Ho. 240,
Dinsdag 12 Qetoböi» 1026
169' Jaargang!
MIDDELBURG
DURANT.
DE GEMEENTEN EN HET
VERDRAG MET BELGIË.
Een lezer oppert nu binnenkort
het Belgisch tractaat aan de orde komt
met den voor Zeeland zoo bezwaren
den nasleep de vraag of het niet mo
gelijk 2ou zijn, dat de gemeenteraden in
Zeeland zich uitspreken in een adres
aan de Kamer over de wenschelijkheid
van verwerping.
We brengen die gedachte gaarne over
aan hen die haar kunnen helpen ver
wezenlijken, n.l. de gemeenteraadsleden.
Immers zij hebben het in hun macht
een voorstel tot zulk een uitspraak aan,
den raad voor te leggen.
Het is inderdaad waar, dat de inwo
ners van Zeeland zeer nauw betrokken
zijn bij verschillende regelingen van het
verdrag. Men denke slechts aan de
macht der in te stellen Scheldecommis-
sie over de waterschapszaken; aan de
macht van de in te stellen commissie
voor den waterafvoer van Vlaanderen;
aan de deelneming der Belgische vis-
schers aan de verpachting der Zeeuw-
sche mosselbankeu; aan de spoorwegta
rieven van Terneuzen; aan de waarde
die iedere Zeeuw dan toch hecht aan
het behoud van het volle Nederlandsclie
gezag op de Wester Schelde, omdat die
rivier immers zoo geheel een Zeeuw-
sche stroom is.
Nu zouden we miuder voelen voor
een uitspraak van Zeeuwsche gemeenten,
wanneer het mogelijk ware gebleken, dat
het aangewezen provinciaal orgaan, de
Prov. Staten van 'Zeeland, beter in de
gelegenheid ward geweest aan het ge
voelen der Zeeuwen openlijk, en mot moh
tieven, uiting te geven.
Maar daarmee is het eigenaardig ge
steld.
Toen in de zomervergadering van '25
der Provinciale Staten van Zeeland,,
de heei* mr. J. Atfriaanse in een interpol-,
latie naai* hot advies vqu Ged, Staten'"
vroeg openbaarden deze in bun antwoord;
allereerst, dat zij tot hun leedwzen niet'
gehoord waren over dit verdrag waarbij?
de belangen vau ons gewest in hooge
mate geacht moeten! zijn betrokken te
zijn", en waarvan verschillende punten
hun instemming n i et- hadden. Daarna?
is wel alsnog door den Minister van Wa
terstaat liet advies van Ged. Staten ge
vraagd over de walorslaatsontwcrpen in
het verdrag. Maar de Minister van Water
staat heeft bezwaar gemaakt tegen het,
al of niet iu geheime zitting mecdeelen van
den inhoud vau dat advies.
M. a. \v.: liet oordeel van Ged. Staten
van Zeeland is alleen bekend aan de re
geering, en met aan do Kamerleden, die
over de goedkeuring van hot verdrag heb
ben te beslissen.
Zélfs is het niet bekend aan de leden
van dc Provinciale Staten van Zeeland.
■Deze hebben in do najaarszJUimg niet
anders kunnen doen dan opi voorstel van
den heer Walben m. a s. een door een
lid van iedere fractie onderteekende mo
tie aannemen, waarin liet san Ged.
Staten „bij voortduring" opleggen van
geheimhouding van hel uitgebrachte ad
vies betreurd werd, en waarin aan de
Staten Generaal gevraagd werd het trac
taat niet ongewijzigd te ralUificceren.
Gedebatteerd is echter over die motie
niet. Hoe zou dat ook gekund hebben^,
waar de leden van Ged. Stalen door die
opgelegde geheimhouding verlamd zou
den zijn in hun uitingen'? En dat gemis
van het gesproken woord heeft de kracht
van die uitspraak zeker verzwakt, ora
hel zacht uit te drukken. Ook al werd
ze met algemeene steiümen aangenomen.
We weten dat die gang van zaken hier
in Zeeland velen heeft ontstemd. De door
de regeering opgelegde, cu voor velen
raadselachtige geheimhouding, heeft aan
de provincie Zeeland belet als zoodanig
in het openbaar haai- stem Ie doen
hooren in een gedachlenslrijd, waar heel
Nederland aan deelneemt, en waarbij
Zeeland zoo na betrokken is.
Door al die dingen is er ongetwijfeld
nog ruimte voor een uitspraak van de*
Zeeuwsche gemeenteraden. Natuurlijk zijn
die raden niet de plaats voor uitvoerige
beoordeelingen van de onderdeelen van
het verdrag. Na de bergen papier die
daarover zijn volgeschreven, is hel daar
voor ook niet meer de tijd. Maar als!
uiting vau de stemming van de inwoners
van Zeeland zou een uitspraak van ge
meenteraden zeker be teekenis hebben.
BINNENLAND.
In het Chr. Hist, orgaan voor Groningen
„Nieuwe Christelijke Leer" hebben prol'.
J. de Zwaan en ds A.. Keers, een korte
beschouwing gepubliceerd, waariju zij
vertrouwen dal alle Chr. Historische Ka
merleden tegen dat verdrag zullen slem-
men, en dat zij de landsbelangen nieit zuilh
len opofferen aan het behoud van den
Minister van Buitenl. Zaken, hoe groot
ook zijn verdiensten mogen Zijn geweest.
De Nederlander meent dat zulk een
actie iu de partij verNvarijng kan stichten
in de ziel van een Kamerlid. Elke poging
tot parfjj-drang blijve verre.
Do R.r-K. Tweede Kamerfractie zal Vrij
dag over het verdrag een 'bespreking
houden.
DE PARTIJEN EN I1ET BELGISC HE
VERDRAG.
"Zondag is le 'Amsterdam de Partijraad
van de S. D. A. 1'. bijeen gekomen
Ier bespreking van het verdrag met Bel-
gi6. De heeren Vliegen en Brautigam
feïdden het vraagstuk in, de een ten
gunste, de andere legen goedkeuring van
h©t verdrag. Er volgdp discussie, maar
conclusies zijn niet genomen. De samen
komst had niet anders dan onderlinge
voorlichting ten doel.
HET DREIGEND CONFLICT I> HET
MIJNBEDRIJF.
Zaterdag hebben te Utrecht besprekin
gen plaats gevonden tusschen vertegen
woordigers van den Ned. R. K. Mijnwer
kersbond en het R. IC. Werkliedenver
bond, in verband, met een dreigend con
flict in het mijnbedrijf. Dienaangaande is
het volgende persbericht verstrekt
Als oorzaak van het dreigend geschil
moet op de eerste plaats worden aan
gemerkt de op 1 November 1925 inge
voerde werktijdregeling op Zaterdag ten
gevolge waarvan duizenden mijnwerkers
Zaterdags nachtarbeid moeten verrichten,
waardoor het voor hen moeilijk, zoo niet
onmogelijk wordt ter kerke te gaan en den
Zondag te vieren.
De directies weigeren lot nu toe te
treden in het voorstel mede door den
Katholieken Mijnwerkersbond gedaan om
wederom in te voeren do voor dien tijd
bestaande werktijdregeling, volgens welke
op Zaterdagen drie diensten van zes uren
werden verricht cn de arbeid des Za.-
terdagsnachts om 12 uur eindigde.
Er bleek volkomen overeenstemming te
bestaan tusscheu de vertegenwoordigers
van het Verbond en van den Mijnwer
kersbond met betrekking tot den te vol
gen weg.
Zoo noodig dient heel de Katholieke aiv
beidersbeweging voor een .algemeene steun
beweging in liet geweer te worden ge
roepen.
Naar wij vernemen is de Ned. R.K.
Mijnwerkersbond aangesloten bij hot Cen
traal Reservefonds.
Er zal regelmatig overleg worden ge
pleegd tusschen Centrale en Mijnwerkers-
boud.
In een onderhoud van v. d. Bilt voor
zitter van den Alg. Ned, Mijnwerkersbond,
met Het Volk zei deze o.a. dat er voor 90
pet. kans bestaat op een algemeene sta
king in het mijnbedrijf. Als voornaamste
oorzaak noemde ook hij don in '25 inge-
voerden acht-urendag op Zaterdag. Do
•helders moesten toen daarin Wel toe
stemmen, wegens den toenmaligeu slech
ten gang van zaken in hot bedrijf. Maan
sedert is, door den langen duur der En-
gelsche staking do toestand van do mijn
industrie op het vasteland veel verbe
terd.
Boveudieu zijn er nog veel klachten
over de accoordslelling (het bepalen van
het loon voor een zekere hoeveelheid
werk), ovei- ouheusche behandeling ondcr-
grondsch door opzichthoudeiid personeel
over onmatigen zwaren arbeid, over boeten
en tal van andere feiten.
De mijndirecties hebben den heer N.
Kramerseer. van don Alg. Ned. Mijnwer
kersbond te Heerlen, gemeld, dat /.ij geen
aanraking met hem moer willen hebben,
wat ook zou slaan op de vergaderingen
der contactcommissie. Aanleiding daar
toe zou zijn een brochure van den lieer
Kramer: „Help de invalide mijnwerkers."
HET RAPPORT OVER DEN VER-
GANEN LOODSSCHOENEIÏi.
Wij vernemen, dat de commissie die
een onderzoek heeft ingesteld naar de
oorzaken van dé ramip van den loods-
schoener 110. 2 van Terschelling haar
rapport bij den Minister heeft ingediend.
De publicatie daarvan is spoedig te ver
wachten.
DE UITVOERING VAN DE ZUIDERZEE-
STEUN H ET.
Aan een mededeeliiig van het Pers
bureau Vaz Dias te Amsterdam ontleenen
we liet volgende:
Op 14 Juni 1918 is lot stand gekomen
de wet tot afsluiting en drooglegging van
de Zuiderzee en nadat tengevolge van
de financieele moeilijkheden gedurende
eenige jaren de uitvoering dezer wet
slechts zeer langzaam geschiedde, wor
den de werkzaamheden thans mei kracht
voortgezet.
Reeds onmiddellijk na "het tot standi-
komen van de wet tot afsluiting en
drooglegging van de Zuiderzee begonnen
voor de visschersbevolking de moeilijk
heden. De visscherij kent goede en slech
te jaren en het was gewoonte, dalt een
visscher ook in slechte jaren zijn schip
en netten goed onderhield. De leveran
ciers, die wisten dat op de magere jaren
vette zouden volgen dat was de
ecuwen door zoo gegaan hadden nim
mer bezwaar op crediet te verkoopen.
Dit was een stelsel geworden. Niet zoo
dra wSren evenwel de werkzaamheden
tot afsluiting van heit Amsteldiep be
gonnen, of de leveranciers hielden op
crediet te geven, daar thans niet meer
vaststond, dat eventueele magere jaren
door vette gevolgd zouden worden. Hel
gevolg was, dat de visschers in moeilijk
heden geraakten om de noodige her
stellingen aan him schepen te doen ver
richten, netten en tuig le vernieuwen,
enz. Van het bouwen van nieuwe sche
pen was geen sprake meer en men 'kan
dan ook zeggen, dat sinds 1918geen onkel
nieuw visschersvaartuig voor de Zujder-
zee is gebouwd. Vroeger werd een vaar
tuig, dat een jaar of twaalf gevaren had
door een nieuw vervangen, dit gebeurL
niet meer. Vele visschers varen thans
met schepen, die in normale omstandig
heden reeds lang van de hand zouden
zijn gedaan. De werven zijn dan ook al
leen aangewezen op reparatie; van nieuw
bouw is geen sprake meer.
Opgericht werd toen de Credietver-
eeniging voor de Zuiderzee. Verstrekt
werden de volgende credielen:
1921. f 193.252.92; 1922; f262.311.04,
1923: f124.401 22; 1924: f 118.542.23. 1925.
f 104.307.39, zijnde in totaal i" 802.814.80i
Hiervan is tot 1 Januari 1926 aan af
lossingen en rente van visschers terug
ontvangen een bedrag van f 147.027.36.
De aflossing en de rentebetaling ge
schiedt echter niet altijd even- vlot cn er
zijn gedurende den laatsten tijd reeds
verschillende gevallen voorgekomen,
waarin de visschers in gebreke bleven en
dientengevolge voor hen de credielver-
leening ook van regeeringswege werd
stop gezet.
Naast de credielmoeilijkhedeu zijn er
tal van plaatsen langs de Zuiderzee
nog die betreffende de bemanningen op
de schepen. De visschers toch gelooven,
dat de visscherij veel eerder dan over
zes jaar - welke termijn door den Di
recteur-Generaal van de Zuiderzeewer
ken was aangegeven afgeloopen zal
zijn. Immers, het gaal niet om de vraag:
Kan er nog visch gevangen worden?,
doch om de vraag: Is de visscherij loo-
nend? De visschers meenen, dat dit geen
zes jaar meer het geval zal zijn enj in
vele plaatsen heeft deze meening tot
gevolg gehad, dat de visschershim zoons
mei meer ais vroeger aan boord namen,
doch hen een andere opleiding trachtten
le doen geworden. In hoofdzaak gingen
zij naar de fabrieken (Volendam) en in
de bouwvakken (Huizen). Het gevolg
hiervan is evenwel, dat er voor de sche
pen geen voldoende hemanning meer is
en dal hij ziektegevallen geen plaatsver
vangers zijn te verkrijgen. De visschers-
vjooi van Ifuizen is dan ook grooten-
deels naar Bunschoten verkocht.
Reeds voordat de Generale Commissie,
was ingesteld, zijn er, behalve voor de
Oredietverleening, ook andere maatrege
len genomen. In 1920 wei-den op initia
tief van Mr. G Vissering, voorzitter van
de sub-commissie B van den Zuiderzee
raad in samenwerking met het bestuur
an het Onderwijsfonds voor de Bin
nenvaart de Yisseberijscbolen in de Zui-
derzeegemeenten groo lendeels veranderd
in vakscholen voor de binnenvaart.
Het overgaan naar de binnenscheepvaart
en de "Rijnvaart stuit evenwel op moei
lijkheden. waarop wij later terugkomen.
Een bijzondere pqsitie nam het eiland
TTrk 'in. Door verschillende omstandig
heden slechte vangsten, het ontbreken
van geld om de netten en schepen be
hoorlijk in orde te honden, enz. waren
op Urk de laatste jaren zeer veel werk-
looze visschers en schippers, die hun
brood niet meer konden verdienen. Daar
om is op hel eiland een sigarenfabriek
opgericht, welke ten doel had de jonge
mannen tot sigarenmakers op te leiden.
Op hel eiland wordt de sigarenfabriek
echter beschouwd als een "soort werk
verschaffing. Een twintigtal visschers, die
door de een of andere oorzaak in de vis-
cherij niets meer kunnen doen, verdie-
len op de fabriek een karig loon. Van de
ongeveer tachtig jongens, die op het
oogenblik op de fabriek werken, gaan de
meesten er echter met tegenzin heen.
In dezen slechten tijd worden zij ter
wille van het loon door de ouders naar
de fabriek gezonden, doeli van opleiding
is nagenoeg geen sprake, omdat de jon
gens deze niet willen.
De overgang van visscher naar sigaren
maker is dan ook wèl groot. Het is bo
vendien een vak, waarin reeds groote
melaiso hecrscht.
De Generale Commissie die dit voor
jaar haar werkzaamheden begon, heeft
in de eerste plaats getracht jonge vis
schers. die daartoe lust gevoelden, over
te plaatsen bij de Rijnvaart. Een aantal
van hen is thans overgeheveld". De
Generale Commissie heeft voor deze jon
gelui de uitrusting betaald en bovendien
heeft zij een bedrag van f65 beschikbaar
gesteld, uit te betalen aan den schipper
van het vaartuig, verdeeld over 26 weken,
als belooning voor het opleiden van den
jongen visscher aan boord van zijn schip.
Hel is gebleken, dat deze jongemannen
zich spoedig op de Rijnvaart thuis ge
voelden en goede krachten zijn. Verder
zijn jongens tc werk gesteld bij den land
en tuinbouw en is voortgegaan op den
weg het onderwijs, voornamelijk het vak
onderwijs, le bevorderen.
Uit de genomen proeven is evenwel
gebleken, dat zeer groote moeilijkheden
zijn te overwinnen.
De voornaamste daarvan is wel, dat
door het overhevelen van jonge krach
ten uit de visscherij naar andere bedrij
ven, er bij de visscherij, voor zoolang
deze nog kan worden uitgeoefend, ge
brek aan krachten ontstaat.
In andere gevallen komt het voor, dat
jonge visschers, die bij hun vader aan
boord waren, zich in hun vrijen tijd be
kwaamd hebben voor een of ander vak
of voor een betrekking aan den wal en
dit vak niet kunnen gaan uitoefenen,
omdat hun tegenwoordigheid aan boord
van vaders schip noodzakelijk is.
Mei het vorderen van de Zuiderzee
werken zal de visscherij verminderen en
zullen ook de nevenbedrijven om voor
zieningen vragen. Hoewel 1925 voor de
visscherij nog een goed jaar te noemen
was, heeft toch reeds de afdamming van
liet Amsteldiep haar invloed doen gelden.
Het staat vast,, dat vooral de ansjovis
niet meer zoover naar het Zuiden van de
visscherij doorschiet als vroeger. ïDaai
de visschers uit dit Zuidelijk gedeelte,
der Zuiderzee Wiet beschikken over die
netten, die noodig zijn voor de vangst in
het Noorden, kunnen zij reeds thans met
niet meei' of nagenoeg niet meer ter
ansjovisvangst gaan.
Het Centrale Comité van Zuiderzee-
visschers heeft op zijn vragenlijsten ook
de vraag gesteld wat de visschers voor
zich en hun kinderen het liefst wenschein.
Deze wenschen loopen zeer uileen. Toch
meenen de leiders een algemeene lijn te
kunnen aangeven, volgens welke de Ge
nerale Commissie het best le werk kan
gaan.
Noodig is; vorming van de jongeren
voor andere betrekkingen, dps het, ver
strekken van vak- en nijverheidsonder
wijs. Er nuf:ten indien, deze er nog
niet zijn scholen of cursussen worden
opgericht iu of nabij groote centra van
visschersbevolking, zoowel ambachts- als
nijverheidsscholen, cursussen voor land
en tuinbouw, enz. Wellicht kan hier en
daar volstaan worden met uitbreiding
van bestaande scholen. Als voorlooper
der vakscholen had reeds lang het zeven
de leerjaar moeien zijn ingevoerd als
trait-d'union tusschen dc lagere school
en liet vakonderwijs. De tegenwoordige
lagere school mei hel huidige leerplan
sluit niet aan hij liet Nijverheidsonder
wijs en reeds jaren loopen vele vis
scher skindcren zeer tol hun schade (mo
reel en physick) leeg thuis, te jong en
te onervaren voor de fabriek of voor an
deren arbeid.
Er is nog een poging gedaan om de vis
schers op te leiden voor de groote.
vaart. Dit is naar de ervaring heeft
teerd niet noodig. want de visschers,
die bij de groote vaart wenschen te ko-
>ii, worden daar gaarne zonder voor
opleiding aanvaard. Het zijn beste va-
•enslui en verder dan matroos of hoog
stens bootsman of kwartiermeester bren
gen zij hel zonder diepgaande studie niet,
ook niet met een voor-opleiding, die acht
aanden duurt.
In de kringen de'" visschers en van hen.
die trachten hun belangen le behartigen,
wordt thans met spanning gewacht op>
het in werking treden van de geheele
Zniderzeesteunwet en de maatregelen,
die de Generale Commissie dan zal ne
men en aan de regeering voorstellen.
.(Ingez. Med.)
toegelaten als consul van Letland le KoJr
terdam voor de provinciën Zuidholland.
Zeeland met uitzondering van Z-
v-raanaeren. Noord- en Zuid-Beveland en
Walcheren Noordbrabanl en Limburg.
Aan het vakexamen hebben voldaan
de volgende surnumerairs der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen T.
M. Tiessens, J W. Brinkman. D van
Splunter ,11. A M. Specken, L W. E.
baron van der Feite, F J 11 Volkmaars.
H. W. Colin jon, K. Noorman.
Bij Kon. besluit is, met ingang van
1 Januari 1927. bepaald, dal hét kantoor
van den waarborg en de belasting der
gouden en zilveren werken le 's-IIertol-
genbosch omvat de rechterlijke arrondis
sementen 's-Hertogeuhoseii M i d d e l-
burg, Breda, Roermond en Maastricht.
o
Uit Walcheren.
Het was den landbouwer Y le
V r-o u w e po 1 <1 e r den laatsten tijd op
gevallen dat de hoeveelheid ba al zakken
die op zijn land onder dfe gemeente St.
Laurens lagen, cn dienden lot berging
zijner aardappelen, sterk ...verminderde.
Nadat hij de politie daarmede in ken
nis had gesteld, hield deze een oog in
't zeil, en bemerkte hij een dezer dagen
dal de landbomversknecht I? des avonds
met een zak gedeeltelijk gevuld mei aard
appelen van het land kwam Door de po
litie staande gehouden, bekende hij de
aardappelen van het land te hebben me
degenomen
Bij een onderzoek in diens schuur,
werden aangetroffen oen hoeveelheid
zakken, welke eveneens bleken le zijn
ontvreemd. Proces-verbaal werd opge
maakt.
Electro Bioscoop - Wlarkt.
Meden Dinsdag, Woensdag en Donderdag
laatste opvoeringen vau
- CARMELITA, DE DANSERES. -
met GLORIA. SWANSON in de hoofdrol.
Ons uitstekend strijkje begeleidt I
(Ingez. Med.)
Uit Stad art Provincie.
Door Ged. Staten van Zeeland is de
opening der Najaarszi Uilig bepaald op 30
November a.s. en ligt hot in de bedoelijn'
om op Woensdag 1 December d. a. v
over te gaan tol benoeming van een grijf-
ficr der Staten, alsmede om de verslagen
der afdeel in gen te behandelen op 21
December a. s.
Ingevolge Koninklijke machliging is
de heer II Th. M. van Hunt erkend en
Uit Th o 1 e ii.
Waar iu dezen tijd vele vreemde
schippers de havens in hel eiland Tho
len bezoeken, tot liet vervoer van bie
ten en deze misschien water uit besmet
te streken mede brengen, geeft de Ge
zondheidscommissie aldaar gelet op het
voorkomen van lyphus in do naburige
provincies de ingezetenen in ernstige
overweging: le. Drinkwater en melk le
koken. 2e Gebruik van ongekookte groen
ten le vermijden. 3e. Matig tc zijn m liet
gebruik van fruit. 4e In alles zindelijk
heid te betrachten. 5e Bij ingewand-
stoornissen zich onder geneeskundige be
handeling le stellen. 6e. Gebruik van
roomijs na te laten.
a Bij het "slornnvcer van Zaterdag
op Zondag moest men le O u d-V o s-
semeer 's morgens mei haast de vloed-
balken bij de haven plaatsen, daar er
reeds water door de coupure vloeide.
Wagens op de haven gesialionneerd dre
ven, wat het bovenste! betreft weg.
Op een der havenplalcau's van een bui
tenpolder werden aldaar gestorte bieten
ook weggeslagen. Van bijzondere storm
schade aan de verschillende zeedijken
vernamen wij uiels, zoodal thans d dij
ken wel in orde zijn.
Uit St. Philipsland.
Vrijdagavond had even builen N--
Vosmeer, met de autobus van Bergen op
Zoom op Anna-Jacobapolder, die 7 25
te S t- Philipsland aankomt, een on
geluk plaats, dat gelukkig goed afliep.
De aulo, die gewoon reed, helde plotse
ling voorover. Vermoedelijk door het bre
ken van de as of door hel inzakken der
wleleh kwam het voorstel plat op den
grond te liggen. De inzittenden, die dooi
den schok naar voren werden geworpen,
wisten spoedig uit de bus te komen.
Slechts één, de heer S. E. van daar.
had e9hige ontvelling aan een der bee-
nen. (Z. N.)
Zaterdagmorgen, mét den hevigen
wind, zat naar uil Sl Philipsland
aan de Z. N. wordt gemeld, liet mo
torschip „Klara Adriana" van Oud-Vos-
I meer, in de Mosselkreek, ter hoogte van
de Schelpkreek, met de noodvlag in (op.
