No. 10 Donderdag 13 Januari 1927 170' Jaargang
SINS3EiL&NG,
HWATTAm
D&t's KWATÏA
Uit Stad en Provincie,
HDDELBÜBBSCHE COURANT.
W ft!Tft33Ea-:gsag-*;
HET BESCHEIDEN
ZOEKLICHI.IE.
„Opmerker" in De Zeeuw noemt onze
kantteekeniiig bij zijn kritiek op den Ka
lender der I\ ZE. M „een onhandige ver
dediging". Want zijn bezwaar is dat op
den kalender niet slechts de samon-
s t e 11 i n g dar, aardkorst werd bespro
ken, maai' de wording.
Too nou! Als de mensch, en óók een
overheidsbedrijf, gebruik maakt van wat
de wetenschap leert over de samenstelling
dei' aardkorst, wordt dfat gébruik toch
zeker grootendeels gebaseerd op hetgeen
diezelfde wetenschap, in strijd met het
scheppingsverhaal van den By bel, leert
over <le wording van de aardkorst. Bijv, bij
waterleiding en mijnbouw.
We zouden echter niet op die gezoch
te kritiek zijn teruggekomen, als niet
denzelfdeu avond dat wij onze 'kanttee-
kening maakten, „Opmerker" eon leejijke
verdachtmaking had gepubliceerd naar
aanleiding van dienzelfden kalender. Het
feit dat de raadsleden to Goes dien
kalender cadeau kregen van do P. Z. E. M.
gaf hom niet slechts aanleiding lot de
blijkbaar als spot bedoelde voorspelling
dat er nu wel spoedig een initiatief
voorstel zou worden aangekondigd om
met de "P. Z. E. M. een overeenkomst te
sluiten, maar ook tot de opmerking dat hec
er met zulke geschenken niet makkelijker
op wordt een goede keuze van raadslid te
doen uit de vele liefhebbers ,,mét de Tie-
lcende open oogen".
Misschien niet anders dan spot? Dan
toch een heel leelijke spot.
De door de vereeniging van Directeuren
van Electrxciteitsbedrijven uitgegeven ka
lender wordt bij duizenden door die be
drijven verspreid als propaganda voor het
veelzijdig gebruik der eleclricileit. En nu
het provinciaal bedrijf hier dat ook doet,
wordt er zelfs het verlies van het ,,open
nog" van raadsleden bij ingehaald
Kleinzielige!- kan het al niet!
ONZE BANKBILJETTEN,
Naar het Utr. Dgbl. verneemt, zullen
.do bankbiljetten van f -10 en F GO metter
tijd vervallen, en nog een nieuw biljet"
"van f 50 worden ingevoerd.
Hiermee in verband staat de invoering
-van biljetten fa'f 20.
FKANSCIIE ONDERSCHEIDINGEN.
Hiavas meldt uit Parijs eenige be
noemingen van aldaar woonachtige Ne
derlanders in het Legioen van eer. Het
zijn Johannes Wolff, vioolspeler, de
Leeuw, heukicr, Metzger, predikant*
Peres, ingenieur, Snabilié, journalist, Van
Gerdiugc, hoofd van een maatschappij
van mineraalwater.
Baron Collot d'Escary, secretaris van
de Nederlandsche Wcldadighelidsvercenii-
ging Is tot officier van het legioen van
eer bevorderd.
VIT OOST-1NDIÊ.
Uit P a d a n g.
De speciale correspondent van Aneta
meldt uit Sawah Loento dal alle hoofd
leiders zijn gevangen of gedood, met uit
zondering van Taib. liet gevaar voor
verdere aauslagen is geweken. Het trein
verkeer via, Siloengkanj* naar Moeara*
Keliaban wordt echter door militairen be
waakt, aangezien wraakneming van
kleine benden niet uitgesloten wordt ge
acht Het autoverkeer is des avonds ver
boden.
Alles is rustig. In het Soloksclie wordt
de veldarbeid gewoon verricht. Siloeng-
kang is echter uitgestorven, Padang-Si-
boesoek eu Tandjoeng-Campaloc zijn ver
laten. In totaal zijn 900 personen gear
resteerd. Moearo, een belangrijk knoop
punt voor Djambi, is nagenoeg zlonder
verkeer.
Over het sneuvelen va.u luitenant" Si
mons wordt vermeld dat zijn auto werd
gesommeerd halt le houden Toen hij
bemerkte, dat hij verzetslieden voor zich
had, sommeerde hij hen zich over te
geven. Op hetzelfde oogenblik werd een
salvo gelost, waardoor hij doodelijk ge
troffen werd
De bende die den wegbaas Leurs te
Siloengkang vermoordd|e was getooid
mét sovjet-emblèncnZij deelde Leurs
mee dat hij zich op de eeuwigheid moest
voorbereiden. Op zijn verzoek werd be
loofd zijn vrouw en kinderen te sparen
ajs hij zich overgaf. Hij werd in bijzijn,
van zijn vrouw door kogels doorzeefd, cn
toeu met klewangs bewerkt. Later ont
zette de ass. res. Karscn <le ^yrouw cn
kinderen na een gevecht waarbij de com
munisten 21 dooden kregen, cn GO ge
vangenen werden gemaakt
VOILE-MELK REEPEN
Slechts een merk kan aan de spits staan
(Ing<*Med.)
Uit Middelburg.
Voor do Aptirev. kiesveveenigipgj
alhier hoopt de oudc-minister Mr. Th.
Heemskerk in openbare vergadering op
te tgedep.' Donderdag 20 Januari a.s. En
voor de Centrale Axel Vrijduig 21 Januari.
Uit V1 i s s i n g e n.
Zooals men zich herinineren zal
reed op 22 Januari 1925 de automobiel
van den heer J. de Dreu uit Goes, toen
hij met de Zeeland van dén Provincialen
stoombootdienst van Breskens naar
V1 i s s i n g e werd vervoerd even voor
het binnenkomen in de Vlssingsche ha
ven van die boot af en verdween in de
diepte. In de zomerzitting van 1925 heb
ben de Provinciale staten op voorstel
van Ged. Staten besloten niet te voldoen
aan het verzoek van aen lieer de Dreu
om ^chadevergoeaing.
"De heer de Dreu "heeft toen de proviut-
cie in rechten aangesproken, daar iiiji van
meening is, dat door het gebruik van
slechte touwen, het niet gebruiken van
stootblokken en het niet voldoende af
sluiten van de deuren in de verschansing
de proviifcie aansprakelijk moet worden
gesteld. De cisch luidde f 1250 plus
rente en koslen.
In deze procedure heeft dc officier
van justitie thans gisteren gevcquireerd,
dat dc eischer zal worden toegestaan,
door getuigen te bewijzeq, dat de be
doelde deuren niet voldoende gesloteu
waren.
Uit Walcheren.
In Staatsblad no. 130 is afgekon
digd de wet van 30 Dec. lot wijziging van
dc grenzen tusschen de gemeenten S t
Laurens en Vrouwepolder.
Uit Zuid-Beveland.
Uit de tien candjidaten, die bericht
hadden ingezonden, dpt zij een candida-
tuur wilden aanvaardpn, n.I P. Boon
man, A. v. d. Dries, Pt. v. d. Djrles, A.
van Houlegem, Mr. Mes, Anl. Simons,
A. Simons, mr. Stieger, J. W Vienüugts,
en P. van 'l Westeinde, zijn dipor de!
Centrale R. K. Kiesvereeniging in den
Kieskring Goes op het politiek advies
aan dc kiesverecnigingen geplaatst: no.
1 de heer P. Boonman (Nieuwdprp);
trio. 2 mr. J. H. M. Stiegef (Goes); no. 3
A, M. Simons (Goes) en no. 1 A. ,van
Hotegem (Kruinirigen). De andere zes
komen in alphabetische volgorde hier
onder.
Te IIe i nkenszan d werd Dins
dagnacht de burgerij opgeschrikt door
klokgelui en hoorngeschal. Bij den heer
L. Traas in het Oudcland was brand ont
staan vermoedelijk doordat kleeren die
bij een kachel droogden vuur hebben ge
vat. Van de geheele woning is niets over
gebleven dan een stuk muur terwijl ook
de inboedel bijna geheel in "Wammen op
ging. Assurantie schijnt dc schade te dek
ken.
In de raadsvergadering le "Wl a a r -
de op Woensdag was dc heer \Y v.
Weele afwezig.
Op de vei'zoeken van de Landbouw-
vereeniging „ïlelpt Elkanderen van het
schoolmuseum te Middelburg, werd afwij
zend beschikt.
Aan den ouderwijzer Wi. E de Jager,
dio gedurende 12 jaren le Waarde als
onderwijzer is werkzaam geweesl en we
gens lichaamsgebreken voor zijne dienst
betrekking ongeschikt is verklaard, werd
tegen 15 Januari a.s. eervol ontslag ver
leend. M. a s. werd besloten om zoo
spoedig mogelijk een sssisten,l(c) te be
noemen. Als lid van liet Burgerlijk of
Alg. Armbestuur werd herbenoemd dc
heer M. Allewijn.
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Daartoe uilgenoodigdi door de af-
dceling van d|en Vrijz. Dcm. Bond, (ra
den Dinsdagavond le Schoon^ e
voor een stampvolle zaal de heeren Jac.
Welleman en mr. Joekes op "(er hehande.
ling van het werkloozenvraagstuk.
De heer Welleman ontleende aan hel
beginselprogram van den V. D. B dat
hel •wcrkloozenvraagsluk ook de volle
aandacht van zijn fractie moet hebben,
o,n dat daarom dan ook het ingewikkeld|e
probleem een ernstige studie bij dje V.
D.crs noodzakelijk had; geacht Dc werk
man toch. zoo betoogde spreker, is een'
voorname scluïkel in den maatschappe-
1 ijken keten, en wanneer de werkman
dan ook buiten zijn schuld, werkloos
wordt, is het plicht van dc maatschappij,
te trachten in den vorm van werkver
schaffing of werklopzenuilkecring het
groote raderwerk d.er samenleving in be
weging te houden, zonder daarbij nog
te spreken van de lieft\e tot zijn naaste.
Terecht merkte spreker nog op, wat hij
met voorbeelden uil eigen ervaring staaf
de, d,at het juist de conservatieve ge
meenteraden zijn, cjie een richtige uit
voering van het werkloozenbesluit be
lemmeren, waarom hij dan ook dp aan
wezigen ernstig in overweging gaf, zich
li iervan bij de komende gemeenteraads
verkiezingen terdege rekenschap te ge
ven.
Mr. Joekes gaf in brecde lijnen aan
hoe men ter plaatse tot verzekering bij
werkeloosheid kan komen. Zijn betoog
had tol gevolg, dat een vereeniging werd
gesticht, waarvoor zich direct ongeveer
60 leden opgaven.
Een voorloopig comité belastte zich
met dc eerste werkzaamheden.
In zijn slotwoord betoogde de voor
zitter. de heer Od.ink, dat vooral te
JSchoondijke dp werkman veel aan de
Vrijz. Democraten verschuldigd! is. Zij
toch zorgden en zorgen nog voor eeic
stuk land ingevolge de Landarbeiders-
wet, nu spannen zij er zich voor, to
waken, dat dp werkman bij werkeloos
heid niel aan armoedp is overgeleverd.
Op krachtige wijze wekte hij dan allenj
op toe le treden tot dpn V. D. Bo|n<I.
Dinsdagavond hield in de dicht be
zette Ned. Ilerv. kerk te Biervliet
de oud-Gouverneur Staal van Suriname
eer. lezing over deze ko'onie, na ingeleid
te 2ijn door ds. A. Yrijlnndt
Voor het overige verwijzen wij naar
dat van zijn rede le Breskens in ons vorig
nummer.
Besmettel Ij ke ziekten.
Hel aantal gevallen Van bes-mottelijke
ziekten over de week van 2 tol on met S
Januaii in ao provincie Zeeland bedroeg
Roodvonk Arnenmiden 1, Middelburg
1, Nieuwerkcrk 1, Ouwerkerk 1, Zierik-
zee 1,
Diphterilis Ondelande 1, Ovezamde 2
EMIGRATIE.
Dinsdagavond werd le Aardden-
burg op do bovenzaal van liet raad
huis, voor een stampvolle zaal vanwege
het Rijksdeparlemenl der werkloozen ver
zorging een lezing gehouden over de emi
gratie iu 'l algemeen door den lieer Vau
Lier. De lieer Har Hand, die meer speciaal
de emigratie naar overzeesche gewesten,
in liet bijzonder Canada zou behandelen,
was verhinderd le komen, zoodat do
lieer Van Lier ook hierover een en an
der mededeelde
Spreker wees erop hoe con groot dcol
van Nederlands bevolking die jaarlijks
met pl.m 100.000 zielen toeneemt, voor
al vóór den oorlo^ een plaats vond in
Duilsehlaiid, zoowel in de industrie, als
in den landbouw, dal landi thans zelf op
alle gebied een surplus heeft aan arbeids
krachten, zoodal ei' thans door bemidde
ling van arbeidsbeurzen vele Hollanders
plaatsing vinden in België en Noord-
Frankrijk zoowel als in Elzas-Lotharingen,
voornamelijk in beide laalste landen in
den landbouw.
Europa biedt echter voor emigratie
toch niet voldoende gelegenheid, om voor
de snel toenemende bevolking arbeidsmo-
gefijkheid te verschaffen.
Doordat rle landbouw voortdurend
meer Van landbouwwerktuigen gebruik
gaal maken, heerscht oclitcr liet meesfe
arbeiders te veel bij deze categorie
De Voreenigde Staten van 'N.-Amerika,
die vroeger eon onbeperkt aantal perso
nen toelieten, laten thans slechts 1618 per
sonen loo, zoodat dit omigratiegebied ge
sloten is. Australië zou ook nog land
bouwers cn landarbeiders kunnen gebrui
ken, doch 'do reis er lieen is to lcosL-
baar, terwijl in Zuid-Ameriku voorloopig
do levensomstandigheden op zoodanig
laag peil staan, dat can Hollander er niet
tegen kan concurreeren. Hel eenigeland
wat thans voor emigratie geschikt is, is
dus zboals spr zoide Canada
Na het een on and or over liet land'
do loonen en do toestanden verteld! te
hebben en gezegd le hebben dat door dp
Emigratie Centrale „Holland" aan emi
granten, in alle opzichten, hulp en voor
lichting verleend wordt, zelfs ean groot
deel van het reisgeld als voorschot ver
strekt wordt .besloot de heel* Van Lier
zijn rede. Voor belangstellenden stelde hij
zich een paar uren beschikbaar voor het
geven van nadere inlichtingen hij even-
tueole emigratie
In de pauze besprak do heer Van Dus-
seldorp ,lid van Ged. Staten en voorzitter
der Prov. Emigratie Commissie, hoe het
Rijk. de noodzakelijkheid heeft ingezien,
ook al door vole teleurstelling door emi
granten ondervonden, om de emigratie aan.
te trekken zoodat er van rijkswege ook
toezicht wordI gehouden.
Dinsdagnamiddag had in het gemeen
tehuis te Oostburg een vergadering
plaats, onder voorzitterschap van den
heer Mr. R. M. van Dusseldorp, lid van
Ged. Stalen van Zeeland en voorzitter
van de emigratie-commissie voor Zee
land, betreffende de emigratie naar Cana
da cn elders, uitgaande van den Rijks
dienst der V.'erkl'vosheidsverzekcrmg en
Arbeidsbemiddeling gevestigd te 's Gra-
venlwge.
Tegenwoordig waren verschillende
autoriteiten en correspondenten der ar
beidsbemiddeling uit omliggende plaat
sen, terwijl ook het gemeentebestuur van
Öostburg door zijn tegenwoordigheid blij
ken van belangstelling gaf in deze.
Door den heer Th. van Lier, Referen
daris bij het Ministerie v. Arbeid, werd
een bespreking gehouden over emigratie
in liet algemeen, waarbij ook de werkge
legenheid in liet buitenland b v in
Frankrijk, België en Duiitschland) ter
sprake kwam. Hierna werd door den
heer Kartland, directeur der „Emigra
tie Centrale Holland" gesproken over
emigratie naar Canada.
Des voormiddags en ook nog 's avonds
na afloop der vergadering hadden, belang
hebbenden de gelegenheid mondelinge in
lichtingen in te winnen. Verschillende
lieden, ook nog uit andere gemeenten,
maakten van deze gelegenheid gebruik,
terwijl eenige personen zich voor emigra
tie opgaven.
KERKNIEUWS
Tol waarnemend opperrabbijn van
de Porlu&ecsch Israëlietische gem. te
Amsterdam is benoemd dr. Bi I Ricardo,
rabbyn te Amsterdam
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
We brengen nog eens in herinnering
dat het op morgen. Vrijdag, gestelde con
cert vpn Joy Mac Arden, van do concert-
voreeniging alhier, door ongesteldheid
van de zangeres is uitgesteld.
„Tro'pen.a de 1"
Schoiiwbui' g.
Henri v.an Wcrmeskerken hcefl onlangs
bij de 1000ste opvoering van zijn .,Tvo-
pcnpdcl" verteld, hoe dit ..blijspel uil hel
Indische leven" ontstond. Hij Rad op
zich genomen een looneelsluk [e schrij
ven voor een diletlantenvereeniging.
Maar hel vlotte niet erg bij het schrijven.
Totdat hij in werkelijkhe,id| in Indische
kringen een Amslerdamsche burgerjuf-
i'r- uw, regelrecht uil Kattenburg, ont
moette. Toen voegde hij in. zijn stuk dc
vol Van 'juffrouw van der Kooy in. En
toen lukte het wel. Maar dat nnevr djq
Boer-v.an Rijk later de vertolking van diie
rol kreeg, verzekerde aan het stuk hel
groote succes.
Jn die mcdjedpelingen ligt een zuivere
karakteriseering van het stuk: het is een
zwakke klucht op het thema, dat in Indié
de menschen djie zich iets naar hp ven
werken, vaak niet graag herinnerd wor
den aan hun „stand" in Nederland. Als
frroipcnadel" hel afieen dip armee had
moeten stellen, zou het geen tien voor
stellingen hebben beleefd. Hel vermake
lijke clement is het optreden van dia
juffrouw d Kooy, d(ic in nlal-Amsleiv
danisch dwars door den Indïscheii schijn
heen gaal.
Wc hebben hot ook in onze aankon
diging gezegd), dat we liever die 76-jarige
mevrouw de Boer-v. Rijk in een ernstiger
rol haar ocre-tournée haddjen zien nia/-
kcn. Maar erkend moet worden dal ze
een buitengewone typeering van juffr.
v. d Kooy geeft.
Iedere zin, iedjer woord, iedier gebaar
is raak. De manier waarop ze de een
voudigste gezegden inlonecrt, maakt er
iets karakteristieks van. En bovendien
iets bijzonder komisch. Zoolang zij op
liet tooneel is, wórdt er dan ook aldoor
smakelijk gelachen. Een luid applaus van
hel talrijk publiek was speciaal haar wel
verdiend, deel.
Toch werd er om haar heen ook goed
spel gegeven door verschillenden van hel
gezelschap. Dc beide broers v Vliet (djo
heeren Timrot en Poolman) waren allebei
verdienstelijk. Mevr. Loes Chrispijn hacji
uitmuntende oogcnhlikken als mevr.
Hooiberg. <le qnasi-djeflige overbuur
vrouw. die in werkelijkheid) een dochter
van den paardpnslachter aan dc Ooslcr-
ftnirgergvacht is. En lie Indo Verkerk
werd goed uitgebeeld djoor den heer
Hamburger. Maar dat alles komt ver
achter op liet tweede plan, vergeleken!
bij hetgeen mevr. de Boer-v. Rijk Ie zien
geeft.
ONDERWIJS.
Geslaagd voor het Federalie-examon
(Mercurius-diploma) boekhouden de heer
.T. C. Pluijmers alhier.
PROJECTIE- eu KL \0-A PP A RATEN
alle apparaten, gedemou6tree,d in het
gebouw St. Joris, hebben wjj voor be
langhebbenden ter Demonstratie gereed,
VAN BOVEN,
L. Noorlstraat L 125, Middelburg.
(logen. Med.)
namme—i
De Centrale Antirev. Kiesvereelni-
ging kieskring Middjclburg, in ver
gadering bijeen 8 Januari j.l besloot
met algemeene stemmen de Antirev. Ka
merclub te berichten, dat zij thans uit
breiding van de leerplicht tot liet 7de
leerjaar niet gewenscht acht. (De Z.)
Geslaagd voor het diploma Radio
2c klas J. N B Bijleveld, leerliug van de
,.de Ruijterschool" te Vlissingen.
Geslaagd aan tip Theol. school te
Kampen voor het cand. examen, dp heer
P. an Strien Pz. te Ternciizen.
Geslaagd te Utrecht voor het apo
thekersexamen 2e gedeelte, mej. A. G
Krijger.
RECHTZAKEN.
De officier \an Justitie bij de
rechtbank te 's-lIertogeRóosch heeft
Woensdag conclusie genomen in het pro
ces over de dijkdoorbraak le Cuyk De
provincie Noord-Brabant had legen de
gemeente Cuyk ingesteld een cisch lot
betaling van 52 155 32 De officier con
cludeerde, dal eiseheres niet ontvanke
lijk behoort te worden verklaard, in den
door haar gestelden eisch, en dat zoo
noodig ten sanzkm dier niet ontvanke
lijkheid de gedaagde gemeente tot het
door haar aangeboden getuigenbewijs
moet worden toegelaten. Subsidior stelde
de officier voor toepassing van art 19
Wetboek van Burgerl Rechtsvordering,
len einde, een minnelijke schikking le
verkrijgen.
Mr. G v£ti Zi'nuUicq Bergman' verklaar
de, dat de gemeente Cuyk tot een zoo
danige schikking nereid is. terwijl jhr
mr. v. Meeuwen dezelfde mcdedceling
deed namens de Provincie
Mr. van Leeuwen zegde toe. hel voor
stel nader met het Rijk te zullen bespre
ken en het resultaat aan de rechtbank te
zullen mcdedcclen De uitspraak werd
bepaald op 17 Maart a.s
Voor den Krijgsraad, le 's-IIerlogenl-
bo-sch heeft wegens opruiing terecht ge
staan A. P soldaat Ic Edjc Ilij had zijn
makkers toegeroepen met hem mee te
gaan om kameraden te gaan verlossen.
De militairen haddpn het echter als een
grapje beschouwd en er om gelachen.
Verdachte stond: bekend als een besten
kerel.
Op grond Ral hij niet weel wat hij ge-
dpan heeft vroeg auditeur-militair
vrijspraak. Dc Krijgsraad sprak hem vrij.
Voor den Krijgsraad) te s-IIerto1-
genbosch heeft terecht gestaan M. J. II.,
soldaat bij dp. compagnie hospitaalsolda
ten in Den Haag. Hij had d.iensl gewei
gerd om princ.ipieele redpnen, maar ook
omdat hij vrijstelling wegens broedpr-
dienst had, moeien hebben, doch op zijn
verzoek geen antwoord had| gekregen.
Nadat gebleken was dial ten de/e een ver
zuim door verdpehte was gepleegd, be
sloot dc krijgsraad) dc zaak aan te hou
den Do aud.iteur militair had 10 maandien
gevangenisstraf met ontslag uit den djienst
«eëischt.
De kanonnier J. F ujl Nijmegen, in
dienst te Ede. die d/iensl had gewei
gerd omd;at hij het land hadi aan hef
hem opgedragen werk. v^i'd, veroordeeld1
tol 1 maand gevangenisstraf, voorwaar
delijk.
Inbraak le Haarlem.
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft
Dinsdag dp behandeling voortgezet van
de zaak tegen den 40-jarigen muziekhanl-
delaar J. K die in verzet was gekomen
legen hel bij verstek gewezen arrest')
waarhij hij tol vier jaren gevangenisstraf
werd veroordpeld wegens diefstal in ver
eeniging door midjdel van inklimming (dp
bekende inbraak in het kantoor van het
depot tc Haarlem dpr American Petro
leum öompanw in den nacht van 7 op
8 Augustus 1925 gepleegd).
De advocaat-gejieraai eischic, nad,al 'n
tiental getuigen waren gehoord, beves
tiging van hot verstek-arrc-st. Oorspron
kelijk was deze beklaagdp, evenals zijn
medebeklaagdp. de 28-jarige timmerman
0. A. K door dp rechtbank le Haarlem
vrijgesproken. Tn hooger beroep werd K.
vToeger door liet Hof tot vier jaren ge
vangenisstraf veroordeeld,, terwijl de
