Volmaakt is Uw Kerstdisch indien U vleesch betrekt van vieeschhouwertj e. vak oss, Vlasmarat -- feisph. i/S. FEUILLETON. GELDKONINGEN. TWEEDE BLAD YAK na VJÜi Dinsdag 21 Dec. 1926, Ne. 300 VARIA.» EEN EN ANDER OVER DE BASKEN. Naar aanleiding van Pierre Lhaade's „Yolanda". (Slot.) Dat de in de M. E. zoo hoog ontwik kelde handelsrelaties in 't algemeen tus- schen Spanje en de Nederlanden en dies ook met de Basken minder wer den, heeft verschillende oorzaken. Het viel samen met de vereeniging onder één gezag van de verschillende deelen van! het Iberische schiereiland b.v. Castillië, Arragon, Léon etc., en van de verschil lende afzonderlijke deelen der Nederlan den, terwijl onder Philips den Schoonen en zijn opvolgers de kroon van Spanje en de souvereiniteit der Nederlanden in een en denzelfden persoon samenviel. Oe zeemacht van het Iberische schiereiland ontwikkelde zich toen door de grootc ontdekkingen van een Columbus en een Vasco de Garaa ongemeen. Hierdoor kwam een oeconomische ommenkeer. Het monopolie van den handel op den Levant, schier uitsluitend in handen der Italiaansche steden Venetie en Genua, verdween. Hadden de bewoners van het Iberische schiereiland en vooral de Basken als vrachtvaarders voor de anderen, reeds lang een belangrijk aandeel in den han del van het Zuiden en de landen rond en in de Middellandsche zee met het Noorden en in 't bijzonder met de Neder landers, nu konden zij geheel dien han del beheerschen. Toch werden de rela ties tusschen Spanje en de Nederlanden minder. Voor wat Brugge betreft is dat zeer zeker te wijten ook aan de noodlottige verzanding van het Zwin en van het ka naal van Sluis naar Damme, waardoor Brugge commercieel en industrieel zoo ernstig werd getroffen. Veel kooplieden, ook Spaansche, gingen zich daarom in Antwerpen vestigen. Dewijl echter de lakenhandel in Brugge als stapelplaats gehandhaafd werd, bleven er nog langen tijd veel Spanjaarden wonen. De beken de jurisconsult Joost de Damhouder, die syndicus en pensionaris van Brugge was, schreef in 1546 een verhandeling over de glorieuze Spaansche natie in Vlaanderen. Hij schreef dat zij niet genoeg te prijzen waren wegens hun goedheid en eerbaar heid, oorzaken van den voorspoed van stad en land. Door hun rijkdom en arbeid brachten zij zoo oneindig veel bij voor de publieke welvaart. Door hun handel kwam er veel geld in Vlaanderen, waar door de nijverheid bloeide. Spanje gaf ons de meest kostbare goederen als wol en een massa andere goederen, waardoor de industrie in de Nederlanden onge meen bloeide, te Brugge, Yperen, Kort- rtjk, Rijsael, Armentières, Meenon, Ley- den etc. Behalve de massa fijnere wol soorten ook allerlei oliën, fijne en ruwe, die gebruikt werd voor zeep zoowel als voor de tafel; ook wijnen. Damhouder verhaalt ook wat wij te rug leverden en zegt dan, dat toen nog de Spanjaarden te Brugge jaarlijks voor zich en hun familiën meer dan 40.000 ducaten verteerden ten bate van de neringdoenden der stad. Laat dit nu van den Brugschen syndicus overdreven zijn, het bewijst toch wel hoe zelfs toen nog het aanzien der Spanjaarden daar van beteekenis was Guiccardini verhaalt fabelachtige din gen van wat in Antwerpen uit Spanje werd ingevoerd en van daar naar Spanje uitgevoerd. Een andere reden, waardoor de rela ties niettemin achteruitgingen, ligt in de zooveel voordeel opleverende vaart naar Nieuwe, toen pas ontdekte Wereld, waar door de kustvaart werd veronachtzaamd. Hierbij kwam dat inzonderheid onder Philips II de landbouw, handel en indus trie van Spanje in verval kwam. Weiss heeft in zijn werk: „Des causes de la décadence de L'industrie et du Commer ce en Espagne, depuis le règne de Phi lips II jusqu'A l'avènement des Bour bons!" de redenen daarvan uiteengezet. Het kwam voornamelijk door de onmete lijke rijkdomtnen welke Spanje uit de Nieuwe Wereld trok. Hierdoor en door groote emigratie naar Amerika kwam ook gedeeltelijke ontvolking. Ook veel intelligente personen gingen daar fortuin zoeken. Nu heeft die rijk dom er in den aanvang wel toe geleid, dat men juist zich in Spanje zelf niet voorzag van een en ander, maar het betTok uit de Nederlanden, zooals Guic cardini schrijft„l'Espagnol enemi du travail et de l'industrie, au moins dans son pays, prend tout des Pays-Bas". Dat ging goed zoolang Spanje geld of goud genoeg had om zich door ruiling, die goederen te verschaffen, maar dat heeft niet lang geduurd. De toestand in de tweede helft der 16e eeuw was ge heel anders geworden, mede ook door de Godsdienstoorlogen, de bloedige vervol gingen in Vlaanderen vooral, autodafés in Spanje, de emigratie van arbeiders en daardoor verlies van arbeidskrachten, de confiscatie's in beide landen. Door dit alles moesten wel de relatie's worden vermoord. Wij hebben er r2eds op gewezen dat desalniettemin ook gedurende den 80- jarigen oorlog getracht is van de zijde der Spaansche Koningin de relatie's te onderhouden, zelfs onder Philips II. Men had in Spanje goederen noodig, die alleen door de Nederlanden als transitovaar- ders konden aangevoerd worden. Eerst alter trachtte Spanje ons oeconomisch te treffen en toen gingen de Noord-Neder landers onder andere b.v, (de Franscbe vlag), den handel drijven. Wat Philips III toestond reeds voor het 12-jarig bestand, deelden wij reeds mede. Na den vrede van Munster in 1648 ging het weer gemakkelijker. Philips de IV stond in 1653 aan zekeren Jacques Ie Gouverneur uit Brussel toe, te Burgos een fabriek van weefsels te stichten, ter wijl dan aan Vlaamsche werklieden in' een bepaald stadsdeel met een kerk ge schikte huizen zouden gegeven worden. Er is echter te Burgos niets in de ar chieven daaromtrent te vinden. De historieschrijver Hoys denkt, dat het een quartier slechts op papier ge weest is. Hoe dit zij, met Noord-Nederland bleef er eenige handel, ook op het Baskenland. De Spaansche successie-oorlog remde. Een Bourbon kwam op den Spaanschen troon en Frankrijk werd m Spanje de meest begunstigde natie en hoewel dat in 1713 bij den vrede van Utrecht her steld werd, had toch onze handel op Spanje zijn tijd gehad. Zoo mochten b.v. in 1788 slechts in Spaansche schepen vreemde goederen in Spanje ingevoerd worden, behalve weder in het Basken land n.I. in Bilbao en San Sebastian. In onze tijden leeft Spanje op en wordt ook onze handel daurmede levendiger. Vooral sedert 1875 steeg onze invoer tot verbruik aanmerkelijk. Was het in 1847 een waarde van f405.558,het was in 1877 f 5.334.158.w.o, f 391 000 ijzererts, 2,705.000 koper en 1.308.000 zwavel en 180,000 ijzer in gegoten blokken. In 1913 was dat reeds f 99.400.747 w.o. f 58.205.000 kopererts, f 18,814.000 ijzer erts, 9.928.000 zwavelerts. En nu in 1925? De invoer bedroeg f 16.756.000 waar onder sinaasappelen voor f 8.697.000, ijzererts f888.000, zwavelerts f991.000, lood in blokken f 809.000, wijn op fust f 1.678.000. De uitvoer naar Spanje (uit het vrije verkeer) was in 1847 totaal f 337.364 en in 1877 rog minder, n.I, f 222 000, w.o. f200.000 spoorstaven en f13.000 kurk. In 1913 f 11 926.814, w. o. f 2.537.000 aardappelmeel, f 3,111.000 kolen, f 313.000 kaas. Vooral de uitvoer van aardappel meel was sedert het begin dezer eeuw aanzienlijk geworden. En nu in 1925 is de uitvoer in totaal geweest: f 114.916.000, w.o. jong vee be neden een jaar f 123 000, van 1 jaar en ouder f 35.000, melk- en kalikoeien f 469,000, Edammer kaas 40 plus f 1.639.000, 30 plus f 178.000, 20 plus f 783.000, bunkerkolen f 454.000, zwavel zure ammoniak f 667.000, aardappelmeel f819.000, kunstzijde f 1.632.000, onge brande koffie (uit N. O. I.) f821.000,, melis en alle n.o.g. suiker f587.000, bag germolens voor f 387.000. Spanje voor den oorlog nog arm, beeft thans behoorlijk kapitaal. Daardoor is veel in zijn oeconomisch leven veran derd. Indien het er in mag slagen een rustig geordende staatsinrichting te ver krijgen, en een regeering die met vasten tred het land en volk op gebied van landbouw en industrie in goede banen leidt, zal Spanje een uitnemende toe komst tegemoet gaan. Ik ben blij dat het toch in zeer veel opzichten interessante boek van Pierre Lhande, zoo lezenswaardig voor ieder die iets van de Basken wil weten en geschiedenis en volkenkunde bemint, mij in de gelegenheid heeft gesteld meer dan gewone aandacht aan de Basken en Spanje te wijden. La prosperidad acompana al horobre industrioso (voorspoed vergezelt den vlijtigen man). Middelburg, Nov. 1926. Mr. P. DIELEMAN GEMEENTERAAD VAN MIDDELBURG In oe gisterenmiddag gohou,d,en verga dering was de lieer Onderdjjk, wethouder van fabricage geheel den middag afwezig wegens ziekte, terwijl mevr. Weiji en de hoeren Mos, Portheine en Bosman earst in den loop dei- vergadering kwamen en mevr. Weijl en de heeren Portheine en Van dei* Weel korter of langer tijd voor hel einde hoen gingen. De v o o r z. deelde mede, dat van het Algemeen Mijnwerkersfonds .bericht is ontvangen dal de rente van de 5s/4 pet lee ning gesloten bij dat fonds niet kan worden verminderd voor 1923 en dat mocht in dien tijd de rentesiandandlaard stijgen, het fonds ook niet aan verhoo ging denkt. Ingekomen was nog een adres van H. Hendrikse om schadevergoeding, omdat hij zijn woning beeft moeten ontruimen in de Bogardstraat. toen deze door de gemeentereiniging werd schoongemaakt op advies der gezondheids commissie. If. heelt toen bijjkbaar uit angst, al zijn oude boe ken enz, verkocht en verloor door een en ander ook nog zijn betrekking als hulpkellner. Ofschoon men. de moeilijk heden voelde, werd iiet adres voor kennis geving aangenomen, duar de gemeente niets onrechtmatigs heeft gedaan. De heer M e s had de vraag ingediend of B. en W. nog niet kunnen trachten toestemming te krijgen met 1 Maart den Noord weg te mogen afsluiten, met het oog op het naderende drukke seizoen, als do Seis weg veel to smal zal blijken te zijn. Do voorz. wijst op de lagcü ligging van den Schólelweg, dio spoedig bij hoo- geu waterstand kan overloopen of althans verzakken. Bovendien is er do beslissing van Ged. Staten en kunnen eerst de Sin gels worden bewerkt. Hierna volgden de benoemingen, die reeds gisteren onder laatste berichten ver meld zijn. Met afwijking van do volgorde dei* agen da wat trouwens ditmaal meermalen ge beurde, werd nu behandeld, liet voorstel inzake een Kerst ga ve. Hierbij dc-od do heer v. d,. W e o 1, na- meus de commissie voor steun aan werk- loozen de vraag om nog f 1300 toe to ken nen, opdat tol 31 Dec. kan worden uitbe taald. Dit werd direct z. h st. aangeno men. Inzake de Kerstgave zeide mevr. De Graaf daar niet tegen te zijn, maar zij acht het principieel niet goed, dat de gemeente gaat bodeelen en zou een ostra uitkeering in de Kerstweek in de verorde ning willen vastleggen. De voorz. zegt. dat men niet van bo- deeling moét spreken, hel geldt hier een suplecie steunregeling. De heer De Veer vreest bij vastleggen van oen extra uilkeering in de Kerstweek grooten toiloop van ingeschrevenen. Men kan beter afzien van een Kerstgave, en een vast bedrag per week geven zonder meer. De lieer v. d. Weel meent, dat het van jaar lol jaar moei worden vastgesteld. Do heer Veriregt zegt, dat enkele leden van het steuncomité ook niet veel voelden voor de Kerstgave, doch er zich ten slotte bij neerlegden. De heer v. d. Weel stelt voor gedu- rendo 10 weken eon toeslag te geven voor do brandstoffen en wel van 50 cent per gezin. De voorz. zegt dat B. en W. zich met dit voorstel niet kunnen vereenigen. De heer M e s zegt dat er steeds meer personen van de buitengemeenten te Mid delburg komen wonen en hij zou daarom willen bepalen, dat men 3 inphats van 1 jaar te Middelburg moet wonen alvorens men steun kan trekken. De hoeren v. d. We e 1 en Paul wijzen er op dat in de voorlaatste vergadering pas do regeling is getroffen, waarbij o.a. bepaald werd een jaar en liet niet op gaat daarop nu al terug le komen. Toon word hel aangenomen z. h. st De heer v. d. Weel vraagt of het bur gerlijk armbestuur ook iets extra geeft met Kerstdag, waarop do lieer Corne lls s e bevestigend antwoordt. De Kerstgave wordt z. h. sl goedge keurd. Inzake den toeslag op brandstof merkt do heer Boas son op, dat niet alleen d© werkloozen, maar ook vele andere per sonen dit zouden kunnen gebruiken. Do h eer H o n d i u s vraagt waarom B. en W. er tegen zijn. De voorz. zegt omdat de steunrege ling verhoogd is *1 wil »pr, nog ntet zegjjdn dal zij hoog is. JBoTendten millo» zij dit niet m de plaats 1 iten komen van goedkoops cokes ..die er niet zijn, maar wat spr toch ook niet alleen voor de werkloQzen beschikbaar zou willen stellen. De heer Vort r egt zegt dat de crisis commissie met op .;on na algemeen* stem men. ook dio van den voorzitter den hoor Onderdijk, besloot geen toeslag op brand sloffen te advisc-eren. Do heer v. d. Weel wijst cr op, dat de brandstoffen boog in prijs zijn. De voorz. zegt morgen kan het brood duur ziju en overmorgen weer wat anders, Steun moet zijn om workloozen le helpen, maar men kan niet voor alles extra steun geven Spr vvfeet ook dat andere gemeenten het wel doen De'heer v. d. Weel zegt dat Middel" burg verleden jaar ook f 1 gat". De heer Paul herinnert daar ook aan en zegt nu maar de helft te willen geven, omdat de steunregeling nu heter is, en men ook moet rekening houden mot liet groot aantal wevkloozen De heer v d Wjeel zegl, dat de toe slag verzocht is ilioor den, Chr. Best li uren - bond en den Middelb Bestuurdersbond beide. De voorz. wijst er op out de fiuaxi- ciën te denkeu, vaar moet het op den duur heen met den steun De heer Streefkerk vraagt of B eu W. nog geen raiddel hebben gevon den om meer afdoende de werkloos heid le bestrijden. De voorz. zegt van neen. De heer V e r t r e g t herhaalt, dat het advies der commissie absoluut afwijzend is. De heer Hoailius zegt dat er nog zooveel nieusclien zijn, die iels noodig zoudeu hebben zooals bijv. naaisters zon der werk en kleine winkeliers met slecht gaan de zaken. Ilij acht met den lieer Mes ook een jaar le weinig als verplich ting in de gemeente le wonen. De voorz. zegt dat er buitengemeen ten zijn die zelf de menschen in de stad brengen en o.a. een jaar huur voor hen betalen om ze dan verder aan Middel burg over te (laten. De heer Paul zegl nog eens dat men dan tijdig met dit bezwaar had moe ten komen. Tiet voorstel-v. d Weel wordt verworpen met 30 tegen 1 stemmen, die delr -IS. D A Pers Garantie stellen voor rente en aflossing I e e n i n g Godshuizen, Vervolgens werd behandeld hel voor stel van B. en W. om garant le blijven voor rente en aflossing van cene leening van f 106.000 te sluiten door het be stuur der Godshuizeu voor verbouwingen enz. in het Gasthuis, maar dit niet te doen voor een bedrag van; f 52000 noodig voor verbeteringen in het Oude Mannen en Vrouwenhuis De heer Veriregt vraagt waarom men aan liet burgerlijk armbestuur al lerlei bepalingen stelt en hier in dti geval niet. De heer V. u. Weel zegl dat in de commisssie van financiën gesproken is over hel nog aanhangige proces tusschen godshuizen en gemeente, maar dat gaat alleen over de vraag al of niet Instelling van weldadigheid en als 'men woning bouw vereenigingên op dezelfde wijze steunt, vraagt men «aar toch ook niet naar. Hoe het proces ook uitvalt, er zal in de verdere verhouding toch geen verandering komcint Pc voorz. zegt wer te begrijpen dat de vraag is opgekomen hoe men nu durft aankloppen, terwijl het proces nog (Ingez. Med.) IK Geautoriseerde vertaling naar het Engelsch, van E. PHILIPS OPPENHEIM, deer W. M. D. SPEES-r. d. LINDEN. 57. HOOFDSTUK XXIII. Een f e e s t m a a, 11 ij d, Phineas Duge liet in Londen zijn za ken niet in den steek, mot een sigaar in zijn mond en. zijn handen op ztjn rug liep hij in ziju weelderig ingerichte zit kamer in ,,Claridge" heen en weer, al dicteerend aan zijn secretaris, terwijl in een kamer ernaast het tikken van een schrijfmachine klonk. Virginia kwam heel onccremonieus binnen, gevolgd door Guy. Phineas Duge keek eenigszins ver rast naar hen beiden. „Oom," zeide zij, ,ik ontmoette Guy toen ik van „Coniston Mansions" kwam. Hij zocht me en ik heb hem meegebracht om kennis met u te maken." Phineas Duge stak hem de hand toe en op een wenk van hem verliet zijn secreta ris het Vertrek. „Ik ben erg blij u te leeren kennen, mijnheer," zei hij, „maar mijn luchtje heeft .alleen uw voorna,om genoemd." „Ik ben de hertog van Mowbray," zei Guy eenvoudig, „en ik ben werkelijk heel erg blij u te ontmoeten, als u de oom van Virginia bent. Zij heeft mij do vorige week wel heelemaal niet aardig behandeld maar," voegde hij er mot een flikkering in zijn oogen bij, „dat wil ik haar wel vergeven. Ik zou graag met uw nichtje willen trouwen, mijnheer." „Zoo," antwoordde Phineas Duge droogjes. „Ik kan niet zeggen, dat ik blij hen dat te hooren, nu ik haar pas .zelf teruggevonden heb." „Maar er is niet de minste reden, mijn heer, waarom u haar zoudt verliezen .antwoordde Guy. „.Te weet nog niet eens hoe mijn oom hoeft." zei Virginia lachend. „Ik ibon Phineas Duge," zei Duge. „Je zult wel nooit vau me géhoord hebben. Ik kom niet dikwijls in Engeland." „Phineas Duge!" bracht Guy verbagsd uit. „Wat meent u, de „O, ja, er is er mam- één zoo," ant woordde Duge lachend. „Ilc ben blij dat ik zoo beroemd of berucht ben, dat je van me gehoord hebt." Guy lachte, „Ik geloof niet, dat or ook maar oenigszins sprake is van beruchtheid. U zult wel merken, dat 'u hier heel popu lair bent!' „Zelfs," antwoordde Phineas Du^e, ,nlet tegenstaande ik mijn nichtje toestond de wijd» wereld in te gaan om hier t« komen voor zoo'n onzinnige onderneming. Dat was heeft verkeerd van me, maar Virginia 1 heeft me vergeven Zij heeft je nu zeker alles verteld." „AUesJ' antwoordde Guy en we zoudeu graag zoo gauw mogelijk trouwen, als u 't goed vindt." „En jo familie''" vroeg Duge. „Ik donk niet dat er van dion kant eenig bezwaar bestaat," zei hij. „Jullie tweeën schijnen al op een heel onconventioneele manier met elkaar in aanraking te zijn gekomen en toch doe je, als ik 't wel heb per slot van rekening I iets, waar jullie hier niet af keer ig van bont. Ik heb maar twee meisjes om mijn millioenen aan le geven Ie moet morgen jo zaakwaarnemer maar oens bij me sturen." „Virginia weet," antwoordde Guy, ,dat ik haar maar al te graag zonder een stui ver getrouwd zou hebben"." „Ik zelf ben dol op geld," antwoordde Phineas Duge lachende, „maai- ik geloof dat ik, toen ik zoo oud was als jij, jjr oolc zoo over gedacht zou hebben." „Oom'" zei Virginia,, ik heb mijnheer Vine en Stella gesproken en ik heb hun uw boodschap overgebracht. Zij komen vanavond om acht uur bij ons eten. Zou den we niet zouden we niet Phineas Duge viel haar schouderop halend in de rede. „Een familiepartljtje ervan maken, wil de je zeker zeggen?" merkte "hij op. „Mijn. nichtje hoopt, dat je ook zult komen," wendde hjj zicli tot Guy. Guy race-te terug naar Crosvenor Square Toen hij kwam zat Ladj' Medlin- couii bridge te spelen in do kaartkamer. „Tante", zei hij, nadat hij haar gasten gegroet had, „ik moot u dadelijk even spreken. Toe kom u even in de zitkamer, ik heb u iets heel belangrijks te vertel len „Als je 't hart hebt me in de war le maken, terwijl ik deze parlij uitspeel, dan spreek ik nooit meel' tegen je." verklaarde zij „Als we dezen robbei' verliezen, gaan uiijn diamanten er aan." Hij liep door de kamer, trachtend zijn ongeduld te bedwingen. Gelukkig won La dy Medliiicouri den robber en haar winst opnemend, volgde zij Guy naar de zit kamer. „Wel Guy nat is er?" vroeg zij, wat knorrig „Ik veronderstel, dat je dat kind gevonden hebt?" „Ik heb haar niet alleen gevonden, I maar ik weet alles Van haar. Weet u van I wien zij het nichtje is en bij wien zij logeert?" „Hoe zou ik dat kunnen weten, boste jongen!" antwoordde zij. „Haar oom is Phineas"Ttuge," zei Guy hij heeft zijn toeslemming tot het huwe lijk gegeven on zei dat ik morgen mijn no taris hij hem sturen moet." „,Hoor me dien jongen, wat een bof- ferd!" riep Lady Medllncourt uit Wed hij is de rijkste man in Amerika." Guy knikte. „Ik geef ér geen zier om," zei hy, be halve dat het zal maken, dat u allemaal zooveel te aardiger tegen Virginia zult zijn. Ga gauw mee naar Gloridge om ken nis te maken. Er is uet nog tijd voor. Hot diner dien avond was een groot succes. In 't midden ervan begon Lady Medlincourt stil voor zich heen le lachen „lk moet u allemaal iets vertellen,"zei de zij „U weet, dal Guy van '1 jaar naar Amerika ging, naar zijn neef. die daar een ranch heeft. Hij was zoo bang, dat de menschen zoudeu denken dat hij gegaan was om een rijke erfgename te veroveren u weet dat we allemaal schandelijk arm zijn dat hij in New-York eu op do te rugreis, een andereu naam aannam Hij was zelfs maar twee dagen in New-York uit angst dat iemand hem herkennen zou En le denken Guy„" riep zij uit, „dat je ten slotte toch het '.raditioneele doen gaal." „Lieve mevrouw," zei Phineas Duge. „de traditie van uw wonderbaarlijk land. is n iel iets om mee le spoiten. Hoe dan ook, .al ze zich altijd handhaven Daar hebt u nu uw neef, die de weréld wilde toonen, dat hij er niets mee te maken wou hebben on toch zal 't zijn pijnlijke plicht zijn om zooveel van mijn hard verdiende spaarduitjes te aanvaarden, als de bruid schat van mijn dochter en de trousseau van Virginia aan my over zullen laten. Nooit, totdat ik vanmiddag ingewijd ban

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1926 | | pagina 5