of anderswerkend, als het komt in een
magazijn van die antistoffen. Het ver
oorzaakt asthmatische verschijnselen en
ekzeem. Menschen, die veel n^et paar
den, honden, katten of andere dieren
omgaan en dientengevolge van deze ei
witten hebben opgenomen, vertoonen
door ae gevormde antistoffen allergi
sche ziekteverschijnselen of overgevoelig
heid tegenover opname van soortgelijke
eiwitten. Een 28-jarige verpleegster in
het Wilhelminagasthuis, die overigens
volkomen gezond was, leed herhaaldelijk
aan asthma, wanneer ze tijdelijk builen
het gasthuis vertoefde. Bij onderzoek
Het ideale
tafelzilver
Bij aanschaffing belangrijk goed-
kooper. in het gebruik evenveel
voldoening als massief zilver.
'n Menschenleeftijd
garantie
Vraagt onze brochure
Standaard-cassettes
(Ingcz. Med.)
bleek ze overgevoelig te zijn tegenover
katlen. Een inspuiting wees dit ten dui
delijkste uit. Zij is volkomen genezen
door herhaalde lichte inspuitingen met
katteneiwit, waardoor telkens kleine hoe
veelheden antistoffen worden afgevan
gen. Men noemt deze methode: djesensi-
biliseeren.
Prof. Storm van Leeuwen houdt zich
veel bezig met de studie dezer aller
gische ziekten. De behandeling bestaat
in den toevoer van zuivere lucht uit de
hoogste luchtlagen, waarvan men mag
aannemen, dal ze geen verontreinigin
gen bevat, waarop deze patiënten rea-
geeren.
In het darmkanaal worden die vreem
de eiwitten ontleed en kunnen dus ver
der in het lichaam geen werking meer
uitoefenen. Komen er echter zeer veel
in het darmkanaal,zoodat ook ononllede
hoeveelheden in circulatie komen, dan
kan weer de overgevoeligheid op
treden. Zoo heefl men menschen, die|
door het eten van kreeft, garnalen, aard
beien, ekzeem en andere overgevoelig-
heidsverschijnselen vertoonen. Vochtige
huizen en bodems kunnen ongezond zijn,
niet door het vocht direct, maar door
dat dit vocht aan allerlei schimmels
gelegenheid biedt zien te ontwikkelen
romp met ccn rokje aan. Een kopje van
kurk maakte hij er op. Met inkt en een
beetje kleursel gaf hij het een gezicht.
Zijn zusje maakte er van bloemenpapier
een aardig hoedje en manteltje voor.
Nu was het poppetje klaar en het zag er
keurig uit, maar het kon nog niet
dansen
Daarvoor bad Willem vier varkensbor
stels noodig, die elk een centimeter lang
waren. Die moesten in bet breed© onder
einde der kurk gestoken woeden en ver
volgens werd het poppetje op de plano
gezet Als Willem of zijn zusje nu daarop
speelde, begon het poppetje alleraardigst
te dansen op de maat der piuzïek.
Voor kinderen, die geen piano- hebben',
wil het poppetje ook wielj op de tafel
dansen, als daar maar met de vingers op
getrommeld wordt.
Anjeliertje.
EEN KUNSTJE.
Anjeliertje, anjeliertje,
'k Maak jou na vsn 'n vloeipapiertje,
.Vouw een blaadje, wip-wip-wip,
Vlug met schaartje, knip-kriip-knip,
Rondjes twee met kartelrandjes,
Boogjes, zig-zag pun te-randjes,
Nog een rondje, heel wat kljeiner,
Éénder 't al, maar veel', véél fijner,
Rijg z' aan steeltje groen-gehoofd,
Dat een kelkje slank belooft.
Dén maar kreuken, kreuken, kreuken.
Duwen, pletten, schuiven, 'deuken,
'n Drupje anjelieren reiike,
Hocus-pócus! Pocus-pas!
'n Anjer staat voor 't vensterglas!
ULARA WJTTE.
De Vliegmachine
door
C. E. DE LILLE HOGERWAARDi.
Moeder, zieeen vliegmachien,
Hooger dan de daken!
Zeker gaat hij door de lucht
Eens een reisje maken.
Als ik groot ben, Moeder-lief,
Word ik vliegeniertje.
Wil je ook mee? 't Mag wel, hoor!
Bang ben ik geen ziertje
Raadseihoekje.
Oplossingen der raadsels uit 't
vorige nummer.
Voor grooteren.
1. Hoogezand. (De) Zaan, band, oog,
goed.
1 O Olifant.
e 1 s
China
Olifant
graat
ent
t
3. Tol, lens; Tollens.
4. Het stuk vleesch, dat de hond weg
nam en opat, was heel groot.
(Namen).
Waarom ga je niet met Rika den
tuin in? (Aden).
De ouders gingen met hun lamme
dochter naar een badplaats om daar ge
nezing te zoeken. (Médoc).
Kom in de Noorderstraat dan vind
ik je daar tegen vier uur. (Minden)
Voor kleineren.
1. Zak, bak, tak, bak, lak.
2. Uit, HoornUithoorn.
3. Karnemelk.
4. v ij V e r Voorburg.
s t o r m
stoel
tarwe
zebra
s 1 u r t'
Karei
t g e r
Vul de 1
•links
tege vakjes zóó in, dat je v
naar rechts leest
0m op ta lossen.
Voor grooteren.
1. Mijn eerste wordt zoowel door naai
sters als kleermakers gebruikt,
mijn tweede is een deel van een
stad cn mijn geheel een dorp in
Zuid-Holland.
lo. een meisjesnaam.
8o. een golf tusschen Azië en Afrika.
3o. een ander woord voor havendam.
4o. iets wat aan elk kleedingstuk te
vinden is.
3. Maak van deze letters een dorp in
de nabijheid van Dordrecht.
IDA HERMAN DIK BOCHT.
4. Mijn geheel wordt met 7 letters ge
schreven en noemt een dorp in
de prov. Utrecht.
*3, 5, 2, 1 is (gen eiland, dat in Ame
rika ligt.
Een 2, 7, 6 is een -slaappla&ts.
4, 5, 6 is nooit jong.
3, 4, 2, 1 is een meisjesnaam.
Voor kleineren.
1. Hoe kun je door 'één letter weg te
qcmen van een adellijk heer iets
maken, dat -water oplevert?
2. Met D ben ik een hoogen toren in
ons land, met T een jongensnaam,
met 1> gevaarlijk, met g kleverig
en met s kan ik veel hoofdbreken
kosten, terwijl ik met st' een ge
brek aanduid.
3. Verborgen eetwaren.
Deze mantel past eigenlijk mijn zus
je beter.
Die dikke koe kan onmogelijk door
dat nauwe hekje.
Ga je uit? Ja, maar ik ben nog niet
hcelemaal klaar met mijn werk.
Reisde Oom Rasp in Azië of Ame
rika?
4. Mijn eerste is een verkorte meisjes
naam, mijn tweede wordt zoowel
door den bakker als de huisvrouw
gebruikt en mijn geheel is een.
viervoetig dier. Wie raadt dit?
