Éfcltero* Conl FEOILLETON. B IJ VOEGSEL VAN BE VAN Woensdag 29 Sept. 1926, No. 229 BESCHERMING VAN DE BEETYVORTEESU1KER? Wo zullen nog geen anlwoord geven op de hierboven vermelde vraag, die dezer dagen van Zeeuwsche zijde aan de orde is gesteld, n.l. door redevoeringen* van den voorzitter der Z. L. M., inr. P. Dieleman in hel Ned. Landbouw Comité, en van den voorzitter der Coöp. Suikers fabriek „Zeeland", Jac. Welleman op een vergadering van de Holt. Mij. van Landb. Voor een dadelijk anLwoord is het vraagstuk te ingewikkeld. Men is er niet af door doctrinair iedere bescherming uil den booze le verklaren. Men staat voor hel feit dat de suikerfabricage in óns Land door groole moeilijkheden, be dreigd wordt tengevolge van de bescher- mingsmaatregelen van andere landen. Daardoor is de wereldprijs op de vrije markt gedaald, beneden het peil waarop de suikerproductie (d. w. z. bieienvert- bouw en suikerfabricage; in ons land loouend is. Dal heeft uiet met de me\- thodes van productie te maken. De vers bouw van beetwortels staat bij ons op 'n hooge trap; de fabricage eveneens. Maar ze hebben beideu een omvang genomen die ver gaal boven het binnenland.sch verbruik, zoodat wij moeten exporteeren, wi'l het bedrijf bestaan blijven. Daarmee is onlzaglijk^ijveel gemoeid; vooral in onze provincie. Wel is waar is de ietwat zonderlinge beeldspraak dat de suikerbiet de kurk is waarop onze landbouw drijft, een beetje overdreven. Tegenover een oppervlak van 24.000 II.A. beleeld met suikerbieten, staan nog alc tijd 30.000 H.A. beteeldk met graan, 16.000 beleeld met peulvruchten, bijna 8000 beleeld met handplsgewassen, en 12.000 beleeld met aardappelen (cijfers van 1925). Maar die beelwortelteelt beLeekent dan toch, ook door haai' geldelijk voor deel, een hoogst belangrijke factor in het Zeeuwsche landbouwbedrijf, die niet in eens verdwijnen kan. In d,e laatste ja(- ren is zij zelfs nog gegroeid, want de gemiddelde oppervlakte met suikerbieten bezet, bedroeg in de jaren 1911<-"20 nog slechts ruim 19000 H A. En nu 24,000' Er is dus alle reden in ons gewest om ernstig den toestand te overwegen. Wellicht kunnen enkele herinneringen uit de geschiedenis daarbij helpen. Hel eigenaardige van de beelworteisuii- kerculluur is, dal ze bijna steeds een kunstmatige bescherming heeft gehad, die een ander karakter had; dan de gewone protectie. In haar oorsprong is ze door Napoleon bevorderd omdat hij, ten einde Enge land te treffen met zijn continentale stel sel, de rietsuiker van de Engelsche kolo,- nies nier overbodig wilde maken. Ze heeft na Nanoleon een kunstmatige be scherming behouden lerwille van den eigen landbouw. Wal gelukte, omdat de concurrent- de rielsuikerfabricage, in het midden der vorige eeuw in groote moei lijkheden geraakt door de afschaffing dei- sla vernij. Eersl werd de fabricage van neelwor telsuiker gesteund door hulp van sloats- wege bij den bieteuverbouwlater dooi de beruchte uilvocrpreiniën op suiker. Het ontslaan van die premiên is op Hit het Engelscb van Barones»© Orczy. (Geautoriseerde vertaling van A. T.) 64). „De gevoelens van een troep boeren kinkels zullen mij niel van mijn voorne men kunnen afbrengen," viel kolonel Scrape toornig in de rede; „en wie zijt gij, kapitein, dat zou zou ik wel eens1 willen weten, dat gij mijn bevelen durft te bestrijden? Ik heb wel lust u in de boeien le Laten slaan voor ongehoor zaamheid." „Ik denk er niet aan, uw bevelen te bestrijden," antwoordde kapitein Lovell rustig. „Ik deed u alleen maar verslag van heigeen ik zoo juist op mijn ronde ondervonden heb, en ik waagde een be scheiden woord ter waarschuwing te zeg gen." „Waarschuwing, heer? Waarschuwing zij vervloekt! En gij ook, heer zijt vervloekt! Wat Jim Fiennes betreft, ik zal hem binnen 'l uur laten ophangen, dus kunt ge uw waarschuwing voor u hou-1 den. En als gij of iemand anders er zich weer in durft mengen, zal Jim Fiennes niet de eenige zijn, die ,aain die galg ben gelt, Ik zeg u, lieer, dat nu God eindelijk recht op deze aarde heeft gedaan, ent Zijne Majesteit de Koning een groote overwinuing lueeft behaald, hooip ik, dat zichzelf al een merkwaardigheid Er werd in Duitschland en in Oostenrijk een belasting op binnenlandsche suiker ge lieven, die werd terugbetaald, wanneer de suiker werd uitgevoerd. Evenwel was toen in de tweede lielft der vorige eeuw de belastingteclmiek ver ten achter gebleven bij de fabriekslechniek. De belasting werd geheven naar de ver moedelijke suikeropbrengst naar de oude methode. Maar door de nieuwere nielhiOr de haalden de fabrikanten veel meer suiker uit een biel Ze produceerden dus meer suiker dan waarvoor ze waren aangeslagen, kregen toch voor iedere K.G. suiker die ze uitvoerden den accijns terug, en zoo kon het gebeuren dat de staat méér aan accijns reslilueerde dan er in 't geheel was ontvangen. Dat werk te dus als een vermomde uitvoerpremie. Maar de fabrikant voer er wel bij. Andere landen zagen dat, en 'voerden ook premies in, al of niet vermomd. Of wel ze stelden een invoerpremie in, gelijk staand aan de verleende uitvoer premie in liet land van herkomst (sur- taxe). Die volslagen kunstmatige bevoordee- liug leidde (natuurlijk-* lol een enorme ontwikkeling, en ook tot een inzinking, den beruchten Krach van 1883. Mair er veranderde niets, en na de reorganisatie, en, niet te vergelen, na de meer wetenschappelijke inrichting van de fabricage, werd#het spelletje van premies, surtaxes, speciale vervoer- tarieven, subsidies voor scheepvaartlij nen, enz. voortgezet. Daarbij kwam in de laatste jaren dei- vorige eeuw, hel Kartell-wezen in Duitschland en Oostenrijk, dat door hoo ge surtaxes den invoer sloot in eigen land, de eigen consumptie daar onder- liug verdeelde, en de resl uitvoerde legen lageren prijs. Het leek eersl of Engeland, dal zelf geen suiker fabriceerde, daarvan profi leerde, wanl het kreeg suiker op zijn markt lol zeer lagen prijs, zelfs heneden den kostprijs. Maar Engeland had riet suiker produceerende kolonies, en vooral die in West Indië dreigden ten onder te gaan. En zoo was een onhoudbare toestand ontslaan, dien iedere staat graag wilde doen opheffen. Wal echter niet anders kon dan door overleg. Men is in de Brusselsche conventie van 1902 na héél veel moeite geslaagd in hel vinden van zulk een overeenkomst tusschen de meeste Europeesche lan den. De strekicing ervan Was deze: dat de toegetreden landen zich verbon den alle direcle en indirecte premies af te schaffen; en dat de door premies begunstigde suiker uil niel-loegelreden landen zou worden 'belast mét een speciaal invoex-- recht, minstens gelijk aan hel bedrag van de premie. Bio conventie is in 1908 vernieuwd tol 1913, en toen weer tol 1918. Echler niet zonder verzwakking, o.a. door speciale voorwaarden voor Rusland, en door liet uittreden van Engeland. En in Frankrijk waren de fabrikanten fel tegen de con ventie omdat het bedrijf daar er bij ten achter geraakte, en verminderde in be- feekenis. Kort na de laatste hernieuwing brak de oorlog uil, en daarmee zakte de con ventie ineen. Dadelijk bij het begin ver boden de meeste landen ilen uitvoer. Van toepassing der beginselen was geen spra ke meer. En dadelijk na den oorlog] werd bij onderling goedvinden de con ventie ontbonden. Wie hebben die geschiedenis weer op gehaald om kort in 't liclil te stellen! hoe erbarmelijk do loeslaud was, wal men or legen Irachl'te te doen, en ook om le doen uitkomen dal nu weer alles ongeregeld is. Die conventie was verre van ideaal. De ongeregelde toestand is liet evenmin. Engeland heeft inmiddels een reductie van één zesde toegestaan van liet invoer recht op suiker uit de Brilsche koloniën. De direct door den oorlog getroffen lan iedere verrader, die de wapenen legen hem opgenomen of zich legen zijn wik verzet heeft, denzelfden weg zal opgaan, dien Jim Fiennes straks zal gaan." Het was duidelijk dal liet zoowel on verstandig a'ls vruchteloos zou zijn, nog iels meer le zeggen. Kolonel Scrape was een van die menschem die stijfhoofdige.!- worden naarmate men ze tegenspreekt). Misschien was hij diep inwendig niet hcelemaal te vreden over zich zelf, mis schien stak zijn geweten hem nu en dan, maar dat steken maiakte hem slechts desJ te koppiger en te meer onvatbaar voor rede. Hij achtte zichzelf sterk genoeg om de openbare meening te Irotseeren en koesterde de diepe minachting van den beroepssoldaat voor den burger. Zoodra hij van Longshankes de tijding gehoord had van de overwinning van den Koning en de overhaaste vlucht van het Part- Ie mentsleger had hij in gedachten het plan gevormd, om aan beide partijen, te toonen, wal een trouw onderdaan doen kon, om de beleedigiug le wreken, die Zijne Majesteit door den diefstal der compromilteerende brieven wias aange daan. Zijn eigen partij zou hem prijzen en iedere buitengewone wreedheid om liet dreigende van het gevaar vergeven. Wat de verraders betreft, het gezicht, dat zulk een aanzienlijk edelman als de zoon van Lord Say© and S«le als een ge wone dief werd opgehangen, zou een heilzame waarschuwing zijn tegen elk be raamd verraad. den trachten hun gehavende suikerindu strie weer op dc been te helpen. In hel bijzonder Frankrijk. En het resultaat is het in den aanvang vermeld feit, dat daar waar de marlet nog vrij is, de prijs is gedaald beneden het peil dat loonend is voor de teelt Nu wordt er gevraagd om een nieuwe bescherming. Er is nog geen speciale vorm gegeven aan de gedachte. Er is gesproken van een nieuwe internationale overeenkomst die kunstmatige bescherming van de binnen landsche suikerindustrie verbiedt. We vreezen voor de mogelijkheid, gelei op de economische neigingen van verschil lende staten. Er is ook gesproken van herstel Üer productie-premie uil de Staatskas. Dus een herhaling hier van wat die andere landen doep. Een definitief oordeel durven we nog niel uitspreken. We deuken echter da delijk aan andere bedrijven, die óók in moeilijkheid geyaakten door de econo mische maatregelen van andere landen. Men zou den stap dus zeker niet mo gen doen zonder zorgvuldig onderzode. We hebben in de verslagen van die beide vergaderingen ook nog andere op merkingen van gewicht gelezen. Er werd gewezen op den factor van de hooge pacht- en koopprijzen van ^amL Een landbouwbedrijf met hoog betaald land draagt de moeilijkheden van hel oogen- blik zwaarder dan andere. De pacht zou dus eerst omlaag moe ten. Er is ook gewezen op de niu sterker gevoelde bezwaren van het systeem der coöp. fabrieken met verplichte levering per aandeel; op de naar soinmiger oor deel le groole uitbreiding der bietenteelt in Zeeland; op liet niet maken van groole reserves door de coöperaties. We stippen die opmerkingen volledig heidshalve aan, zonder te durven uil maken hóe ver de juistheid er van reikt ten opzichte van hel vraagstuk van een loonende bietenverbouwing. Hel is ons thans alleen le doen om een beknopte 'uiteenzetting van dat vraagstuk, en zijn factoren. Terwille van het groole belang dal ons gewest er bij heeft. URE EDE YVATEIIING BEWESTEN IERSEKE. Aan het verslag over het dienstjaar 1925—'26 onlleenen wij hel volgende Ook thans bleef, evenals in vele laalsl voorafgaande jaren hel waterschap ver schoond van onheilen aan dijken en oevers. Alhoewel de uilkomslen der pei lingen over 'l geheel genomen geen aan leiding tol bezorgdheid behoeven ile ge ven, dient niettemin toch de aandacht op den onderzceschen oever gevestigd te blijven. Het onderhoud der zeedijken kon met een zeer bescheiden bedrug worden be.'- streden; de herstelling van schade, oul- staan door hooge vloeden, vereischlc slechts geringe kosten, terwijl voor kram- mal, bezoding, bezaaiing, ooververdedi ging eii soortgelijke werken geenerlei uitgaven z.ijn geschied. Onder Schore werd een yak belonglooiing aangelegd en in diverse kwartieren hier en daar een wegeling ge'heel of gedeeltelijk vér- hard, doch overigens zijn geen buitenge wone werken van eenig aanbelang, noch ton behoeve der zeeweringen, noch in het waterschap uitgevoerd. De aanbestedingen hadden een zeer bevredigend verloop en de uilgaven voor de walerafvoerkanalen, sluizen, heulen enz. benevens voor de gebouwen, waren over bet algemeen genomen normaal. Dc kosten ten behoeve der wegen gingen evenwel de raming le hoven en die voor nei ^Toojngemaai waren nunenge- woon noog. De rekening 1925—'26 sluit met een klein overschot. De regenval is in den afgeloopen win ter zeer aanzienlijk geweest, wel was de overlast, veroorzaakt door bel hooge binnenwater, groot, doch dc schade door 2. Zij, die Jim zagen, toen lüj voor de terechtstelling naai- builen werd geleid, zwoeren, dal hij meer geleek op een schooljongen, die met vacanlie uitgaat, dan op een man, die op hel punt staat, den dood in het aangezicht te zien. Zijn oogeu hadden dien geestesiblLk, die ontr staal als de beelden van deze aarde ge^ heel zijn weggevaagd en. de blik naar binnen wordt gekeerd, waarbij heerlijke beelden van heL verleden en schitterende gezichten der eeuwigheid verrijzen. Om zijn lippen lag nog een glimlach, alsof hij nog de kussen van zijn geliefde genoot. Het leven wras goedkoop in die dagen, de menschen stierven of deden sterven zonder ei- een treurspel van te maken. Maar bij Jim was het wat meer dan al leen maar, dal hij het leven goedkoop achtte. De omstandigheden waren hem te machtig geweest- liij had zijn plicht ver vuld en zijn gegeven woord gehouden, maar beide waren het middel geweest, dal de doodsklok deed luiden van 't ge luk, waarvan hij gedroomd had. Zonder Baiibara kon het leven niets anders zijn dan de .somberste eentonigheid een voortdurend verlangen, dat nooit gestild kon worden. Was de dood met Barbara's kussen nog warm op zijn lippen, haar bekoorlijk beeld steed,s voor zijn oogen, niet duizendmaal schooner? Kolonel Scrape, die het beginnend ver zei, liet gemompel en de bedreigingen moede was, had bevel gegeven, dat de spion Le middernacht Qp het plein van den landbouw ondervonden, viel, over hel algemeen genomen, mede, doch zou grooler geweest zijn, wanneer meer wintergewassen geteeld werden Hel ver harden der voornaamste wegelingen is thans afgeloopen; hel onderhoud dier particuliere wegjes zal in de toekomst weinig kosten vorderen en zich hoofd zakelijk beperking tot de leverantie van kleine hoeveelheden grind Over hel algemeen verkeert liet water schap in gunstige omstandigheden. Kostbare werken aan de dijken en oevers behoefden sedert vele jaren uiet le worden uitgevoerd en de onderhouds kosten daarvan zijn, in tegenstelling met vroeger, in den laatslen lijd zeer gering geweest. De dijken, oevers, wegen, ge bouwen en middelen lot waterafvoer ver- keeren, over hel geheel genomen, in een goeden slaat, alhoewel hier en daar eenige verbetering wenschelijk is om ze op de hoogte te brengen met de tegen woordige eischen des tijds Inzonder heid dient de aandacht gevestigd le blij ven op eenige streken, die dikwijls en lang met water zijn bezwaard. De schuldenlast van het waterschap, ruimschoots gedekt door eenige gehou wen en een aanzienlijk grondbezit, is, zijn groote uilgestrektheid en draagkracht in aanmerking genomen, zeer gering en wordt door gereilde aflossingen jaar lijks kleiner. Over het algemeen kunnen de uitkom sten der peilingen verricht in de Ooster- Schelde en ook die onder Schore vrij bevredigend worden genoemd. Op en kele plaatsen werden wel is waar minder gewenschte diepten gelood, doch voor- loopig behoeft er nog geen reden tot bezorgdheid te bestaan. Echler dient toch de aaudacht op de oevers gevestigd le blijven en veiligheidshalve zou in de toekomst lot versterking en uitbreiding der bestaande werken dienen te worden overgegaan, terwijl het bezinken van be- slorten van hel onverdedigde vak bij de Stelhoeve, ter verkrijging van een (Ingez Med.; het kasteel zou worden opgehangen. En toen de verwijderde klok liet uur sloeg, kondigde tro mme [geroffel den droevigen sloet aan een troep hellebaardiers met een half dozijn musketiers en den ge vangene in hun midden kwamen uil het kasteel en gingen voort tot op het nade den vau hel plein. Rondom heeéschte de diepste duisternis maai- hier, tusr schen hel poortgebouw en de kasteel- muren wierpen de flikkerende vlammen van de pijnboomfakkels een bleek, geef llchl om zich heen. De mei storm ber Laden atmosfeer was zwaar en drukkend, en een geur van zwavel en gebrandPn grond, hing in de lucht. Een somber, dof stilzwijgen was op de woeligheid van een poos geleden gevolgd de vrouwen en kinderen, uitgeput van inspanning en opgewondenheid, hadden zich in de ber schutting der lcasleeimuren teruggetrokr ken, en daar, zittend tegen de steenen met imar armen om baar beenen gesla gen, 'haar hoofden op de knieën, tracht ten zij van vermoeidheid in slaaj) te komen. Slechts enkele der vrouwen, die levendiger of minder onverschillig dan de anderen waren, keken nu en dan op, als de mannen langs kwamen en lier len een scheldwoord of een klacht door de donkere lucht weerklinken. De man nen, die beschaamd en boos waren, ant woordden niet. Het gevoel van een trage die drukte op de meest onwetenden; en dal van schaamte deed ben allen zwijr gen. Tot het allerlaatste «ogenblik toe had aaneengesloten geheel, ware aan le be velen. Mocht na eenige jaren de oever voor den Schoorschen dijk achteruitgaan, dan zal aldaar wel een aanvang dienen ge- nia.akl le worden met den aanleg der noodige werken Konden het Stoomgemaal en de sluizen den regenval in ne eerste helft en in de laatste maanden van liet dienstjaar ta melijk wel bcheersclien, hel duurde ech ler in den afgeloopen winter veel te lang eer men van het overtollige water was ontlast en zeer duidelijk is aan 'l licht geKomcn, dat er over het alge meen genomen aan den waterafvoer nog al wal hapert en inzonderheid bleek op nieuw dat dc bekende jongste groote delfwerken enz. onder Schore en an dere gemeenten wel is waar niel vergefs zijn geweest doch geheel en al aan de gestelde verwachtingen hébben ze geens zins beantwoord. Zooals vanzelf spreekt, hébben de lage gedeelten oer Breede Watering in den afgeloopen winter in een zéér ongunstige conditie verkeerd, doch ook in hoogere streken, alwaar anders zelden of nooit overtollig water wordt aangetroffen, ston den thans op ettelijke plaatsen de afvoer kanalen boordevol. Hoe hoog het water vroeger stond. De standen, in genoemd jaargetijde bereikt, zijn in ongeveer de laatste twee en veertig jaren of iets laager, niet meer voorgekomen, doch werden vóór de ver laging der sluizen en andere groole sua- lievcrbeleringen en vóór de stichting van het stoomgemaal zeer normaal geacht, 't Is niel mogelijk, wegens gebrek aan de noodige gegevens, een juiste vergelij king te maken tusschen toen en nu, doch afgaande op jeugdherinneringen van zestig- 5 zeventigjarige en iels jongere personen, geboren en gelogen In den polder, kan veilig worden aangenomen, dal voorheen winterstanden van 1 M. Z. P. en zelfs nog hooger volstrekt geen uitzonderingen waren en herhaaldelijk voorkwamen. Toentertijd werden vaak de schaatsen aangebonden nabij 't station Goes en men kon tamelijk wel in een rechte lijn door rijden tot Nisse toe, zonder hindernissen van eenige bcleekenis op dit vrij lange traject te ontmoeten; de omwegen die hier en daar gemaakt moesten worden langs hooge blokken weiland én. plaat selijke hoogten in weiland waren weinig talrijk en bedroegen veelal slechts eenig© tientallen meters, 't Was destijds vol strekt geen ongewoon gezicht, dat onder- geloopen wegen door belanghebbenden van bakens werden voorzien, fen einde de goede richting le kunnen houden en sommige wegen en weggedeelten waren zelfs mei laarzen ook niel begaanbaar. Niel alleen had men in den regel des winters mot hel hooge water 'te kampen, zelfs midden in den zomer bleef men er bijwijlen niet van verschoond. Duurde een regenperiode wal lang dan was de kans groot dal hel hooi heen en weer door de weiden dreef, andere gewassen bedierven of slechts met groote moeite konden worden binnen gehaald; lotale misoogsten kwamen zelfs voor. De overlast van een gebrekkige afwate ring deed zich voelen door den geheelen polder, niel alleen in de lagere sfrekén maar ook in gunstiger gelegen oorden, o.a. op de zeer hooge gronden van Kloe- tinge. De StcUeweg aldaar heeft, naar oudere polderbcwoners weten mede le deelen. vaak over een vrij groote lengte finaal onder water gestaan en hel wei land langs den Noorddijk, tusschen den Ouden Singel en de Inlaag, was ettelijke jaren geleden een bjj uitstek geschikt terrein voor ijsvermaak. Was in de jaren van omstreeks 1880 de afwatering nog lang niel in orde, men kan zich jndenken hoe liet er in den polder uitzag vóór de uitvoering der groole sua tie verbete ringen in 1830. 't Is in oude tijden herhaaldelijk voor gekomen, dat gronden, die thans tol de niemand dit mogelijk geacht: een Fiennes opgehangen als een gewone diéf in het volle gezicht van zijn voorvaderlijk kasr teel Maar nu scheen het op eens w©r»- kelijkheid geworden te zijn de galg de soldalen op wacht, een van hen be zig met de laatste afschuwelijke toebe reidselen. Eu nu beklom jonker Jim lang zaam de Iredeu van de grimmige verhe venheid Jonker Jim naar het lichaam maar zeker niel naar den geest; er war ren onder de toeschouwers eenigen, hoe onwetend en dom, zij ook waren, die wel wisten, dat de vriendelijke, zachte geest van jonker Jim niet werkelijk daar was die was ergens anders bij de enr gelen. Hij bereikte den top. Iedereen kon hem zien Zijn oogeu waren gevestigd op 't stal- tige huis, dal hij zoo lief had; zijdrongen door den dikken muur naar de fraaie kamer, die op den rozentuin uitzag, de kamer die den geheelen dag door dé zon gekoesterd werd, en waarin ais een jur weel het volmaakste van Gods werken rustte. Iedereen kou zien en iedereen kon zien. dat de man, die met dat vree~ selijke louw klaar stond, zijn vingers bijr na niel gebruiken kon, omdat zij zoo beefden, en dat de soldaten, die aan weerszijden, van jonker Jim stonden, hun lippen dichtgeklemd bielden, opdat zij niel in vloeken zouden uitbarsten. (Wordt Yo.volgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1926 | | pagina 5