Donderdag 5|Aogastas 1926
Mo. 182.
169' Jaargang^
MIDDELBURGSCHE COURANT.
^Sm
SABOTAGE?
Toen drie jaar geleden de kieswet zoo
gewijzigd werd, dat ook bij de verkiezing
van de Eerste Kamerleden door de Pro
vinciale Staten de evenredige vertegen
woordiging werd ingevoerd, werd natuur
lijk niet in de wet gezegd, dat de bedoe
ling was te stemmen volgens partij
lijsten. Maar die bedoeling is wél dui
delijk uitgesproken en zelfs voorop gezet
in de Toelichting en bij de discussies.
Men had de verwachting, dat de Sta
tenleden vo.gens partijkleur zouden stem
men op de lijst hunner partij. En dat is
ook logisch. Immers men wilde een even
redige vertegenwoordiging der partijen,
dus een samenstelling der Eerste Kamer
in verhouding tot de samenstelling dor
verschillende Provinciale Staten, met in
aanmerking neming der bevolkingsslerk-
te van de verschillende provincies.
Maar bij de jongste verkiezing der
Eerste Kamerleden zijn er heel andere
dingen gebeurd. Als bewijs la tea we
hier van Zuid-Holland (we bepalen ons
tot die provincie om niet te veel cijfers
te geven) volgen de aantallen van bet
ledental der fracties in de Stalen en
het aantal stemmen hij deze verkiezing
op de partijlijsten uitgebracht.
Aantal fractie- Aantal steml
ieden. men partijl.
S. D. A. P.
R. Kath.
Anti Rev.
Chr. Hist.
Vrijh. B.
Vr. Dem'.
«Staatk. G.
Herv. G.
Comm.
PI. Bond
20
16
16
12
18
14
Nu waren bij die stemlming afwezig:
de twee communislen, die zich opzette
lijk onthielden, en één anti-rev. Maar dan
klopt dit staatje nog heelemiaal niet.
Er is dit gebeurd: somtaige parlijfrac-
ties, die uit de vier jaar vast staande
sameustehmg der Prov. Stalen hadden
kunnen berekenen, dat zij ter verkrij
ging van hun vorig aanfal Eerste Kamer
zetels niet &1 de stemmen van hun
fracties daarvoor noodig hadden, heb
ben enkele hunner leden afgekomman-
deerd en'aangewezen om te stemmen op
een andere partijlijst.
En enkele kleine kanslooze fracties
brachten hun stern op een andere partij
uit.
Zoo hebben de Soc. Dem. blijkbaar
twee hunner stemmen doen overgaan
op de lijst der Vrijz. Dem., die daar
door nog een Kamerzetel kregen. D©
Katholieken lieten hvee hunner stemmen
overgaan op de Anti Rev. In do Katho
lieke pers is zelfs spijt uitgedrukt, dal
men niet drie stemmen had laten over
gaan, want dan zou de zetel die nu aan
de Anti-Rev. werd ontnomen om over
fte gaan naar den Vrijheidsbond, kunnen
zijn behouden. Men schijnt er echter
op gehoopt te hebben, dat de Staatk. Ger.
Biet op een hopelooze eigen lijst zouden
stemmen, maar ook op de Anti Rev. En
men schijnt ook niet voldoende reke
ning ermee te hebben gehouden, wel
ken invloed op de toewijzing der rest
zetels werd uitgeoefend door de onthou
ding der Communisten.
En de Vrijheidsbond heeft op zijn
beurt hulptroepen gekregen, die zijn
aantal stemmen van 9 op 11 brachten
en hem een tweeden zetel bezorgden.
Naar men zegt, was één stem van derf
Plattelander Braat. En de andere van den
Herv. Geref.
Nu zal men zeggen, dal dit overbren
gen van stemmen, waar men toch niets
meer mee winnen kan, een geoorloofde
taktiek is.
Och, in partijpolitiek is voooral ten
opzichte van taktiek veel geoorloofd,
dat in den dagelijkschen omgang be
schouwd zou worden als iets met een
luchtje eraan. Eu zelfs gelooven we
dat heel velen hel als iels met een
luchtje eraan zouden beschouwen, wan
neer (gesteld, dat hel mogelijk was) bij
de Tweede Kamerverkiezingen een partij
met een gedisciplineerd kiezerskorps van
bekend aantal, een deel der kiezers be
vel gaf om' op een bevriende partij te
stemmen.
We geven dadelijk toe, dat die over
dracht van stemmen van de eene partij
op de andere, heel vaak gebeurde bij het
vroegere niet-evenredige kiesstelsl. Maar
we hebben nu eenmaal die nieu
we wet zoo gemaakt om de samenstelling
der Eerste Kamer in verhouding le 'doen
zijn met de samenstelling der Prov. Sta
ten. Eu nu worden kunstig berekende
trucs toegepast om1 die samenstelling dei-
Eerste Kamer anders le doen zijn. Niet
in verhouding tot de partij-sterkte in dc
Stalen.
Daarom schreven we hier het woord
'sabotage.
Dal klinkt een beetje kras. En als het
alleen ging om het overgaan van stem
men, dan zouden we het niet gebruikt
hebben.
Maar de groole kans beslaat, dal aan
zulk een overdracht van stemmen een
openlijke of geheime voorwaarde ge
steld wordt. En dal kan zeer bedenkelijk
worden. We zijn niet zoo naief om le
gelooven, dat er ook niet bij andere on
derwerpen gekwanseld wordt met slem-
men: als jullie voor dit stemmen, zul
len wij voor dèt stemmen. Maar be
halve dat we zulk een beslissing over
een zaak om motieven, die daaraan ge
heel vreemd zijn, ültijd een weerzin
wekkende methode vinden, vinden we
dergelijk gekonkel nog erger wanneer
het gaat om verkiezing van volksverte
genwoordigers.
Er is rechts beweerd, dat door den
Vrijheidsbond op een dergelijke minder
fraaie wijze de slem van den heer Braai
is gekocht.
We hebben voor de beoordeeling dier
beschuldiging de verschijning van het
orgaan van dien Bond, „De Vrijheid"
afgewacht.
We vinden daarin echter slechts de
opmerking dat de bladen rechts die nu
bits zijn tegenover den Vrijheidsbond,
tegelijk zelf speculeerden op de stem
men van de Staatk. Geref., en het blad
noemt het slechts begrijpelijk, dat twee
éénlingen hun stem niet wegwierpen,
en dat "de Vrijzinnige Plaltelandersbon-
der en de anti-coalitieman en anti-papist
niet op een coalitieman stemden.
Als het alleen is gegaan om vrijzin
nige verwantschap en anti-coalitiegeest
dezer twee, zullen we er niets mieer
over zeggen. Hel stemmen van een één
ling zonder kans op een andere verwante
partij, is zelfs nög iets anders dan het
afzonderen van eeuige stemmen van de
eene partij ter ondersteuning van een
andere partij.
We zullen echter vertrouwen dat ook
die enkele stemmen van éénlingen niet
gekocht zijn door invloed op candidaten-
ïijslen of door toezeggingen.
Maar deze heele verkieziugsgeschie-
denis doet ons nog minder sympathie
hebben voor een toch al niet fraaie ver
kiezingsmethode, die zulke voorafgaande
berekeningen en afspraken mogelijk
maakt.
DE LEENING VAN HET ENGELSCHE
VAKVERBOOND.
De toezeggingen van de vakbonden en
bét bedrag, dat het Nederl. Verbond van
Vakvereenigingen uit het stakingsfonds
heeft geleend, beloopen thans, naar het
Volk meldt, f 225 000. Hierbij is niet ge
rekend de f 60 000 die het N. V, V. aan
het Engelsche vakverbond heeft geschon
ken, welk bedrag ook uit het stakings
fonds is geput.
LAGER THEEVERBRUIK.
„Econ.-Statistische Berichten" be
cijfert F. H, de Koek van Leeuwen,
dal ae in 1924 ingevoerde sterk ver
hoogde rechten een minder verbruik van
thee in Nederland ten gevolge hebben
gehad van ongeveer 1.200.000 K G., d. 1.
van 26 pCl. van het tegenwoordige ver
bruik of van 21 pCt, van het berekende
verbruin van 5.8 mil Hoen KG.
Het aandeel van ons eigen koloniaal
product in het Nederlandsche verbruik
is met ruim 6 pCt. verminderd.
BINNENLAND.
DE KONINGIN EN DE PRINSES.
Sinds hare komst ten paleize Soestdijk
heeft de Koningin onder behandeling ge
staan van den hofarts dr. Pot, uit Apel
doorn. Deze heeft If. M. geregeld om
den anderen dag ten paleize Soestdijk
bezocht en heeft gisterenavond weder
om een bezoek aan de Koningin en
Prinses Juliana gebracht. Ingevolge zijn
advies is thans besloten, dat beiden van
daag naar de Ruygenhoek zullen vertrek
ken. De reis zal per trein geschieden.
Het vertrek is bepaald op 's middags
pl.m. 3 uur van de halte Soestdijk; aan
komst aan het Staatsspoors'talion m Den
Haag om kwart voor vijf.
DE PLANNEN VAN MINISTER
LAMBOOY.
In aansluiting op de berichten om
trent de reorganisatieplannen van den
Minister van Oorlogdeelt „De Avond
post" thans nog het volgende mede:
,Het lag in het voornemen van den
Min'ster van Oorlog vooruitloopende
op hetgeen daaromtrent de Tweede Ka
mer hij de behandeling van de Oorlogs-
begrooting 1927 zou beslissen reeds
aanstonds een aanvang te maken met de
uitvoering zijner reorganisatieplannen.
Hierin waren begrepen het verminderen
van de cavalerie en het doen afvloeien
van ongeveer 250 heroepsonderofficie-
ren.
Intusschen heeft de heer J. Th. de
Visser, oud-Minister van Onderwijs en
thans lid van de Tweede Kamer, schrif
telijke vragen gericht tot den Min. v.
O. betreffende die reorganisatieplannen
en daarbij o. m. de vraag gesteld of do
jCl. v. O. hel niet gewenscht acht om.
zooals m üet voorjaar door dien Mi
nister was toegezegd, zijn reorganisatie
plannen aan het oordeel der Kamer tc
onderwerpen en in verband daarmede
met de uitvoering tc wachten.
Op deze vragen heeft de M. v. O. nog
niet geantwoord. Hel blad verneemt
evenwol, dat het antwoord op de vra
gen van het Kamerlid De Visser be
vestigend zal luiden. In verband hier
mede heeft de M. v. O. alle uitvoerings
maatregelen betreffende de reorganisa
tie doen opschorten."
vraag gegeven wordt. Het kringbesluur,
dat van een verdere schriftelijke gedach
tewisseling geen resultaat verwacht be
sloot een commissie naai- den bisschop
af te vaardigen. Dezer dagen zal de
audiëntie bij Z. D. H. worden aange
vraagd.
Odol dankt zijn wereldberoemdheid aan
zijn in haar soort eenige aanhoudende
werking. Terwijl andere mondwaters
slechts gedurende de weinige seconden
van het mondspoeleh hun werking
uitoefenen, zuigt zich Odol bij het
mondspoeicn aan de" "tanden en hel
slijmvlies van den mond vast en werkt
nog lang nadat men den mona heeft
gespoeld na. Door deze specifieke eigen
schap van het Odol wordt de ontwik
keling der taudenverwoestende gistings
processen in den mond verhinderd.
(Ingez. Med.)
Uit Stad en Prssvineie.
DE R. IC VOLKSPARTIJ.
Do provinciale kieskring .Voord-Hol
land der R. K. Volkspartij mocht op zijn
herhaalde vraag, of 't ajl dan niet toelaat
baar is te achten, dat de Roomsch Katho
lieken zich polilifek organisceren in de
R. K. Volkspartij een nader uitvoerig
schrijven van den bisschop vau Haarlem
ontvangen, waarin ook nu weer geen
rechtstreeksch antwoord op de gestelde
Uit Middelburg
Het was in liet Schuttershof al
hier gisterenavond tjop vol, en ieder
nummer oogstte weer den zoo veel ver
dienden bijval. Aan de Japanezentroep
werd een bloemenhulde gebracht.
Ook de middagvoorstelling was gister
middag zeer goed bezet en de jeugd
heeft zich ook goed geamuseerd; het
daverde meermalen door de zaal van
het lachen.
Een nieuwe wandeling langs de
Markt alhier, doet ons nu eens stil
staan bij een paar inrichtingen, waar het
gezellig druk is en waar de lachspieren
eens goed los zullen komen, en dan doe
len wij het eerst op het draaiende rad,
waar de cabriolen van hen, die zich op
het rad wagen, door honderden wordt
gade geslagen.
Ten tweede bedoelen wij de Moulin
Rouge, waar cake walk, wiegelende trap
pen, het echte kermisvermaak van velen
zijn.
Ook hel lachpaleis met zijn aardige
spiegels, de leuke wielerwedstrijden enz.,
is een gezellig kermisvermaak.
Maar als wij de grootere inrichtingen
bespreken, dan moeten wij toch even
onze verwondering ,er over uitspreken
dat de sloomcaroussel, vroeger het mid
delpunt van hel kermisvermaak, zoo zeer
in liet vergeetboek is geraakt. Het is
daar wat al te rustig, en toch is deze
icliting in haar soort een mooie. Moge
zij de laatste dagen nog wal meer trek
ken.
De danstent was ook nu gereed en trok
natuurlijk ook velen.
De stad geeft heden het bijzondere
aspect, zooals, dat slechts één maal per
jaar, namelijk op Kermis Donderdag het
geval is. Nu de Markt vol slaat met de
kermis-inrichli|ngen, zijn <lc wekelijksclie
kramen verplaatst naar Groenmarkt, Ba
lans en Abdij en is de Burg nog Th'uV
dan op andere Donderdagen. Hel aantal
vreemdelingen en builenmenschenis weer
legio en een bonle mengeling van „ui;t-
zijnde" sladsmenschen en voor ditmaal
een groote- verscheidenheid van vrouwen
en mannen in de kleedcrdrachtcn der
verschillende deelen onzer provincie
slentert door de stralen. Het mooie, niet
te warme zomerweer, verhoogt het fees
telijk aanzien der stad.
Uit Zuid-Be vel and.
Gisterenmorgen werd door dfi po
litie te V l a k e aangehouden en te Ka
pel lo opgeborgen ia het arrestantenlo
kaal een zekere G. M. S die in het bezit
bleek te zijn van een tasch met inbre-
kerswerktuigen en sluitels.
Woensdagnamiddag j.I. vergaderde
de raad der gemeente N i sse afwezig J.
Veriuife. De gemeenlerekening 1925 werd
aangeboden in ontv. f 19364.34, uitgajaf
f 19182.591/®. In de commissie tot na
zien der rekening werd benoemd, da
heeren Joos Mol en A. Huijbregtse.
Op de voordracht voor zetter werd ge
plaatst 1. M. Nieuwonhuijse, aftr.2. A.
Slabbekoorn aftr.; 3 J. de Dreu; 1 J. C.
Gelok. De rekening 1925 en de begroo-
1927 van de gezondheidscommissie
werd goedgekeurd; bijdrage voor deze
gemeente f 37.78. De verordening tot
heffing van opcenten op de vermogens
belasting werd gewijzigd; de heffing
werd gebracht van 75 pet. op 50 pet.
Besloten werd aan de electrificatie
mede te werken.
De verordening waterleiding tot ver
plichte aansluiting werd verworpen.
In de Woensdag le Kattend ij ke
gehouden raadsvergadering werd beslo
ten geen voorschriften jn het leven te
roepen tot hel verplichtend aansluiten
aan de waterleiding. Opgemaakt werd
een besluit waarbij diverse verordenin
gen, tegen welker overtreding straf is
bedreigd, geldig worden verklaard (art.
178 gemeentewet). Op de voordracht zet
ters werden geplaatst: aftr. no. J G. M,
Timmerman en 2. L. Oom; plaatsvervan
gers: P. M. van den Broecke en Joh. van
Kleunen.
De rekening van het Burgerlijk Arm
bestuur 1925 en de begrooting voor 1927
worden goedgekeurd.
De rekening der gcmcehto over 1925
wordt na door een commissie te zijn na
gezien, voorloopig vastgesteld in ontvang
op f 36.519.42, in uitgaaf op f 35.250.511/e,
batig slot fl268.90'/2 De kapitaaldienst in
ontvang en uitgaaf op f536.80.
De be gr oo ting der gemeente over 1927
wordt aangeboden.
Uit Tholen.
Met de Staatscourant van gister zijn
verzonden de statuten der Coöperatieve
Flectrische centrale te S l. M aar ten s-
d ij k.
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W D
De raad der gemeenlo St. Kruis
kwam j.I. Zaterdag in vergadering bijeen,
waarin alle leden, behalve de heer I. J.
Duininck, die met kennisgeving afwezig
was, present waren. Op de aanbeveling
voor benoeming van twee zetters weer
den geplaatst behalve de twee artreden-
den: H. B. Galle en 0. Lucieer, de hee
ren E, J. Blondecl en P. Moelaart.
De raad acht het niet dienstig het da-
gelijksch bestuur te machtigen tot het
onderteekenen van een schrijven, door
het gemeentebestuur van Aardenburg ge
reed gemaakt en gericht aan Ged. Staten,
welk schrijven de strekking heeft om
ten voordeele van Aardenburg, verande-
'ing te brengen in den onderhoudsplicht
van den, mede met sfeun van verschil
lende polders, verharden weg Aarden
burg—SI. Kruis. De raad acht geen ter
men aanwezig nopens dien weg meer
dere verplichtingen en lasten pp de ge
meente te leggen dan nü de overnamié
van dien weg werden vastgelegd. Wil het
bestuur van Aardenburg een deel zijner
plichten trachten af te schuiven op del
Provincie, nu dat niet is gelukt op ver
schillende polders le doep, dan kan Aar-
denburg dit ook wel zonder medewerking
van SI. Kruis probeeren.
De heer de Bruijne, doelende op den
bal, welke van uit Aardenburg naar St.
Kruis wordt gekaatst, meent dien le moe
ten terugkaatsen, wanneer hij zegt
.Aardenburg geniet in groote mate. van
Rijkswegen en van andere wegen, waarin
de SI. Kruizenaren evenredig helpen be
falen, terwijl zij er heel wat minder genot
van hebben dan de Aardenburgers.
Het door B. en W. gedane .voorstel
naar aanleiding van het gemelde Aarden-
burgsche schfijvcn, wordt m. a. s., waar
bij B. en "W1. zich onthouden, van de\
hand gewezen.
De gemeenterekening over 1925 wordt
9aangcboden met een onlvangsL van
f 21330.74J/®, con uitgaaf van f14645 471/2,
alzoo met een batig slot van f6685.27.
Het aangevangen teren van het voet
pad van af de grens bij Aardenbur®
naar St. Kruis belooft een goed werk te
zijn. B. en W. worden nopens de uit
voering van dit werk volle vrjjheid van!
handelen gelaten. Op voorstel van den
heer Bonte wordt het dagelijksch bestuur
gemachtigd steun le vorleencn aan een
gezin irf het Eiland, wijl dit een nood
geval is en va» zeer korten duur zal zijn.
Verkrijgbaar voor engros en detail bij
de firma Gebr. STEENLAND, Station
straat, MIDDELBURG. (Ingez. Med.)
Besmettel ij ke ziekten
In de week van '25 lol en met 31 Juli
kwamen in kle Provincie Zeeland voor 11
gevallen van roodvonk, waarvan 5 te
O. en W. Souburg, 2 te Hoedekenskerke,
pn 1 'in de gemeenten 's Heer Arondsker-
ke, Ivrabbendijke, Kruiningen en St.
Laurens, en 1 geval van diphteritis te
Oosterland.
KERKNIEUWS.
Ook te Zandvoort worden thans
door rechtskundige vertegenwoordigers
der beide groepen in de Geref. Kerk on-
derhanuelingen gevoerd om te komen tot
een minnelijke schikking inzake de ver-
deeJing der kerkelijke goederen.
Geref. Kerken.
Beroepen te Nieuwdorp, A. Wijngaar
den, te Baarland.
1
5p
w
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Schouwburg
„Ho f g un s t".
Von Trotha's blijspel is een oudje.
En dat is er aan te merken. Niet alleen
omdat de Duilsche hof-sfeer sedert den
oorlog tot de geschiedenis behoort, maar
ook omdat het stuk naar inhoud en
vorm behoort tot de periode van de
brave Duitsche geïdealiseerde romans.
Die periode is nu in Duilschland allang
'oorbij. Maar op hel looneel kan zoo
iets nog blijven leven, als er een rol in
voor komt die het publiek kan boeien
En dat is hier hel geval De overplaat
sing van een freule-rohbedoes-van-builen
in eens in een hofhouding kan dank
baar uitgewerkt worden lol vermake
lijke situaties. Daar heeft de schrijver
gebruik van gemaakt, maar niet dol.
Het is zelfs mak tegenover hetgeen an
dere schrijvers van zoo iets wrochten.
Daardoor is het echter juist ecu stuk,
dat nog altijd trekt in onderscheiden
kringen, waar men iets zoetelijks wel
waardeert Er is ook gisteren genoeglijk
gelachen om de ongegeneerdheid van die
freule, en blijkbaar mee gevoeld met het
tikje sentiment, dat er ook doorheen is
gewerkt.
Het stuk heefl deze verdienste, dat
het logisch verloopt, en dat verschillende
figuren goed zijn éeteekend. De jonge
/freule is een leuke flap-uif, en Von Ro-
Jden is een merkwaardige hoveling.
En ook de vorstenfiguur is zeer aan
nemelijk. Maar was hier niet gecou
peerd
Het Hofsladlooneel gaf er een zéér
verzorgde opvoering van, die zich bo
venal kenmerkte door den goeden smaak
in de rustige beschaving van de hof-
omgeving.
Mevr. Annie v. d. Lugl MclsertVan
Ees is en blijft in ons land de beste
vertolkster van jonge meisjesrollen. Ze
weet de dingen zoo heerlijk-onverschillig
le zeggen, en ze is ook in haar houding
en gebaren een aardig mcisjeslype, al
was ons gister op den duur dat rij
kostuum wat al te nonchalant voor een
freule.
De overige spelers zullen we niet allen
opnoeinen. Ieder had zijn verdiensten,
klaar van twee van de oude garde, de
heer en mevr. Schwab, willen we toch
opmerken, dat zij in 't bijzonder toon
den te weten, hoe dit slulc van een vorig
gesiachl behoort gespeeld le worden.
De heer Schwab ah Von Roden was
juist een tikje belachelijk zonder er een
carricaluur vau le maken, die in zoo'n
hofhouding niet zou passen. En mevr.
Schwab was zeer waardig als vorstin.
Het talrijke publiek was hartelijk met
zijn applaus.
Vanavond wordt een herhaling van
(„Mrs. Cheyney's Verdwijning" gegeven.