Donderdag 15 September 19X7
BINNENLAND.
217
170' Jaargang
OURANT.
U25S
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
NOC EENS:
aardenbukg.
We hadden niet gedacht dat we over
de partij-politieke beteekenis der ver
kiezingskwestie te Aardenburg nog zou
den moeten schrijven. In dat opzicht
leek ons de zaak afgeloopen sedert de
nieuwe verkiezing.
Maar we worden wel genoopt er nog
.eens op terug te komen door de volko
men onjuiste voorstelling die van de za
ken gegeven wordt in een artikel in de
Msb. van gisteravond.
Ten eerste lezen we daarin het vol
gende:
„De katholieken hebben 't onder
spit gedolven niet omdat zij de min
derheid zijn, maar omdat onze Kies
wet nu eenmaal de mogelijkheid
openlaat, dat een minderheid die
handig hare stemmen verdeelt (wat
natuurlijk nog beter kan bij een on
middellijke herstemming) een meer
derheid regeeren kan.
Dit geval doet zich in Aardenburg
voor - hoewel de katholieken 517 van
de 1072 uitgebrachte geldige stem
men hebben, krijgen zij toch maar
2 van de 5 Jteftelsde dlrie andere ze
tels worden onder de niet-kathol'ieke
minderheid, die gezamenlijk 535
stemmen haalde, verdeeld."
Dat er niet 5 zetels, majar 7 zelells te
verdeelen waren, willen we aannemen
als een schrijffout.
Maar een andere fout van het blad is
dat het als de helft van 5 aanneemt: 3.
Dat is niet juist. Die helft is 2Vs- En van
7 is de helft niet vier, maar 3>/9. Meer
derheid van het steinmenaantal geeft
daarom aan de katholieken nog niet
recht op 3 resp. 4 zetels. Ml
liet is de door de wel aangegeven (be
rekening van de Evenr. Vertegenwoordi
ging die uitmaakt, welke pairlij door haar
grootste overschot het mcekt aanspraak
heeft op dien vijfden of zevenden zetel,
die natuurlijk niet in tweeën" is "te ver
deelen.
Wat nu te Aardenburg i»i T nadeel van
dc katholieke partij bleek le zijn, zal
haar in andere plaatsen wel1 eens het
voordeel hebben bezorgd van één zetel
méér tengevolge van een ldiein stemmen-
overschot. We gelooven niet dat daar
dan de katholieken bezwaar maakten te
gen de aanvaarding «fan nog een zetel.
Te tweede maakt het blad het waan
tegen de controleerende visite van den
subst.-officier van justitie en den ka pi"
tein der marechaussees.
„De beschikking van de Kroon,
zoo schrijft liet blad, was voor ieder
die lezen kan, een stilzwijgend eer
herstel voor de leden van het slem
bureau, die in hun goeden naain
waren aangetast; dc houding echter
van den ambtenaar van een Minister
der Kroon, stond met een motie van
wantrouwen gelijk."
Van die eerste opmerking over een
„stilzwijgend eerherstel" begrijpen we
niets. De beslissing van de Kr,oon had
o. i in geen enkel opzicht die beteekenis.
Zij was slechts een afwijzing van het be
roep, ingesteld tegen hetbesljuit van Ged.
Staten waarbij het raadsbesluit, tol toe
lating der 21 Mei gekozen raadsleden,
werd vernietigd wegens „zeer ernstige
vergissingen1" en „onregelmatigheden",
bij bet in acht nemen der voorschriften
van de Kieswet.
De afwijzing door de Kroon van het
beroep heeft die beslissing van Ged.
Stalen gehandhaafd. Wat voor „eerher
stel" daarin ligt, gaat ons versland le
boven.
Het blao verwart trouwens de staats
rechtelijke kwestie, waarop de beslis
singen van Ged. Staten en van dc Kroon
betrekking hebben, en de strafrechtelijke
kwestie, die het speciale terrein is van
genoemde ambtenaren.
Wij raecnen, dat die strafrechtelijke
kwestie nog altijd aanhangig is. Het be
richt van een nieuw verhoor van den
heer Wijffels wijst daar ook op. Blijkbaar
heeft de Justitie wèl de verdenking, dat
er de vorige maal geknoeid is. En als
die vertegenwoordigers van den Minister
van Justitie meenden in het lokaal aan
wezig te moeten zijn om zekerheid le
hebben, dat ditmaal géén strafrechtelijke
overtredingen zouden gebeuren, dan han
delden die ambtenaren volkomen correct.
Want het voorkomen van overtredingen
behoort ook lot hun terrein.
Wat het blad daaraan vastknoopt over
„hel partijdig optreden van liberale
ambtenaren" is dan ook glad ernaast.
Evenals trouwens de dwaasheid om te
beweren, dat de Katholieken overwonnen
zijn door „de niets-ontziende agitatie
van een stel anti-papisten", die er, dank
zij den mazen der Kieswet in geslaagd
zijn, den geest der wel, die evenredige
vertegenwoordiging wil, te verkrachten.
Er is hier nu gestemd zooals overal
elders. En de uitslag geeft steun aan hen
die in Mei aan de juistheid van den uit
slag twijfelden.
Het was een verkeerd paard waarop
de Maasbode wedde, toen zij in Mei
zich aan de zijde van het stembureau 2
stelde.
DE WETHOUDERSKEUZE
TE UTRECHT.
Een drukbezochte ledenvergadering
van de Vrijz. Dem. Vereeuiging te Utrecht
sprak lnet bijna algemcene stemmen als
haar meening uit, dat, het beter is, dat
Dr. Meijer de wethouderszetel niet aan-
aanvaardt, omdat de sociaal-democraten
geen zetel aannemen.
Uit Stad en Provincie.
Dit Middelburg.
De laatste uilvoering in de Abdij te
geven door het Middetburgsch muziek
korps zal plaats hebben op Zondag 25
September en wel van 12 tol 1 uur.
Uit Viissiogec
Het Vlissingsch Mannenkoor geeft
Vrijdagavond half negen een concert op
de achterplaats v,an de voormalige kazer
ne Willem Iir.
Uit Walcheren.
In de zitting van den raad van
Vee re, Woensdag gehouden, waren dc
heeren Bolier en Castel afwezig.
Van B. en W. van Middelburg was
een verzoek ingekomen om ten gerieve
der administratie de verrekening der
kosten, die de gemeenten hebben te be
talen voor Nijverheidsonderwijs enz., le
doen plaats hebben, zoodra na al'loop
van het jaar de nota ervan aan hel Rijk
wordt ingezonden en niet na 3 of 1 jaar,
zooais nu.
Van de vereeniging Vreemdelingenver
keer" was, in verband met het te ver-
wacnlen drukke bezoek van vreemde
lingen in 1928, liet jaar der Olympiade,
een verzoek ingekomen om in oen le
verspreiden album eenige foto's van Vee-
ro te ontvangen, om de aandacht op de
plaats te vestigen. B. en W. vragen een
crediet van 1' 15, hetgeen wordt goed
gekeurd; miss Oaches is bereid ook in
de kosten bij te dragen.
Van B. en W. van Middelburg was een
schrijven ingekomen, dat de Minister van
Arbeid, Handel en Nijverheid voor 5
jaar ontheffing heeft verleend van het
gebruik van een destructor voor vleesek
etc. Omtrent de kosten van den keu
ringsdienst wordt medegedeeld, dat deze
f 21.000 bedragen en Ged. Stalen het
aandeel van elke gemeente zal aanwij
zen. Nog was ingekomen hel bericht,
dat het zitten van een of meer personen
op een kar met een of meer honden be
spannen, is verboden; om bijzondere re
denen kan de burgemeester verlof gevjen.
Door B. en W. was bepaald, dat bij
afwezigheid van den burgemeester de
welh. Wouters liem zal vervangen en
zoo noodig wetli. Gastel dezen weer.
Besloten wordt verder nog, dat de
burgemeester deu secretaris evenzoo zal
vervangen, beho.udens de vereischte
goedkeuring.
De voorz. zegt, dat nog deze week
de lantaarns zullen branden; deze zjjin nu
ingericht, dat men elk zoo kan zetten,
dat ze op een bepaalden tijd uitgaan. Op
den eersten avond zullen B. en W. na
gaan, hoe'lang elk behoort te branden.
o
Uit Noord-Beveland.
Bij Kon. besluit is benoemd tol
voorzitter der Oal polders Onrust, Ja-
coba en Friso, de lieer 0. Janse te
IC a m pc r 1 a n d, zijnde no. 1 der voor
dracht.
Uit Tholen.
Woensdagmiddag twee ongelukken
aan het Thoolsciic veer die wonder
boven wonder zonder verlies van raen-
sehcnlevens zijn afgeloopen. Ongeveer
vijf uur 's middags begaf zich een^der
heihazen van de Brabantsche zijde per
roeiboot naar de heistelling aan den
Thoolschen kant, waar die werklui dan
dc gewoonte hebben zich door de lier
over den wand ie laten zeïteu. Zoo gmg
het nu ook weer doch door nog onver
klaarbare oorzaak werd de man door
het water gesleurd inpfflaals vau naar
boven gchescheu. Hij liield gelukkig g-'ecl
vast cn liep het geval nogial goed af.
Even later zette de roeiboot van het
veer ccnigc passagiers over..* Door den
zwaren vloed dreef de boot te ver af,
schoot onder den reep van de pont door,
waardoor twee der inzittenden in het
water terecht kwamen doch wonder bo
ven wonder zich ^konden vastklemmen'
aan den reep van de pont. De een.
een werkman aan dc brugwerken was
spoedig binnen de boot gehaald,.de an
der. een onbekend gebleven reiziger, hins
zoodanig over den reep dal hij eenige ma
len kopje onder ging voor men hem weer
binnen boord had. De schrik zat er
zoo in dat de man aan de overzijde van
het veer Zijn rijwiel besteeg en druipnat
wegfietste.
—o
Uit St. Philipsland.
We vinden in de Z. N. een ver
slag van de 6 Sept. gehouden raadsver
gadering vau St. Pihi 1 ipsl'and waarin
tot wethouders werden gekozen de
heeren L. J. v, Nieuweliuizen en J.
Strien, beiden met 4 st., terwijl 3 ste
men werden uitgebracht op den aftr.
wethouder den heer A. M. v. Dijke.
De heer v. Dijke legde een verkltarinj_
af, waarin hij deze verkiezing in erge
mate in strijd noemde met het stelsel'
der Fvenr. Vertegenw. Spottend noemde
hij dit den dank voor al hetgeen hij in
de voorgaande moeilijke periode gedaan
heeft, en verklaarde zijn mandaat als
raadslid ter beschikking te stellen.
Hij verliet vervolgens de raadszaal.
Daarna zeiden ook de heeren L. Neele
en A. A. v. Nieuwenhuizeen oud wethou
der) naar aanleiding van dezen ongemo
tiveerden uitslag der wethoudersverkie
zing, him mandaat ter beschikking te
stellen, en verlieten eveneens de raads
zaal.
Besmettel ij ke ziekten.
Hel aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over de week van 1 tot en met
10 Sept. in de provincie Zeeland be
droeg: Buiktyplius Zaamsliag 1. Roodvonk
Koewacht 1, Kruiningen I. Diphteritis-
Middelburg 1.
BUITENLAND.
Aigewean gSerzisM.
De Voikenbondsvergadcring.
Gisteren zijn in de derde commissie
de debatten over bet ohtwapeningsvraag-
stuk voortgezel, doch zij waren lang niet
zoo interessant als die van den vorigeu
dag. De gedelegeerden van Roemenië en
Hongarije, evenals trouwens graaf Bens-
dorff en lord Onslow herhaalden slechts
hun reeds bekende standpunten. Opbou-
wender waren Nansen en Politin.
De eerste bepleitte krachtig de voort
zetting van dc voorbereidende internatio
nale ontwapeningsconferentie. Hij kon-
digoe een nieuw voorstel aan van dc
Noorsche delegatie, namelijk hel slui
ten van een verdrag, dal voor alle Sta
ten zou openslaan en dat dezen inhoud
zoui hebben, dat voor alle geschillen
het zij van juridischen of anderen aard,
een beslissing door het internationale
Haagsche gerechtshof of door bijzondere
arbiters zal zijn voorgeschx-even, zoodat
iedere oorlog Lusschen de verdragslui
tende staten zal zijn verboden. Nansen's
ontwerp-arbitrageverdrag vult dus de
leemte van art. 15 van het Volkenbonds-
verurag geheel aan.
In zijn rede wees Nansen er op, dat
geen staat verplicht zal zijn dit verdrag
te onderteekenen, doch dat de Volleen-
bondsvergadering alleen maar de ondcr-
teekening kan aanbevelen. Ook wil hij
niet deze Volkenbondsvergadering een
beslissing laten nemen, doch slechts ecu
bespreking erover in de eerste (juridi
sche) commissie doen plaats hebben.
Wenschelijlc zou ziju den Volkenbonds
raad uit te noodigen het onlwerp-ver-
drag aan de verschillende regeeringen
toe le zenden, waarna dan bijvoorbeeld
de voorbereidiugscoinmissie-Lo.udon een
nieuwen tekst zal kunnen ontwerpen én
deze aan de Volkenbondsvergadering van
het volgende jaar voorleggen. Op deze
wijze hoopt Noorwegen de zaak der
verplicnte internationale rechtspraak en
aanvulling van de leemte van artikel
15 van bet Volkcubondsverdrag prak
tisch te dienen.
Ook Politis had een oplossing, deed
althans vele nuttige denkbeelden aan
de hand over de verwezenlijking van
verschillende in het Protocol van 1924
neergelegde gedachten. Hij geloofde, dat
het oogenblik thans gekomen schijnt,
nu zooveel staten onder elkander twee
zijdige arbitrageverdragen hebben geslo
ten, een wereldarbilrageverdrag te ont
werpen of althans een modelverdrag,
zooals de heer Loudon heelt uitgelegd.
Hij herinnerde aan de uitspraak van
Chamberlain, dat de discussies over het
Protocol niet gewenscht zouden zijn,
zoolang niet een van de beide partijen
of wellicht beiden lot eenige toenade
ring bereid zouden zijn. Uit het feit,
dat Chamberlain de mogelijkheid opper
de, dat beide partijen lot concessies
bereid zouden zijn, meende Politis te
mogen afleiden, dat ook met Engeland
wel te pralen zou zijn.
Na hem kwam lord Onslow namens
EDgeland nog eens verklaren, mee le "debatten en rederijk effectbejag moet
gaan met het Poolsche, maar liet nut
\an het Xederlandsche voorstel niet m
te kunnen zien.
Bernsdorfï drong toen krachtig aan
op bespoediging van de voorbereiding
der internationale ontwapeningsconfe
rentie.
Zoo heeft het Nederlaudsche voorstel
in ieder geval het Protocol weer in hel
midden van de algemeene aandacht ge
plaatst. En daardoor alleen al een goed
werk verricht I
De Volkenbondsvergadering zou heden
in plenaire zitting bijeenkomen om Bel
gië herkiesbaar te verklaren als niet-
permanent raadslid, en voor de verkie
zing der drie nieuwe niet-permanente
raadsleden. Men neemt aan, dat België
wel herkozen zal worden, doch er is
ook eenige twijfel daarover.
De vijfde commissie hield ziclï vooral
bezig met liet opium vraagstuk. De dis
cussies leerde in "t algemeen, dat thans
ook België geratificeerd heeft, zoodat
het aantal raadsleden die de opiumeqn"
venlie van 1925 geratificeerd hebben nu
met 6 gestegen is. Indien Nederland zijn
plicht gedaan had zou dc opiuimconventie
dus thans heuseh reeds in werking zijn
getreden. Thans is zij door Iloilandsche
traagheid alleen weer op losse schroe
ven gesteld. Want heden verlaten Saha-
dor en Tsjecho-Slowakijc den raad en
moeten dus weder drie ralificecrcnde
raadsleden gezocht worden. Wat de an
dere Volkenbondsstaten betreft; Canada,
Oostenrijk, Venezuela, Zweden en Zwit
serland zullen zeer spoedig ratificeeren.
De vijfde commissie behandelde ook 't
rapport der commissie van onderzoek in
Perziö en van de mogelijkheid om in Per-
zië een. minder schadelijke cultuur te
beginnen. Een dergelijke vervanging is,
volgens de deskundige commissie heel
goed mogelijk al zal Perzië eenige moei
lijke jaren hebben voor den overgang.
Doch dc Perzische gedelegeerde ver
klaarde zich, namens zijn regeering lot
een proef bereid van de aanbevelingen
der commissie, voor dc eerstvolgende
drie jaren, gedurende welke Perzië ieder
den opiumaanbouw met 10 pet zal
verminderen. Doch Perzië moet dan ook
grootcrc vrijheid in de douanetarieven
krijgen, en uiet te zware belastingen
oo'i den uitvoer "der producten, die in
do plaats van opium verbouwd zullen
worden. De Perzische opium bevat zoo
weinig mortinc, dat ze voor de morfine-
fabricatie niet geschikt is en alleen dient
voor opium die gerookt wordt, niet voor
verwerking in verdoovende middelen.
IIij gaf dus in overweging, dat de
Volkonbondsvergadering de morfine- en
cocainefabriceerende landen als Neder
land, Engeland, Frankrijk, Duitschland,
.Zwitserland en Japan zal uitnoodigen het
Perzische voorbeeld le volgen om ieder
jaar de fabricage van verdoovende mid
delen met 10 pel te verminderen. Daar
tegen echter verzetten zich de delega
ties der landen, die de ratificeering der
fabricage van verdoovende middelen van
de Jiaud gewezen hebben. Doch zij zeg
den medewerking toe om te komen tot
een gelijkmatige vermindering der fabri
cage.
De eerste commissie besprak de vraag,
of de voorgenomen conferentie voor de
codificatie van liet internationaal recht
te Den Haag gehouden zal worden. In
mr. Limburg vond ons tand dienaangaan
de een warm pleiter Ook Politis Grie
kenland) loonde zich enthousiast voor
deu Haag als zetel' dezer conferentie,
doch de Noorsche cn Zweedsche gede
legeerden minder.
Lange (Noorwegen) verklaarde n.l,, dat
de plaats der conferentie liem tamelijk
onverschillig is, maar het moet in ieder
geval duidelijk vast slaan, dat dc codifi*
catic-arbcid moet plaats vinden niet
slechts onder dc auspiciën, doch ook
onder leiding van den Volkenboni], die
dan ook de conferentie moei bijeenroe
pen, cn door belangrijke uitbreiding van
de juridische afdeeling van liet Volken
bondssecretariaat voor een goede voor
bereiding moet zorgen.
Nog koeler was de Zweed Loefgren,
die met Lange herhaalt, dat (Te Volken
bond de leiding moet houden, en op
merkt, dat naar zijn meening o,ok de
atmosfeer van Genève kalm genoeg is,
om de conferentie op de gebruikelijke
plaats te houden. De discussies zullen
Vrijdag worden voortgezet.
Een advïsecrenil parlement
in Spanje.
Het adviseerend parlement, dat in
Spanje, ter gelegenheid van de vierde
herdenking van den staatsgreep, met Oc
tober zijn jntrede zal doen, zal zich
vooral bezig houden met de grondwets
herziening en de herziening van de po
litieke wellen, terwijl het ook een be-
•ooting voor 1929 zal behandelen. Voor
1928 is hel al te laat. Dat het parle
ment uitsluitend een aüviseerende tdïtk
heeft, sluit niet uit, dat het geen eigen
voorstellen zóu mogen indienen Het staal
echter aan de regeering wat het parle-
meut voorstelt aan te nemen oT te ver
werpen. Ilel misbruik van nullelooze
Niet tot denken in staat
en hoofdpijn, omdat men tot laat
in den nacht heeft zitten lezen. 1-2
Tabletten
maken dat men zich oogenblikke-
lijk opgeknapt voelt en weer ge
regeld denken kan.
Men verlange echter steeds de origi-
neeie „®cj«4"-verpakliing,
kenbaar aan den oranje
band en het Baycrkruis.
Prijs 75 ets.
(Ingez. Mied.)
vermeden worden. Tot dit doel worden
20 afzonaerlijke commissies gevormd, die
de voornaamste vraagstukken behande
len zuilen. Deze komen driemaal per
week bij elkaar, het voltallige parlement
niet meer dan vijfmaal 's maands De
Kamerleden krijgen een presentiegeld per
rgadering, dat betrekkelijk laag is. Hun
ntat is 3G0, zij worden in hoofdzaak
door de regeering benoemd, behoudens
de 50 vertegenwoordigers van de ge
meenteraden, die door die raden zelf
gekozen worden; verder zullen er 50 le
den benoemd worden uit de directeuren
voorzitters van hoogc adviseerendo
colleges en de hoofdambtenaren, 50 uit
de provinciale staten, 50 uit de provin
ciale afoeeli^gen van Primo de Rivera's
Vaderlandsclie Vereeniging, 100 uit ver
tegenwoordigers van onderwijs en kunst,
hancel, landbouw, nijverheid, bankwe
reld enz en voor liet overige nog ver
schillende deskundigen, door ieder van
de ministeries voor zich aan le wijzen.
In de oHicieele toelichting tot het
besluit zegt de regeering, dat zij dade
lijk nadat zij aan het bewind gekomen
was reeds hel plan lol hel bijeenroepen
van een nationale vergadering bad op
geval, doch dat dringende vraagstukken
van anderen aard haar tot uitstel noop
ten. Thans, nu de toestanden weer nor
maal zijn en het volk, door hel refe
rendum van verleden jaar, zijn vertrou
wen in de huidige regeering heeft uitge
sproken, is de tijd van verwezenlijking
gekomen. Dc nationale vergadering wordt
t>[j minder dwaze en doeltreffender wij
ze gekozen dan tot dusver met derge
lijke lichamen het geval was. Zij krijgt
'geen wetgevende bevoegdheid, doch zal
samenwerken met tie regeering en plan
nen voorbereiden, die zullen worden in
gediend bij haar opvolgsters, die wel
wetgevende macht zullen bezitten.
Op een banket to San Sebastian had
Primo de Rivera onlangs in een rede de
bijeenroeping van hel nieuwe parlement
aangekondigd. Tegen de kritiek op de
wijze van samenstelling der nationale
vergadering door benoeming van regee-
ringswegc verzette hij zich toen met
een verwijzing naar de toestanden, die
oncier het vroegere kiesstelsel ge-
heerscht hebben. Het par lemen larisme
in zijn verouderden vorm, zei hij, heeft
in Spanje schipbreuk geleden on uit
de successen van de huidige regeering
Primo de Rivera herinnerde daarbij o. a.
aan het handelsverdrag met Cuba, de
leening en de opdracht \oor den bouw
van oorlogsschepen van Argentinië en
dc goede betrekkingen tol Portugal
kan inen besluiten hoe veilig zij het
Spaansche schip van slaat door de
klippen der laatste jaren gestuurd heeft
BEKNOPTE MEDE0EELINGEN.
Dit Frankrijk.
De eerste officieel© opgaven wijzen
uit, dat bij de boschbranden, die in Augs,
in Zuid-Frankrijk gewoed hebben in to
taal 25.000 hectaren bosch vernield zijn,
die oen waarde vertegenwoordigden van
veer f ie n millioen francs.
Aanvragen voor credieten zullen bij
bet departement ingediend worden om de
getroffen bevolking te ll elpen.
Uit Engeland.
De prins van Wales en prins Geor
ge zijn gisteren van hun Canadeesche
reis in Engeland teruggekeerd.
Uit de Ver. Staten.
De Amerikaansclio vliegers Schlee
