■ass
sia. 260
jDondenpdag 4 ^ov®mh©s* iM
i«?' Jaargsrg
MRRELRURGSCHE COURANT.
Bij dii nummer behoort een Bijvoegsel.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Ka mer.
Zitting van Woensdag.
Wtó,t in de rede van Dinsdag van den
heer Heemskerk ons als wijsheid trof,
was de waarschuwing dat verwerping van
het verdrag met België zonder meer niet
verstandig zou zijn, en dat men de grond
slagen moet leggen vbor hetgeen dan
verder moet geschieden.
Datzelfde karakter had Woensdag de
rede van den heer Marchant, al was
deze in zijn kritiek veel puntiger, en al
deelde hij mee dat alle leden van zijn frac
tie door studie tot de overtuiging zijn ge
komen, dat de Kamer aan dit traclaat
hStar goedkeuring niet mag geven. Het
kwam den heer Marchant echter voor dat
het niet uitgesloten is, dait men zich nog
met de Belgische Kamer verstaat over
een nieuw overleg pver het tractaat.
Het tractaat is een zaak tusschen Ne
derland en België, de kwestie heeft niets
te maken met de opheffing van de Bel
gische neutraliteit; en de economische
eischen hebben niets te maken met de
politieke en kunnen niet als compensatie
voor het niet vervullen der laatste be
schouwd worden.
Den heer Nolens voegde de spr. toe
dat het beter ware geweest als hij in
plaats van biografiën van anderen te ge
ven, eep autobiografie had gegeven. Hij
is gebleven in de angstperiode. Hij heeft
ons willen leeren, dat een diplomaat de
taal van de tegenpartij moet verstaan,
maar hij moet die niet tot de zijne ma
ken. Het verheugt spreker dat de heer
Heemskerk in anderen geest sprak
Niemand zal tegenspreken dat een
staat tegenover een anderen staat ver
plichtingen op zich kan netnen, die een
beperking beteckencn. De vraag is ech
ter. hoever die beperkingen gaan. Elke
rechtsorde houdt beperking in, hier is
hel echter de vraag of de ons opgelegde
beperkingen noodzakelijk zijn. Ofschoon
het "toezicht van commissarissen geen
aanleiding lot klachten heeft gegeven,
zal spr. zich tegen een commissie van be
heer inec verzetten. Eyeuwel is er op
één punt het omgekeerde^ van rechtsorde
geschapen, n.l. ten aanzien van civiel
rechtelijke maatregelen tegen schepen, op
welk punt opzettelijk anarchie is gescha
pen Spr zou niet hebben durven ver
onderstellen «lat dit beteekent vaar
maar raak, hier kan je niets gebeuren,
Maar men moet rekening houden met
de preventieve werking. Men behoeft op
deze wijze hel systeem van concurren
tie door een rechteloosheid niet alleen
op lvaivens toe te passen; men kan het
uitbreiden.
Voorts wijst spr op de bevoegdheid. <oni
de bsindijken door te steken, waartegen
over slechts de toezegging in hel pro
tocol staat wees maar gerust, mei uw7
bclengei^al worden rekening .gehouden.
Dit gf»t spr. te ver.
Ten opzichte der economische kwesties
wilde spr niet dc drooglegging van Rot
terdam,.
Deee zaak heeft dc belangstelling van
hei hoek- volk. Niet tengevolge van ten
dentieuze reclame, niet door demagogi
sche agitatie. Maar het beroep op de
internationale gedachte, op de goede ver
houding tot België mist den weerklank
niet. Het Nederkndsche volk heeft zijn
vertrouwen gegeven. Hel heeft zich ech
ter door het annexionisme in zijn ver
trouwen teleurgesteld gezien. In Neder
land is territoir een zaak buiten den han
del, ook vreemd territoir.
Men zegt. het annortonismc is
ouder pile omstandigheden; het is er
zelfs nimmer geweest. Wij verheugen ons
over deze verklaring, maar dan is ook
weg het motief, voor de herziening ge
geven, en 'dan moet opnieuw worden
begonnen Wie door een gids wordt ge
leid eu gevoerd wordt waar hij niet heen
wil, heeft niet den plicht hem verder te
volgeu
België heeft de oitderliandelingen af-
gebroken en daarna heeft zich een om
mekeer voltrokken in Europa. Door het
kome* van Duitschland op een ecouo-
misdi peil van gelijkheid En toen België
dit zag ^aankomen, haastte hel zich de on
derhandelingen te hervatten
Het was een fout dat wij toen den
grondslag van 1919/20 gehandhaafd heb
ben België luid zooveel haast, dat hel
in een dag het tractaat goedkeurde. Maar
spr aanvaardt niet de moreele gebonden
heid.
Dit tractaat laat ruimte voor tallooze
nieuwe geschillen, wisarin onze positie
zwgêr zal zijn. Spr. ziet van de vriend
schap jnet België en het bevorderen van
den wereldvrede langs dezen weg niets
W5j bewijzen den wereldyrede slechts een
dienst, als wij aan juiste rechtsbeginselen
een juiste formuleering geven, maar dal
doet dit verdrag niet Bukken wij, dan
heeft ons prestige geleden. Bukken wij
niet. maar zoeken wij een andere re
geling. dpn gaan wij met opgeheven hoofd
verder.
De inzet van de daarop volgende rede
van den voorstander Vliegen stond ze
ker niet op het hooge peil van de rede
van den vrijz. dem leider. Hel is wei'
wal al te gemakkelijk om de tegenstan
ders te kwalificeeren. kleinmoedig en
kleinburgerlijk. Gelukkig kwam hij daar
na op een iets hooger niveau, ipaar toen
hij aan het slot weer in dien eerslen loop
^'erviel en o.a. insinueerend vroeg waar
om J*r bij de actie legen het verdrag!
zooveel hooge militairen betrokken zijn,
weerklonken er protesten bij zijn eigen
partijgenooten.
Zijn zakelijke opmerkingen betroffen
voornamelijk de 'beweerde eenzijdigheid
van het verdrag. Een billijke ruil kon
echter z.i. niet plaats hebben, daar Bel
gië ingesloten is, en Nederland niet. De
kwestie van de Belgische oorlogsschepen
acht hij zoo simpel mogelijk. Het verdrag
zegt juist dat ze er niet zullen kojneu.
Ten opzichte van den loodsdienst hebben
we jarenlang de vrije concurrentie gphaa
die zeer onereus was. En hij vond hel
van zelf sprekend dat eenschip voor
Antwerpen een Belgischen loods neemt.
Ook dat men de bandijken moet kunnen
aantasten als dat voor het vaarwater
noodiig is. Dwaasheid vond hij het te
meenen dat men zonder beslag legging
geen geld zou kunnen krijgen van ree-
derijeu van de schepen die op Antwerpen
varen.
De graving van het kanaal naar Moer
dijk, waarvan België de kosten zal moe
ten betalen, doet vervallen de nu op
Nederland rustende verplichting om bij
het ongeschikt worden van den weg naar
Antwerpen even goede in de plaats te
geven. De concurrentiebezwaren trachtte
hij tot geringer proporties terug te
brengen.
En ten slotte betoogde hij, dal de Ka
mer wel degelijk moreel gebonden is.
Toen kwam de tweede kalholicke
spreker, de heer Kortenhorsl, die
de meeuing der tegenstanders in die
partij vertolkte, en die zich daarbij be
paalde tot twee vragen: in hoever is de
Kamer vrij in de beoordeeling van dit
traclaat, en welke zijn de gevolgen als
het verdrag geratificeerd wordt?
Hij wil rekening houden met de ge
schiedenis eu met den heer Vliegen
stemt hij voor het- een man een man.
een woord een woord. Maar er is een
zeker «heroïsme, dat hravour genoemd
moet worden Op dit bravourstandpuui
staat de Minister niet. Hij zeide uit
drukkelijk, dat de regeering niet gehan
deld heeft onder druk Als goed tacticus
heeft de Minister versmaad het angst-
argumenl te bezigen. Spr. moei cellier
op gezag van dr Nolens aannemen, dat
er in 1920 'Kamerleden geweesl zijn,
die concessies wensehten te doen om
erger le voorkomen en die nu een alibi
zoeken voor hun houding van toen
Wordt die mentaliteit evenwel ontkend,
dan is nu voor het parlement de tijd
gekomen om het verdrag opnieuw te
onderzoeken op zijn mérites. De regee
ring zou zich alleen dan kunnen belda-
gen over de gewijzigde mentaliteit van
ons volk, als zij in 1919 de Kamers van
koophandel had gehoord De verande
ring in de samenstelling der Kamer is
oorzaak geweesl om hel verdrag opnieuw
in de afdeelingeu te doen onderzoeken.
Zou die procedure eenigen zin gehad
hebben als de Kamer gebonden was aan
het tractaat? Indien Nederland in 1919
in een hoek werd geclrulcl, dan steekt
er niets vreemds in ats wij (hans onszelf
bezinnen. Wat de gevolgen betreft, heeft
de memorie van toelichting het voorge
steld, alsof het tractaat een bevrijding
is. Maar spr. ontkent dit aan de hand
van prof. Struycken. die in zijn brochure
heeft geschreven, dal nimmer de mo
gendheden eenigc zeggenschap hebben
gehad over onze verhouding tot België.
Zou de Minister overigens meenen, dat
de bemoeiingen van de groote mogend
heden geheel lot het verleden zullen be-
hooren als het verdrag wordt geratifi
ceerd' Spr. gelooft dal niet en wijst
o. a. op het verzet in Üraukrijk tegen
de versterking van Vlissingen in 1911
en 1912. Het is niet le begrijpen hoe
men het voor kan stellen, alsof het
vervallen van garanties van 1839 een,
belang is voor ons land, waartegenover
concessies onzerzijds noodig zijn
Avondzitting.
Kort verklaarde de heer L i n g b e e k,
dat het sluiten van het Verdrag in strijd
is met onzen volksaard en onze volks
geschiedenis. Hij kan aan dil verdrag
nooit zijn stem geven
Toen kwam de heer Albarda nog
eens zijn reeds bekende opvatting in
zake de casus belli-verklaring toelich
ten met hel betoog, dal hij de Staten-
Generaal niet gebonden acht aoor dc
uitspraak van Sen Minister.
Wat het verdrag zelf betreft, is de
•Kamer z. i. vrij, maar de actie ertegen
achtte hij schromelijk overdreven Ook
bij den Nieuwen Waterweg of bij het
Noordzeckanaal zouden dc oeverbekn-
gen moeten 'wijken voor de scheepvaart-
belangen En tegenover de ongerust
heid over hel kanaal naar Moerdijk wees
spr. op de mogelijkheid, dat de omzet in
de toekomst zoodanig zul worden ver-
groot, dat de belangen van geen enkele
haven 7,uilen worden benadeeld.
Toch had hij ook nog een ernslig
be7.\vaar, u 1 de regeling van de vrije 1
scheepvaarl op de Schelde, waarover
grooW onzekerheid beslaat En daarom
kwam ook hij ten slotte uiet een vraag
naar de mogelijkheid van wijziging. Ifij
achtte die heropening niet onmogelijk,
wanneer de Nederlandsche volksverte
genwoordiging daarloe haar verlangeu
te kennen geeft
Dr. De Visser, de vierde spreker
der Chr. Historischen, was het ermee
eens, dat het opgeven der annexionisli-
sche neigingen van 'België niet de grond
slag mag zijn voor onze handelingen. De
bestrijding achtte lilj op verschillende
gronden overdreven, maai" twee bezwa
ren deden hem alsnog zijn stern voorbe
houden. Het thans voorgestelde bevat
eenige offers, waarmee hij zich niet
kan vereenigen. En hij eindigde mei
het uitspreken van de hoop, dal het de
zen Minister zal gelukken een nadere
overeenkomst tot stand te brengen, want
hg neeft hel vertrouwen bij België, hij de
mogendheden, en ook bij het Nederland
sche volk voor ieder die goed nadenkt.
De laatste der sprekers was de com
munist L de Visser, die het verdrag
beschouwde als een indirecten weg om
Nederland in een komenden oorlog te
betrekken, en die zei lege» dit oor-
logslraclaat te zullen stemmen.
het woord was daarna aan den Minis
ter, dïe heden zijn rede zal houden.
Uit Stad as Pfmhwis.
Uit Middelburg
Zooais uil een advertentie in dil
nummer en uil de aanplakbiljetten blijkt,
zal de Mandolinevereen ,.Sempre Avan-
ti" Zaterdagavond con uitvoering geven
in de groote zaai van het Schuttershof
alhier.'Voor liefhebbers van deze soort
muziek belooft het oen prettige avrtncl
te werden.
Reeds gei'uimcn tijd is men bezig
aan '1 maken van 'n put voor de rioo-
leeringswerken aan hel begin van het
Bolwerk bij hel Noordplein iM hie r. Men
heeft bij het in brengen «-an den rand
voor dien pul vee] Lest van hel water en
nog meer van het afschuiven van grond.
Het is niet mogelijk gebleken va,n ar den
kapt dit werk te voltooien en daarom
is men thans overgegaan tol het inroepen
van hulp van twee duikerks. Men kan
dan ook nu iets bijzonders daar waar
nemen, nml dat de duikers niet in zee
of ander water afdalen, maar iu dezen
pul Beneden graven zij het overtollige
zand weg en wordt dit in bakken naar
boven gehaald
Maandagavond kwifm naar we aan
de Zeeuw ontlecnen de Anti-rc\ Kipsver.
alhier bijeen. Als eerste punt was aan
de orde de bespreking candidaalstelling
Statenleden. Aan de Centrale Middelburg
zullen als candidanl worden opgegeven
do heoron S. Brandsina (aftr.), A D. Lil-
tooij, J. A. Vertregt, S. Bosselaar, R van
der Welle, rnr. Van Andoi, J. E. Heemsfi
kerk en W. A, den Hollander. - i
De voorzitter herdacht "den arbeid van-
het aftr. lid der Staten den heer
II. Geschiore, die niet meer in aanmerking
wenschte le komen.
Hierna deed de voorzitter, mr. P. Diev-
leman, eenigc mededeelingen over hel Vert-
drag Nederland;-België. Met groote ken
nis van zaken besprak mr P. Dieloman.
deze materie, vooral wal de Scli«hlekwe:-r
tio aangaat, en in verband daarmede do
verschillende waterschap»- en polderbe-
langen Een levendige bespreking had
plaats
Een der sprekers wees op de oigenaaiv
dige houding ditmaal door „I)e Stan
daard" aangenomen. Met grooto heldor
heid hoeft deze over hot Verdrag go-
schreven, maar naar gewoonte heeft dit
blad weggemoffeld wat niet in zijn kraam
te pas kwam.
Door een audcren spreker werd de
houding door „De Standaard" anngenoi-
men, verdedigd
Een voorstel van den heer M. B Fai-
noij om onze Kamerfractie dringend te
verzoeken het Verdrag niet ratificeereu,
word aangenomen
Uit Zuid-Beveland.
Woensdagavond kwam in de. raads
zitting te 's-Gravenpolder allereerst
hel schrijven van God. Stalen ter sprake
aangaande de deelname der gemeente in
de eleclrificalie van de middengroep. De
voorzitter deelde mede, dat 136 perccelen
voor aansluiting in aanmerking zouden
komen. Uit de bespreking bleek duidelijk,
dat de hooge kosten een onoverkome
lijk beletsel zijn. De prijs van 45 cent
per K.W.U. wordt le hoog gevonden. Re
sultaat dat besloten wordt niet op hel
schrijven in le gaan.
Waar de grafdelver thans f40 krijgt
per jaar en f 1 voor ieder graf, wordt met
jngaug van 1. Januari 1927 een vaste
jaarwedde gegeven van f80. De heer
Vermue spreekt hierbij de wenschelijk-
hcid uit, dat in hel vervolg van he,t
kerkhof geen hooiweide worde gemaakt.
Na een uiteenzetting van den voor
zitter over prijzen enz wordt besloten
de meubileering van het raadhuis, dal
zoo zoetjes aan zijn voltooiing nadert,
over te lalen aan B, en Wi.
Na eenigc discussie wordt besloten van
het voordeelig saldo van f2654 een be
drag van f 1000 te besteden voor ver
sterkte aflossing van de leening, aange
gaan voor den scholen verbouw De se
cretaris wordt blij gemaakt met den uit
slag der besprekingen over den aanschaf
van een schrijfmachine. Hij krijgt er een
van „netto" f278.
In de Woensdag gehouden raadsver
gadering van Borssele is besloten
mede te gaan met de eleclrificalie dezer
gemeente, zooals die door de provincie
Zeeland zal geregeld worden.
Uit St. Philipsland.
In de jongste raadsvergadering van
St. Philipsland werd voorgelezen
een schrijven van den Commissaris dei-
Koningin in Zeeland, waarin wordt mede
gedeeld, dat aan L. Nilant burgemeester.
op verzoek ontslag als zoodanig is ver
leend met ingang van 1 October 1926.
De heer P. J. de Ruijter merkt op, dat de
berichten in sommige kranten dus niet
juist zijn geweest.,daar meest geschreven
is „eervol ontslag" en dij niet is verleend
Dit stuk wordt voor kennisgeving aange
nomen.
Uit Zeeuw sch-VlaanderenO. D.
Toen Dinsdag 1.1. een der werklie
den in de smederij van Van A le Axel
bezig was met hel uilbooren van een
plocgschijf. waarvoor een door motori
sche kracht gedreven boormachine werd
gebezigd, zette de schijf zich plotseling
met de boor in draaiende beweging,
waardoor den man den rechter duim
werd Afgesneden en hem door een slag
van de ronddraaiende schijf den linker
arm werd stuk geslagen. Na verleende
heelkundige hulp werd dc verwonde naar
hel St. Josephziekenliuis le Vlissingen
ter verdere behandeling vervoerd
Mei de Slaatscrt van 3 Nov. zijn
verzonden afdrukken van de akten be
treffende de Eerste Ned. Coöp. Beelwor-
lelsuikerfabrick le Sas van G o n t
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Te Bres kens is opgegraven het
lijk van den Deen Wjiggers (in Juli j.l
drijvende gevonden op de W. Scheldb.i
en is per lijkauto vervoerd naar Am
sterdam alwaar helper s.s. naar Kopen
hagen zal overgebracht worden.
Besmettelijke ziekten.
Hel aantal gevallen van besmettelijke
ziekten over de week van 24 tol eu mét
30 October in de provincie Zeeland be
droeg-
Buiklyphus: SchoTpenissc 1.
Roodvonk: Ierselce 1, Zierik/.cc 1.
Diphlhevitis: Neuzen 1
(Voor verder Stad on Provincie zie
men het Bijvoegsel).
5 T r n i A U 0.
KERKNIEUWS
- De Israëlitische gemeente le Vlis
singen is door den steun der perma
nente commissie in slaat gesteld tot de
benoeming van een löeraar over le gaan,
waarvoor hel salaris is vastgesteld op
f 2000.
Na ongeveer 3 maanden in een
schuur vergaderd te hebben, mocht do
Herv. Gemeente te W a arde haar kerk
gebouw weer iugebruik nemen, dat on
der leiding van den architect Olio van
Bruggen van Goes van binnen was gei
restaureerd. Niet alleen was alles ge
schilderd in harmonicerende kleuren
maar ook was menige verbetering in de
inrichting aangebracht, zoodat allen den
Evangelie prediker behoorlijk zien en
hoeren kunnen en ecriiger mate in het
gebrek van zitplaatsen was voorzien.
Ds. C. van der Waa wenschte de ge
meente geluk, dankte allen, tlie meege
werkt hadden eu sprak daarna over Ps
116 17-19.
Ds. Drost van AVemeldinge sprak na
mens hel Classicaal Bestuur van Goes
wijzende op de sclioone belofte van E\
20 2 tb Ned
Algemeen Overzicht.
Verkiezingen in «le Ver. SI.
De verkiezingen in Amerika voor tys dor
senaatszetels en voor de leden van hot
Huis van Afgevaardigden hebben in elk
geval een grool verlies voor de republi
keinen gebracht, en een grooto winst
voor de democraten. Over dc meerder,
held kan nog niet worden gooordeeld,
daar uil Westen nog vele uitslagen moe
ten binnenkomen De democraten hebr
ben iu den Senaat 47 a 48 zetels go-
kregen, en m hot Huis, voor zoover bo-
kend, reeds 20 zetels gewonnen, wal al
licht meer zal worden In hot Huis is de
meerderheid der republikeinen wol zoo
veilig, dat zo wel'behouden zAl zijn geble
ven; maar hel zwaartepunt ligt per slot
bij den Senaat. En daar zullen, republi
keinen eu progressïeven lesamen over niet
meer zetels beschikken d.an de democra
ten. Die progressioven zullen met de de
mocraten hoogstwaarschijnlijk «vel s&meiu-
gaan, wal dus een meerderheid togen de
regeering beteekent
Coolidje weet dus wel. dat hij in 1928
wel niel zal worden herkozen, en er
wordt cLau ook al uitgezien naar geschik
te democratische candidate».
In dil verband worden genoemd gekor
zenen ,als Al Smith (N.-York), Ritchie
(Maryland), en Dohahy (Ohio «He men
allen voor die post geschikt acht
De uitslag leert bovendien, dat een
goea deel der Amerikanen genoeg hoeft
van de prohibities-wet.
De „natten" verheugen zich dan ook
ten zeerste over den uitslag van het re
ferendum in den slaat NewrYork, waar
naar men weel, ©en meerderheid van meer
dan 11.000 stemmen is uitgebracht voor
het voorstel dat het congres machtigt» ely-
ken slaat vrij te laten in de vaytsf.elling
van het alcoholgehalte, dat als'de jjjrem»
ti/or oedweimende dranken zal worden
gesteld
De Mijimerkersstaking.
rtet vakvoreenigingscongres heeft den
gulden middenweg gekozen Het wilde
eenerzijds zijn kameraden in de mijnen
niet heelomaal loslaten, anderzijds zijn
leden niet dwingen tot stfeun, en hoeft
daarom ingevoerd ceu vrijwillige heffing
van *n penny per dag. Om geen wrijving/
te doen on Maan dat. de eene bond meer
zal bijdragen dan do andoren, zullen de
secretarissen der verschillende bondon de
inkomende gelden innen eu deze naar
Cook doorzenden, die tlan de totalen van»
week lot week bekend zal ifiaken.
Dil besluit stond Zeer sterk onder den
indrukdat er in de praktijk wel niet
veel van terecht zou komen
Voor een gedwongen heffing was vrij
wel geen enkele afgevaardigde te vinden
maar het congres verkeerde irt dc
meening dat hel congres der mijnwerkers
heden het besluit zou nemen om een op
lossing te aanvaarden op de best verkrijg
bare voorwaarden, m.a.w z;tl inzien dat
de staking haar laatste stadium is inge
treden
Op hel congres zou n.l. voorgesteld,
worden de oplossing le vinden met
districlsoverecnkomslcn. gebaseerd op n
werkdag van 7 uur mits de regeering
bereid is den mijnwerkersbond. zoo noo
dig te steunen bij hel verzekeren der
toepassing van algemeenc nationale ge-
ginsolen door wetgevende maatregelen.
Den indruk werd versterkt door het
feil dat dc mannen die uit Durham en
Northumberland nasjr Londen waren ge-
gsau om te collecteercn feu propaganda
te maken voor hun organisatie in New
castle het verzoek hebben ontvangen /om
binnen een paar dagen terug te koeren
omdsl gewichtige veranderingen op til
wSren
Cook heeft wel verklaard op het
congres nog dat de leiders niet toe
zouden geven op het punt der distrielsre-
gelingen, maar men beschouwt dit als
niet meer dan een gebaar zonder pracli-
sche belcekcnis. De gematigde leiders der
vakbonden geloovcu dal de gedelegeerden
het dislrictsprincfpe bij wijze van proef
zullen aanvaarden onder voorbehoud van
een latere nationale regeling
Hel aantal werkers is gisteren mot
8801 toegenomen en bedraagt nu
290.573 zoodat dc 25 pet. van het norma
le totaal overschreden zijn
De arrestaties bij Perjiignan.
Zooals gemeld, heeft dc commissaris
va» politie der eerste mobiele brigade in
liet station van Milks.bij Pergignon ze
ventien Spanjaarden. Engelschen en Ita
lianen gearresteerd, behoorend lol een
bende rcvolulionnaire samenzweerders.
De Spanjaarden, die bommen bij zich
hadden, wisten le ontkomen Ilèt hoofd
der bendev zekere José Carillo, in 1902
te Barcelona geboren, is le Boulogne s.
Seine woonachfig Hij slond m relatie
mei Francesco Macia. een oud-kolonel
van liet Spaansciie leger en oud-parle
mentslid. die verbannen is
Vóór zijn vertrek uit Parijs ontving hij
27.000 frariés en een enveloppe met in-
