No. 305
Dinsdag 28 December £828
i09* iaargat"
COURANT.
wekt daardoor den indruk dar er roeke
loos mee wordt omgegaan, terwijl in wer
kelijkheid er ernstige wetenschappelijke
proeven zijn genomen, Van de gecon
stateerde encephalitisgcvallen staal nog
in het geheel niet vast dat zij door de
inenting zijn veroorzaakt. Het vernielden
dier gevallen zonder toelichting zou op
hel lcekenpubliêk een geheel verkeer
den indruk maken. Spr. stelt er prijs
op te verklaren dat zij gerust met het in
enten zal kunnen doorgaan.
De heer v. Dieren zal er ook gerust
mee doorgaau. Maar hij had beter gevon
den als men was gebleven bij het goede
dat men had. De kinderen worden an
ders proefkonijnen.
De heer We ij erm a n is liet daar ge
heel mee eens Er is z. i. niet genoeg
gelet op het verschil tusschen de proef
nemingen en het toepassen. Eerst als de
proefnemingen geheel klaar waren had
men ermee in het publiek moeien komen.
Mevr. Weijl wijst erop dat er klach
ten waren ingekomen volgens welke de
koepokstof niet altijd virulent genoeg
was. Toen heeft men in de laboratoria
geprobeerd een virulenter stof Ie ver
krijgen. Jaren en jaren is daaraan ge
werkt. En het staat in het geheel niet
vast dat de encephalitisgevallen daar iets
mee tc maken hebben.
De heer v. Dieren is het daarmee
eens. Hij gelooft ook niet aan een ver
band. De encephalitis was er als een in
fectie. De inenting heeft slechts het ont
staan van de encephalitis bevorderd
Maar spr. had de ervaring van te zwak
werkende pokstof Daarom wilde hij bij
hel goed geblekene blijven. De term ge
modder" noemt hij echter gaarne terug.
De heer J. M P 1 a n t e i d I (Goes) wijst
op het gebleken verschil in sterkte van
de geleverde vaccine. Hij heelt, in tegen -
stelling met wat de heer van Dieren
waarnam, de ervaring dal ze sterker
werkt.
De heer C. F. Koch Middelburg
kwam nog eens terug op de verklaring
van den heer Verhagen dat ieder in ons
land vrij is een dokter te kiezen. Waarom
gaan de bezwaarden steeds naar oen bij-
zonderen dokter9 Men schept daardoor
oen nieuw soort specialisten voor het
onderzoeken van kinderen naar reden
voor mogelijke vrijstelling van vaccinatie
Dat heeft wetenschappelijk geen zin.
Noch de huisarts noch een andere dok
ter kan zulk een bewijs afgeven, dan
wanneer uil bel onderzoek is gebleken
dat er reden voor vrijstelling is
De heer C. v. d- II arst (Ooslkapello:
doelt ais zijn ervaring als jong arts mee
dat personen, die niet wisten of hij ook
die ,,roode" papiertjes afgeeft, bij hem
zijn gekomen met de vraag of hij die
wilde geven. En toen hij maar opporde
dal hij de kinderen dan moest onderzoe
ken, weigerden die personen dat te laten
doen. en zochten zij hun heil in de rich
ting Zwolle or Amsterdam
De heer Verhagen zegt dal hij dal
standpunt niet deelt Toen twee dokters
hier te Middelburg verklaarden dat zijn
dochtertje gveu ïc.fcni iiad voor vrijstel
ling heeft hij hel laten inenten Maar hij
kan anderen niet dwingen En spr. wijst
er ook nog op dat het met de ontwikke
ling op Walcheren vaak verschrikkelijk
gesteld is, en dat er dan dingen gebeuren
die. hij niet voor zijn verantwoordelijkheid
wil nemen.
De heer Snethlage noemt ook nog
een voorbeeld van een poging lol oni-
kooping voor hot afgeven van een vrij-
stcllingsbcwijs.
Dc heer II. H o nd e 1 i n g Krabben-
dijke) vraagt of hel niet mogelijk is om
op broeder terrein liet nut van de vac
cinatie bekend te fnaken. Spr. woont in
een omgeving waar heel veel vrijstel
lingen worden gevraagd. Maar hij heeft
opgemerkt dat bij heel velen de reden
van het verzet legen vaccinatie is gelegen
in angst.
Door don heer L, W e ij 1 Middelburg'
werd nog aan den inleider do waag ge
steld welke indicaties moeten worden aan
genomen voor reden van. wijstelling van
inenting, in antwoord waarop de heer v.
D i e r c n enkele medische opmerkingen
maakte.
Door don heer J. W. A. I vy <1. Mar on
B e n 17. v. d Berg (Middelburg word in
verband met de opmerking van den heer
Weijerman de Verzekering gegeven, dat hij
nog steeds met volkomen gerustheid van
hart zal voortgaan met de inenting (be
wijzen van instemming).
De heer A. Martens Middelburg)
drong aan op het aannemen vam een mo
tie, die liet resultaat dezer besprekingen
zou uitdrukken. Daarvoor bleek echter
geen aanleiding te worden gevonden.
Nog werd lang over verse bil lende on-
derdeeleiï der kwestie gesproken. We mee-
ncn het echter bij dit, voor ons blad toch
reeds zeer uitvoerig verslag te kunnen
laten.
BINNENLAND.
OVER INEN'TINGSDWANG EN
POKKEN.
De vorige weck Woensdag (we lieb-
li>en bij den overvloed van andere copy
dit verslag moeten aanhouden, omdat
we het anders niet de lengte konden
tgeyen die hel verdient) had de afdeeling
Walcheren van de Mij. t. b. d. Genees
kunst in het Gasthuis alhier een bij
eenkomst belegd, waar de beer E. van
Dieren, arts te Amsterdam, een voor
tdracht zou houden over bovengenoemd
onderwerp.
Deze bijeenkomst was belegd, o. a.
in verband me? de indertijd vermelde
gevallen uit Zeeland van het afgeven
van wijslellingsbriefjes voor inenting,
aan "kinderen van volgelingen van ds
Kersten. Deze zelf was ook uilgenoodigd
maar niet gekomen. Wel had aan de
juitnoodiging voldaan de heer A. Ver
hagen predikant bij de Geref. Gemeeen-
te te Middelburg. Voorts werd de verga
dering bijgewoond door een aantal ge
neeskundigen uit Walcheren en Zuid-
Beveland.
De heer Van Dieren heeft in een
fsnel uitgesproken rede van 2i/3 uur zijn
toehoorders bedolven ónder een lawine
van feiten, beschouwingen, cijfers, uit
voerige aanhalingen suit boeken en rap-
{porten, en bestrijding daarvan. We stel
len dit voorop, omdat de lezer zal be
grijpen, dat binnen de perken van oen
.courantenverslag daarvan slechts een glo
baal overzicht mogelijk is.
Na kort herinnerd te hebben aan het
nog bij de Kamers aanhangige voorster
van Minister Aalberse, waarbij het mo
gelijk zat worden vrijstelling van in
enting wegens gemoedsbezwaren der
ouders te verkrijgen op grond van twee
getuigenverklaringen; en aan het steeds
.groeiende aantal tegenstanders, omdat
zich naast de godsdienstig en staatsrech
telijk bezwaarden ook voegen de aan
hangers van de natuurgeneeswijze en de
twijfelaars, de lakschen, gaf de heer
v. Dieren voorlezing van de uitvoerige
correspondentie die hij met ds. Kersten
heeft gehad.
HÜ had hem, in verband met deze
vergadering, een beleefd schrijven gezon
den, met een aantal scherp gestelde vra
gen, ten einde de motieven van de te
genstanders te leeren kennen. Toen na
zes weken nog geen antwoord was ont
vangen, had hij zich wederom lot ds.
Kersten gewend, en daarna een „vertrou
welijk 1 schrijven gekregen, waarin hij
echter niets kon vinden, dat vertrou
welijk was. De heer Kersten schreef
daarin eerst, dat hij door drukke werk
zaamheden niet eerder had kunnen ant
woorden
Daarna vervolgt de lieer Kersten
„Het is mij niet mogelijk in deze om-
•sstandigheden èenigszins gedocumenteerd
mijne bezwaren op te geven. En aan het
noemen ervan hebt u weinig, daar ik ze
u bekend acht. Wij willen onze kinderen
niet overgeven aan een kunstbewerking
waarvan o.i. het grootste gevaar te duch
ten is. Wat do laatste jaren yveev op ver
schillende plaatsen voordeed is ons een
nieuw bewijs van het groote, ja aller
grootste gevaar aan de vaccinatie verbon
den. Met onze gezónde kinderen niet naar
den geneesheer.
,.Van do vrijstellingsbewijzen heb ik
steeds met vrijmoedigheid gebruik ge
maakt. U Weet, ik stak het niet onder
stoelen of banken omdat ik geloof een
eerlijken weg te bewandelen. Als de ge
neesheer verklaart dat waar is, wat hij
zegt, mag ik zijn verklaring aanvaarden.
Het moge een geschil onder do modici
blijven of men, onder zeker verschijnsel
in bepaalde mate al dan niet tot inenting
overgaan zal, ieder arts zal dit hebben
voor zich zelf te beoordeelen. Daarom
heb ik het optreden tegen enkele Middel-
burgsche artsen vreemd, ja onbillijk ge
vonden. Geachte Heer ik zou 11 gevallen
kunnen noemen van doktoren, die al naar
luln muts staal óf rijkelijk de bewljzten
afgeven, óf de mensclien van hun
deur stopten. Zij zitten acliter de scher
men, eten van twee wallen. Ik heb de
heeren geminacht. Te erger wijl zij on
waarachtig optreden. Steeds heb ilc ge
zocht naar mannen onder de medici die
den moed hebben een standpunt in te ne
men. Helaas het bleek mij, dat hun getal
niet groot is.
„De betrokken geneesheeren waarover
ik boven schreef, ken ik mot. Maar te
gen hen zóó op te treden, is onredelijk,
Bovendien zijn zij niet vrij den toestand
te beoordeelen?
Ik veracht den dwang1, en hoop dat
eens nog ons volk ervan ontheven worde.
Zoudt u ook er niet kunnen inkomen
dat deze dwang ons innerlijk krenkt?
Zoudt U' niet willen helpen bevorderen
dat deze aanstoot worde weggenomen voor
ons Geref. volk?"
Do heer v. Dieren heeft daarop geant
woord, dat dil schrijven zijn vragen niet
beantwoorddeen daarop schreef die
lieer Kersten dat hij weigerde dc vragén
Ie beantwoorden.
In een dier vragen van den heer
van Dieren, had deze o.a. vermeld
dc door djan h|eer v. d. Berg. firls ,1e
Goes, uitgesproken beschuldiging, dat ds.
Kersten hem gevraagd heeft de bekenae
vrijstellingsbriefjes af te geven
Naar aanleiding daarvan schreef de
heer Kersten niet van plan te zijn zich
op {-eruchten te verdedigen „Ilier zij ge
wag dat ik nimmer een poging heb w
len doen een dokter door geld te bewe
gen tot afgeven van bewijzen; zulk han
delen zou ik ten scherpste moeten ver-
oordeelen"
In een zeer uitvoerig antwoord heeft
de heer v. Dieren toen nog eens zijn
wagen toegelicht.
Wat dr. v. d. Berg betreft, Schneef
hij daarbij, dat deze aan dr. v. d. Bijl
het volgende heeft meegedeeld „Ik heb
indertijd een schrijven van ds. Kersten
gehad, waarin hij nog verzocht i> raison
van zooveel per verklaring, die briefjes
tc geven, ,,'t Zou wel niet altijd strikt
noodig zijn, maar met de noodige ooulan-
ce waren er wel voor ieder kind mo
tieven te vinden". Dr. v. d. Berg gaf aan
den heer v. d. Bijl toestemming van de
ze meedeeling gebruik te maken, en wil
ze desnoods onder eede bevestigen.1'
Tot de pokken overgaand, gaf de spre
ker eerst eerst een inzicht in den om
vang der ziekte en het aantal slachtoffers
in vroeger jaren. Er waren zooveel pok-
daligen dat een vrouw d(ïe dit niet was,
Feeds daarom als een schoonheid geld.
Zelden werd iemandl voor den Iweedten
keer aangetast. Maar het gebeurde toch
wel. En daarvan wordt veel ophef ge
maakt door de tegenstandiers van de vac
cinatie, o.a. door prof. Viogt, die eeu
aantal gevallen daarvan verzamelde.
Maar ook in vroeger tijden heeft men
steeds geweten, dat een persoou zelden
voor de tweede maal werd; aangetast.
Zoo zelfs, dat, als een voorbehoedmiddel
men bij epidemieën van lichten aard,
aan kinderen het hemd van een jiolclijder
te dragen gaf, of wel dat men smetstof
dier poklijders inoculeerdje bij gezonden.
Door de zoo verkregen ziekte van lichten
ard, trachtte men zich te vrijwaren te-
gen aantasting door de kwaadaardiger
ziekte.
Toon kwam Tenner met zijn koepok-1
inenting. Hij heeft die niet uitgevonden.
Hij heeft voortgebouwd op de meedeeling
van een Boerenvrouw, dat vróuwen, die
bij het melken besmet waren geweest
met koepokken, vrij bleven bij latere epi
demieën van ldnderpokken. Zijn men-
tingsmethode is ook niet ingevoerd zon
der onderzoek, zooals wel beweerd
wordt. Uitvoerige z.g, pokkenproeven rijn
daarvoor genomen
De inenting met koepokken verbreid
de zich snel, en overal waren de resul
taten voortreffelijk. De statistieken,
vooral van de plaatselijke epidemieën zijn
daarvoor sterk sprekend. Overal werd de
zelfde ervaring opgedaan. Echter bleek
ook, dat de vrijwaring der ingeënlen ge
leidelijk afneemt. Zoodat bij een verge
lijking der tabellen van de aangetasten
naar den leeftijd voor en 11a de invoering
der inenting, men een opschuiving naar
boven aanneemt.
Bij het bespreken van verschillende
tabellen oefende de heer van Dieren een
scherpe kritiek uit op de beweringen
van Dr. Schoute uit Apeldoorn. Maar
voorts ook op het in 1905 verschenen
verslag van oen commissie uit de Tweede
Kamer, waarvan, naar hij betoogde, ver
schillende verklaringen op onjuiste fei
ten of op onjuiste citaten vap schrij
vers berusten. Eén der door hem be
streden beweringen in dat rapport was
deze, dat de afneming van dc pokken-
■pidcmicên begonnen is, vóór de inenting
en gelijken tred heeft gehouden met dc
daling der sterfte wegens antique ziekten.
Ook weer met statistieken toonde spr.
aan dat de daling van de pokkensterfte
sedert de inenting véél grooter is, dan die
der sterfte aan mazelen, kinkhoest, ty-
pheuse koortsen en diphterie
Scherp bestreed de spr. dip bewering
n dit verslag alsof prof. Collin hel nul
van de inenting ontkend zou hebben,
terwijl in werkelijkheid zijn boclc juist
an hel tegenovergestelde getuigt en hij
zich een voorstander verklaart, van ver
plichte vaccinatie. Schandelijk noemde
spr. hel, dat in 't verslag van een Kamer
commissie zulk een onjuiste bewering
mogelijk is, zonder dat zij voldoende ge
controleerd werd.
Onjuist is ook in dat verslag de bewe
ring dat de levensomstandigheden van <l|e
lagere s tanden de cijfers der slerftcstatis-
tielcen ten opzichte der pokken beïn
vloedt. De cijfers in het uitgehongerde
Duilschland van 1923 maar mèt inontings-
dwang zijn opmerkelijk laag tegenover de
véél lioogcre cijfers van" Engeland en
Zwitserland in dat jaar welke landjen
dien dwang niet kennen.
De commissie beriep zich Irouwens
(maar blijkbaar uit de tweede band) op
uitspraken als van een prof. Forster. die
in ^verkelijkheid geen professor bleek
(maar een Oberlehrer mot dien titel) en
wiens onwetenschappelijkheid wel vol
doende bleek uit zijn bewering dat de
pokken hetzelfde zijn als diphthcrilis en
roodvonk.
Er beslaat, zoo zei spr., geen enke,lc
statistiek, die tegen vaccinatie pleit.
Als iemand hem zulk een statistiek ver
schaft, is hij bereid f 1000 te geven voor
de Gereformeerde armen te Ierseke
In alle ziekenhuizen heeft men hij'
U. pokkenepidemieën de ervaring opgedpan
dat de ingeente dpktërs en verpleegsters
vrij bleven, hoewel ze in nauwe aanra
king met de afzichtelijke zieken kwamen.
Uitvoerig besprak öe heer v Dieren
de onbevredigende resultaten van hel
zgn. uiitroeisysteem van dr Milliard te
Leicester, die het gebied wil vrij houden
van inenting, opdat onmiddellijk een pok-
kengeval herkend wordt. Die gevallen
z ij n echter niet altijd dadelijk te her
kennen: en gebleken is. dat tijdens een
epidemie het inenten der naaste omge
ving van een poklijder vaak op grooten
tegenstand sluit
Uil eigen ervaring (met een te dicht
bij den openbaren weg te Amsterdam
geplaatsten barak) wees spr. nog op
nét door de lucht zich verspreiden van
de besmetting der pokken, in tegenstel
ling met andere besmettelijke ziekten.
Wal de gevaren der inenting bctrefL,
erkende spr., dat er kwade gevolgen zijn
voorgekomen. Maar die zijn zulke zeld
zame uitzonderingen, dat ze geen tegen
wicht vormen tegenover hel groote nut
der inenting. Ook hier bestreed de spr.
een bewering van jhr. I)c Savornin I oil
man. die uit een rapport van dr. Cory
in Engeland de conclusie haalde, dat er
op iedere honderd gevallen van inenting
één ziektegeval voorkwam. De waarheid
is, dat dr Corv sprak over één „com
plaint". klacht, op de 100 gevallen. En
de klachten waren dan nog meest terug
te brengen tol onbekendheid der ouders
met een pokkenzweer, of tol de vaak
ongelooflijk onzindelijke behandeling der
pokpuislen bij o non twi kkelden
Ten slotte besprak de heer v. Dieren
de godsdienstige en staatsrechtelijke be
zwaren.
In ons land vindt men die in liet hij-
zonder bij de aanhangers del' Gereformeer
den geloofsbelijdenis, lp andero tanden is
dat verband niet te vinden. Mui de l^and
van een in ,1870 verschenen boekje van
ds. Kok „Waarom laai ik mijn kinderen
vaccinccren?" betoogde de spreker o.a
dat de oorzaak van dien toestand, specïaal
in ons land, is to vinden bij de beweging
in hel midden der vorige eou\\ tegen
„den geest der eeuw".
Mol aanhalingen van uitspraken van <lr.
A. Ivuyper loonde hij aan dat diens
standpunt niet was, dat men geen ziek
ten zou mogen bestrijden. Maar hoewel
hij zich wel eens heeft uitgelaten dal
ook overheidsdwang ter bescherming der
andoren geoorloofd zou kunnen zijii, heeft
hij later telkens betoogd dat liet dwingen
der ouders ongeoorloofd is. Datzelfde
rechtsbeginsel werd ook voorgestaan door
prof. Fabius, die hot een „afschuwlijke"
•edehearing vindt om onder de leus be
scherming der kinderen" tiet onderrecht
aan te tasten. Maar als dit recht de in
enting tegenhoudt, dan voorzag do spr.
dat door medischen invloed dit récht
zou gewijzigd worden, zooals ook invroe-
jer eeuwen het recht ten opzichte van
de behandelingvan de toen gefolterde
krankzinnigen gewijzigd is.
Ten slotte kwam de spreker terug op
do uitspraak van ds. Kersion ,,Met onze
gezonde kinderen gaan wij niet naar «len
dokter" tcrwille van de gevaren. Dioacht-
to spr. zoo gering dat hij mot oen gerust
hart zou voortgaan mol vnccineeren. En
hij betwijfelde of ds. Kersten zich even
gerust zal voelen als er weer een pokkon-
noocl mocht ontstaan.
Wat ds. Kersten schreef over het
vrijmoedig gebruik dat hij zou maken
van de door dokters afgegeven briefjes
voor vrijstellingen ofschoon hij wist, dal
ze niet altijd mei evenveel ernst afgegeven
werden noemde de heer van Dieren forma
listisch en anti-Christelijk.
Hel debat.
Van do gelegenheid tot godaclitonwisse-
ling werd het eerst gebruik gemaakt
door di'. J e 11 n y W e ij e r m a n te Goes
Hij verklaarde zich een voorstander van
vaccinatie, maar hij wenschte wel dat
hij mot even gerust "hart als vroeger kon
vaccineeren. Er zijn in den lautsten lijd
een aantal onaangename .gevallen gecon
stateerd, in het bijzonder door het ont
staan van encephalitis (ontsteking in de
hersenen Als de voorstanders van vac
cinatie de vrees willen overwinnen, moe
ten ze ook alles doen om de reden daar
voor wog te nemen. Spreker vraagt zich Of
of in den laatste» lijd de kracht der vac
cine niet te hoog is opgedreven. Voorts
erkende spr. dat de door den heer van
Dieren genoemde feilen ten opzichte van
het verslag der staatscommissie zeer frap
pant zijn, maar hij kon toch niet allo
Jcwalificalies van den heer van Dieren
voor zijn rekening nemen. Daarvoor wa
ren de leden der commissie liom te eer
lijk.
De heer v. Dieren antwoordde, dat
do leden dier commissie zich in de luren
hebben laten leggen. Ze hebben het ver
slag laten opstellen door een ambtenaar
en het niet voldoende gecontroleerd. Wat
de bedoelde gevolgen van inenting be
treft, er zijn bezwaren. Maar men moet
denken aan de veel grooter gevaren o.a.
voor de omgeving, bij niet-inenting. Ze
hebben echter te veel gescharreld met de
pokstof. Men moet weer beginnen met
vorsche stof van een aan koepokken lij
dende koe, als van ouds, en de proeven
mei ezels, konijnen enz. laten rusten.
Ook de heel' Weijerman sprak den
wensch uit dat het met (lat gemód,dcr
uil zou. zijn, en dat men weer zou blijven
bij de vroeger goed gebleken pokstof.
De heer Snethlage (Middelburg
haalde uit een boekje van een partijge
noot van ds. Kersten als hoofdmotief te
gen de inenting aan een verwijzing naai'
den 91sten Psalm „Gij zulL niet vreezen
voor den schrik des nachts; voor den
pijl die dos daags vliegt; voor de pestilen
tie die in dc donkerheid wandelt, voor t
verderf dat op den middag verwoest."
De lieer C. E. P Iuggo (Souburg) wees
erop dat lang niet alle „afgescheidenen
meedoen aan het ongegrond vragen van
vrijstelling van inenting aan de dokters,
omdat ze e rkennen dat ze dan do dokters
maken tot meineedigen.
De heer A. Ve rhagen, predikant der
Gel'of. Gemeente te Middelburg, begon met
een protest tegen de kwalificatie van
„kliek", die hij meende van den heer v.
Dieren te hebben gehoord ten opzichte van
hom en zijn medestanders. De heer v.
Dieren verzekerde echte!' dat hij dat
woord niét in dien zin had gebruikt.
Do heer Verhage zette daarna uit
een dalhij zich niet aan medische onder
werpen zou wagen. Maar de bezwaren te
gen in inenting komen voort uit een hei
lige geloofsovertuiging. En wetenschap
geloof kunnen elkaar niet de hand
reiken. Het geloof van spr en zijn gel ij k -
denkenden verzet zich niet tegen hel ge
bruik van de middelen als de ziektetoe
stand aanwezig Ls. Maar om die middelen j
te gebruiken als die toestand niet aanwezig
s, daartegen bobben ze bezwaar. Er is
Irouwens een leemte 111 do vaccina tie wet.
De kinderen kunnen wel met elkaar spe
len of samen ih de kerk komen. Maar niet
in do school, als ze ongevaccineerd zijn.
Is het nu zoo «-ets bijzonders dat d<e
mensclien in hun eenvoudigheid gaan
naar een dokter om te doen vaststellen
of de inenting voor hun kind bezwaarlijk
•is? En ook dal ze djan gaan niet naar een
plaatselijken dokter inaar naar ecu van
wien zij welen of liooren dat hij tegen de
vaccinatie is? Dat recht van eigen dok-1
terskeuze heeft toch ieder. Spreker is
meermalen bij zulk een bezoek geweest, j
bij <Ir Noord|lzij en bij een dokter"
tc Amsterdam wiens naam hij Hiel weet.
Bic doktors onderzochten dc kindferen
zonder 'iels verder te vragen. Wat voor
bezwaar is er tegen, 'dat men als leek een
bewijs aan oen dokter aanvraagt'. Als
men meent dat de verklaringen dier (lok-
Iers leugen en bedrog zijn, waarom laten
dc andere dokters dan die kinderen niet
onderzoeken9 Als men protesteert, laat
men dat dan nicl doen tegen do ouders
maar legen <lc dokters (geroep juist Fr
is bij ons, zoo zei spr.. van geen 0111-
kooperij sprake. Het bezwaar om met
met een kerngezond kind naar een dokter
tc gaan ten einde liet le laten inenten, is
gelegen in de meedeelingen over de ge-
aren w'aaraan het kind bloot staal
De heer van Dieren zegt (lal als er
gezond he idsbezwaren tegen inenting be
slaan, iedere dokter verplicht is dat te
onderzoeken en daar een verklaring van
af te geven. Waarom gaat men dan naar
een spccialen dokter" Daarmee helccdigt
men alle andere dokters En toch wil de
heer Verhagen van die andere dokters
het bewijs dat eerstbedoelde dokters niet
eerlijk zijn. Neen, u moet bewijze» dal
de gewone dokter niet eerlijk zijn. Daar
op wilde hij aan den lieer Verhagen de
vragen stellen, die hij aan ds. Kersten
had gezonden.
Dc voorzitter, dé heer W. F Th. v.
d. Bijl Arnemuiden; achtte hel beter
dat na te laten. Hij zelf zou het oolc niet
makkelijk vinden zoo a bout portant voor
dergelijke vragen gesteld tc worden. Wat
spr. in het bijzonder hindert is dal er ge
neesheeren zijn die als de tweede dokter
bij het afgeven van de vrijstellings-ver-
ldaring de kinderen soms in het geheel
niet gezien hebben. En waarom gaat men
naar een specialen doktor? Is niet de
huisdokter met zijn kennis van het ge
stel van het kind de aangewezen per
soon 9 -
De heer Verhagen meent dat wij
111 een vrij Nederland leven. Is hel 'dan
zoo'n groote zonde dat men naar een an
deren dokter gaat? Is dat een kwestie
van naijver?
De voorzitter zegt dat dit geheel
buitengesloten is. De verklaringen moeien
afgegeven worden als er reden voor ïs.
Mevr. R. W. e ij l - S n u ij 1 (Middelburg
heeft bezwaar tegen hel gebruik van de
woorden „gemodder" en „gescharrel" ten
opzichte van dc vaccinebereiding. Men
