BIGGELAAR's;
Ma. 26!,
¥rijdag 5 November IIS28
369' Jaargang
sij dit nummer behoort eetf Bijvoegsel.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zittisng van Donderdag.
Het is weer een buitengewoon knappe
verdediging geweest die Minister van
Karmebeek gister in de van enorme
belangstelling getuigende Kamer heeft ge
houden over het verdrag met België. liet
■ytAs een rede van meer dan vijf uur, en
•Meeds wist hij de aandacht vast te hou
den.
Eaten we echter eerst met 'het eind
beginnen, de kwestie van
nieuwe onderhandelingen
het meest uclueele belang, door de voor
gaande sprekers aangeroerd.
Daarin gaat hij niét mee.
.Indien men mij vraagt, zoo zei hij,
zullen wjj nieuwe onderhandelingen
openen, dan zeg ik dat ik op dien wég
niet zal kunnen meegaan."
Dat beteekeut dus dat als de Kamer
daartoe mocht besluiten, de Minister zal
aftreden Een meedeeling die vooral van
beteekenis is voor hen die in den geest
van dr. de Visser ook bij die onderhan
delingen dezen minister zouden willen
behouden.
Maar.... men zal uit-de rede lezen;
dat de Minister zélf zich voor de tweede
maal tot dc Belgische regeering
gewend heeft en op verschillende becri-
tiseerde punten belangrijke verze
keringen ontvangen heeft, die deze
zaken in een ander licht stellen.
We moeten ons natuurlijk bij een rede
van die lengte bepalen tot korte samen
vatting. En dan komen we allereerst op
de S c h e 1 d e v r a g s l u Ie
le'e n.
De Minister ontkende dait door de in
stelling van de beheerscommissie een
overdracht van souvereiniteit heeft plaats
gehad. Zij heeft immers geen eigen ge
zag Zij behoeft de goedkeuring der re
geeringen. Het was er in 1919 omLte doen
aan België een waarborg te geven die
het niet ,had. want in het Scheideregime
van '39. was niet voorzien in de verbe
tering V|S3i de rivier
Als men de nieuwe Schelderególing
legt naast andere regelingen van interna
tionale rivieren, dan vindt men daar een
veel dieper ingrijpen dan hier. waar men
een regeling trof van waarin bet gemeen
schappelijk belang georganiseerd is in
een commissie.
De Minister was van oordeel dal de
nieuwe Scholderegeling al kunnen hier
en daar wellicht nog oneffenheden wor
den weggenomen, aannemelijk is.
De Schelde, waarover vroeger oorlo
gen zijn gevoerd, is teruggebracht tot een
belang van Nederland en België, waar
bij derden niet betrokken worden Spr.
gelooft dat dit regime aannemelijk ïs.
Men vroeg of de bepaling betreffende de
doorsnijding vsn dc bandijken niet te
ver ging. De toepassing van die bepaling
staat onder hel voorbehoud der onmis
baarheid.
"Mag men nu zeggen aat met betrekking
tot hel Schelderegime Nederlands!clie
hoogheidsrechten in het gedrang zijn ge
komen Het is de bedoeling geweest van
de mannen, die dit regime hebben voor
bereid, de Schelde veilig te stellen. De
heer Bnautigan heeft 'het regime gezien! ,in
het licht der tekortkomingen van Neder
land in vroeger tijd. Maar hel ging niet
om de toepassing, die vroeger aan liet
regime is gegeven, liet ging om' het re
gime' zelf. Het overleg te Parijs is niet
gevoerd door incompetente mcnSchen
buitenlandsche zaken is geen bepalingen
gsan opstellen over een nieuw rivier-
recht. De hoofdingenieur van den rijks-
Waterstaat in Zeeluid en Limburg
en chef van dc afd. waterstaat van, tjheL
departement zijn gehoord en spr. meent,
dat dc aldus voorbereide regeling moet
worden aangenomen
Het civielrechtelijk
aanhouden van sche p c n.
Een ander punt is hel regime der ^oor-
gaande handelsschepen. Spr. zal niet ont
kennen. aat de souvereiniteit van Neder
land beperkt is .op ail punt, maar was dc
beperking principieel of slechts een uit
breiding van hetgeen reeds was aan
vaard?
In 3 van het verdrag van 1839 was
clit beginsel reeds neergelegd ton aanzien
van sanitaire maatregelen. In het verdrag
van 1842 is het uitgebreid. In hel overleg
was het te doen om de Sclielde-verhou-
ding tot oplossing te brengen en aan Ant
werpen zooveel mogelijk den status van
een zeehaven te geven. Men was van oor
deel. dal liet beginsel op dit punt kon
worden doorgetrokken. Vast gelooft spr.
dat men ten dezen aanzien wel overdre
ven heeft, want het gaat om het recht
streeks varende bonafide "schip.
In dit verb:?ml heeft men de aanvaring
besproken. De lieer Knottenbelt was
.aanstonds van oordcel dat hier excepties
gemaakt moesten worden. Daar volgt
reeds dit uit dat het niet verstandig zou
zijn een constructie te perpetueeren
waarbij ieder van Antwerpen varend
schip kan worden opgevangen Spr. laat
ir« het midden de geringe talrijkheid dei-
beslagen. de praktische moeilijkheid Het
aanvarende schip koerst naar zee, dan
vaart het en men zal achter het net vis-
schen. Het schip gaat naar Antwerpen en
vindt men het wenschelijk. dat Jiet Ne-
derlandsch gebied bij zijn terugkeer moet
dienen als een plaats waar het wordt op
gevangen? Al zou men meonen dat hier
een concessie is gedaan, dan gelooft spr.
nog niet dst dil punt het nieuwe statuut"
onaannemelijk maakt.
De loodsregofling.
Nog een punt men heeft het gevoel,
dat er ook zat in de nieuwe loodsregeling
een inkorting vsn de Nederlandschc sou
vereiniteit. Men heeft gezegd gij hebt af
stand gedaan van het loodsen in de Wie
lingen. Ligt daarin eenige souvereinïteüs-
kwestie?
Bovendien heeft men geen afstand ge
daan van het loodsen in de Wielingen. Er
staat uitdrukkelijk in de stukken, dat een
schip dat naar Nederlandschc haven
vaart een Neoerlandschen loods kan ne
men, ook .al gaat hel door de Wielingen.
Het gaat er hier om. een moeilijke
kwestie tot oplossing te brengen. Men is
gekomen tot een deeling in werk en ge
bied. Lag het niet voor de hand, dat men
in verband met de omstandigheid, dal te
Zeebrugge een ïoodsstafion is gevestigd,
aan België de Wielingen te beloodsen
gaf en aan Nederland Oostgal cn Deur-
loo'
Nu wat betreft het loodsbelang. hierbij
betrokken. Men heeft gezegd dat ons
loodsbelapg van de nieuwe regeling de
dupe is geworden. Maar in een brief, als
antwoord op een verzoek om inlichtingen
ingekomen van den chef van het loodswe
zen. den vice-admiraaL v. Maren Bentz v.
cl. Berg. staat dat het loodsen uil Ant
werpen niet veel opleverde, liet nieuwe
regime zal ons eer voor- dan nadeel
brengen.
Te verwachten is. dat nu weer meet
schepen naar Antwerpen loodsen, ook
voor het loodsen van Antwerpen naar zee
meer Nederlandschc loodsen gekozen zul
len worden. De nieuwe loodsregeling le
vert aan Nederland op een besparing van
eenige honderdduizenden guldens ek?-n re-
verloren. terwijl incidenten voorkomen
sultaat dal niet uil het oog mag worden
zullen worden.
Ten opzichte yin de vaste lijnen ma
ken we uit de verslagen in de ochtend
bladen op. dal er nog overlegd is bf zal
worden tussclien Nederland en België.
Duidelijk zijn de verslagen op dal punt
niet.
De vei 1 igheid skwcs l' iei
Inzake de doorvaart van Belgische oor
logschepen is geen servituut op de Schel
de gelegd. De reserve in de Toelichtende
memorie zou alleen kunnen heteekenen
dat België zich voorbehoudt op de zaak
terug te komen.
De minister doelde echter mede dait hij
den 27slen October door onzen gezant
aan dc Belgische regeering heeft laten
welen dat een duidelijke verklaring ge-
wenscht is.
Het a,nlwoord der Belgische
regeering daarop, zegt. dat inder
daad het voorbehoud in de locliclitings-
memorie is opgenomen om uitdrukkelijk
te doen vaststellen dal de doorvaart van
Belgische oorlogsschepen huilen hel ver
drag is gebleven, en dat het verdrag geen
wijziging brengt in het politiek en mili
tair regime en geen inbreuk maakt op de
souvereiniteit vsn een der partijen.
Deze meedeeling wekte eenige sensa
tie in de Kamer.
Voorts betoogde de Minister dal het
recht tot het nemen van maatregelen
bij oorlogsgevaar ligt opgesloten in de
rechten en verplichtingen van neutralen.
De bevoegdheid van de commissie van
beheer staat natuurlijk ondergeschikt aan
ons recht op dat punt.
De brieven met d e B c 1 g i s c h e
r e g e e r i n g gewisseld li andclc n
ook over dit onderwerp liet Bel
gische antwoord bevestigt dat er in het
recht om bij oorlog of oorlogsgevaar het
loodswezen te beperken of op te heffen,
geen verandering is gekomen.
De casus b'èlli-verklaring is volgens
den minister automatisch vervangen door
het sis tuut van den Volkenbond.
De kanalenkwcsties.
Uitvoerig zette de Minister uiteen, dal
er vroeger, toen toch voldoende het Bel
gische voornemen bekend was gewor
den, geen bezwaren tegen dc toestem
ming voor het graven van een kanaal
Antwerpen— Moerdijk zijn geopenbaard.
Een in '19 uitgebracht rapport van prof.
Bruins concludeerde ook dat het geen
bezwaren zou ontmoeten. Hij betwistte
dat de concurrentie die beteekenis zou
hebben welke mien er van heeft voor
speld. En vóór men het kanaal afwijst,
vrage men zich voorzichtig af of dal ver
standige politiek is.
Naar aanleiding der kritiek inzake hel
vervallen van onze verplichtingen voor
het kanaal van Hansweert, hoeft de
Minister zich ook lot de Belgische re
geering gewend, en in het antwoord van
Belgig wordt bevestigd dat na het tot
stand komen van het verdrag Nederland
niet meer verplicht zal zijn de verbete-
ringswerken aan bet kanaal Hansweert
ui t te voeren.
De po 1 i t ie ke z ij de.
Het slot van de rede was gewijd aan
de politieke beteekenis van het verdrag.
Hij herhaalde dal van pressie in dit
verdrag geen spoor te vinden is. Zou
Nederland verstandig hebben gedaan niel
tegemoet te komen aan het verlangen
van België? Dit verdrag is niet vernede
rend. Er waren dubia, maar spr 'meent
er in geslaagd le zijn de bezorgdheid
daarover weg te nemen. Bij een ver
werping zal niets gewonnen zijn, want
de kwesties blijven door de geografie.
De Minister kan niet inzien, dal er op
hel oogenblik iets 5s dat ons kan doen
aarzelen, en dat nieuwe onderhandelin
gen noodig zou maken. Kwam de her
opening, dan zouden we niet duidelijk
kunnen maken, dat Nederland dit gedjing
niel kan beëindigen om een kanaal.
De gevolgen die zouden kunnen in
treden bij aanneming liggen heel ver.
Maar de gevolgen van verwerping zou
spreker veel ernstiger achten. Men zou
dc oude antagonistische lijn doortrekken,
en spreker is er zoo zeker niet san dal
we daar geen spijt van zouden hebben.
Hel gaat met staten als met menschen
wie vertrouwen zaait zal het ook oog
sten. En nu kan men wel zeggen- er zijn
nog punten die wantrouwen wekken. Men
wijst op het Fr ansch-Belgische accoord.
Spreker kent liet, het ïs een defensief
accoord. Maar wordt daaraan iels ver
anderd als wij zeggen: neen België'3
Spr. ziet in dit verdrag nog iets anders
dan een politiek en commercieel ac
coord, hij ziet daarin ook een Groot-
Nederland sche gedachte, die lot ontwik
keling moet komen.
Indien men spr. vraagt: Zullen wij
nieuwe onderhandelingen openen, dan
zegt sprekerdal hij op dien weg niet
zal kunnen meegaan.
Spreker heeft gezegd- wat hij moest
zeggen, niet om zich le verdedigen. Maar
hij wil dil nog zeggen: er ,is in dezd
zaal en om dit gebouw een atmosfeer,
die tegen is, maar als de Kamer een
positieve beslissing aandurft, dan zal het
land dit begrijpen.
Een luid applaus volgde op deze rede.
In boever dit, behalve dan van de
Voorstanders, ook kwam van vroegere
tegenstanders, is moeilijk uil te maken.
Wellicht komt dil Dinsdag aan het
licht. Want de Kamer is zoo verstandig
om niet dadelijk de replieken fe laten
volgen. De leden hebben eenige dagen
tijd om de rede van den Minister te
•overwegen. Ze is dat inderdaad ook
aard.
BINNENLAND.
DE KONINGIN EN HET BELGISCHE
BRUIDSPAAR.
De Koningin heeft haren gezant te Brus
sel jhr, dr. Van Vredenburch opgedra
gen Haar in bijzondere zending met rang
van ambassadeur le vertegenwoordigen,
bij het kerkelijk huwelijk van den kroon
prins van België met do hertogin van
Brabant. Aan deze zending zijn toegq-
voegd schout bij nacht Siuijs. chef van
den Marinestaf en de eerste luitenant jhr
Verheijon .ordonnans officier der Koninr
MISSTANDEN BIJ DE DEVENTER
POLITIE?
In verband met do besprekingen, die
te Deventer in geheime raadsvergadering
zijn gehouden over toestanden, en mis
standen welke bij do politie zouden be
slaan. met name over do beschuldiging
aan hot adres van een inmiddels ontsla
gen hoofdagent en een nog in functie
zijnd ambtenaar geuit, heeft de burge
meester, jhr mr. T A. M. A. van Hu-
malda van Evsinga, zich thans, hoewel
wel gekant togen een comnvissia-onder-
zoek, bereid verklaard, aan de raadsle
den iuzage van de dosbctreffoude stuk
ken le verleenen. Daarbij is overeongoko
men, dat de verschillende raadsfracties
een vertegenwoordiger hiertoe naar het
politiebureau .zullen afvaardigen, die dan
door den commissaris van politie, den
heer A P. van Tricht. volledig zullen
worden ingelicht.
Uit Stad an Province,
Uit Middelburg.
Op verzoek verwijzen wij naar de ad
vertentie van den Middelburgschen Be
st uurdcrsbojid en den Chrislelijken Be
sturenbond inzake voorlichting van werk-
loozen.
Ter aanvulling van hef gister door
ons vermelde feit dat men bij het maken
van den rioolput bij de Noordburg al
hier gebruik maakt van duikers, wil
len we nog meedeelen ,dat deze put tot
niet minder dan negen meter diepte is
ontworpen. Bij Biet weggraven is men
echter zeer belemmerd door bet opwellen
van loopzand. Hetzelfde verschijnsel dus
dat ook ondervonden is op den Seisweg
bij het leggen der" rioleeringsbuizen, welk
werk doordaar zoodanig vertraagd is. dat
de ongerieflijke afsluiting van dien weg
mplaals van een drietal weken, is uitge
breid tot e?n paar maanden. Blijkens do
gemeentelijke bekendmaking in ons vorig
nummer is die afsluiting, welke eerst
werd bepaald van 28 Sept. tot 16 Oct. en
toen weer werd verlengd lot thans, nu
weer verlengd tot 1 December
Op beide plaatsen is het vinden van
zulk een sterken aandrang van loopzand!
inplaats van een kleibodem, een geduchte
tegenvaller. Toch was het hier. althans
op den Seisweg aan sommigen bekendi
dat daar zich loopzand bevond Wij ver
namen bijv dal op de Katholieke be
graafplaats men steeds daar ter dege re-
rekening mee moest houden. Als men daar
een grat gedolven had, moest men er den
volgenden dag op letten dat het graf
bij de begrafenis met weer ten deele
was volgevloeid met zand
Maar terwijl de aannemer in den Seis
weg slechts enkele meters diep gaat. moest
die aan de Noordbrug 9 meiers in den
grond. Na taaie volharding, waarbij soms
in drie ploegen nacht en dag werd door
gewerkt, is men zoo ver gekomen, dal de
betonnen pulwand de diepte van 9 Meter
heeft bereikt Maar binnen in den
put bevond zich. nog twee meter zand,
dat op die hoogte bleef Amdat het al
door werd aangevuld d-oor hel loopzaad
naarmate men den inhoud wegwerkte.
Den laalsfen tijd bleef het echter op die
hoogte, daar de pul vol water is geloo-
pen, wat voldoenden tegendruk geeft.
In die Omstandigheid is nieu er ech
ter toe overgegaan de verdere uilgraving
ran den put aan duikers toe te vertrou-
Die duikers zeggen zelf. <lal het hun
nooit overkomen is. dal ze moesten
werken in een park.
Is de put lot op 9 Meter uitgediept,
wat nog wel een paar weken zal vor
deren. dan wordt onderin een hetonvloer
gelegd van een Meter dikte. Maar dat
loopzand heeft al een schade veroorz.i ikt
•an duizeaden.
Uit Vlissingen.
Te Vlissingen worden Zaterdag
•orwacht de Zweedschc gezant en de
vaarnemende gezant van België, die hun
opwachting komen maken bij Prinses As-
Irid en haar ouders. De hooge functio
narissen nemen intrek in hel Grand Ho-
lel Britannia.
Op de werf der Kon. Mij ,JDe
Schelde" le Vlissingen viel gisteren
•en jongen in het ruim van een schip.
Ernstig verwond werd hij naar hel St.
Joseph ziekenhuis overgebracht.
Bij de politie le Vlissingen is
door een schipper aangifte gedaan van
diefstal aan boord van zijn portefeuille
met geld.
Uit Zuid-Beveland
Toen Woensdagavond enkele arbei
ders te Nieuw dorp van hun werk
terugkeerden, vonden zij de 48-jarige
veldarbeid ster V. O aan den leant van
een sloot liggen. Het bleek dat de levens
geesten reeds geweken waren. De doktér
verklaarde dat de doodt- reeds eenige
uren was ingetreden en dat de vrouw bij
hel vallen den nek gebroken had. De ver
ongelukte leed aan toevallen.
Uit Zecu w sc h - Vlaanderen O. D.
Gisterennamiddag werd nabij een
overweg onder de gemeente Tornci»-
z o n een auto waarin eenige personen
waren gezeten, door een trein van de
Zeeuwsch Vlaamsche Tramweg Mij. aan
gereden waardoor aan de auto belang
rijke schade werd toegebracht en eenige
inzittenden werden gewond
Hedenmorgen had nabij den overweg
Slalendijk weer een aanrijding plaats mei
een boerenwagen, die gedeeltelijk werd
vernield en waarvan do voerman licht
werd gewond. De politie onderzoekt deze
zaken.
Dinsdagavond v.ond op de lijn Gent
Terneuzen een niet alledaagseh geval
plaats. De passagierslrein. welke te on
geveer half zeven van Sas van Gent naar
Terneuzen vertrekt verloor in de nabij
heid van Philippine de roosters der
Jeidttot het
rooken van
MORIAAN-BAY.
(Ingez. Med.)
machine waardoor het vuur werd .ge
doofd en niet dan na een groot oponthoud
de reis kon worden voortgezet
(Voor verder Stad en Provincie zie
men liet Bijvoegsel).
DE BRUG RU THOLEN
Donderdag bereikte het gemeentebestuur
an Tholen de tijding van den Minister
van Waterstaat dal deze aan de gemeente
Tholen concessie verleent tot den bouw
van een brug over de Eendracht te Tho
len
Hiermede zoo schrijft men óns, is een
bijna 80-jarig tijdperk van brugplannen
afgesloten Immers, vergissen wij ons niet
dan zijn in 1848 voor liet eerst plannen
ingediend om vanwege de gemeente tot
overbrugging van de Eendracht lo "ko.-
men. Steeds leden de brugplannen schip
breuk In 1911 scheen het alsof de brug
plannen, uitgewerkt door een comité uit
de I hoo^lie burgerij, waarin zitting had
den o.ni de hoeren J. W. Wagtlio als
voorzitter, jhr. .1 van Vredenburcb, O
Ainsïng, S L.iSchol, K. van der Stel en
S van Duivendijk allen te Tholen en H.
P. M Vorlinden te Bergen op Zoom, zou
den stagen. Ir. Kuipers, dezelfde die d'e
huidige plannen heeft ontworpen, kwam
mei een brugplau le voorschijn dat niet
(Iuur was oil de goheele burgerij was nu
'ol goeden moed.
Toen kregen we een lokaalspoorlijn, dat
natuurlijk het bouwen van een brug in
zich sloot, de plannen vorderen goed en
weder schoen do bouw van een brug wer-
elijkheid, toen de oorlog alle berekenin
gen in den war stuurde en er weer
niols kwam vau oen brug.
Toen kwamen de damplannen en meioen
een goed uitgewerkt plan van de gemeente
1 holen om een brug te bouwen. Rijks en
Provinciale steun werden mogelijk geacht,
docli de malaise wjs oorzaak dal voor de
zooveelsU- maal et van een bruggobouw
niets zon komen. De gemeente Tholen
zat niel stil en weder kwamen er brug
plannen en thans nam de gemeente Tho
len de risico op zich om dit plan uit te
voeren. .Hen was ojj den .goeden \Vqg.
tol plotseling scheen alsof er van een
bruggebouw nimmer iets mocht komen
Want or waren weer goede geesten die
Tholen wilden verblijden met een lokaal
spoor, waardoor natuurlijk de brugplan
nen voorgoed zouden zijn verdwenen»
want niemand op het eiland die op het
oogenblik zoude zijn te vinden voor de op
richting van een lokaalspoor. gelet op het
financieele gedeelte Eu thans zijn we zoo
ver dat de brug or komt. Als er niet te
veel tegenslag komt, hopen we dat de
brug in 1928 in gebruik kan worden ge
nomen.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Kerkdiefstal.
Op 21 October 1.1. is uit de St. Michiels
kerk le Gent ontvreemd eon oude schil
derij voorstellende den II. Franciscus a
Po ulo. Afmetingen 0.75 bij 0.63 M., van
den Spaanschen schilder José Ribera. De
Heilige draagt 'n grijzonden haard en
heeft 'l hoofd gedekt met 'n monnikskap.
Hij teest een boek waarop het woord
„Chnritas" voorkomt. Hot aangezicht van
den Heilige, alsmede hel boek, dal hij in'
do handen houdt is verlicht, het overige
van de schilderij is in de schaduw. Het
kunstwerk is aan den onderkant en eep
