Zaterdag 24 April £926
No, 96
169' Jaargang
Dit nummer bestaat uit DRIE bladen.
EERSTE BLAD.
BINNENLAND.
CENTRALISATIE VAN GEMEEN
SCHAPSBEDRIJVEN EN IN
STELLINGEN OP WALCHEREN.
Ia verband met de door ons zelf
dezo weck uilgesproken gedachten over
meerdere centralisatie van de zieken
verzorging voor Walcheren, hadden we
ons gewond lot den heer J. A. Ber
ger, lid van den gemeenteraad van Vlis-
singen, die, al heeft hij in de raads
zitting van 16 dezer door ongesteldheid
geen uitvoerige rede kunnen houden,
toch blijk had gegeven, dat hij tegen
den bouw van een nieuw ziekenhuis was,
omdat z. i. centralisatie der ziekenver
zorging op Walcheren het allereerst doel
moest zijn.
Het gesprek leidde ertoe, dat wij hem
de gelegenheid aanboden, zijn denkbeel
den. in dat opzicht in ons blad mee te
deelen. Het resultaat was de ontvangst
van de volgende beschouwingen
Gaarne maak ik gebruik van de aan-
gelwden plaatsruimte om mijn denkbeel
den op hel gebied van het Ziekenhuiswe
zen m Uw blad uiteen te zetten. Hieruit
zal wel overduidelijk blijken, dat ik een
geheel afzonderlijk standpunt inneem.
Om dit uileen te zetten moet ik even te
rug gaan in de geschiedenis.
Ëenige jaren geleden kwam in den
iVlissingschen Raad Ier sprake de bouw
van een abattoir. Tegen het voorstel van
B. en W. van Vlissingen heb ik toen
zeer sterk stelling genomen en er op
gewezen, dal als er een mooi voorbeeld
is van een economische eenheid, dit
zeker Walcheren is. Het eiland Wal
cheren telt iets meer dau 60.000 inwo
ners. Op de as van het eiland op een
uur afstands liggen de gemeenten Mid
delburg, Souburg en Vlissingen met meer
dan 46.000 inwoners. Voor die drie ge
meenten is in elk geval één abattoir
en dan nog liefst in .samenwerking met
de Mij. „Zeeland" voldoende. Ik heb
toen gewezen op de economische ver
dwazing die vroeger bestaan moet heb
ben, toen èn te Vlissingen èn te Middel
burg een gasfabriek en een waterleiding
weivlen opgericht. En hoe dwaas dal ig,
moge toch wel hieruit blijken, dat liiei-
en daar de gasleidingen der beide fabrie
ken elkaar 'kruisen.
Wat een geld is er in den loop dei-
jaren weggesmeten aan die onder-
riemingen. Een gasfabriek voor geheel
Walclieren en een waterleiding (met
misschien meerdere prise d'eaux, maar
in elk geval één bedrijf) Was voldoende.
Dat was efficiency geweest. De bevol
king heeft dit weggesmeten geld moe
ten betalen. Bij het abattoir heb ik er op
gewezen, dal ik niet zeer veel vertrou
wen heb in de onderhandelingen tus-
schen gemeentebesturen, omdat daardoor
reeds bij voorbaat de onderhandelingen
worden gevoerd in een sfeer van chau
vinisme. en onderling wantrouwen waar
op altijd en ten allen tijde de zaak moet
mislukken.
Middelburg wil het abattoir, Vlissin
gen wil het ook. Maar dit mag niet
beletten, dat er één abattoir moet komen
en dal de plaats, waar het abattoir ge
bouwd wordt, de gunstigste voor het
(bedrijf moet zyn.
Waar hel kon heb ik er op gewezen,
dat hel veel en veel beter was een
contmissie van 'bijv. een drietal perso
nen te benoemen, buiten Walcheren
woonachtig en deskundig op dit gebied.
Laat bijv. een commissie beslaande uit
de directeuren van het abattoir ie Am
sterdam, Rotterdam en Den Haag de
abattoirkwestie onderzoeken en zeggen
waar het abattoir moet komen te slaan.
Bjj vooibaat ben ik bereid mij daarbij
neer te leggen. De bezwaren door te
genstanders aangevoerd, zijn zeer over
dreven. Voornamelijk het afstands- en
verkeersbezwaav. De verkeersloeslanden
zijn de laatste tientallen jaren met spron
gen vooruit gegaan. De verkeersmiddelen
worden goedkooper, beter en sneller.
Eén abattoir is mogelijk op Walcheren
eo zal het meest rendabel zijn. Komen
er 2 of 3, dan wordt moedwillig geld
weggesmeten, en niet zoo'n klein beetje
ook, Een abattoir alleen voor Vlissin
gen zou een kwart millioen kosten.
Voor Middelburg zou dit ook zooveel
zijn en voor de „Zeeland" ook, terwijl
één groot 4 a <11/? ton kost. Dergelijke
groote bedragen eiscben toch zeker wel
een behoorlijke besludeering
Hetzelfde geldt voor de gas-, water
en clectriciteitsvoorziening. Binnen en
kele jaren zal in Vlissingen opnieuw aan
de orde komen hel hernieuwen der be
staande concessies. Dan zal dc tijd voor
Vlissingen en Middelburg aangebroken
zij» om te overwegen of fuseering niet
mogelijk is, of liever waarom fuseering
niet kan geschieden. Er moeten al zeer
gegronde motieven zijn om daartoe niet
over te gaan. Wat kan het mij schelen
en ieder die met mij die over een
beetje economisch verantwoordelijk
heidsgevoel beschikt, waar een gasfa
briek moet staan?
Ook met het ziekenhuiswezen is cen
tralisatie hoogst noodzakelijk. Eén zie
kenhuis op Walcheren is meer dan vol
doende. Misschien was zelfs een groot
centraal ziekenhuis voor Zeeland meer
dan genoeg geweest. Dat is door den
bouw van ziekenhuizen te Goes niet
meer te bereiken. Maar laten we deze
zaak op Walclieren ook niet hopeloos
bederven.
Waar het nieuwe ziekenhuis moet
staan? Ik weet het niet. Het kan me niet
veel schelen ook. Misschipn is het gast
huis te Middelburg voor uitbreiding vat
baar. Misschien moet er een nieuw zie
kenhuis komen. Maar Iaat ons dat aan
neutrale deskundigen overlaten.
Het cenigo thans van belang is, dat
één ziekenhuis economischer is dan twee.
Iedereen ziet onmiddellijk in, dat de
bouw van één ziekenhuis 'goedkooper is
dan twee en dat de exploitatiekosten van
één ook geringer zijn.
Voor de gemeente Vlissingen is econo
mie geboden, omdat die gemeente er fi
nancieel niet goed voor staat, zeker geen
geld mag uitgeven dat niet hoog en
hoog noodzakelijk is. Vlissingen staat in
komende jaren voor groote financieele
lasten. Behalve de storting van f25000
per 1 Januari 1927 gedurende 20 jaar,
moet er ongeveer een millioen zijn voor
de havenoutilage. Nu hoopt men wel,
dat h<?4 Rijk en de provincie hierin zul
len bijspringen. Maar er staat nog niets
op papier.
Nu geeft men een half millioen uit
oor den bouw van een nieuw zieken
huis, zonder onderzocht te hebben of
het uiet economischer is te centralisee-
ren en over eenigen tijd moet Vlissingen
voor de haven met den bedelnap rond.
De crediolwaardigheid van Vlissingen
zou er werkelijk niet onder lijden indien
het mijn plan overnam om zoo econo
misch mogelijk in een goede ziekenver
zorging te voorzien.
Maar niet alleen uit een economisch
oogpun! is centralisatie gewenseht. Ook,
en voornamelijk uit een medisch oog
punt.
Door ecu regeling met de gemeenlte
Middelburg (Middelburg en Vlissingen
hebben 2/3 van het aantal inwoners van
Walcheren) zou men kunnen krijgen één
groote inrichting met oen staf van de
beste specialisten. Het eenjgc goede in
liet belang van de lijdende menschheid,
Dc versnippering op medisch gebifed leidt
lot mindere goede verzorging. 'Zieken
huizen bchooren er niet te zijn 0111 gele
genheid le geven tot propaganda voor
een bepaalde religieuze richting, maar
om op medisch gebied te geven liet,
neusje van den zalm
E11 dat gebeurt niet.
Bij de kankerbestrijding wordt wei
eens gebruik gemaakt van radium Radi
um is zeer duur. Het gasthuis te Middel
burg heeft radium, al is dat niet vol
doende. Hel gasthuis en het St. Joseph-
ziekenhuis le Vlissingen hebben geen
dium. Ik geef toe, dikwijls is radium niet
noodig. Maar in den loop cicr jaren'
had liet toch aangewend kunnen zijn
Moet ik er verder nog op wijzen, dat
het gemakkelijker is voor één ziekenhuis
de. beste specialisten te vinden dan voor
drie? Want Vlissingen moet iju zijngyeuw
ziekenhuis ook zijn staf hebben. Denkt
men er in sla.gcn zal naast de beide,
internisten op Walcheren, dr. Martens en
dr. Smitl nog eed derde te vinden?
Maar er is meer, In alle landen zoeken
onze beste mannen en vrouwen naar
ecu afdoende kankerbestrijding. Ik ben
overtuigd dat de wetenschap ten slotte
een bestrijdingswijze zal vinden Het kan
een heel goedkoope oplossing zijn. Maar
het kan ook een zeer dure zijn, zoodat
niet langer elke inrichting een kanker-
instituut daarnaast zal kunnen hebben.
Ook dan zal centralisatie gewenseht blij-
kcn.
Hetzelfde is geschied bij de tubercu
losebestrijding. Naast sanatoria hebben
we gekregen ons Zeeuwsch consultatie
bureau te Middelburg met een lubercu-
losearts en een paviljoen voor verple
ging van tuberculoselijders.
Maai' bij al onze aandacht voor de
tuberculose moet men toch nïcl ver
gelen dat 'cv veel en veel meer men-
sclien sterven aan den kanker en dait
Zeeland liet hoogste sterftecijfer aan
kanker heeft.
Versnippering bij bestrijding van een
bepaalde ziekte is uit den. booze. Even
goed is dat bij de ziekenhuisverpleging
De plaatsruimte laat niet toe hier verder
op dc ziekenhuiskwestie in te gaan, hoe
wel ik er nog veel over te zeggen heb.
Samenwerking tusschen de beide
grootste gemeenten op Walcheren is voor
alle gemeenschapsbedrijven en instellin
gen geboden
Chauvinisme mag ons hierbij geen par
ten spelen.
Sléchts het ^gemeenschapsbelang, en
dat alleen moet beslissen.
J. A. BERGER.
Het ergste is altijd mogelijk.
Bij hohte ongesteldheden die maar niet
eg willen gaan, kan uien steeds het
ergsle vree ze 11 Wanneer zulke lichte on
gesteldheden verwaarloosd worden, ko
men er de ernstigste ziekten uit voort.
De nalatigheid om ze le behandelen is
te minder verklaarbaar, daar zij meestal
met ecnige doosjes Pink Pillen verdreven
kunnen worden. Die ongesteldheden, zoo
als maagpijn, slechte spijsvertering,
hoofdpijn, slapeloosheid, komen loch in
de. meeste gevallen voort uit verarming
van hel bloed of uit verzwakking van liet
zenuwstelsel. E11 nu is het algemeen be
kend dat de Pink Pillen een buitenge
woon werkzaam middel zijn om bet bloed
en de zenuwkrachten te herstellen, ter
wijl zij bovendien door hun werking op
alle levensfuncties, een krachtigen in
vloed op de vernieuwing van het organis
me uitoefenen.
De Pink Pillen worden steeds mot suc
ces gébruikt in gevallen van bloedarmoe
de., bleekzucht, neurasthenie, algemeene
verzwakking, storingen door den groei
en den kritieken leeftijd veroorzaakt,
maagpijnen .hoofdpijn, zenuw pi lp uiting
De prijs der Pink Pillen bedraagt f 1,75
de flacon, f 9.— de zes flacons. Zij wor
den verkocht in het Hoofddepöt Jacob
Marisplein 23 te Amsterdam. Eisch dijt,
adres en dc Iïollandsche gebruiksaan
wijzing. De Pink Pillen zijn ook te ver
krijgen bij alle goede apothekers en dro
gisten. 1' van Sluis en Co., en N.V. C.
A. Schultc.
(Ingez. Med.)
Uit Stad en Provincie.
Uit Middelburg.
Bij Kon. besluit is benoemd tot
aarnemend inspecteur der registratie
en domeinen te Amsterdam, 52ste. divi
sie, de lieer N. F. Viels, ontvanger der
registratie en domeinen le Lochem, vroe
ger alhier woonachtig.
Het is weer een paar weken gele
den, dat wij iels meldden van de -1de ten
toonstelling van Handel en Nijverheid,
die alhier van 6 tot 15 Mei wordt ge
houden en waar dus over 14 dagen de
tentoonstelling reeds in vollen gang zal
zijn, hebben wij weer eens gcinformcerd
hoe hel met de voorbereiding staal, en
vernamen wij, dat liet aantal sjtanden,
waarvoor plaats is genomen, weer was
toegenomen Maar zooals bij iedere ten
toonstelling maken ook nu de attracties
een belangrijk deel van hel geheel uit.
Wij wijzen oj) de advertentie, voor
komende in dit nummer van een cur
sus in mecbanische-electrisclie aulo-tech-
niek en autorijden. Wij vernamen Ral
deze cursussen reeds in vele andere
plaatsen veel succes hebben.
Uit Vlissingen.
Van Woensdag 12 tot en met Zon
dag 16 Mei wordt in hel Concertgebouw
te Vlissingen een algemeene. mid
denstands industrie-tentoonstelling ge-
houaen, bij verkorting „Vamit" ge-
noemo. Het hoofddoel van deze ten
toonstelling is een pleidooi voor het
parool: „Ivoopt in Vlissingen."
Er zal zorg worden gedragen voor
verschillende attracties.
Uit Zuid-Bevel and.
Donderdagavond kwam de Raad
der gemeente K 10 e t i n g e bijeen. We
gens ziekte van den burgemeester wordt
de vergadering geleid door den heer
Eversdijk, waarnemend burgemeester,
die mededeelde dal de burgemeester
binnen korten 'tijd weer 111 staat zal
zijn zijn f unci ie waar te nemen.
Een civculaire betreffende électrifica-
tie Middengroep, wordt lot een volgen
de vergadering uitgesteld.
Een voorstel van B. en W. om aan het
Comité Mobilisatiekruis Zud-Beveland n
bijdrage le verlcenen van f 15, wordA.'
aangenomen met 6 tegen 1 stem (de
lieer Slraub).
M. a. sl. wordt besloten de benoo-
digdc gekten beschikbaar le stellen voor
de aanschaffing van nieuwe leermidde
len.
Naar aanleiding van een verzoek van
de commissie van toezicht op liet L. O..
om den ringmuur aan dc westzijde van
het schoolplein te vervangen door ecu
heining van harmonicagaas, wordt beslo
ten daar niet op in tc gaan. Het advies
van den gemeente-opzichter en het hoofd
der school, blijkt dat de ringmuur geen
gevaar oplevert.
Afwijzend werd beschikl op het ver
zoek van liet lioofd der gemeentebewaar-
school, om in de zomerrcgeling van de
lesuren een verandering te brengen en
wel zoo dat van 4 tot b uur niet hel
hoofd en de helpster aanwezig moeten
zijn ,niaar slechts een van beide, en wel
de eenc week het lioofd, de andere week
de helpster.
Het heffingsperceiitage der plaatselijke
inkomstenbelasting voor liet belasting
jaar 1926—'27 wordt vastgesteld op 0.5
(vorige jaar 0,4). Het kohier hondenbe
lasting dienstjaar 1926, wordt vastgesteld
met 89 aanslagen en tot een totaal be
drag van f262.
Bij de rondvraag vraagt de heer Straub
of B. en W. geen andere plaats hebben
om-de vuilnis tc storten da,11 in T Noord
einde. Spreker vindt de toestand daar
verre van fraai en hoopt dat B. en W.
naar een andere plaats zullen uitzien.
De heer Lenshoek vraagt of de be
graafplaats uiet ojagcsloten knji blijven
daar zij telkens als men er komt op slot
is. De voorzitter vreest dat de jeugd
er dap. op zal gaan spelen, wat vele leden
niet gelooven. De heer Trimpe zegt dat
door aan den binnenkant van het bek
een grendel te maken, de zaak in orde is.
Ook wordt aan B. en W. jjog verzochf
te verbieden dat de vrouw van den graf
delver op de iiegraafplaats werkzaamhe
den verricht.
Vrijdag hield onder voorzitterschap
van den heer C. P. Vogelaar de coöpera
tieve Boerenleenbank le K r a b 1) c 11-
d ij 1c e haar algemeene vergadering.
Uil de mededcelingenvan den .voor
zitter bleek, dat het aantal leden be
draagt 3G0, dat er uitgegeven zijn 753
spaarboekjes, 115 voor voorschotten en
137 voor loopende rekening. Verder
bleek, dat de rentevoet voor spaargelden
en voorschotten onveranderd is gebleven,
ofschoon de centrale bank de rentevoet
voor deposito en voorschotten verlaagd
heeft. Het bestuur wenscht ook voor dit
jaar de rentevoet ongewijzigd le laten
Gezien het groot bedrag aaugeuomen
voorschotten stelt hel bestuur voor voor-
loopig geen hypotheken tc verleenen
Tot bestuurslid werd herkozen dhr.
C P Vogelaar en tot lid van den Raad
van Toezicht dhr J. Frelier in plaats van
den heer M. Wabeke, die naar elders
vertrekt. Door den lieer A Tollenaar
werd verslag uitgebracht over hel finan
cieel beheer en werd de rekening en ba
lans vastgesteld. Uil de bescheiden blijkt,
dat de omzet bedroeg ruim f 1 332 000,
Het winstsaldo bedraagt f 5090,12. Het
reservefonds is groot f 20272,28. De
waarde der effecten bedraagt f 15398,98
De uitstaande voorschotten zijn f 362825.
De rente van de spaargelden is 29065,38
gulden.
Hel voorstel om hel maximum de
totaal op te nemen spaargelden op te
voeren tot f I 200.000,en het maximum
der totaal op le nemen gelden in loopen
de rekening le brengen pp F 300.000 werd
aangenomen- Goedgekeurd werd ook het
voorstel om de hoogste som, welke hel
bestuur zonder de goedkeuring van dei?
Raad van Toezicht aan een lid in voor
schot of in loopende rekening mag ver
strekken, le brengen van f 1000 op
f 3000. Het salaris van den kassier be
droeg voor 1925 f 2133,6s1.
Door een paar leden werd de wen-
schelijkheid uitgesproken om in het cen
trum van het dorp een flink kantoor le
bouwen Het bestuur zal dit voorstel in
overweging nemen. hel is ook van
meening dat dit geen overbodige weelde
zou zijn, nu de Bank steeds loeneelmt.
Uit ThoIen.
- I11 de Vrijdag tc St. Ma ar ten s-
d ij k gehouden gemeenteraadsvergade
ring was een adres ingekomen van be
woners van deu Groenendijk, houdende
-erzoek, de aansluiting van hun woning
aan de waterleiding te bevorderen. De
Groenedijk is eigendom van een parti
culier, die weigert toestemming te ge-
'cn tot graven in dien dijk.
Bij de discussie werd de houding van
den eigenaar sterk afgekeurd, maar dc
raad meende te dezer zake niet le kun
nen optreden, daar liet geschil betreft
tusschen den raad van beheer en den
doelden eigenaar. (Deze eigenaar cischt
vrij watergebruik.
liet vcrmeuigvuidigingscijfer voor de
plaatselijke belasting 1926—'27 werd vast
gesteld op 1. evenals jiet vorige jaar.
De heer Auth. Priem verzoekt subsidie
autobuslcosten voor zijn zoontje wanneer
deze de ambachlsschooj te Bergen op
Zoom bezoekt. Het verzoek wordt afge
wezen. Een verzoek van M. J. Bos om
los land in pacht, wordt afgewezen, daar
diens vader reeds op de betrekkelijke
lijst is geplaatst.
Het schrijven van Ged. Staten betref
fende electrificatie Noordgroep. maakt
een langdurig punt van bespreking uit.
Men besluit een afwachtende houding'
aan le nemen. Ged. Staten zullen eerst
met de Coöp. Eleotr. centrale ter plaatse
een behoorlijke schikking moeten treffen
Besloten wordt de gemccnlcwoHiijgen,
mei uitzondering van die staande bij de
brug, te doen. verven (buitenom).
De heer Quakkelaar informeert naai
de gekochte schoolbanken. De voorzitler
declt mede, dat de prijs aanvankelijk
was f5 per stuk. Do banken vielen bij
aankomst zeer tegen. Na gevoerde cor
respondentie is dc prijs teruggebracht
tot f3 per stuk. Met vrachtkosten Inbe
grepen komen de banken nu op onge
veer f4.50 per stuk. Dc heer Quakkelaar
had het beter gevonden wanneer school
banken genomen waven die aan de
cischen voldoen.
De heer Hage wees op de toestanden
aan het Thoolsche veer. Er was besloten
dal een brug zou komen Hij stelt voor
aan autoriteiten een schrijven te richten
0111 den brugbouw te bespoedigen, en
andere gemeentebesturen op hel eiland
le verzoeken aan dit besluit adhaesie te
betuigen. Dit voorstel wordt m. a. st.
aangenomen.
Te Ou d-V o ssemee r waar voor
de eerste maal aan de ingezetenen de
Emmabloem werd aangeboden, werd
door een achttal jeugdige verkoopsters
een bedrag van pl ni. f 32 geïnd.
Tc Oud Vos seme er viel de
motorrijder AV. G. op'den Slikschen dijk
omver; hij werd zoo aan een dei" armen
en in het gelaat verwond, dat geneeskun
dige hulp moest worden ingeroepen,
de duo-rijder kwam er lie ter ai, ofschoon
hij toch ook aan een der handen wou
den bekwam.
o
Uit Zee a w sc b-V ïaanderenO D.
-- Door de politie te li u 1st ds pro-
ces-verbaal opgemaaKt tegen een zekeren
A., chauffeur aldaar die zich heeft
schuldig gemaakt aan diefstal van een
bedrag van f 35 aan bankpapier uit een
taschje, dat een vrouwelijke passagier,
komende van St Xicolaas en bij het
uitstappen le Hulst, in zijn autobus had
lateu liggen
Hoewel de verdachte aanvankelijk ont-^
kende kwam hij daarop later terug en
wees hij den ouderzoekenden politie
man het geld, dat hij in een kelder on
der de garage achter een kist verborgen
had.
Uit Zeeuwseh-Vlaanderen W. D.
Bij den landbouwer i'. Thomaes te
Hoofdplaat kreeg Vrijdag ecu werk
man, hengstengeleider, van een hengst
zulk een trap, dat hij bewusteloos bleef
liggen. Oogcnblikkelijk werd geneeskun
dige hulp ingeroepen. Na veel moeite
werd de man lot bewustzijn gebracht.
Bij onderzoek bleek, dat de man een rib
stuk geslagen was. Ook zijn schouder
was vrij ernstig getroffen.
DE BIOSCOPEN.
Strengholt.
Wie heeft niet destijds genoten van
Paul Richter's meesterlijke creatie van
Siegfried in dc Nibelimgen Geen beter
uiterlijk en figuur om het ideaal van den
legcndarisclien held nabij le komen dan
hij Siegfried, de jonge Germaan, ten thans
Petro de Zecroover de jonge. Italiaan,
die zich aansluit bij een zcorooversben-
de, in dien romantischen tijd, toen deze
nog over roofburchten en kasteden be
schikten, een volk apart a. li. w.
Aan de Ufa is een dergelijk gegeven
wel toevertrouwd. En "t was dan ook
weer voortreffelijk van enscenccriug eu
regie. Dat feest, nil den terugkeer dei-
bende met een geweldigen buit, om hel
vuur tusschen die grauwe burchtgewel
ven, heeft haast iets macabers; en de
sombere spanning bij hel gevecht tus
schen de beide aanvoerders, voelt iedere
toeschouwer Vanzelf mee.
Het is vooral door Paul Richter, dat
deze film overal zoo'n succes heeft. Hij
speelt de Petro weer met al dc kracht
en de frischhcid, die ons zoo is bijge
bleven uit „Siegfried".
Hel strijkje had hier en daar een zeer