liiiMnÉ Courant
FEUILLETON,
GELDKONINGEN.
CIGARETTEN.
-iKida
BIGGELAAR's
TWEEDE BLAD
Zaterdag !6 Oct. 1926 No. 243.
Abonnementsprijs per kwar
taal:
op de buitenwegen om Middelburg, èn
voor de andere gemeenten p. post f2.50;
voor Middelburg en agentschap Vlis-
singen f 2.30;
weekabonnementen in Middelburg 18
;cent per week.
Advertentiën worden berekend
tper regel plaatsruimte, met inbegrip van
omranding.
Gewone advertentiën: 30
cent per regel.
Ingezonden Mededeelin-
i en; 50 cent per regel.
Bij abonnement voor beide veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen:
van 17 regels f2.10, elke regel meer
30 cent.
Kleine advertentiën niet
jgrooter dan vijf regels druks en waarbij
is aangegeven dat zij in deze rubriek
moeten geplaatst worden, 85 cent bij
vooruitbetaling.
Advertentiën onder brieven of bevra
gen bureau dezer courant 10 cent extra.
Bewijsnummer 5 cent per stuk.
Advertentiën moeten, willen ze nog in
■ons blad van dienzelfden dag worden
opgenomen, uiterlijk 12 UUR en des
ZATERDAGS uiterlijk HALF ELF aan
ons Bureau bezorgd zijn.
Postcheque en Gironummer 4325S
VARIA.
CLUSIUS EN MIDDELBURG.
19 dezer wordt te Leaden herdacht
het geboortejaar 1526 van Charles de
TÉcfuse, meer bekend onder den Latijn-
schen naam- Carolus Clusius. Dr. F. W.
T. Hunger zal in hel Groot Auditorium
der Universiteit de herdenkingsrede uit
spreken en in het Museum de Lakenhal
zal een tentoonstelling, op Clusius be
trekking hebbende, geopend worden. Het
leven en de beteekenis van dezen be
roemden plantkundige zullen dezer dagen
dus ruimschoots in bet licht worden
gesteld. Hier ter plaatse willen wij
slechts heripneren aan 's mans betrek
kingen tot Zeelaud.
In hoeverre zeker ik, of zijn familie
uit Sluis afkomstig was. zooals de naam
de i'EcIuse doet vermoeden, ïs ons niet
bekend. Wegens geloofsvervolging uit
Frankrijk uitgeweken, leidde hij een
zwervend leven en woonde en reisde in
verschillende landen van Europa, nu hier
dan daar eenige jaren verblijvende In
1593 vestigde hij zich te Leiden, waar
hij tot zijn dood in 1609 hoogleeraar
was. In deze Leidsche jaren was hij
Sn briefwisseling en ruilverkeer met en
kele Middelburgers en eenige aan hem
gerichte brieven, door dr. F. W.
Hunger gepubliceerd in het Archief 1925
van het Zeeuwsch Genootschap der We
tenschappen, geven een aardigen kijk op
een stukje Middelburgsch leven om
streeks 1600. Uit deze hrieven nemen wij
hier oen en ander over met kleine ver
anderingen in taal en spelling ter wille
van de duidelijkheid.
Toen Clusius nog slechts 5 weken te
Leiden was (November 1593), zond Wil
lem Jasperduyn, ..appoteker, wonende lot
-Middelburgh in Zeelandf op de mert in
den Gulden Mortier" (tegenwoordig C 3)
Geautoriseerde vertaling naar het
Engelsch, van
E. PHILIPS OPPIüNHELM,
door W. if. D. SPIES—v. d. LINDEN.
8).
.,Bent u er achter gekomen wie hél
is," vroeg zij ademloos.
Hij schudde het hoofd.
„Dat is niet zoo gemakkelijk," zei hij.
„"Vanavond," vervolgde hij, en zijn stem
daalde bijna tot gefluister, „heb ik een
nieuw vermoeden gekregen. Ik heb idee
dat er een complot bestaalt, om mij le
ruïneeren en de jbuït samen le deelen,
waar zij allen in betrokken zijn."
Zij verbleekte. „Schandelijk!" riep zij
uit.
Een glimlach verspreidde zich lang
zaam over zijn gelaat. Het was de glim
lach, dien zij haatte. Over zijn gezicht,
dat leek op dat van een .goeduardigen
geestelijke, kwam nu een harde^ bijna sa
tanische uitdrukking.
„De kans schijnt tegen me te zijn,'
vervolgde hij, „maar ik heb het wel nieer
gezien dat één hel tegen vier uithield.
Misschien begrijp je al de finesses hier
van niet, maar dit moet ik je er van
vertellen. Over heel Amerika heefl de
middenstand een hartgrondigen haal te
aan den „edele wijze endc hoogheleerde
heere Caroio Clusio, jegeti woordelijk re-
sldeerende le Leiden", „een cleyn ge-
schenck der eerste spacnsche vruchten
hier in deser stede overgecommen, narae-
lich een tonneken win, eendoose mar
malade, een tonneken sucaeten. een half
dozijnne zure ende alzoo veel zoele gra
naten, met een 25 leinoenen, twee ci
troenen, met zommige orange appelen,
dewelcke niet zeer schoon en zijn, over
mits alsnoch geen andere gecommen zijn"
en schrijft in den begeleidenden brief,
dat bij reeds jaren lang gewenschl had
met den beroemden kruidkundige in con
nectie te komen. „Ende alzoo ik verstaan
TJEd. veele vreemde bollen, saeden, plan
ten, mitsgaders tulpen van diversche
soorten, dobbel witte pioenen, ancinones
etc. mede gebracht le licbhen, zal UEd.
bij desen vriendelijck gebeden zijn, mij
eenige van dien deelachtig te maken."
Andere plantenliefhebbers hier ter sle
de, een predikant, een geneesheer en
twee kooplieden, die allen gaarne fraaie
en nuttige planten in hun hof kweekten,
voigaeii het voorbeeld en begonnen de
correspondentie door een brief naar
Leiden met den schipper mee le geven
(de medicus schreef in het Latijn, de an
deren in het Nederlandsch) waarin zij
Prof. Clusius vroegen hun enkele zaden
of bollen uit zijn hof te willen afstaan,
terwijl zij gaarne trachtten hem door
het zenden van planten en anderszins
van dienst te zijn.
Clusius ging daar grif op in en zond
menige fraaie soort tulpen, hyacinthen,
crocus, narcissen/ druifjes (Muscari),
iris, anemonen en riddersporen naar
Middelburg. Omgekeerd heeft hij in zijn
bekendste werk „Rariorum plantarum
Historia" („De Geschiedenis van minder
algemeene planten",' de Provinciale Bi
bliotheek bezit twee exemplaren er van)
planten afgebeeld en beschreven, die
hem van hier toegezonden waren. Mid
delburg had toen belangrijke handels
betrekkingen op Zuid-Europa, den Le
vant en de vreemde werelddeelen. zoo
dat men hier alle gelegenheid had om
Clusius van dienst te zijn eensdeels door
toezending van merkwaardige gewassen
en producten, die de koopvaardijschepen
hier aanvoerden, anderdeels door brieven
en planten van hem naar het buiten
land door te zenden, o.a. ^(ondanks eten
oorlog) naar Spanje, waar Clusius vroe
ger gereisd had. De verzendingen over
en weer leverden allerlei moeilijkheden
op en de planten kwamen wel eens ver
droogd, verrot of bevroren aan.
In 1596 bad Clusius aan Arnoudt Ver
houwen, reeder te Middelburg, doen toe
komen een mandeken met planten, ge
adresseerd aan Doctor Simon de Tovar
in Sevilla. Daar er geen schip naar Span
je vertrok, wist Verhouwen niet beter te
doen dan het pakket van Jasperduyn
toe te vertrouwen. Deze berichtte den
len November aan Clusius, dat sommige
planten bedorven en verrot waren, „wat
goet gebleveu is, liebbe ik in mijnen hof
geplaut tot der Tijd toe, dat er eenighe
schepen souden varen naar Spaengeu,
vclk niet geschiet en is, overmits al
hier expresselijk verboden is de vaart op
Spaengen, ende die naar Vranckrijcke
gevaren zijn, hebben moeten borge stel
len, dat ze naer Spaengien niet varen
en sullen."
Jacques Boirol. een uit Antwerpen af
komstig koopman en rceder. wonende
hij de balans in de guide peer (D 6).
schreef 6 Februari 1601 uit Middelburg;
„Eersaeme, wijse. seer voorzienighe héér
Clusius. t is een langhc wijl geleden,
dat wij alhier door Sr. Jasperduyn. appo
teker, een brieff is (gegeven om! le be
stellen aan doctor Caslaneda in Sevillen,
welken brieff hij seide dat van Uwer
Ed. was kommende. Denselven brieff is
hem (Castaneda) door mijnen broeder
oock overhandigt, doch nooit geene anl-
woorde voor Uwer Ed. vernomen, dan
omtrent 5 oft 6 dagen geleden is hier
gearriveert een schip, daer ick brieven
mede outfanghen hebbe, daerbij oock
eencn voor Uwer Ed. Door denzelfden
schipper hebbe ick ghister avont eerst
ontfanghen een cleyn houten kasken
groot omtrent eenen voet int vierkant met
kruvden. D<yi schipper haddc mij belooft
hel kasken terstoni (huis te bestellen,
doch door het quaet weder van storm
heeft hij niet jtonnen opkommen. noch
ick en hebbe aan 't schip niet dorven
gaen. alsoo hij lag tegenover Ram.me-
kens opt vlack (dal wil zeggen op de
reede bij Rainmekens, dat bij den
ingang van de toenmalige Middelburg-
sche haven lag De kruvden sijn al uit
der aerde geschoten ende naer dat ick
bespeuren kan. sijn ai eenige daervan be
dorven. De aerde is hert bevrosen. want
den schipper seil, dat hij t somwijlen
met soet water begoten heeft ende 't
kasken heefl in alle dees kouden boven
op* 't schip geslaen in de gaenderije ende
hij heefl wel 11 weken onder wegen ge
weest. Uwer Ed- kan dencken hoe 't
geconditfoneert komt" enz.
Als Ciusius brieven naar Spanje te
versturen heeft, wil Noifot de verzen
ding gaarne op zich nemen, doch hij
waarschuwt Clusius de brieven niet te
dateeren uit een van de geünieerde ste
den maar liever uit een neutrale plaats
„om des peryckels wil". N'oirot zal die
brieven dan over *and via Antwerpen
zénden ..want de schippers smijten hun
ne brieven dickwns over bort uit vrees
daerdeure verraden le worden."
Jasperduyn, de apotheker, heeft mid
den Augustus 1599 Clusius te Leiden be
zocht en schreef na de terugreis via
Rotterdam, dal hij „tot Luys in Zeelant
gecommen was met (sijne: buys vrouwe
niet zonder perickel van 't quact onwe-
weder over de veren vaerende, meenen-
de niet wederomme in Zeelant te ge-
racken, doch God amiachtich heeft (hen)
behouden
Ons treft in deze brieven de groote
wederzijdsche hulpvaardigheid, zooals die
in de waterschap gelukkig ook tegen
woordig nog gebruikelijk is, daarbij de
vele moeite, die men zich ook loentertij-
de gaf, de een voor zijn vak. de ander
voor zijn liefhebberij. Tevens blijkt weer,
hoe ook toenmaals de geleerden en lief
hebbers in een bepaald vak in biunen-
en buitenland ondanks de verkeersmoei
lijkheden elkaar wisten te vinden en le
helpen
gen ons millionnairs, die groote zaken op
de effectenmarkt doen en de financiën
van hel land beheerschen. Wiij zijn ge
haat bij dc kooplui, de gezeten burgers,
de landbouwers en het meest misschien
nog bij de politici. Verleden week is er
besloten ons en onzen belangen een ge
vaarlijken slag toe le brengen. Binnen
kort zal er In de senaat een wetsontwerp
worden aangeboden, dat opzettelijk is
"lot stand gekomen om onze macht te
fnuiken. Kan je dat volgen
„Ik geloof het wel." aulwoordde zij.
„Om hierover te beraadslajgen," ver
volgde hij, „kwamen w;ij hedenavond bij
een. Ïk spande een. strik voor mijn vier
vrienden en zij zijn er in gevlogen. Zij
hebben een stuk geteekend. waarin zij
zich verhinden zich legen die wel te ver
zeilen en het Stuk is van dien aard,
dat zij daardoor deelnemers worden aan
een onwettige samenzweering. Zij (eeken
den allen en ik was de laatste. Geen van
hen zag, dat ik mijn handteekening zette
op 'n papter, dat er op lag. en nu bewaar
ik dit document als een wapen 'tegen
hen. Te eeniger tijd, als hun plannen lot
rijpheid komen, zal het lot hen doordrin
gen. wat zij gedaan hebben. Zij zullen be
seffen, dat ik hen in mijn macht heb,
zoolang dit stuk in mjju bezit is. Weiss
voelde zich al niet op zijn gemak v
hij hier vanavond weg ging. Binnen een
week zullen zij. onder een of ander*
voorwendsel, dal stuk terug zien te krij
Uit Stad en Provincie.
Git Vlissingen.
Aan het Volk wordt uit Vlis
singen gemeld:
Dezer dagen heeft opnieuw de z.g.
openbare verpachting plaats gevonden
van de winkels en kabines aan het
strand, waarvan echter niets openbaar
was gemaakt D<or bijna alle vorige in
schrijvers is bij 3. en W. tegen dezen
gang van zaken geprotesteerd. Medege
deeld werd dat de verpachting wel open
baai* was, ma«<rdal alleen de inschrijvers
der vorige week hieraan mochten mee
doen, zoodat publikatie niet noodig was.
Maar waarom was er dan vorige maal
alleen de heer J. W. van der Linde als
inschrijver, die nu voor alles voor f 1660
inschreef, terwijl nu de heer F. van
der Linde, die vorige maal niet had in
geschreven, voor f1911 de hoogste in
schrijver was? De andere inschrijvers
van de vorige week, hadden uit protest
tegen dezen onbehoorlijken gang van za
ken, geen biljetten ingeleverd. De hoog
ste inschrijver krijgt het recht de win
kels en kabines weer onder te verpach
ten Het Jijkt ons alles bij elkaar een
vreemde geschiedenis. Eerst een. open
bare verpachting, daarna een tweede
openbare verpachting, die niet openbaar
wordt gemaakt, z.g. alleen voor dezelfde
inschrijvers, terwijl tenslotte een nieuwe
inschrijver de hoogste is en dus alles
krijgt toegewezen.
Ui t Tho ten.
In de Dinsdag gehouden vergade
ring van den Raad der gemeente Poort
vliet waren alle leden tegenwoordig.
Aan de orde was eerst de begrooting
voor het dienstjaar 1927. De commissie,
belast mei het onderzoek, stelde voor
de jaarwedde van den veldwachter met
f 50 te verhoogen. Dit voorstel werd
krachtig bestreden door de beide wet
houders en den heer Elenbaas. commis
sielid. Het voorstel werd aangenomen
met vier stemmen: tegen de beide wet
houders en de heer Elenbaas. Het voor
stel van de commissie om het salaris
van den gemeentewerkman wegens zware
diensten te vermeerderen met f50, kon
evenmin de goedkeuring wegdragen van
de beide wethouders. Het werd aange
nomen met vijf stemmen, tegen de wet
houders. De jaarwedde van den grafdel
ver werd met algemeene stemmen ge
bracht op f 160, voortaan zullen geen no
ta s voor bijzondere werkzaamheden mo
gen ingediend worden. Bij hoofdstuk
9 pair. 2 vroeg de heer Carels of B. en TV
de toezegging wilden doen een voorstel
tot steun aan den Raad voor te leggen,
als er werkeloosheid in de gemeente
heerscht. De voorzitter antwoordt beves
tigend. De post „belasting naar het in
komen" is geraamd op f9000. d.i f4000
lager dan verleden jaar. waarover de
commissie hij monde van den heer Ca
rels, haar groote voldoening uitsprak.
De begrootïug werd zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd met hel eindcij
fer f48.374 591-. post voor onvoorzien
r 1343.87';.
De begroeting van het Algemeen Arm
bestuur voor het dienstjaar 1927 werd
goedgekeurd in ontvang en uitgaat' met
f 19.933.66 en een post voor onvoorzien
ten bedrage van f 4238.66
Volgens par. 178 der gemeentewet
werd bet besluit genomen waarbij ver
klaard wordt, welke verordeningen, le-
ALLEEN VERKRIJGBAAR SN EERSTE KLAS SIGARENZAKEN.
fin" Med.)
gen. Nu zal ik je laten zien, waar lik
bel bewaar."
Hij schoof zijn Stoel weg en Richtte
het kleed daaronder op.
Virginia, die qp een wenk van hem
naast liem was komen staan, zag zelf)s
toen nog niets bijzonders aan den par
ketvloer. Zij volgde echter zijn vinger,
die van een knoest in hel hout af de
reten lelde. Toen drukte hij op een be
paald punt en een van de blokjes sprong
wat naar boven en was gemakkelijk Weg
le nemen. Er onder werd het stalen dek
sel van een kistje mei twee sleutelgaten
zichtbaar.
„Dit is mijn bergplaats." zei hij rustig,
„en dit." liet hij er op volgen. ;,zijn
de sleutels."
Hij legde twee sleuteltjes van eigen-
aardigen vorm voor haar neer en nam
uit zijn bureau een dunne ketting van
plalina en goud.
„En nu." zcide hij. wordt jij de bewaar
ster van deze sleuteltjes. Je moét deze
ketting steeds om je hals dragen en de
sleuteltjes gaan hierin."
Hij haalde uit zijn zak eeni gouden
medaillon, en op een veer drukkend,
toonde hij haar dat er van binnen op de
plaats die voor het portret bestemd was,
twee kleine fluweelen kussentjes waren,
waar de sleuteltjes precies in pasten.
Hij legde ze er in en hing hel medaillon
om haar hals. Zij keek *er half angstig
naar.
„Ik begrijp niet," zeide zij. waarom u
mij dil toevertrouwd. Hel zou werkelijk
bij u veiliger zijn'.
Hij glimlachte cynisch.
„Je kent öiijn vrienden niet zeide
hij. „Bedenk, dat hel stuk, dat ik in mijn
bezit heb, hen niet alleen moet dwingen
van hun plan van aanval op mij af lie
ziten, maar dal datzelfde document, als
er goed gebruik van gemaakt wordt, hen
aan totalen ondergang en algemeene be
spotting prijs geeft. New-York is, welis
waar. oen beschaafde stad, maar met
geld kan men even gemakkelijk nu hel
jiislool van den moordenaar koopen als
honderd jaar geleden het nies van de
bravo. Heb je wel eens gedacht over bel
aanlal onverklaarbare misdaden, al wer
den ze dan oolc ontdekt, waar men aldoor
vau leest en waarvan de slachtoffers ge
woonlijk rijk zijn? Misschien niet. en
vermoei je hoofdje er dan /naar niet
mee; maar neem hel van mij aan, de
sleuteltjes zijn veiliger bij jou."
Virginia legde een bevende hand op
het medaillon.
„Zij zullen veilig hij mij zijn." zeide
zij. ..maar zegt u mij dit eene. Moet ik
ze nooit aan iemand geven, behalve aan
u?"
„Onder geen enkele voorwaarde".
„Ook niet. als iemand mij een schrif
telijke opdracht van u or toe geeft?"
„Vertrouw dal nooit." antwoordde hij.
„Geef ze nooit uil handen, behalve aan
Eera
tab*
MORIAAIN-BAY.
(Tng. Med.)
welker overtreding straf is bedreigd,
nog geldig zijn.
Bij de rondvraag vestigde de heer TJijL
de aandacht op het werpen van slacht
afval op een plaats, waar omwonenden er
last van ondervinden; de heer Oarels
op het voorkomen van een groote partij
brandnetels op gemeentegrond en infor
meerde de lieer Elenbaas naar de voor
genomen plaatsing van een schutting voor
de gemeentelijke vuilnisbelt.
(Voor verder Stad en Provincie zie
men het Hoofdblad.:
WATER». AMBTENAREN IN ZEELAND.
De groep van Waterb. Ambtenaren in
Zeeland hield j.l. Woensdag in hei Hotel
de Draak le Bergen op Zoom hare
Giste Algemeene Vergadering. waarin
o.a. aanwezig waren de heer EËugberts,
voorzitter van den Bond van Technische.
Ambtenaren in O verheid sdijenst te 's-
Gravenhage, en de lieer De Jong.
Voor de volgende Algemeene Verga
dering, in liet voorjaar vau 1927, werd
op voorstel van den heer J van. de Velde,
mei algemeene toestemming Goes aange
wezen
Over een verzoek van 3 leden om als
Groep uit den groolcu Blond uil te treden,
werd druk geredeneerd, waaraan ook.
door den voorzitter van den grooten
Bond werd deelgenomen Bij stemming
waren 4 stemmen vóór uillredUig en 12
stemmen tegen; 2 stemmen werden blan
co uitgebracht
Hierna werd een demonstratie, gehou
den door den heer Warren van Bors-
selen met een nieuwe vinding peiltoe
stel Door de aanwezige werd dc meer
dere zuiverheid der gepeilde dieplens
erkend. De genummerde leertjes, welke
zoo lastig zijn. zijn vervallen, daar een
klok dc gepeilde dieplens in M en d.M.
nauwkeurig juist aangeeft en als liet
dieplood den zeebodem raakl, geeft dit
een eleclrische schel duidelijk aan; de
man aan het toestel roept de diepte af
die hij van de klok afleest en door een
wijzer aangeduid wil de Amble naar, met
cte peiling belast, dit controlcercn dan
kan hij een dergelijke klok inschakelen
en bij zich nemen. Hel geloonde en in
werking gestelde toestel was keuring van
ijzer eu metaal afgewerkt op'een derde
der ware groote. doch er is een dergelijk
toestel op ware grootle reeds in den
maak, en daarmede zal in hel a s voor
jaar. op een inolorpeilboot onder toezicht
van daartoe uitgenoodigde personen ge
peild worden.
Na een jjemeenschappclijken maaltijd
mij. Onthoudt dat goed."
„De telefoon vlak bij. ging plotseling
over. Pliincas Duge nam den hoorn op,
cn hield dien tegen het oor. Dc rustige,
afgemeten slem van Slephan Weiss klonk
hem laugs de lijn legen.
„Zeg Duge. ik kom zoo half lot de con
clusie dal we er verkeerd aan deden
da( stuk te teekenen," zei hij. „Natuur
lijk weet ik wel, dat het bij jou! veilig
bewaard is. maar ik vind het toch geen
aangename gedachte, dat mijn naam on
der zoo'n stuk als dat staat Ik geloof,
dat Higgins- er ook een beetje zenuw
achtig over is. Laten wij morgenavond
bij elkaar komen en het eens bepraten."
Phincas Duge glimlachte flauwtjes,
toen hij antwoordde. „Net zooals je wilt,
alleen moet ik je zeggen, dat ik het hee-
lemaal niet met jc eens ben. Als wij niet
onzen slag slaan en dat vlug doen, dan
zat de wet er doorkomen en dan zulten
wij een Europeesch adres boven ons
postpapier moeten laten drukken, als wij
tenminste zoo ver komen.
„Ik spreek ook voor de anderen,"
vervolgde Weiss. „We zullen hier mor
genavond allen bijeenkomen, om het le
bespreken, laai ons zeggen om acht uur."
Phineas Duge legde den hoorn neer
cu draaide zich om.
„Dal kan interessant worden: zei hij.
„Zij zullen nu niets doen. voor zij dat
onnoozele stuk hebben. Als zij heelemaal
vast besloten zijn hel terug te krijgen,
