I HAND 1! If Hl BIGGELAAR's £3^3 TWEEDE BLAD Idddnplie tail Zaterdag 18 Sept. 1926 No. 220. i H N E N L A N D, MET BEHOUD VAN OUZE BOSSCHEN" EN LANDGOEDEREN. De drukbezochte vergadering Dinsdag ■te Amsterdam gehouden, en belegd door den Toeristenbond van Nederland, den A. N. 'W|. BI. en de Veret&nigffng tot be houd van Natuurmonumenten, heeft met algemeene stemmen .twee moties Aange nomen, In de eene wordt er op aangedrongen ■met spoed maatregelen te nemen die de oorzaken van de ontluistering van Ne derland kunnen tegengaan, fa. de tweede wordt eene studie- en propagandacom- missie in het leven geroepen Maar wellicht moet nog meer waarde dan aan deze besluiten, gebecht worden aan het feit dat fa deze vergadering' zulk een helder licht werd geworpen op den omvang van het hier besproken kwaad De voorzitter, de heer Edo Bergsma heeft nog eens uiteen gezet dat vooral de belasting oorzaak is van het ver dwijnen van bosschen, door de belasting naar de verkoopwaarde, in bet bijzonder bij de successie-eblastipg, dfa tot het te gelden maken dwingt. Het bosch verdwijnt zienderoogen Zoo is, om maar enkele voorbeelden Ie noemen het prachtige landgoed Essen- burg aan den Zuiderzeestraatweg ver kocht en voor een groot deel geveld. Het "kleinere Bystefa aan 'detizelfden weg zal hoogstwaarschijnlijk ook worden gesloopt Meer oostwaarts zijn de herpemdei beu kenlanen van de Lathmer voor enkele ja!ren geveld; de eiken langs den Rijks weg bij hetzelfde landgoed zijn door den eigenaar verkocht en zulten spoedig ge veld worden. Onlangs hebben de uitge strekte Loenensche Bosschen hetzelfde lot ondergaan. Dit alles betreft de Veluwe. Aan de overzijde van den IlJssel is het al niet beter gesteld. Het schoone Hassink bij Gorssel is in perceeien verkocht, een ge-' deelte werd villapark en veel opgaand bosch werd fa bouwland omgezet Onder de gemeente Laren zijn de land goederen 't Boss. Eh ze,, Nettelhorst gwo- tendeels uiteengevallen en van liun ge boomte beroofd Zoo ging het oók met met Wtaliën bij Warusveld, terwijl het Scholtenbosch bij Aallen geheel geveld werd en het Boschbezil Stillfwald bij Wehl uiteenviel Ten Zuidwesten van Nijmegen is haast alle bosch uit geroeid, ook in de omge ving van de Meerwijken is heel wat hout gevallen. Ziehier eenige voorbeelden uit één en kele provincie en vlak over de grens daarvan dreigt groot gevaar voor 't land goed de Jansberg bij Mooie, een der aller schoonste bosschen van Nederland, welks eigenaar voor _eenigen tijd overledeu is Meer Zuidwaarts in Limburg zijn groo- te bosschen geveld. Spr. noemt slechts die van Bleyenbeek en wie heeft nifet met droefenis vernomen hoe het natuur schoon van den St.Pielersberg geschon den is. In Noord-Brabant gaat hel al niet bo ter. Daar werd o.a. een landgoed bij St. Michielsgestel geheel gesloopt, terwijl on- FEOILLETOI. Dit het Ecgelsch van Baronesse Orczy. (Geautoriseerde vertaling van A. T.) 57). „Ja, toeu wij samen kinderen waren, Jim Longshankes en ik, had ik een Jiondje het beet Longshankes in de band het liet een Iitteeken achter Pas gisteren... hoorde ik dat .Tfai een bijna zelfde Iitteeken heeft aan de zelfde hand." Zij zonk bijna neer, maar slaagde er weer in haar tranen in te houden. ..Welnu", hernam de generaal bedaard, nadat hij haar tijd had gelaten, om kalm te worden. „Ge zaagt den diefstal van de brieven des Konings; ge dacht dat Long shankes de dief was. Wat gebeurt er daarna?" „Ik ging naar kolonel Scrape," ant woordde zij. W:ij gingen naar de raad kamer en zagen, dat de brieven inder daad verdwenen waren. Toen gaf ik Tu bal aan, en kolonel Scrape zond »:en troep soldaten uit, om hem gevangen te nemen. Maar Jim kreeg dit te lioo- ren en hij gaf zich zelF aan.. ITij is nu op het kasteel Broughton als gevangene. Eu kolonel Scrape- zal hem laten dood schieten, tenzij „Tenzij wat?" „Tenzij dc brieven van den Koning vóór twaalf uur van den middag1 zijn langs op het schoone Zegenwerp bij Vucht een groot deel van hel geboom te moest vallen. In Utrecht is het al heel erg. Voorbij de Bilt en verder langs de geheelmieu- velreeks, die zich tot de Grebbe ujil- strekt, zijn op tal van plaatsen schoone bosschen verhaspeld tot „villaparken", vaak op zoodanige wijze, dat het woord park den beschouwer als een bespotting fa de ooren klinkt. Geheel verdween o.a. nel bosch achter het slot Zeist; bijna geheel, dat van Voordahn bij Utrecht van Beukenburg bij Maartensdijk en van Oud- Wulven bij Houten Zoo gaat het fa het Gooi, fa Gaas ter- land, in Drenthe, fa Overrijssel, kortom in heel Nederland Spr. wil tenslotte nog wijzen op de bosschen en landgoederen langs den duinzoom, die van Alkmaar lot voorbij den Haag hoe lapger hoe meer fa bouwterrein worden omgezet. En ach, vooral in die streek hebben wij' zoo bitter weinig te verliezen! Spr. weet wel dat dit alles fact al léén aan belastingdruk te wijten is. Ook de geweldige veranderingen die op eco nomisch gebied hebben plaals gevonden spelen fa deze een gewichtige rol. Maar dit is juist een reden te meer om al hel mogelijke te doen tot behoud van hel nog bestaande en om de mannen ,die ziek tegenover de gemeenschap verdienstelijk maken ,die doen wat eigenlijk van over heidswege gebeuren moest (en elders oók gebeurt) te steunen ,fa plaats van hen op allerlei wijze te laten bloeden dwars te zitten en te hinde^m. INDISCHE KRONIEK. XIX. Bandoeng als woonstad. Win kelen eindelijk weer te voet De illusie van regenjas, parapluie en colbertje. Een grootsch dé cor voor het dagelijksch leven. Een avond op het socie te Listerras Men zou Bandoeng kunnen noemen het Indische Den Haag. al ware het al leen omdat het een der weinige, zoo niet de eenige stad van beteekeuis fa Indië is, die een groot aantal renteniers herbergt. Maar er is meer. de stad heeft iets zwierigs, jets fleurigs, wat ook onze residentie van Amsterdam en Rotterdam onderscheidt, en zelfs in het uiterlijke aspect gaat de vergelijking eenigszins op, voor zooverre dan altijd een Indische met een Hollandsche stad kan worden vergeleken. Bandoeng heeft evenals de Nederland sche residentie een kleine, nauwe, drukke, bedrijvige binnenstad, die hier echter om de waarheid niet te kort te doen. alleen nog maar bestaat uit een kleiu complex van een paai* drukke win kelstraten. om dan echter evenals in het heerlijke Haagje naar drie windstreken over te gaan in fraaie buitenwijken, villa parken en tuindorpen. Men kan de bezichtiging van Bandoèng gerust wandelend volbrengen, want het wordt op deze hoogvlakte, ongeveer 70 meier boven den zeespiegel, in den och tend eerst omstreeks half tien flink warm en om vier uur in den middag begint dc hitte al aanmerkelijk" af te nemen en brengt legen vijven de bergwind een aan gename temperatuur, die 's avonds en 's nachts tot een bepaalde koelte wordt. Doch ook in de warme middaguren, wan neer de zon fel brandt, is de hitte dra gelijk en heeft zij door de groole hoogte niet het uitputtende, lusteloos makende effect, dat de vloek is der lagere stre ken en daar ook de kleinste wandeling tot een beproeving maakt. Terstond valt den wandelaar iels op, dat hij fa Indië niet gewend is, namelijk het Europeeschó aspect van deze stad. Niet slechts dat er fraaie moderne win kels. bankgebouwen, sociëteiten, hotels enz. te bewonderen vallen, maar deze gobouwen liggen in straten, die niet wor- den onderbroken en ontsierd door wa- j rongs en vieze inlandsche of Chfaeesche krotten, zooals dat fa andere Indische steden het geval is. En ander opmerkenswaard ver schijnsel in deze straten bewegen z;ch Europeeschc wandelaars, menschen. die voor hun genoegen een winkelstraatje loopen. Men ziet er waarlijk goed ge- kleede Europeesche vrouwen niet fa auto's hangen als geknakte bloemen, maar kwiek en frisch langs de étalages flaneeren en inkoopen doen. En wanneer er rggen dreigt of het weer een beetje guur is, wat in Bandoeng ook wel eens voorkomt, dan loopen diezelfde dames in een covercoat en met een parapluie, nel als in Kalver-.of Spuistraat' Hoe bij zonder dit alles is. kan alleen tot den met Indië onbekenden lezer doordrin gen. als hij blijft bedenken, dat zij, die fa andere Indische steden moeten levem zelfs voor de onbeduidendste boodschap in hun auto stappen of een vervoermid del laten requireeren, omdat, zooals ge zegd,, in het laagland de kleinste wande ling een beproeving is. Wanneer men de binnenstad verlaat ojn de fraaie buitenwijken te bekijken, kan men gebruik maken viKt een der tallooze rijtuigjes op twee wielen, die ten gerieve der voetgangers overaL gepos teerd staan of langzaam voorbijrijden. Zulk een vlugge" deeleman brengt u. al thans indien het nukkige kleine paardje, niet nadat ge zijt ingestapt, koppig staan blijft totdat ge weer zijt uitgestapt al heet vlug buiten het centrum en dan pas beseft ge de wondermooie ligging van deze jonge stad: Bandoeng ligt op CIGARE5TTJÉM. ALLÉÉN VERKRIJGBAAR IN EERSTE KLAS SIGARENZAKEN. een hoogvlakte van alle kanten omringd en beschut door een gordel van bergen en vulkanen, die in een xeusachtigen. cirkel den horizon afsluiten. AI naar gelang het uur van den dqg ziet men op deze reuzen de meest uiteenloopende lichteffecten, van grauw, lichtblauw, hel groen, goudgeel lot diep donker violet in den avond, wanneer de zon fa immer grandioze pracht en met voor Wester lingen ongekend schitterend kleurenspel achter hun machtige ruggen verdwijnt. Dit is het dagelijksch décor voor den Bandoengschen villapark-bewoner en be halve den winkelstand is bijna Iedereen zoo gelukkig om xot dat genus te bc- hooren. Natuurlijk maakt niet elke be huizing aanspraak op den naam van villa. Ge vindt er uitgestrekte wijken van nette, kleine huisjes, met eeu voortuintje en een veranda en aan weerszijden een kiezelpad, geflankeerd door bloemen, buitenwijken, zooals in Arnhem, Nijme gen en Breda door menschen met be- scfteihffn Deurzen worden bewoond. Maar ge vindt er ook buurten zooals het Wil lemspark te Amsterdam of riante Duin- oordwijben in Den Haag. en er is zelfs een villapark, dat dbet denkeu aan het park de Kiewit, waarop de Hagenaars zoo trotsch zijn, en ge vindt er een park, waar het paleis van den legercomman dant ligt, dat in heel ons land wat aan leg, uitgestrektheid, villa's en fraaie lig ging betreft, zijn weerga niet heeft. De Bandoengsche huizen villa's zijn op enkele uitzonderingen na on-Indisch, 1 d.w.z hel gewone Indische huizentype met voor- en achtergalerij en den typi- schen binnenbouw ziet men betrekkeMjk weinig. Alle nieuwere huizen, en ïu de Bandoengsche villawijken zijn bijna alle huizen nieuw, zijn zooveel mogelijk ge bouwd in Europeeschen t rant, aangepast hau Indische behoeften. Ze hebben waar achtig een straatdeur, een brievenbus en een schel, eji de kamers zijn voorzien van echte glazen ramen en met zelden. van een lambrizeering in een of andere fraaie houtsoort. Hem, die Indië niet kent, zal dit alles niet zoo treffen, maal laat hij een Indisch-gast onder zijn ken nissen maar eens vragen, hoe bijzonder dat is! Evenals de rest. heeft ook het uit gaande leven te Bandoeng Europeesclier cachet dan elders fa Indië. In het cen trum der binnenstad ligt de groote so ciëteit Concordia, die op haar beurt weer het centrum is van het mondaine leven, dat in Bandoeng zeer geanimeerd is, ook alweer vanwege het gunstig klimaat, dat meer energie lol uitgaan en feesten be schikbaar laat. Van deze sociëteit is na genoeg geheel Bandoeng lid; erg exclu sief is men in de Preanger hoofdstad hiel. Men kan er genieten van muziek en tooneeluitvocriugen, en van danspar tijen zonder tal. Er zijii matfaées dansau- les en diners dansants en alles wat u maar wil. De bijbehoorende schouwburg zaal is voor Indische begrippen zelfs zeer verdienstelijk en kan ruim vijftienhon derd menschen bevatten. Hier bewegen vooral de rederijkers zich op de planken, hier viereu de in Indië zoo talrijke lief hebberij-acteurs en actrices hun triom fen, een enkele maal afgewisseld door een in deze landen ges tranden beroeps- j artiest, die een troepje dubieuze too- ueelkrachten om zich heen hóeft weten te verzamelen of door een echt Hol landses gezelschap, dat de tournee naar hel verre Oosten heeft aangedurfd, zoo als nu weer ons aller vriend Cor Ruys Op dc heteekenis en de rol van het tooneel in Indië zal ik later echter nog wet gelegenheid hebben om terug te ko men, wij bewonderen nu de Bandoeng sche sociëteit, die behalve haar tooneel- en balzaal, ook nog speelzalen, eetzalen, vergaderzalen, biljartzalen bezit en een uitgestrekt open terras." juist op hel drukste Bandoengsche verkeerspunt. Twee of drie maal per week geeft het so- citeits-ofkest avondconcert of dansmuziek op dit terras. Dan zijn alle stoeltjes bezet MORIAAM-E3Ay. (Ingez. Med.) met een zeer bonte en mondaine me nigte. Dan doet de Bandoengenaar zijn krachtigste pogingen om zich Europeaan te voelen. Ook al is het er misschien aen tikje al te warm voor. trekt hij toch met voorliefde zijn laatste blauwe of bruine colbertje aan, dat hij fa Holland liet maken en zijn dames koketfeerien niet zelden met boa's of zelfs met bont uit den tijd van hun verlof. Op het druk ste kruispunt intusschen glijden ontelbare auto's voorbij; haast nog meer twee- en vierwielige inlandsche voertuigjes, met dc kittige, ouhandelbare jiaardjes be spannen, laveeren daortusschcn door. lang niet altijd zonder incidenten; op de trottoirs schuifelen de mooi uitgedoste inlanders langs, nieuwsgierige blikken naar het feestelijk gedoe der Liuuda's op hel soeieteitsterras, de Soendaneesclie vrouwtjes in keurige en kleurige frisch gestreken baadjes, die glinsteren van de gouden sieraden, de voeten in kleurige muiltjes, de mannen als toppunt van chic met Europeesche jassen, schoenen, hoorden, dassen, hoeden boven op hun hoofddoek, vulpennen in do;i borstzak, waarmee ze niet kunnen schrijven, hor loges in den gordel, waarop ze niet kun nen kijken, brillen op den neus voor zien van vensterglas. De inlandsche ver keersagent heeft hef door dit alles ont zettend druk en maakt de zotste gebaren, die a'ls iemand op hem lette, tot de ake ligste ongelukken aanleiding zouden ge ven. de winkels stralen fa ecu zee van Jicht, het toeteren der autohoorn- en claxons, hot belgerinkel der paardjes. Ae brokstukken der muziek van de kapel op het terras., het smelt alles te samen lot een grootsleedsch lawaai En mijn {geachte lezeres en lezer, die ik naar dit {schouwspel heb meegevoerd, zullen mis- "•hien opnieuw even moeten terug gegeven." Fairfax zweeg. Barbara trachtte ver geefs ziju gedachten in zijn oogen te Le zen. Maar hij keek haar aan. Keek haar aan, alsof hij tot in haar ziel wilde zien. Na een oogenblik stilte vroeg hij op eens „Waarom zijt ge naar mij gekomen?" „Omdat," antwoordde zij vastberaden. Jim's leven ten koste van alles moeit' gered worden." „Wie heeft u gezonden?" „Niemand," antwoordde zij. „Maar het voorstel is van kolonel Scrape gekomen?" „Ja." ..Ge hebt er niet met Jim over gespro ken?" „Neen! Neen!" riep zij gauw uit. „Maar kolonel Scrape zeide u toch, er wel met hem( over te spreken, nfietf waar?" „Ja," „En ge hebt het niet gedaan?" „Neen." „Waarom niet?Waarom niet?" herhaalde hij op gebiedenden toon, na een oogenblik wachtens; en toen weer: „Waarom mei?" Maar zij kon niet antwoorden. Hoe kon zc dezen strengen militair vertellen, dat ze aan Jim's hart gelegen had! en zooveel moed in z'n oogen. zooveel stand vastigheid, zooveel grootheid van ziel gelezen had, dat zij geen woorden had gevonden om te spreken over den schan delijken ruil, die als hel leren zelf voor haar was. „Ge hebt uw antwoord, mevrouw»" zei generaal Fairfax zachter, „in uw stilzwijgen. Het is even nutteloos mij datgene te vragen, wat ge niet aan Jim duvfdet 1e vragen." ..Ik kon bij Jim!' niet voor' zijn eigen' leven pleiten" antwoordde zij heftig, „maar gij, die lieni deze schande hebt opgelegd „Er rust gëen schande op Jim. me vrouw." viel hij haar op vasten toon! in de rede. ..Wal uw eigen menschen ook mogen zeggen, onthoud dit: Jim handelde zooals hij deed, omdat hij 'n soldaat was cn omdat ik het hem gelastte. Hij deed zijn plicht zonder vrees en zonder te vragen. En hij zou sterven, zooals hij geleefd heeft, als èen waar, onzelfzuch tig edelman, een martelaar voor zijn zaak - die zijn leven geeft voor eeif ideaal." Zij luisterde met schitterende oogen naar hem, en begroef toen haar gelaat in haar handen. „God zegene u hiervoor. Heer." fluis terde zij. Hij stond op en legde zijn hand harte lijk op haar schouder, „Zoudt gij willen," vroeg hij, ..dat Jim wist, dat ge met dit voorstel bij mij zijt gekomen? Daar! ge ziet het," ging hij voort, toen zij het hoofd schudde, „ge weet even goed als ik. dat Jim u misschien zou vergeven, omdat hij u .liefheeft, maar wat denkt ge, dat hij mij zou doen den eersten keyr dat 'wij el- j kander zagen, als ik toestemde en u die I brieven teruggaf? dat zij aarlijk an Oost zijn in het ..Hij behoefde het niet te welen fluisterde zij. en zij gevoelde zich voor het oogenblik zeer weinig heldhaftig, zeer ellendig en alsof haar hart gebroken was, maar dat gevoel ging gepaard met een van veiligheid en vertrouwen in dezen man die Jim's vriend was. en wiens onomkoopbaarheid en hooge ide alen hem lot iemand gemaakt hadden, die vereerd en vertrouwd mocht worden. Nauwelijks had zij de woorden géspro- ken. of zij schaamde zich er over maar ih de vriendelijke oogen, die nu op haar' neerkeken, zag zij niets auders dan een volkomen begrijpen, een sympathie, die door niets te schokken was. Hij legde zijn hand op de brieven, eu begon met piechtigen ernst te spreken: „Toen gij daareven zeidet. dal Jim's leven len lcoste van alles gered moest worden, had ik kunnen zeggen, dat de brieven van den Koning niet langer on der mijn berusting waren, dat ik giste ren een bode er mede naai- Londen gezonden had. Dal zou eeu gemakkelijke en niet tegen te spreken leugen geweest zijn. Maar u kennende, mevrouw zooals ik in deze korte opgenbllkken hel» loeren doen. zeg ik u liever ronduit, dat ik in Jim's eigen naam weiger, zijn. leven tot zulk eeu prijs te koopen. Binnen het uur zal een bode met deze brieven naar Lon den vertrekken, ze in handen van het Parlement stellen, dat er mede handelen zat, zooals het verkiest." Hij hield eveu op. wanl kreunend begroef Barbara haar hoofd in haar handen. Toen ging hij met kalmen na apenland, onder de woeste Maleiers tus- lieii tijgers en vulkanen! D. B. KUNST EN WETENSCHAPPEN. Annie v d Lugt Melscrl Ee s Felix Timmermans schrijft Haagsche Crt „Ik heb met veel verhougii nieuws ontvangeu. dat Cor van der Melsert „Leontienlje'door Kdnard Ve terman en mij .genomen uit mijn boek „De pastoor van den Bloeyendeu WyTi de het Lugt druk verder „Deze brieven, mevrouw, zijn het ge schenk van Jim aan het Engelsche volk. Hij kpcht ze voor een offer, dat veel grooter is dan een gewoon man met mogelijkheid schallen kan. Wat het hem kostte en wat zijn beweegreden was, zal niemand ooit weten, behalve ik, zijn bevelhebber en zijn vriend, en ik geef u mijn woord er op. dat tot zeer kort ge leden. ik z.elf niet wist. wie de man was, dien ik meer eer en vereer dan wien ook. Ik gelastte hem en hij gehoorzaamde om redenen die ik zelfs niet aan u kan openbaren. Maar geloof mij. mevrouw, dat. ofschoon ik veel heldendaden fa mijn leven gezien hei», ik er geen gezien heb. die 1e vergelijken is met hetgeen Jim gedaan hoeft. Phvsïeke moed is een zeer gewoon bewijs van gezonde manne lijkheid. eu veel menschen zullen hun leven voor een zaak wagenmaar slechts weinigen zouden wagen, wat Jim ge waagd heeft, toen «bij deze brieven op mijn bevel stal. Daarom", besloot de ge neraal mei groote zachtheid, „smcelc ik u te gelooven dat, hoe gij en uw men schen de daad mogen bezien, zij gedaan werd in een gevoel van zelfopoffering, dat zelden zijn wedergade had. en ik zou den man dien ik zoo zeer vereer, nu niet de schande willen aandoen, ditt offer waardeloos te maken." (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1926 | | pagina 5